ÉmleidsÉCouiit
Tweede Blad
Woensdag 10 Sept. 1924
GEEN NUTTELOOZE STRIJD.
Tan bevriende zijde vestigt men, dus le-
Ten w.'j in de N e d e r 1., onze aandacht
5p een drietal uitlatingen in Staat en
K erk, het orgaan der Hervormde (Gere
formeerde) Staatspartij, die alle redelijke
perken te buiten gaan, en men vraagt ons
■af daartegen niet moet worden opgeko
men.
De uit la tin gen moeten zijn voorgekomen
de laatste nummers van Staat en
>erk.
Zij luiden a's volgt:
I. Anti-rovolutionairen en Ghriote-
lijk-lr'storischen hangen aan den rech
ter- en I nker arm van Rome en cirke
len met haar om den Paus en roepen:
d e God zal ons verlossen van de hand
der revolutionairen;
daarmede staan zij, voor Gods aange
zicht, met de revolutionairen, met de pa-
gariisten, met afgodendienaars op één
lijn;
zij worden daardoor, a's Israël wel
eer, op één hoop met de Filistijnen ge
worpen en zijn daarvoor stekeblind;
zij zoeken den duivel op k'ompen te
bestrijden door een verbond met den
duivel op sokken."
II. „En Ehud kwam 'n tot Eglon, den
koring der Möabieten, daar hij was zit
tende in een koele opperzaal, die hij
voor zich alleen had; zoo zei de-Ehud; Ik
heb Gods woord aan U. Toen s-tond hij
ojt van den stoel (R'chteren III;:20).
En het getuigenis der H. (G.) S. kwam
tot de proteslantsche coalitie-partijen en
zo'de: Dit is Gods woord aan U.
Toen bleven zij ritten op den droe
sem hunner ongerechtigheid."
III. „Naar het getuigenis van Samuel
werd niet geluisterd: do oudsten van Is
raël en de massa van hef volt hadden
in hunne verdwazing de leidinghet
gericht Gods tegemoet.
Naar het getuigenis van de H. (G.)
S. wordt niet geluisterd, het wordt a's
niets geacht, gesmaad, bespot, belasterd,
verguisd, veracht, vertreden. En de oud
sten, do oversten der regeerende politie
ke partijen hébben de leiding, naar hen
'nistert de1 groote massa van het volk
Ze hebben de ark Gods in hun midden
en ze juichen: dezelve zal ons
verlossen. Doch hun leiding is ten
verderve, ten oordeelgaat het gericht
Gods tegemoet. Gelukkig, dat w ij
daaraan toe zijn."
W'j hebben, zegt de redactie van de
Ne der 1., voor dit maal, deze citateta uit
Staat en Kerk afgedrukt. Als men
óns ru vraagt of daartegen in De Neder
lander moet worden opgekomen, dan zeg
gen wij: neen. dat moet niet.
Ons klinken deze woorden itn de ooren
ris onwaarheid, als misbruik van bet hei
lige. a's Godslastering. Wij voelen er dn
3e geestdrijverij, gcT!'jk, -helaas, in de ge-
sch'eden's van ons volk meer is voorgeko
men en aan ons vo'k niet zelden groot
iwaad heeft gedaan.
Mocht het z'jn. -dat een belangrijk deel
*an het Neder'andsche volk dit niet boort
af voelt, het ware zeer te betre'ure'n. Ons
ro'k ware dan, sedert de dagen van Groen
"an Prinsterer, geestelijk wel hard ach
tera't ge gaan en het zou de gevolgen van
-achteruitgang moeten dragen.
Tegen dergelijke verschijnselen opkomen
kan ten slotte plicht worden; maar tot
aeden is ons vertrouwen in het Neder-
'andsche vo'k grooter dan onze vrees voor
/•e' rl'-ei^ende kwaad.
KEHK EN SCHOOL
NED. HERT. KERK.
Drietal. To Utrecht: S. H. J. ^ames
te Delfshaven; F. W. A. Korff te Heem
stede en A. K. Straalsma te Meppel.
