Dagblad voor Leiden en Omstreken.
NIEUWE LEIDSCHE CODRAN
ABONNEMENTSPRIJS
in Leiden en buiten Leiden
1 waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
5de JAARGANG. - MAANDAG I DECEMBER 1S24 No. 1377
Bureajï:"Hooigracht 35' Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58938
>V Andere partijgroepeering?
Evenals andere jaren -werd ook nu weer
Lij de al gem een o beschouwingen over de
Slaatsbegrooting, het wenschelijke van een
•andere partijgroepeering ter sprake ge
bracht.
Aan de samenwerking der rechtsche
partijen, zoo meent men, behoort een ein
de te komen.
Aan dit onderwerp werd o.a. ook door
den heer Schouten aandacht geschonken
'en het komt ons niet ongewenscht voor dit
vgcdeelte yan zijn betoog hier af te druk
ken.
„Naar mijne meening, aldus de heer
j Schouten, is handhaving van een politieke
constellatie, waarbij men komt tot sainen-
werking op den grondslag van de Christel.
beginselen, voor ons land goed en in den
meest volslreklen zin dos woords noodza
kelijk.
Alleen op dien grondslag, ik herhaal het,
is te verkrijgen een Staatkunde, welke de
voorwaarden schept voor de ontwikkeling
van ons volk in Staatkundigen en maat*
schappelijken zin.
Wanneer het op andere wijze moet ge
schieden de mogelijkheid bestaat, dat
wij een stembusuitspraak krijgen welk©
'dwingt in die richting te gaan dan juist
komt de onmacht, dan. juist krijgen wij de
onmogelijkheid om een formatie tot stand
te brengen met wezenlijke regeerkracht.
Hoe denkt de heer Marchant zich het in,
'dat hij kan komen tot een wezenlijke po-
slitiek, welko dan naar zijn oordeel moet
[brengen de rechtsvorming Tan wat op het
oogenbllk in ons volk leeft en gevraagd
wordt wanneer dio regeermacht moet wor-
i den tot stand gebracht door samenwer-
king van vrijzinnig-democraten, sociaal
democraten, Vrijheidishonders en misschien
nog enkele groepen?
Dan ontbreekt de grondslag om te komen
•tot eenheid. Tenzij men weer den grond-
slag ziet in de antithese. Tenzij men weer
f uitgaat van de algemeene rationalistisch©
opvatting, welke gedurende de geheele vo
rige eeuw gegolden heeft. Tenzij men on
der vrijzinnig weer verstaat het vrij zijn
van hoogeren zin; tenzij men onder vrijo
democraten weer verstaat democratie, ge-
'f emancipeerd van de gelding van de open
baring Gods voor het Staatkundig leven.
Dan krijgt men woer een eenheid, dan
krijgt men een politiek, niet een, die be-
oogt aan het volk te geven wat men het nu
voorstelt, maar een politiek, die beoogt
aan het volk te geven een Staatkunde,
■waarvan het doel is de verder gaande ver
zwakking van do Christelijke beginselen in
het leven van ons volk.
Als in de toekomst uit de feiten zou moe
ten worden afgeleid, dat de Tochtsche poli
tieke conste'Patie is uitgeleefd, dan zal dit
het gevolg zijn van het ook aan rechtsche
.zijde niet meer ten volle z''en van de prin-
cipieele tegenstelling tusschen rechts en
links, van het te weinig achten op de nood
zaak van bevordering der Staatkundige en
maatschappelijke levensontwikkel'ng op
den grondslag der Christelijke beginselen,
van het te weinig rekening houden met de
tradities van ons volk, vaii het niet ge
noegzaam bereid zijn om, met behoud van
eigen principieel© levensovertuiging, in sa-
Trien werking de historische taak voor ons
volk in overeenstemming met de Christe
lijke beginselen te vervullen."
F-THPSPISEUWS,
Jub'feum Ds. H. J. Kouwenhoven.
