CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
5e JAARGANd
-ZATERDAG 17 JANUARI 1925
•NUMMER 1415
WE LEIDS
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaalf 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
BUREAU: Hooigracht 35 Leiden
Tel, 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22x[% cent
Ingezonden Medcdeelingen, dubbel tarief
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage*
lijks geplaatst ad 40 cent.
Bit Mier bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
Treurig verschijnsel.
Op ëen treurig verschijnsel werd de
zer dagen in een correspondentie uit
Duitschland in de N. R. Ct. de aan
dacht gevestigd. 1
Tijdens het langdurige proces Haar-
mpji aldus bedoelde correspondent
ging er geen dag voorbij, waarop
niet over abnormale dingen op sexueel
gebied moest worden gesproken.
Ten slotte werd het zelfs zoo'n ver
schrikkelijk individu als Haarmann te
bar, dat het publiek, dat met zoo groo-
te aandacht den loop van het proces
volgde, voor een groot gedeelte uit
vrouwen bestond.
Hij meende den president van de
rechtbank te moeten opmerken, dat de
aanwezige dames zich toch zeker zou
den schamen de verschrikkelijke din
gen, die op sexueel gebied ter prake
kwamen, aan te hooren.
De voorzitter, die dat met Haarmann
volkomen eens was, antwoordde dat
hij geen recht had, om het vrouwelijk
deel van het publiek het verblijf op de
openbare tribune te ontzeggen, omdat
de wet geen onderscheid maakt tus-
fichen mannelijk en vrouwelijk publiek
Hij wilde echter den aanwezigen da
mes de gelegenheid geven om te ver
dwijnen en schorste daarom de zitting
eenigen tijd.
Geen van de aanwezigs dames ver
dween echierl Hierop reageerde de
voorzitter van het gerechtshof met de
klassieke woorden: „Nu de fatsoenlijke
dames de zaal hebben verlaten, gaan
wij met het verhoor van de beklaag
den voort."
Dat zijn wel heel treurige vorschijn'
lelen.
Wat moet er van het opgroeiend
geslacht terecht komen als zco de voed
sters van het volk voorgaan.
Bedoelde correspondent is van oor
deel dat v.e hier te doen liebben met
de verruwende gevolgen van den oor
log, terwijl bij anderen de sensatie-
honger misschien te verklaren is uit
de cfagelijksiche zorgen waaronder ve
len gebukt igaan.
En het is zeer goed mogelijk dat der
gelijke factoren hier werken.
Maar hoe dit ook zij, wat hier ge
constateerd Werd, blijft een droevig
symptoom van de zedelijke en geeste
lijke verwording van een deel des volks
De God der eere heeft gedonderd
over. Europa, en het benauwende en
verontrustende daarbij is, dat het
schepsel niet heeft gebeefd.
V Gevaarlijke macht.
De correspondent hierboven geci-
ceerd, schreef de ontaarding van het
Duitsche volk niet alleen toe aan de
verruwende invloed van den oorlog en
de vele zorgen voor het dagelijksche
leven, maar hij dacht daarbij ook aan
dep invloed van de per s.
„Verder zoo schreef hij is in
dit verband ook het feuilleton in een
der grootste Duitsche geïllustreerde
weekbladen zeer kenschetsend.
Hier wordt n.l. in een oplaag, die
grooter dan één millioen exemplaren
per week is, uitvoerig verteld, 119e een
onsympathieke rijkaard een jong meis
je „koopt", er mede samenleeft, het
later uit zeer onsympathieke overwe
gingen trouwt om dan ten slotte door
haar en haar minnaar in koelen bloe
de vermoord te worden.
Een oplaag van meer dan één mil
lioen per week beteekent, dat een der
gelijk blad in hondderduizenden gezin
nen op de huistafel komt te liggen als
b ij t e n d gift voor de jeugd, die der
gelijke dingen onder de oogen krijgt."
Wij hebben hier te doen met een ern
stig verschijnsel, e
Immers terecht wordt de opmerking
gemaakt dat vele bladen, evenals de
bioscoop en het tooneel, zich richten
naar den bedorven smaak van het pu
bliek.
Het feit dat de bladen dergelijke
feuilletons geven is een bewijs dat het
groote publiek ze op dit oogenblik wil
lezen.
Maar die pers is tevens' oorzaak
dat de massa naar het verderf wordt
^elelA
Een oplaag van meer dan een mil
lioen exemplaren.
Dat beteekent een aantal lezers van
vele millioenen.