Beroepen. Te Ureterp; F. C.' de
Tries te Weidum.
GEREF. KERKEN.
Beroepen. Te Suawoude: H. R. Pel
ie Stadskanaal; te Vreeswijk: G. Staal,
card, te Zwolle; te Reitsum: K. Sietsma,
cand. te Den Haag.
Bedankt. Voor Lollum en Wa-axens:
C'. J. Gcslinga te Ocsthem.
CHR. GEREF. KERK.
Tweetal. Te Biezelinge: H. C. Binee
te Murmerwoude en P. de Smit te Nieuwé
Pekela; te Harderwijk: G. Salomons te
Amersfoort en H, Visser te Leeuwarden,
BAPTISTEN GEMEENTEN.
Bedankt. Voor Nieuwe PekelaJ.
Hekhuis te Muntendam.
Afscheid Bevestiging, Intrede.
Ds. P. C. de Bruyn, overgekomen
van Oudewater, werd Zondagavond beves
tigd bij de Geref. Kerk van Apeldoorn
door Ds. J. R. Goris, met de woorden uit
Jes. 40 s. 68.
D s. S. J. de Hoest nam Zondag
j.l. afscheid van de Ned. Herv. Gemeente
to Bunschoten met een predikatie over
Matth. 28: 20.
D s. M r. E. D. G. van der Horst
nam' Zondagmiddag jl. afscheid van de
Ned. Herv. Gem. te Terheijde (Z.-H.) met
een predikatie naar aanleiding van Hand.
3 vs. 12, het middelste gedeelte (wat ver
wondert gij u over dit? of wat ziet gij zoo
sterk op ons.)
D s. J. H. Kuiper nam Zondagmid
dag jl. voor een talrijke schare van ge
meenteleden en belangstellenden afscheid
van de Gercf. Kerk van Winsuni (Fr.) met
een predikatie naar aanleiding van Matth.
16 vs. 18.
Ds. H. J. V i s s e r is voornemens 2»>
Oct. a.s. afscheid te nemen van de Ned.
Herv. Gem. te Rilland-Bath, om 2 Nov.
d.a.v. zijn gcstichtsarbeid te Santpoort te
aanvaarden.
Cand. Mr. W. S. de Vries deed
Zondag jl. zijn intrede bij de Geref. Kerk
van Tzum (Fr.), welke Gemeente te voren
door zijn overleden vader was bediend.
Als bevestiger trad op Ds. IJ. van dei-
Zee, van Sloterdijk.
D s. K. H. W a 11 i e n deed Zondag
jl. zijn intrede bij de Evang. Lulh. Ge
meente te Wcesp, na bevestigd te zijn
door Ds. L. Schutte, van Amsterdam, die
een predikatie hield over Lucas 5: 5 en 10.
Zondag had in de Ned. Herv. Kerk te
Gelselaar de bevestiging plaats van cand.
G. P. van Itterzon. Als bevestiger
trad op, Ds. G. van Hoeven, predikant te
Longerhouw en Schettens. met een predi
katie over Ezechiël 37: 9b.
Des middags deed Ds. van Itterzon zijn
intrede, predikende over Ezechiël 3: 17.
Aan het einde werd de nieuwe lecraar o m-
toegesproken door den consulent, Ds. van
Voorst Vader, van Lochem.
De bevestiging en intrede van cand.
J. C. Neleman in de Ned. Herv. Kerk
to Eikerzee zal 14 Sept. a.s. plaats heb
ben. Als bevestiger treedt op Ds. Jae.
Foort te Alinen.
Zondag preekte Dg. N. Zwiep te
Brielsch-Nieuwland zijn afscheid voor een
geheel gevulde kerk. Zijn laatste prediking
was over Lucas 10: 27.
D s. O. J. Reinders werd Zondag
morgen in do Ned. Herv. Kerk te Blijham
ingeleid tot zijn dienstwerk door Ds. de
Vries, van Buitenpost-, met een predikatie
over 2 Cor. 4: 13.