In verhand met zijn 25-jarige ambtsbe
diening in de Gereformeerde Kerk alhier,
en do herdenking, waarvan we reeds een
en ander mededeelden, was gistermorgen
de Hooigrachfkerk, waar D s. Kouwen
hoven optrad, zoo mogelijk nog voller
dan anders.
Alvorens tot het uitsproken van zijn
leerrede over te gaan, wendde de jubilaris
zich tot de gemeente' met een verkorte ge
dachtenisrode, waaraan wij het volgende
ontleenen:
x Het zij mij vergund, M. Gel.! voordat ik
overga tot de gewone bediening des
.Woords, een enkel woord te laten vooraf-
j'gaan. Want het is u hekend, hoe er thans
[een periode van 25 jaar voorbijge
gaan is, sedert ik in ditzelfde kerkgebouw
'door den godzaligen Ds. Holster tot mijn
[dienstwerk werd ingeleid, en des avonds
intrede deed met de woorden uit Efeze 4,
dat de bediening der Woords moet strek-
iken (zegt de Apostel) „tot volmaking
der heilige n". 25 Jaren heb ik nu aan
deze volmaking der heiligen mogen mede-
arbeiden 'in deze zelfde Gemeente, en dat
,is zoo groot, dat ik er zelf het meest
y e r b a a s d van sta, dat deze eere mjj
is geschonken. God heeft geen dienst
knecht noodig om Zijn heiligen te volma
ken; deze groote Kunstenaar, de God aller
genade, weet Zelf door de werking van
Zijn Heiligen Geest Zijn volk tot. de vol
making des hemels te brengen. Maar i n
Z D 11 v 9.° r bereidend werk gebruikt
Hij er Zijn dienstknecht bij, om die 'heili-
igen te troosten, te waarschuwen, te ver
smanen, te onderwijzen, totdat Hij ze komt
«afhalen om ze volmaakt te doen wezen
/voor Zijn aangezicht in den hemel.
Ja, Hij gebruikt menschon, om zonda
ren roepen tot dat heil in Zijn
Woord', tot die volle verlossing door gena
de, die verloren zondaren in onzen Hei
land is bereid. Niet zonder geest
drift aanvaardde ik voor 25 jaar
deze taak in uw midden.
Wel was er eenige schroom, als ik
zag op de voortreffelijke mannen, dio vóór
mij op dezen kansel hebben gestaan: Ds.
Donner, v. d. Sluys, v. d. Linden, Beuker
en v. Proosdij, die hoe verschillend, ook,
allen mannen van groote talenten zijn ge
weest. Toch nam ik volgaarne de ledige
plaats in, hopende, dat dezelfde God, die
hen bekrachtigd had, het ook mij zou
doen. In Groningen was ik den ar
beid in een groote stadsgemeente gewoon
geworden, en met den moed van wie
zich overgegeven heeft tot den dienst des
Heeren en Zijner Kerk, aanvaardde ik
hier den arbeid.
En thans? Aan mijn geest gaan voor
bij de moeilijke tijden, die#ik heb
doorgemaakt, in de Gemeente zelve, in
do zaken van de ineensmelting der
drie Geref. kerken van Leiden, en in do
herhaalde vacaturen. De stormen,
die over mijn eigen gezin zijn gegaan, in
zware ziekten en het ontroerend- verlies
mijnep kinderen.
De moeiten, die het leven van een
stadspredikant omringen, en die
in een zeer talrijk gezin kunnen
voorkomen. De c r i t i e k e t ij d e n,
die de Geref. Kerken in haar geheel in
dien tijd hebben doorgemaakt, en waarin
ik geen lijdelijk toeschouwer hen gebleven.