Welk een macht l
En welk een gevaarlijke macht
indien de invloed van zulke bladen
wordt gebruikt om het volk naar den
afgrond te voeren en het zedelijk en
geestelijk te vermoorden.
Hoe noodzakelijk is het dan ni^t dat
het mogelijke wordt gedaan om den
invloed van de Christelijke pers te ver
meerderen.
STADSNIEUWS.
J.V. op G.G. Dr. H. Bavinck.
Savinck" heeft gisteravond in de
gi oo<,3 Nutszaal haar 3-jarig bestaan
met geestdrift en luister gevierd.
't Scheen uitgelekt te zijn, dat deze
vergadering iets bijzonders zou wor
den en mocht de groote belangstel
ling niet hieraan zijn toe te schrijven,
dan pleit zij slechts temeer voor den
goeden naam die de vereen, zich in
korten tijd heeft weten te verwoiwen.
Er heerschte van het eerste oogen
blik af een prettige ongedwongen
stemming in de zaal, die door niets
werd gestoord.
Het openingswoord van den voor
zitter, vr. A .Boekkooi, getiteld:
Inleven", stond in het teeken van' de
reactie op da intellectualistische werk
wijze der laatste jaren.
„Inleven" werd geëisclit, zoowel van
de jongelingen die wenschen te blij
ven bij de belijdenis der vaderen, en
naast het kennen van die belijdenis
het belijden en uitdragen evenzeer
111 practijk moeten brengen, alsook van
de ouderen. Het bekende woord van
prof. Hoekstra op den laatsten Bonds
dag, volgens 'twelk. de J.V. nog lang
niet genoeg in de harten der ouders
on ouderen leeft, zegt ten aanzien van
het laatste genc'eg.
Geen onthouden zooaïs ook en voor
af hier ter stede vele studiosi in prac
tijk inaar toewijden en inle
ven la fn dezen tijd eisch, nu de zich
voorbereidende jongelingschap meer
dan ooit behoefte heeft aan concen
tratie van studievermegen en ontwik
keling van het saamlioorigheidsgevoel.
Na dankbaar den arbeid zijner mede
bestuursleden herdacht, en ook voor
het komende werkjaar tot trouw op
gewekt te hebbon, verklaarde Spr. deze
derde jaarvergadering voor geopend.
Het leven van de vére.enigïng in het
afgeloopen jaar werd hierna volledig
en kleurrijk geschetst in een geestig
jaarverslag van den secretaris, vr.
H. L. Bote r. De scheepsterminolo
gie bleek in zijn mond een zeer ge
schikt instrument om in korte trek
ken den toestand der vereeniging weer
te geven. De zee van het gebeuren
kalm, maar 't werd geen sleurgang, in
tegendeel, er werd rustig en energiek
doorgewerkt De reis voorspoedig, dank
zij den goeden geest onder de beman
ning, die slechts uit ferme jongens
en stoere knapen bestaat.
Geen wonder, dat een warm applaus
dit overzicht beantwoordde.
Ook de meester der penningen, vr.
P. v. Weeren, die hierna zijn bevin
dingen mededeelde, toonde zich in zijn
branche volkomen thuis. Bijna over
bodig is het uit zijn verslag aan te
stippen, de traditioneele veeg-uit-de-
pan voor een zeker eerbiedwaardig
college, naar aanleiding van de veel
besproken „zaal"-huur die de huishou
delijke begrooting ernstig drukt.
Niet omdat het „officeele" gedeelte
aan den drogen kant lag, werd dit
maal het niet-officieeïe met vreugde
begroet.
Vr. J. Boter opende de rij van me
dewerkers met een mooi stukje proza
(„Het Spoorwegongeluk") van Penning
en een Gedichtje van Nellie van Kol.
Vervolgens kwam de propaganda
weer op den voorgrond te staan, en
wel heel duidelijk en veelzeggend, n.l.
in het referaat van vr. R. H. Schip-
per: „Waarom alle jongelingen van
Geref. Levensopvatting lid van de J.V.
op G.G.?"
Het is de plicht van ieder jong-
mensch, zich rekenschap te geven van
het beginsel dat hij in zijn later op
treden zal volgen. Heeft hij zijn keus
gedaan, dan zal hij de kennis van
dat beginsel tot zijn geestelijk eigen
dom trachten te maken en het in zijn
persoonlijkheid opnemen. Om dit te
berèiken, is de J.V. op G.G. het meest
geschikte instituut, omdat zij slechts
dit ééne doel kent. Den jongeling acht
zij geen geschikt instrument voor de
Evangelisatie. Hij heeft een andere
taak, rechtstreeks voortvloeiend uit
zijn roeping en bestemming, n.l. het
Woord Gods te leeren toepassen op de
levensverhoudingen.