Des middags had Ds. IIeinders tot tekst
2 Cor. 1: 24.
Zondag deed D s. A. J. Bourna,
overgekomen uit St. Jacobi-Parochie, in
trede bij de Geref. Kerk van Wans werd
ca. na in den morgendienst bevestigd te
zijn door zijn vader, Ds. L. Bouma, van
Maddelburg.
Zondag was het voor de Evangelisa
tie in de Herv. Gemeente te Oude-Pekcla
een blijde dag. De heer v. d. Vee n, over
gekomen van Ter Aar, werd des middags
tob zijn dienstwerk ingeleid door Ds. Weit-
ner, van Onstweddo, welke tot tekst had
gekozen 2 Timotheus 4: .5.
Zondagmorgen trad in de Ned. Herv.
Kerk te De Meern voor een groote schare
op Ds. G. Grootjan» Th.z.. om af
scheid te nemen van zijn gemeente. Tot
tekst had hij gekozen Ps. 80: 10 het laat
ste gedeelte en vs. 16.
Jubilea.
Ds. H. W, Felderboff, pred. bij de
Geref. Kerk van Zevenbuizen (Z.-H.^ hoopt
16 Sept. a.s. 30 jaar in het predikambt ge
staan te hebben.,
Emeritaat.
Ds. A. J. Seulijn, pred. -der Ned. Herv,
Gemeente te Aagtekerke (Z.) heeft wegens
voortdurende ongesteldheid eervol eme
ritaat aangevraagd met 1 Jan. a.s.
Ds. Seulijn. die den leeftijd van bijna 58
jaar heeft bereikt-, werd in 1894 candidaat
en 29 Juli van dat jaar bevestigd bij de
Ned. Herv. Gemeente te Foudgum, bij
Dokkum.
De *s-Gravenpo1dersche kwestie.
Men zal zich herinneren hoe in het voor
jaar van dit jaar te 's-Gravenpolder onder
de Oud-Gereformeerden een kwestie ont
stond en men elkander met geweld het
kerkgebouw betwistte. Degenen, die zich
afscheidden van den predikant ds. Van
der Garde werden door de rechtbank te
Middelburg in het ongelijk gesteld en heb
ben nu een eigen kerkgebouw gesticht, dat
Zondag door ds. Kersten, het Tweede Ka
merlid. werd ingewijd in het bijzijn van
vele belangstellenden en nieuwsgierigen.
Los van c!e Kerk-beweging.
Zooals men zich herinneren zal meldt
hel Hdbl. hebben de Ncderlandsche
Vrijdenkers na de weigering van de Ko
ninklijke goedkeuring op hun gewijzigde
statuten besloten een „groote actie te be
ginnen tot het „leegpompen"' der kerken.
Dit is de wraak van „De Dageraad" ge
noemd.
In hoeverre deze actie voor kerlcafschei-
ding succes heeft, leert ons de eerste sta
tistiek, welke in „De Vrijdenker" van G
September 11. verscheen. Zij loopt van 1
Juni lot 15 Augustus, dus over 21 maand.
Aantal
Kerkgenootschappen: afgescheidenen
Ned. Herv. 448
Ïtoomseh-Kath165
Evang. Luth16
Christ. Gercf6
Ned. Isr7
Oud-Geref. 6
Hersteld Lutli. 3
Vrije Evang2
Doopsgez., Vrije Gemeente,
Hcrst. Apostol.. cud-Ivath. en
Mormonen ieder 1 5
Totaal G60
Uit de statistiek, die tor plaatse meer
gespecificeerd wordt gegeven, blijkt-, dat
het crescendo gaat, want over het tijd
vak 1 Juni tot 15 Juli bedroeg het totaal
303 en over dat van 15 Juli tot 15 Augus
tus 357. Voor de Nederduitsch Hervorm
den en de Reomsch-Katholicken waren de
getallen resp. 209 en 239, 66 en 99.