De beeltenis gaat mij voorhij van
zoovele voortreffelijken, die ik ten grave
zag dalen, hetzij vooraanstaande mannen
als Ds. Donner en Holster, Rudolph en
Roorda, mijne geliefde vrienden, of Tan
broeders en zusters uit de Gemeente, wier
heengaan mij ontroerde. Schaduwen
vaak, donker en zwaar. Maar de licht
punten ontbraken niet, door de trouw
van onzen God, en door den vriend
schap cn steun van velen onder de broe
ders en zusters, en niet T minst van mijne
echtgenoote. En ongestoord heb ik mogen
voortarbeiden. Terwijl de meesten van
zocht, heb ik in deze 25 jaar slechts drie
predikbeurten wegens ongesteldheid niet
kunnen vervullen, drie van de 30G0, en
heb nooit één uur Catechisatieles wegens
ongesteldheid moeten nalaten; mijne ruim
8000 Cateclnsatïën heb is ongestoord kun
nen volbrengen. En door Gods genade
mag ik nog zijn, die ik ben, en mijn
arbeid in uw midden voortzetten. Z ij n
Naam alleen zij daarvoor lof en dank.
Ik mag thans niet verder over deze din
gen spreken. Maar toch kan ik hiermede
niet eindigen, zonder erkend te heb
ben, dat ik zoovep gebleven hen henedén
het ideaal, dat ik mijzelf had voorge
steld. Dat ik mij goed bewust hen, waarin
ik tekort schoot. Dat ik vergeving
vraag, aan wie ik door den scherpte van
mijn woord wel eens gekwetst kan heb
ben. Maar tevens, dat ik mij ook bewust
ben nooit anders onder it verkon
digd te hebben, in de kerk en in haar
onderwijs, bij de ziekbedden en bij de ge
opende graven, dan Jezus Christus en dien
gekruist, en de zuivere leer naar den belijd
denis der Geref. Kerk.
Naar mijn beste weten hel) ik verme-
d e n het dorre intellectualisme, dat alleen
't verstand opvult, en het wiegelend mys
ticisme, dat de vastheid aan 't geloof
ontrooft. God zogen© uit genade den
arbeid, die geschiedde tot de volmaking
der heiligen. Hij hééft het gedaan, ge
lijk ik uit menigen mond en uit menigen
brief mocht vernemen; Hij doe het voorts,
omdat het toch is Zijn Woord, dat Hij
door menschen bedienen laat. Thans zul
len wij overgaan tot do gewone bediening
des Woords.
Na de predicatie nam de heer Blom-
men daal, ouderling, het woord om in
gevoelvolle woorden de blijdschap der ge
meente te vertolken, nu zij Ds. Kouwenho
ven 25 jaren als herder en leeraar mag be
zitten, en hem. na te hebben stilgestaan bij
zijn zegenrijken arbeid, bij den voortduur
'e Heeren nabijheid toe te wenschen. Op
verzoek vaiuden spreker zong de gemeente
Ds. Kouwenhoven daarna Psalm 12i:4_toe.
De jubilaris dankte voor het gesprokene -
nevens de vele blijken van liefde en hoog
achting, er dan als zi'jn eigen wensch aan
toevoegende, dat God hem nog langen tijd
zal bekwamen tot zijn heerlijk ambt.
Gisteravond trad Ds. Kouwenhoven op
in de kerk aan de Heerengracht.
Hier werd hij na hel Woord te hebben
bediend, hartelijk toegesproken door
ouderling J. M. de Koning, die
mede gewaagde van den heteekenisvoUen
arbeid van den jubilaris en de waardee
ring; die hem deswege uit verschillende
kringen van de gemeenle te beurt valt.
De gemeente zong hier den jubileeren
den herder Ps. 103:1 toe.
Zilveren jubi'eum.
De nestor der Leidsclic kosters, de heer
J a c. Kooien, herdenkt vandaag den
dag, dat hij en zijn echtgenoote voor 25
jaar als koster cn kosterin der Ooslerkerk
in betrekking traden.
Zij waren de eerste functionarissen in
dit kerkgebouw, waar 17 Doe. 1899 de eer
ste diénst gehouden werd.
Van de toenmalige predikanten is alleen
Ds. Hartwiggen nog over, die gistermorgen
in de godsdienstoefening in de Ooslerkerk
liet jubileum van den koster en de kosterin
met een enkel woord herdacht.