Dit wil niet zeggen, dat het werk
onzer J.V. voor den doorsnee-jongeling
iets onbereikbaar hoogs is; wie dat
meent kent haar niet, maar het is
geheel volgens de natuur, dat de jon
geling zelf wil weten, wat hij be
lijdt. De studie en bespreking der be
ginselen geeft een vastheid van doen,
die later ook in het maatschappelijk
leven ten goede komt.
Voor allen geldt de eisch dat we de
van God gegeven talenten moeten ont
wikkelen. Niet de bruiloftszaal, maar
het slagveld wacht ons in dit leven.
Vr. Jaq. de Graaf f droeg hierna
een paar aaVdige gedichtjes voor, even
als vr. N. Anes een geestig stukje
proza van Heijermans, waarna de
pauze intrad, die een summum van
gezelligheid werd.
De heer G. Francken sprak de ver
eeniging toe namens den lcerkeraad
der Geref. kerk.
Na de pauze volgden bijzonder ge
slaagde voordrachten van de vr. C.
P. v. d. Meeberg („de Levensgezellin"),
J. v. Weeren („de Phang"), een stukje
proza van v. Maurik (Het diner van
Manus), door P. v. Weeren, en een
gedichtje van Mevr. Westerbrink
Wirtz door vr. d' Ouvrey, en last not
least eèn saemenspr^eke onder den lu~
guberen fïtël van. fïi de dólrterswacht-
kamer, een schepping van de deelne
mende vrienden zelf, die er in alle op
zichten mocht zijn. Zonder uitzonde
ring werden de erin opgenomen fguren
uitmuntend voorgesteld, en als het
waar is, dat lachen gezond is, hebben
do spelers hun gasten gratis een flinke
kuur 'laten ondergaan.
Terecht bracht de voorzitter in zijn
slotwoord dank aan allen die tot het
slagen van de vergadering hadden
meegewerkt o.w. vooral moeten wor
den genoemd mej. Hendrichs en de
heer Bouwhuis, die, respect, door hun
piano- en vioolspel hét cachet van den
avofiti verhoogden.
Geëindigd werd met dankgebed na
het zingen van Ps. 133:1. De collecte
bracht bijna f 15 op.
De Leitische Winkelstand.
De heer H. Versney heeft zijn be
kende muziekhandel en boekbinderij
op de Hoogewoerd dezer dagen ver
plaatst naar nummer 29, waar tot voor
kort de wijnhandel van den heer Engel
was gevestigd.
Morgenmiddag te 5 uur wordt de
nieuwe zaak geopend. De ondernemer
mag zich gelukwenschen met het be
zit van dit pand, dat voor zijn zaak
ongetwijfeld de gelegenheid om zich
uit te breiden belangrijk heeft vergroot
De ruime, frissche en goed belichte
etalage leent zich uitnemend voor het
exposeeren, waarnaast ook het inwen
dige' aan alle eischen voldoet. Een
nieuwe olectrische lichtinstallatie werd
aangelegd, terwijl de opstand ver
nieuwd en keurig gerestaureerd werd.
Het dieper liggende gedeelte is in
overeenstemming gebracht mejt zijn
beste'nMitigy waar hier de afd. boek
binderij wordt ondergebracht. De heer
Versney stelt zich voor om de verschei
denheid, vain zijn muziek- en feestarti
kelen een belangrijke uitbreiding te
geven.
Vermelden wij, dat de moderne vloer
belegging werd geleverd door Vroom
en Preesmann, dat de heer P. A. de
Jong het schilderwerk, en de heer J.
-J3A. UBA. 381UBB Uap
zorgde.
Hongaarsche kinderen.
Men verzoekt ons mede te deelen, dat
er wederom gelegenheid bestaat om mee
den 23 Januari vertrelckenden kinder trein
pakketten met levensmiddelen, kleeren en
andere zaken, Uitgezonderd, tabak, sigaren
sigaretten en alkoholhoudende dranken, te
verzenden naar Boedapest en omgeving
De verzenders moeten, het best p?r aan-
geteekenden brief, aan de geadresseer
den melden, 'dat zij hun pakket te Buda
pest bij de Liga kunnen afhalen.