Er zijn tot nu toe ongeveer 5000 afsclirij-
vingsfoimuiieren uitgereikt. Aan de actie
werd tot heden meegedaan te Alkmaar,
Amsterdam. Arnhem. Brielle, Brussel,
waar 30C00 Nederlanders wonen, Ensche
de, Groningen, Den Haag. Eeerenveen,
Helder, Leiden. Loosduinen, Middelburg,
Rotterdam, Rompen (Mijnstreek), Sou-
burg. Utrecht, Veisen, Vlissingen. Zutphen
en Zwolle.
Het huisbezoek van den predikant.
In „De Wekker" schrijft dcoent Leng-
keek over Gemeente-arbeiding en pleit
daarin voor trcuw huisbezoek.
Wij citeeren de volgende gedeelten:
„Het is zoo noodzakelijk, dat de die
naars des Woord» de gemeente kenne. De
enkele ontmoeting des Zondags in de kerk
is niet voldoende. Cok bet bij geval ont
moeten, in Ha wfp.k. hrenet nip.L rli*. «or_
eischte kennis aan. Ever-min de bezoeken
aan de kranken, hoewel bij deze bezoeken
meer de gelegenheid bestaat wat dieper te
peilen dan bij een toevallige ontmoeting."
,*Ts het u nooit opgevallen, dat er altijd
sprake is van herder en leèraar, niet an
dersom: leeraar en herder? En nu zoekt
de gemeente in de eerste plaats een
leeraar en ziet voorbij, dat- de dominé in
de eerste plaats herder moet zijn.
Wekelijk zij mocht, en de kerke ra ad
heeft haar daarin voor te gaan, bij elk
beroep wel' eens onderzoeken of de be
geerde persoon wel herder is, getrouw in
het bezoeken van zijne gemeente, of hij
zich niet door anderen, maar persoonlijk
wel op de hoogte stelt van hetgeen daar
leeft „in 't midden zijns volks"
„Ijverige predikers zijn soms luie her
ders.
Laat het toc-h, ook onder onze domi-
né's, niet de vraag zijn: Hoe breng ik het
er Zondags af? maar: Hoe breng ik het
er door de week en Zondags af? Niet:
wat ben ik. wat presteer ik op den pre
dikstoel? maar: wat ben ik, wat presteer
ik in mijnen arbeid in de gemeente?
Vergeten wij het niét: de herder wint
liet op den langen weg van den leeraar!
En: wie als herder zijne roeping verstaat,
zal voor de bediening des Wöords er de
rijkste vruchten van plukken."
Zondagsviering in 't buitenland.
Marnix, de briefschrijver in de „Gro
ninger Kerkbode", bracht in de vacantïe
eenigen tijd in Zwitserland door en ver
telt daarvan in zijn brieven. Hij schrijft
o.a. „Wat den Engelschman aangaat
het is opmerkelijk, dat hij zich steeds van
Duitsche troepen zich met hen vereen' gd
hadden, zeer achteruitgingen in tucht en
menschelijkheid en zic!h op liet voorbee'd
der Duitschers plundering en onrechtmati
ge behandeling der inwoners veroorloof
den.
Zie, dat smartte hem meer dan hij zeg
gen kon, en het vervu'de zijne ziel met
verontwaard'ging jegens zijno Du'tsche
bondgenooten.
Onder zulke droevige gewaarwordingen
zat de koning neder en schreef hij brieven
aan zijne gade en zijne vrienden, teen
de adjudant verscheen en den overste von
Mitzau bij hum aandiende.
„Laat den overste binnentreden!" zeide
de koning vriendelijk.
„Wel, lieer von Mitzau, g:j komt m-j ze
ker tot den krijgsraad noodigen," vervolg
de Gustaaf, toen de overste voor hem
stond.
„Ik kom Uwe Majesteit mededeelen, dat
wij allen vergaderd zijn en op uwe bevelen
wachten."
,,'t Ware te wensclien, dat mijne beve
len niet slechts gevraagd en gehoord, doch
ook opgevolgd werden, heer von Mitzau.
Ik zeg u dit vrijuit, omdat ik u ken en
weet, dat gij met mij een gruwel hebt van
de losbandigheden, welke men hier pleegt
en die niet onafscheidelijk aan den krijg
verbonden zijn.