De belangstelling, die de jubilarissen
vandaag ondervonden, was buitengewoon
groot.
Een groot aantal bloemstukken werd
thuis bezorgd, afkomstig van de familiele
den alsmede van verschillende leden der
gemeente.
Door het personeel der Oosterkerk werd
een prachtige klok ten geschenke gegeven,
waarbij een mooie oorkonde, door den
organ:st den heer van Leeuwen opgesteld
in versvorm. i 1
Ook van den kerkeraad der Ned. Her-v.
Gem. ontving de jubilaris een fraai cadeau;
eveneens van de collega's (de kosters der
andere kerken, den opzichter en den boek-
h ouder).
Zoo heeft alles meegewerkt om den jubi
larissen dezen dag tot een onvergetelijken
te maken.
Bij de vele wenschen voegen wij ook de
onze. Wij hopen dat het 't echtpaar Koo
ien gegeven moge zijn,' nog vele jaren hun
betrekking in dit kerkgebouw, dat zulk
een groote plaats inneemt in het kerkelijke
en vereenigingsleven in onze stad, te blij
ven waarnemen.
Gouden Ambtsjubileum.
'Den 13-en December zal het vijftig jaar
geleden zijn, dat Ds. K. W. Vethake, eme
ritus-predikant van de Ned. Herv Keik,
wonende te Utrecht,' de Evangeliebedie
ning aanvaardde te Wilhelminadorp.
Daarna heeft Ds. Vethake gearbeid tc
Katwijk aan den Rijn Leeuwarden, Arn
hem, Overschie, Alphen aan den Rijn en
Leiden, waar hij emeritus werd 1 Juli 1916.
Nog -dikwijls treedt Ds. Vethake op in
de bediening des Woords.
ElectricMeifsfabriek.
Aan de toch reeds overladen agenda van
den Gemeenteraad is nog een nieuw voor
stel toegevoegd.
B. en W. stellen den raad voor te be
sluiten aan de Eleclriciteitsfabriek een ka
pitaal te verstrekken van f 1.000.000 voor
de uitbreiding der fabriek met twee stoom
ketels met bijbekoorende bouwwerken,
hulploestellen enz. onder bepaling, dat de
fabriek .aan de gemeente jaarlijks 6 pet.
rente van het door haar geleend© kapitaal
zal betalen cn dat, -te beginnen niet het jaar
1926, jaarlijks 5 pet. zal worden bestemd*
tot aflossing van schuld op kapitaalbeleg
ging. -----
De eerc-promoLe van prof. Lorentz.
In een plechtige zitting werd Zaterdag
door de Parijsche universiteit de titel! van
doctor 'honoris causa verleend aan prof.
dr. H. A. Lorentz, hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Leiden. Uit naam van
den deken der faculteit van wetenschap
pen bracht prof. Paris hulde aan Lorentz'
arbeid en zijn ontdekkingen van den laat-
sten tijd. Lorentz is steeds een mend ge
weest van Frankrijk, waar hij meermalen
is gekomen om er zijn wetenschappelijke
denkbeelden te ontwikkelen.
De Leidsche Winkelstand.
Het gilde der drukkers in onze goede
stad werd heden niet vermeerderd, maar
wat meer zegt verrijkt, door de opening
der drukkerij annex kantoorboekhandel
van den heer A. Vros, Hoogowoerd 46 al
hier.
Deze zaak, die reeds etlelijken tijd als
„Leidsche Boek- en Handelsdrukkerij" be
stond, is door den heer Vros, die eenige
jaren bij de firma IJdo werkzaam was en
in 't uitgeversvak en al z'jn geheimenissen
is doorkneed, groudig gereorganiseerd en
begint nu onder dezen jongen, energieken
eigenaar een nieuwe bestaansperiode, naar
we hopen en verwachten een bloeien
de.