De pakketten kunnen bezorgd worden
bij den heer D. M. van Nes, IVreewijkstn
8^. te Leiden, liefst vóór 20 Januari, uiter
lijk Woensdag 21: Januari, daar zij vooruit
naar Utrecht verzonden worden. De kos
ten, bij bezorging te voldoen, bedragen
tot .10 K.G. f 1, daarboven tot 20 K.Q
f i,7S, tot 3° K'.G. f 2,40, en vervolgens tot
40 K.G. f3. Verder telkens verhoogd met
60 cent voor iedere ,10 K.G.
Tot den prijs van f 1 voor iedere 10
K.G kan men ook Vrijdagochtend 23 Ja
nuari aan het station te Leiden pakketten
bezorgen op een tijdstip, bij den heer tvan
Nes aan te vragen.
Met lette vooral op stevige verpakking,
liefst in kistjes, en nauwkeurige adres
seering.
Gistermorgen is op de Steenstraat
de stadstram in aanraking gekomen met
een autobus, die achteruit van de Bees
tenmarkt kwam afrijden.
De dikke mist die er hing, enfde gladde
rails wai'en oorzaak', dat beide voertuigen
elkander niet konden „ontrijden".
Alleen de autobus bekwam schade, die
echter slechts van geringen aard was
Tcji nadeele van B. K. is gisteren
op den middag een rijwiel „overgenomen"
dat weer eens onbeheerd was laten staan,
en wel voor een winkel in de Haarlem
merstraat.
Uit ds auto van P. J. V. W. is een
deken ontvreemd, terwijl het voertuig even
onbeheerd op de Beestenmarkt stond.
BIFffflSNLAND.
DS KAMERVERKIEZINGEN.
Verkiezingsre aöifest Chi;. Hist. Unie.
De „Ned." vermeldt het vol^nde con
cept-verkiezingsmanifest 1923, zooals dat
door het Hoofdbestuur der Unie is vast
gesteld.
Aan het Nederlandsche Volk!
De Christelijk Historische Unie, besef
fend, dat bij de komende verkiezing van
leden'van de Tweede Kamer der Staten-
Generaalbeslist zal worden over veel,
dat voor de toekomst van,.het Neder
landsche volk van de grootste beteeke-
nis is,
roept de kiezers op, zich eendrachtig j
uit te spreken voor bewaring, bevesti-
ging, en versterking van de Christelijke j
grondslagen van het volksleven, die de
bestaansvoorwaarde vormen van het
Nederlandsche Volk.
De volgende gedachten, ontleend aan
het Program van beginselen der Unie,
treden daarbij op den voorgrond:
I. Handhaving en versterking van
het Christelijk-Historisc.h karakter van
het Nederlandsche Volk bij wetgeving
en Overheidsbeleid, en op het terrdn
des openbaren levens van de Christe!ij*e
beginselen in het staatsleven.
In overeenstemming met de histo
rische ontwikkeling van het Christen
dom op Nederlandschen bodem worde
Nederland bestuurd als een Christelijke
staat in Proteslantschen zin.
Weerstand worde geboden tegen
steeds verder gaande groepeering des
volks naar godsdienstige en kerkelijke
onderscheiding.
De Zondagsrust en de instandhouding j
van de algemeen erkende Christelijke
feestdagen worde bevorderd.
Gewaakt worde' voor de openbare
zedelijkheid, en van het terrein des open
baren levens worde geweerd wat, te dien
aanzien, in strijd komt met de duidelijke
ordening Gods.
De groote beteekenis van het gezin
voor het maatschappelijk leven, worde
erkend en zijne ongereptheid blijve be
waard overal waar de wetgever daarmee
in aanraking komt.
Bij herziening van de huwelijkswet
geving worde zorg gedragen, dat de
Christelijke grondslagen van liet huwe
lijk niet worden aangetast.
II. Handhaving van onzen constftu-
tioneelen Regeeringsvorm. De Constit.11-
tioneelen monarchie blijve gehandhaafd
en worde verdedigd tegen elke revolu-
tonaire bedreiging.
III. Financieel beleid. Gestreefd worde
naar een finantieel evenwicht op een
lager peil van uitgaven en inkomsten
dan het tegenwoordige, en in verband
hiermede,
a. naar bezuiniging en vereenvoudi
ging in den Staatsdienst,
b. naar belastingvermindering, in
zonderheid naar een zoodanige, als
strekken kan tot bevordereing van kapi
taalvorming, tot verlaging van de pro
ductiekosten en tot verlichting van den
druk op grooto gezinnen.
IV. Onderwijs. Bij pogingen tot het
brengen van technische veranderingen
in de regeling van het lager onderwijs,
mecle tot voorkoming van stijging der
uitgaven boven de geldelijke draag
kracht van het Nederlandsche volk,
worde niet te kort gedaan aan de finan-
tieele gelijkstelling van het bijzonder en
Beianyïijksie nieuws in dit nummer.