De oorlog zelf Ls al ellende genoeg voor;
1 zijn kerk laat vergezellen. Men ziet daar
uit weer welk een. groote, zij het nominale
plaats de kerk in het publieke leven in
Engeland bleef innemen. Ook al daalde
het peil van het godsdienstig leven.
Overal, waar in Zwitserland veel Engel-
schen komen, vindt men ook een Engel-
sche kerk. Wij Nederlanders zouden aan
zulke zorg allicht niet denken. Hoezeer is
het de klacht van velen, die weken lang
uitblijven, dat zij zich verstoken gevoelen
van het kerkelijk leven."
Het komt ons voor, merkt de R o t-
t e rd. hierbij op, dat Marnix ten opzichte
van de Engelschen wat te optimistisch,
en ten opzichte van de Nederlanders wat
te pessimistisch oordeelt. Hij zal ons dit
dadelijk toegeven, wanneer we hem b.v.
meedeelen. dat op Zondag 17 Aug. te In
terlaken een vijftal Engelschen, omdat er
daar dien Zondag geen Engelsche dienst
gehouden werd, de Hollandsche Gods
dienst in de Evangelische Kirche bijwoon
den, waarin Ds. J. H. Lammertsma, van
Appingedam, voorging.
Overigens is het natuurlijk juist, dat cle3
zomers in vele plaatsen in Zwitserland een
Engelsche dierst gehouden wordt. Maar,
sinds de Ned. Chr. Reisvereen. beslaat, be
hoeven ook de Nederlanders ia Zwitser
land zich lang niet altijd verstoken te ge
voelen van bet kerkelijk leven. Zoo traden
op b.v. in de Engelsche kerk te Lugano
o.a. Ds. C. Sundermeyer, Ned. Hervormd
predikant van Ritthem en Ds. U. Ubbens
van Roocesehocl; in Interlaken behalve
Ds. Lammertsma, Ds. M. J. Punselie. Herv
predikant te Leiden; in Lnzern werd een
diei t geleid door cand. Krabbe, en een
bijbclbespreking gehouden door Dr. J.
Waterink. Alle Hillandsche diensren in
Zwitserland zijn ons niet bekend; wc we
ten echter wei, dat cit lijstje lang niet vol
ledig is.
„De Hoop.''
Het hcspïtaaikerkschip De Hoop is gis
teren van zijn tweeden kruistocht onder
do. haringvisscliers op de Noordzee te
IJmui-den teruggekeerd. Op dezen tocht
werden coof den geneesheer dr. T. G. van
Aspéren 36 patiënten behandeld, waarvan
6 aan boord; 4 patiënten' werden meege
nomen naar IJmuic'en met min of meer
ernstige ziekte. De predikant dr. G. O-
Schellenberg van de Cocksdorp, had in
Lerwick en in volle zee veel gelegenheid
den zeelieden ven nut te zijn e:t toe te
spreken.
ÈflNNENLAkiD
ROTTERDAM EN DE AUTOBUSSEN.
Geen depreciatie van de Fcrds.
In aar sluiting aan het bericht over de
te nemen maatregelen m velband met het
autobusverkeer, me'dt d? T e 1 e g r.. dat
het. in de bedoc':ng van het gemeentebe
stuur l'gt de zaak zelf ter hand te nemen
en bet Fo-'d-mater'<aa', voor zoover dit cn-
irescliikL eaa^lii moet worden, uit diet bus-
vorkeer te weren.
Uitdrukkelijk is er b:j verzekerd, dat dit
geen depreciatie beteek ent
v an het f a b r i k a at van de groo
te Amerikaanse he a u t o m o b i e-
lenfabriek.