Do St. Nieolaas-étalage door bekwame
dameshanden smaakvol gearrangeerd, lok
te heden in den vroegen morgen al kijkers
cn koopers en te oordeclen naar de keuri
ge c'rciilaire, die de heer Vros ons deed
toekomen, laten de correcte producten zij
ner drukkerij wel merken dat daar vaardi
ge werkkrachten onder goéde leiding
staan.
Deze van de nieuwste techuische hulp
middelen voorziene drukkerij, die natuur
lijk de hoofdzaak van 't bedrijf vormt is
'trouwens volkomen capabel alle soorten
drukwerk te leveren, tegen matige prijzen,
zooals de heer Vros ons verzekerde.
Gaarne wenschen we hem succes cn
voorspoed. 1
Rij de Leidsche Spaarbank is in de
maand November ingelegd f251.379.04, en
terugbetaald f 200 622,63, terwijl 99 nieu
we inleggers zijn ingeschreven en 62 boek
jes geheel werden uitbetaald.
Het tegoed der 16473 inleggers bedroeg
cir.de November f5.215.133,01.
In de Stedelijke Werkinrichting zijn
in de week van 23 tot en met 29 November
opgenomen: 198 volwassen personen en
12 kinderen; totaal 210.
Prof. dr. W. Vogelonsang uit
Utrecht, hoopt Maandag 8 December in de
Lakenhal op uitnoodigmg van de Leidsche
Kunst vereeniging een lozing te Wouden
over: liet ornament cn de ornamenteel©
suggestie
Op 12 Febr. 's avonds te 8 uur :.a', de
heer L. Penning van Utrecht een lezing
over Z.-Afrika houden in het gefcuuw
„Prediker".
BINNENLAND
DE VLIEGTOCHT NEDERLAND—1NDIE
De terugkeer der vliegers.
Bij het bestuur van de vereeniging
IJmuidens Bloei te IJmuiden is op haar
verzoek, om de drie vliegers bij gelijktijdi
ge terugkomst te IJmuiden een feestelijke
ontvangst te mogen bezorgen, van het. Co
mité te Den Haag telegrafisch het onder
staand bericht ontvangen:
„Omtrent terugkeer vliegers nog niets
bekend. Vermoedelijk eerst Maart. Ko
ninklijke Vereeniging «voor Luchtvaart
Amsterdam organiseert huldiging bij te
rugkeer. Geef u in overweging met haar
in verbinding te stellen."
DE NIEUWE VLOOTWET.
De rege:ring overweegt.
Verschenen is de Memorie van Ant
woord aan de Tweede Kamer in zake de
Marine-begrooting.
Aangezien bij deze begrooting slechts
gelden worden aangevraagd ter verdere
uitvoering van door de Staten-Generaal
goedgekeurde plannen van aanbouw, of ter
vervanging van opgevaren torpedojagers,
kan zij niet aanvaarden, aldus zegt de mi
nister, de, bewering, dat er van geldver
spilling sprake is. Evenmin kan hij de
stelling aanvaarden, dat deze begrooting
lijnrecht ingaat tegen den volkswil.
Do nu aangevraagde jagers zullen op
zijn vroegst eind 1927 in Iridië aanwezig
kunnen zijn. Bij het zeer gematigde tempo,
dat thans bij den aanbouw wordt gevolgd,
zal het nog vele jaren duren, alvorens er
in Indië wederom acht volwaardige torpe
dojagers aanwezig zijn.
De minister kan Let verwijt niet aan
vaarden van niet op bezuiniging aan te
sturen. Deze begrooting wijst voor Neder
land ruim f 850.000 minder aan dan waar
op het eindcijfer der begrooting voor 1924
na aftrek der Indische bijdrage is vastge
steld. Hierbij valt in aanmerking te ne
men, dat "wegens salarisverlaging en we
gens lagere uitkeeringen aan het Pen-
s.'oenfonds voor 1925 een vermindering
viel te hoeken van pl.m. f 1.600.000, waar
tegenover voor Nederland staat een ver
hooging van 1.46 millioen wegens meerde
re uitgaven voor verdere uitvoering van
contracten voor nieuwen aanbouw en
noodzakelijke vervanging van opgevaren
materïbel.