De Duitsche zagseiogsvsrklaring is
tot Woensdag niigesieid.
Ernstige meemagsvsriehillen tus-
schen de Duitschciaiiosalen en het
Centrum.
Snowden oeieni scherpe critiek op
de houding van zijn opvolger Chur*
chili op de conferentie te Parijs.
Verkiezingsmanifesten van de Ckr.
Hist, Unie en van de S.D.A.P.
het openbaar lager onderwijs, worde de
invloed der ouders of van degenen, daar
toe door dezen aangewezen, op den gang
van het onderwijs, versterkt, en wordt
aan het peil van het onderwijs, ook ten
platte lande, volle aandacht gewijd.
De overheid houde de openbare Uni
versiteiten in stand, tot ontwikkeling
van het wetenschappelijk karakter der
natie en handhave aan hare hoogescho-
len de feculteit van Godgeleerdheid.
V. Bevordering van hetgeen kan
strekken tot verhoogineg van het stoffe
lijk en zedelijk peil van het Nederland
sche volksleven. De gemeenschappelijke
welvaart worde bevorderd door aanmoe-
digiging der productie.
Naast bevordering van land- en tuin
bouw handel en nijverheid, scheepvaart
en visscherij, worde uitgezien naar alles
wat nieuwe bestaansmogelijkheden kan
scheppen, in verband met de snelle toe
neming der bevolking.
Erkend worde de solidariteit der ver
schillende maatschappelijke groepen,
met krachtig verzet tegen ieder pogen
om in dit opzicht tegenstellingen te
voorschijn te roepen of te verscherpen-
Bestreden worde het streven naar
voorziening in de persoonlijke behoeften
der burgers door uitkeeringen uit de
openbare kas. Bij de sociale verzekering
worde gewaakt tegen verdringing, door
wettelijk gevormde lichamen of instel
lingen, van kassen of fondsen, uit eigen
initiatief of door besparing gevormd.
VI. Verhouding tot het buitenland.
Gestreefd worde naar verhoudingen, die
slechts door het recht worden beheerseht.
Krachtige steun worde verleend aan
de oplossing an geschillen tusschen de
volken, door rechtspraak, arbitrage of
bemiddeling, en aan ieder middel, dat
dienen kan tot het uit cTen weg ruimen
van gerezen moeilijkhéden zonder dat
naar do wane^s gegrone" wordt. Tn ver
band hiermede worde bevorderd alles
wat leiden kan toi internationale beper
king van bewapening
VII. Defensie. De instandhouding
van leger en vloot ter voorbereiding van
de verdediging onzer nationale zélfstan-
digheid, zoowel hier te lande als in
Indië, zij bepaald tot dagene wat noodig
is tot handhaving van de onzijdigheid
en tot nakoming van internationaal aan
vaarde verplichtingen.
VÏTI. Koloniën. Bij de uitvoering van
het nieuwe grondwetartikel worde reke
ning gehouden met het tegenwoordig
ontwikkelingsstadium der inlandscho
bevolking, zoodat verzekerd worde een
geleidelijke groei van het Indisch staat
kundig leven op eigen grondslag en naar
eigen behoeften
Het werk der zending worde bevor
derd, ook door het handhaven van rege
len, die voorkomen,"dat de eene zending
verstorend zou ingrijpen in den arbeid
der andero.
DE KATHOLIEKE TWEEDE KAMER
LEDEN.
Diverse zeiclvervangirrjen te wachten.
De „Gooische Rost" vertelt, dat op
de Utrechtsche vergadering v.in de
R. K. Staatspartij de volgende Twee
de Kamerleden genoemd zijn als ko-
Tnende het eerst in aanmerking om
niet herkozen te worden.
Zoo moet het vaststaan, dat behalve
'de heeren IT. Stulemeijer en W.
j. F. Jute n, die zich niet herkies
baar stellen, men weinig voelt voor
een hernieuwing van de candidatuur
van den heer G. Bulten, oud
schoolhoofd te Zilk bij Hillegom, die
tijdens zijn Kamerlidmaatschap bur
gemeester van Voorhout is geworden.
Eveneens zouden van de landbouwers
voor een vaste plaats op het politiek
ladvies niet meer in aanmerking ko
men de heeren P. J. R u 11 e n en C.
Knigge,. terwijl ook in dit verband
(genoemd wordt de naam van den
'lieer A, J. Loerakker.
Verder is bei/jeit, dat wegens pp'