Maar deskurdieon der gemeente en het
bestuur van den Bond van Autobushouders
hebben dcor do pract'jk ge'ccrd. hoe licht
gevaa- kan onrifaan dcor ovcrbe'.ari'ng
b'j gebra'k van dit maier'aa1. Den fabri
kant kan daardoor geen blaam tre'rin,
maar wel de endernemers, die dit mate
riaal, dat hoofdzakelijk dienst del v^r
Echte vracht- of toerauto's, gebrriken op
de onge'ijke RoMerdamsche bestrating en
een bus timmeren, waarin 12 a 16 passa
giers gepakt worden.
Deze overbelasting, waarop de ehass's.
niet berekend zijn, wordt dan ook oorzaak
der talrijke ongevallen.
Het l'gt in do bedcel'ng van het gemeen
tebestuur door strenge maatregelen deze
overbe'asting tecen te gaan. Het eenrie ge-
vo'g van deze maatregelen 'woivlt dat het
lichte auto-materriab zooals h*t bi b* ter
stede voor de autobussen wordt gebruikt,
in den ban wordt gedaan.
H»d sevenths leerjaar.
Nog steeds schijnt het voo'* verin niet
ditide'ijk te zijn hoe het mu eigenlijk met
liet zevende leerjaar aan de lagere school
staat. Daarom is het riet ondienst'g nog
eens op het voVende te wijzen, meent de
„N. Prov. Gr. Crt.":
Waar thans een zevende leerjaar be
staat. mag dat n'et worden opecheven.
Sobo'cn, die nog geen zevende leerjaar
hebben, zijn niet verplioht dit leerjaar te
formeeren. In verband daarnve is in 't
kort de inhoud van de Leerpkch'w^ wat
do arme bewoners dezer streken.
Ze worden door dé keizerk iken reeds ge
noeg uitgezogen en mishande'd.
Wij behoeven er waarlijk het onze niet
b'j te doen.
Ik schaam mij. als ik dat ..wij" meet uit
spreken! Mijn? Zweden hebben zich nim
mer daaraan, schuldig gemaakt, maar sinds
die roofzieke Duitschers z'.ch in mijne ge-'
lederen gedrongen hebben, bederven ze
mijne trouwe landgenooton bij den dag."
„Tk weet het, Sire, en ook, hoe liet Uwe
Majesteit ergert, en n'et al'een ik. doch
de bewoners dezer landen weten het even
zeer", zeide de overste.
,,'t Is God geklaagd!" vervolgde de ko
ning „en H'j weet, dat ik onschu'dig hen
aan ai deze gruwelen.
De Duitschers zijn er de oorzaak van, zij
en niemand anders dan zij!
En a's men, wijl de mij toegezegde som
men nog op zich laten wachten, een'ge we
ken hunne soldij inhoudt, dan nog zijn zij,
tot wier verdediging ik mijn troon en m'jn
land verliet en wien ik. Gode rij dank,
niet het minst verplicht ben, het cera ge
neigd tot mu'ten."
„Helaas, ja," antwoordde de overste.
„Ook thans gist het in de Brandenburg-
sche aHeeling, terwijl ook andere regi
menten reeds een oproerigen toon aan
slaan."
„Ik zal nog genoodzaakt rijn, een» ria-
het van school gaan der kinderen aangaa*
als volgt:
Afgeschreven mogen worden aan 't eindo
van een jaarcursus de leerlingen, die aan
een school met zes leerjaren alle klassen
doorloopen hebben; de leerlingen, die a-an
een school met meer dan zes leerjaren zea
klassen doorloopen hebben en twaalf jaar
zijn; alle leerlingen, die dertien jaar zijn.
Het Berihct van eenigen tijd geleden ovet
intrekking van een onwerp tot w'jziging
van de Leerplichtwet brengt h'erin geen
verandering; kinderen, die bij den aan-,
vaug van een leerjaar volgens bovenge-i
noemde regelen leerplichtig zijn voor hot
zevende leerjaar b,:jven zulks voor het ge-
heele zevende leerjaar.
Hoofden in den Bond.
,,De Bode" bericht-, dat de uitslag van
her referendum van den Bond van Ned.
Cnderw. betreffende de toelating van
hoofden to* den Bond als volgt was:
l itgebracht 2773 stemmen, vóór 1413^
zoodat het voorstal tot toelating is aan-
g^roiv.cn.