Bovendien, zegt de Minister, is de pen
sioenlast pl.m. f 400.000 liooger dan in
1924. In werkelijkheid is derhalve op de
exploitatiekosten op nieuw bespaard
f850.000 -f f 1.46Q.000 -f f 400.000
f 1.600.000 ruim 1 millioen.
De Regeering kan zich omtrent het tijd
stip van indiening der nieuwe vloot
wet eerst beraden na ontvangst van het
advies der Indische regeering. Zij zal dan
tevens nauwgezet hebben te overwegen, of
en iu hoeverre de gang van zaken met be
trekking tot het Protocol van Genève en
een eventueel© ontwapeningsconferentie op
haar plapnen van invloed behoort te zijn.
De Regeering acht zich echter niet verant
woord om met het oog hierop oolc noodza
kelijke vervanging van reeds bestaande
oorlogsvaartuigen van oen type, dat bij
elke aan de hedendaagscbe eischen beant
woordende vloot behoort, aan te houden.
Loonactie in het visscherijbedrijf.
Het bestuur der Vereeniging van readers
van visschersvaarluigen heeft aan de com
binatie van vakorganisaties in het vissche
rijbedrijf een schrijven gezonden, waarin
meegedeeld wordt, dat het bestuur ook
bereid is om mondeling van gedachten te
wisselen.
Het bestuur noodigt daarom de combina
tie uit lot een bespreking op Donderdag
4 December a.s. ten kantore der Reeders»
vereeniging.
De St. Michaël-adie.
De „Resb." vernam, dat het bondsbe-
etuur van de R. K. Staatspartij als zijn
oordeel heeft uitgesproken, dat de actie
van St. Michaël zoowel1 uit een organisato
risch oogpunt als van wego het doel dat
wordt nagestreefd, ten strengste moet wor
den afgekeurd.
Het hoofdbestuur van de R. K. Staats
partij beschouwt St. Michaël als een bond
van kiesvereenigingen naast de bestaande
partij. Hel besloot alle contact en samen
werking met St. Michaël te verbreken en
zal in de volgende week een vergadering
van de R. K. Staatspartij bijeenroepen, om
dit besluit te behandelen.
Werktijikn S agershedrijf.
De Directeur-Generaal van den Arbeid
heeft naar vernomen wordt heslist, dat de-
vergunningen voor zoogenaamde bedrijfs
leiders, waarvan m'sbruik gemaakt werd,
ingetrokken worden. In plaats daarvan
kunnen, voor bepaalde arbeiders vergun
ningen worden aangevraagd op voorwaar
de, dat hun arbeidstijd op do arbeidslijst
wordt aangegeven.
Eveneens moet zijn bepaald, dat de
werktijd van de zoogenaamdo loopknechts
ADVERTENTIE-PRÏIS
Gewone "advertentiën per regel 221 cent.
Ingezonden Mededeelingcn, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden
'iagelijks geplaatst ad 50 cent.
dient overeen te stemmen mei dien van de
andere arbeiders.
Deze laatste bepaling geldt ook voor an*
dere bedrijven als bakkers, enz.
Het Kamerlid C. v. d. Voort van Zijp. 1
Het lid der Tweede Kamer de heer Van
der Voort van Zijp heeft aan den Voor*
fitter van het Centraal Comité van A. H»
Kiesvereenigingen bericht gezonden da/
bij de komende stembus door hem geen
Kamercandidatuur zal worden aanvaard.
De Koninklijke Familie.
Zaterdagmiddag zijn H. M. de Konin*
gin, Z. K. H. de Prins cn de broeder vaiti
den Prins, hertog Adolf Friedrictr van'-
Mecklenburg, per trein van 5.58 van het]
Staatsspoorstation te den Haag, naar hef)
Loo vertrokken.
Herinneringskruis.
Het mobilisatie-herinneringsteeken be*v
staat uit een vierarmig kru:s van bron3-'
groot 32 m M.