Uit het Sociale Leven
Hst arbeidscontract in het drukkersbstirijf.
Naar de ..Tel." verneemt, zullen op 17
September as. c'e besprekingen beginnen;
lussc! n de Federatie der werknemersor-
ganisatiën in het boekdrukkersbeUrijf
eercr- en de rakbonden der ^typografen
anderzijds in zake de tegen 1 Januari
1925 te sluiten nieuwe collectieve arbeids
overeenkomst.
In veiband met deze besprekingen, deel
de mr. van Rhijn. de secretaris der Fede
ratie. aan het blad o.in. het volger.de
mede:
In 't algemeen gesproken, zeicle de heer
van Rhijn, is liet drukkersbedrijf thans
niet krachtig gerceg om de tcgenwoorcigo
arbeidsvoorwaaiden te handhaven. Hierbij
houde men ii 't oog, dat B.v. in Amster
dam dikwijls bov-en de gestelde minima
wordt gegaan; er zijn machinezctters die
per uur 1015 cent boven het voor hen
geldend minimum ontvangen.
Cm te kemer. K>t een op leger basis ge-
sleld tarief zeekt de Federatie in dc aller
eerste plaats overleg met- de vakbonden.
..We zijn geen snij organisatie", zeide mr.
van Rliijn „we weuschen in harmonie met
de vakbondon tot een nieuwe regeling te
geraken."
Inzake alle arbeidsvoorwaarden wenscht
de Federatie e?n ruim overleg met de wak
bonden; de Centrale Commissie", waarin
zoowel de patroons ?ls de gezellen zitting
hebben, zorgt voor het geregeld contact
De Federatie beept ook de nieuwe ar
beidsovereenkomst door gezamenlijk over
leg vast te s ellen en wel zonder daarbij
met een voors el harerzijds als uitgangs
punt te kemen .waarover niet meer valt te
praten.
Dat het drukkersbedrijf gewijzigde ar-
beiosyoorwaoadem.noo,„in: heeft wordt voL
gets mr. van Rlujn, door tal van factoren
aangetoond: slecht© bedrijfsresultaten van
xale zaken, het feit dat 't vorig jaar £0
drukkerijen likwideerden en dat. er dit
jaar bijna elke week een likwidatie valt
te boekstaven, en voorts het aantal werk-
looze gezellen, dat wisselde tusschen de 15
en 20 °'o en ceist sin-da kort wat aan 't
verminderen is, cmdat de „uitgetrokkenen'
geleidelijk ven de werkloozer.lijst afge
voerd worden en hier en daar de toestand,
ir< veiband met te ietwat betere economi
sche omstandigheden» tijdelijk verbetert.
Ten slotte deelde mr. van Rhijn mede
Sat het de bedoeling is in de conferenties,
welke den 17en beginnen, voor te stellen
geleidelijk elk onderdeel over de arbeids
regeling onder de oogen te zien; de vak
opleiding. het verplicht© lidmaatschap, da
arbeidstijden, de loonsbepaling, enz. Daar
bij dient er rekening mede te worden ge
houden, dat in dooisnee de loonfactor 40
van de bedrijfskosten eener boek- «f
handelsdrukkerij uitmaakt, met de om
standigheid, dat de ongeorganiseerde pa
troons 'cp den duur een zekere bedreiging
van het collectief contract zouden kunnen
gaan vormen, en met het feit, <.at dc al-
leer, werkende drukkers geen rekening met
werktijden en Iconen hebben te houden er»
dus als concurrentiefactor van groot be
lang zijn.
Mogelijk is 't, dat ook de kwestie der
oveiheiüssanctie, der bindend verklaring
van liet collectief contract op de confe
renties nog ter sprake zal kernen; om
trent het resultaat der aanstaande bespre
kingen was nir. van Rhijn niet peasinrs-
tiscli gestemd, warneer ook bij dc werk
nemers de krachtige wer.sch voorzit tot
eea resultaat t« kern er.
nirig met de s'ad te sluiten, om bun op-
ïoerigen mond te snorren." ze'de He ko-
n'nT, terwijl hij zijn hoed op h t hoofd
drukte en z'jn degen aangordde.
„Komaan, heer von Mitzau, wij gaan
samen naar den krijgsraad."
Toen zij buiten de tent waren, zeide
koring:
„De beer Werner is een dapper kap:-
te'n. Ik heb hem bij den laats'cn aanval
met?r dan eens gadeges ag?n. Ik zal u weU
dra van hem moe'en berooven."
„D it zou mii spijten, Sire!" antwoord le
von Mitzau eerbiedig.
„Ook, wanu^er ik hem bevorderde?"
vroeg de koring glimlachend.
„In dat geval zou ik Uwe Majrst -if
dankbaar rijn en mij om zijnentwil vor-
büidcn," zeide von Mitzau.
P'otseling trof een verw'jderd rumoer
hun oor. 't Kwam van achter g'ndiclu
tenten. s
't Scheen, dai ecnig- mannen in hevige
woordenwisseling waren, en du'dcl ;k
hoorde men eene klagende s era roepen:
.'t Is het terige, wat mij overhVef. Ut
zal mij bij den koning b?klagen. Hij wij
niet
Meer verstond dc- vorst n'et, doch hij
verzocht von Mitzau hem te vergezc'lcn.
(Wordt, ic velgJ.)
IPEUILL£fOS*
De Ster rei hadden relogen.
^Verhaal uit den dertigjarigen oorlog.
De Zwedeiy vochten als leeuwen. Hun ko-
ring was steeds vooraan in den strijd en
ju'st daar zag men zijn vederbos wappe
renwaar de zijnen op het punt stonden te
/rijken.
Doch de keizerlijken stonden a's een
muur.
Tot tweemaal werd da storm door de
Zweden heiwat tot tweemaal door de
Fried'anders afgeslagen.
Den koning werd de zool van zijn laars
weggeschoten; de hertog van Weimar ver
loor zijn paard.
Eindelijk bedekte de duisternis de leger
plaats en scheidde de strijdenden.
Twee duizend dooden bedekten ihet veld
bij Neurenberg en Gustaaf Adolf berouw
de het z;c-h grootelijks den ongewissen
kamp te hebben Itstaan.
„Wij hebben een pagoslreck begaan",
zoo sprak hij aan den avond tot Bernhaxd
van Saksen-Weimar, ,en ik heb geen lust
$en/ tweede te wagen."
Terneergeslagen zat de koning op zeke
ren dag in zijne tent.
Zijne stelling mocht nog sterk hceten.
Niet al'een was hij volkomen1 meester in
de stad, niaar zijn kamp hield de jansche
stad onis'ngeld en was daarenboven door
een breede, diepe gracht omgeven.
Niet maider dan driehonderd stukken
geschut stonden op do wallen en schansen
geplant.
Wel is waar ontbrak het thans nog niet
aan spijze voor de menschen, maar voed
sel voor de paarden was er niet meer en
het kon slechts onder groot gevaar aan
gebracht worden.
De voortdurende aanwas van zijn leger
deed hem daarbij vrcezen, dat ook den sol
daten weldra het noodige ontbreken zou.
Reeds had hij bij den laatsten aanval en
hij de voortdurende strooptochten en het
voorraad inzamelen duizenden zijner dap
perste soldaten verloren, terwijl de aanste
kelijke ziekten in do stad en in het leger
nogmaals duizenden soldaten en burgers
wegraapten.
De velden rondom de stad lagen woest,
do dorpen waren verbrand, een lauwe-,
zware lucht, van booze dampen vervuld,
hing hoven de stad en de beide legers.
Niettegenstaande de strengste bevelen,
welke de koning tegen het, berooven en
mishandelen van landbewoners had uitge
vaardigd, gaven zich toch de Duitschers
in zijn leger dag en dag daaraan over.
En wat den 'koning 't. meest deed lijden,
was, dat ook zijne Zweden, nadat do