Dp beschrijving van het kruis is aW*
volgt:
Do voorzijde: tusschen de armen van het
kruis bijeengebonden pijlenbundels, voor*
stellende kracht door eenheid. Op de ar*,
men van het kruis: links: Augustus; bo*
ven: 1914; rechts: November en onder:
1918.
De keerzijde: In het medaillon de woor*
den: Mobilisatie, Vrede, Eer.
Het kruis wordt gedragen aan een moirS
zijden lint, breed 30 mM., gekleurd ala
volgt: tér linker- en rechterzijde, smal ge*
streept, de kleuren rood-wit-blauw; in het
midden een breede blauwe baan, geschei*
den van de rood-wit-blauwe banen, door
een zeer' smalle wilte baan.
Het ontwerp van het kruis is. gemaakt!
op advies van den Ned. Kring van Beeld*
houwers, door den heer J. Jansen van.
Galen, te Amsterdam. I'd van dien kring.
BUITENLAND
LUDENDORFF ALS VELDHEER.
Een vernietigend oordeel.
Te Berlijn .heeft Zaterdag een groot©
verkiezingsvergadering plaats gehad van
de Duitsche democratische partij, waarin
o.a. ook het woord is gevoer^door den be
kenden historicus, professor Hans Del*
hrück.
Dclbrück behoort niet tot de democrati*
scho partij, doch had allen, dio niet tot een
joartij behoorden, aangeraden op de de*
mocratische partij te stemmen
De door hem gehouden rede zal niet na*
laten, groot opzien te baren, naar aanlei*
ding van hetgeen hij over Ludendorff heeft
verklaard
Dclbrück behoorde als deskundige tot de
parlementaire commissie van onderzoek
naar de oorzaken van de Duitsche neder*
laag.
Hij zeide, op grond van zijn onderzoek
reedé thans te kunnen mededeelen, dat ge
neraal Ludendorff niet a'leen een slecht
polifcus was, doch ook in geen en.
deele de groote veldheer, zooals
het Duitsche volk tot nu toe nog steeds ten
onrechte heeft geloofd.
Dclbrück verklaarde, dat de beslissende
campagne van het jaar 1918 ten gevo'go
van de onbekwaamheid van den veldheer
Ludendorff door Duitschland verloren
werd.
Het plan van den veldtocht was slecht
opgesteld cn bij do doorvoering van het
plan heeft het hem aan de geschiktheid
ontbroken, die men van een veldheer ver
langen mag. Het opsteken van de witte
vlag is. naar later gebleken is, in het ge*
heel niet noodig geweest.
Voorts zeide Delbruck nog, dat Von Tir*
pitz en LudefMorff deg3nen zijn, aan wie
Duitschland in de eerste plaats zijn onge
luk heeft te wijten.
DE TOESTAND IN EGYPTE.
Zaghloel Pasja verlaat het land.
Uit Cairo wordt gemeld, dat de afgetre*
den premier, Zaghloel Pasja, zich tot de
Egyptische regeering heeft gewend om een
paspoort, tdn einde het land te verlaten.
Perzische bemiddeling?
Volgens berichten uit Perzië zou dit land
bereid zijn in naam van Egypte de kwee*
tie van een interventie door den Volken
bond in de Egyptisch-Britsche geschillen
ter sprake te brengen.
DE IMMIGRATIE IN AMERIKA.
750.000 clandestiene indringers ir^één
jaar!
In een rede voor de American Club b
Buenos Aires heeft de Ainerikaansche mi-
nister van Arbe:d, Davis, verklaard, dat
naar zijn schatting 750.000 immigrantei
gedurende 't fiscale jaar 1923/'24 clan
destien de Ver. Staten zijn binnengekomen
Veel van d:e onwettige immigratie kwam
over de Mexicaansche cn Canadeesch«
grens.
HET MIJNONGELUK BIJ SWANSEA.
Vijf der slachtoffers gered.
Vijf van do elf in de Killan-mijn bij
Swansea begraven arbeiders zijn gisteren
na een r. genschap van 50 uren gered.
