Dagblad voor Leiden en Omstreken.
NIEUWE LEIDSCIE COURANT
[ADVERTEBmE-PRSJb
!Gewon9 -advortcntiën per regel 2272 cent.
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
iKleino advertèntiên bij vooruitbeta
ling van teahoog3te 30 woorden, worden
jidageliiks rrcnlaatst ad 50 cent. -»
5de JAARGANG. - DINSDAG 26 AUGUSTUS 1924 - No. 1296
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936
ABOMHOtiEIITSPRtJS
h Leldtt ei beitcr Liidei
waar agentn jmstlgd zijl
Per kwartaal.fS£B
Per weekf o.1£.
Franco per post per kwartaal. f2.90
hou/dén worden Woensdags van 14 uur
en 's avonds van 710 uur en Donderdags
van 912 uur en van 14 uur.
In de eerste zitting komen de jaarver
slagen en de verkiezingen aan de orde.
Aan de beurt van aftreding zijn de be
stuursleden de heeren C. Smeenk. te Arn
hem; J. Douwes. te Amsterdam en F.
Noordhof te Arnhem. Van de commissie
van advies treedt af Mr. S. de Vries te
Den Haag. Ook zal in deze zitting behan
deld worden het rapport van de commissie
betreffende „Kamers van belangen",- be<
staande uit do heeren Prof. Mr. A. An&c
ma, Mr. S. de Vries. C. Smeenk en J. Hui*
zinga.
In de avondvergadering zal Dr. K. Dijk,
Geref. pred. te 's-Gravenhage, refereeren
over: „Het sociaal gezag op grond van
Gods Woord," terwijl de heer J. N. v.
Munster van Arnhem, het rapport der
commissie, inzake het verkrijgen van con
tact met de corporaties voor inwendige
zending, nader, zal toelichten.
Donderdagsmorgens zal oud-Minister
Mr. S. de Vries Czn., van Den Haag. refe
reeren over „inflatie", terwijl 's middags
liet rapport inzake de Chr. Bcsturenbon-
den zal behandeld worden.
Tevens komen aan de orde niet. minder
dan 25 door diverse afd, ingediende voor
stellen, We noemen slechts de voornaamste
Heb gewest Friesland en de afd. Oosler-
Nijkerk willen een actie voo»r meerdcro
Zondagsheiliging. Den Haag wil een stand
punt-bepaling inzake Minister Aalberse's
plannen met do sociale verzekering. Vlaar-
dingen werischt een nieuw Christ, sociaal
congres. Alkmaar en Veendam wenschen
naamsverandering. Den Haag en Arnhem
wijzen op de noodzakelijkheid der propa
ganda.
Advertenties van Broekhuys.
Het. bestuur van den Neder la nd s chen
Journalisten Kring heeft een motie aan»
genomen in zijn j.L Zaterdag gehouden
vergadering, waarin o.m. gezegd wordt,
dat het kringbestuur zich verplicht acht,
thans, en vooral na do bekende gebeurte
nissen van het vorig jaar met het toen
maals aangekondigde dagblad „Dc Dag",
zijn teleurstelling te kennen te geven over
heb feit, dat in verschillende bladen we
derom advertenties van den heer Broek
huys zijn opgenomen en met. groote vol
doening geconstateerd, dat door verschei
dene andere bladen, die advertenties zijn
geweigerd.
Laodiceesch bloed.
Ds. J. J. Knap te Groningen maakte
icenige jaren geleden in eene politieke re
de de volgende opmerkingen:
„De Nederlanders hebben tal van uit
nemende eigenschappen. Zij hebben een
brandend hart voor de kerk, voor de dog
matiek, ook wel een weinig voor sociale
aangelegenheden.
„Gij kunt echter niet met evenveel recht
zeggen, dat zij ook van geestdrift gloeien
voor do staatkundige vragen. De breede
imassa heeft in politiek opzicht een paar
druppels te veel Laodiceescli bloed in de
aderen. Zij staat tamelijk lauw tegenover
jden regeeringsarbeid en de wetgeving."
Deze teekening is zeker niet onjuist.
Ons volk loopt als regel niet warm voor
de vragen van staatkundigen aard.
Niet weinigen staan vrij onverschillig
tegenover den politieken strijd.
Kerk en school hebben hunne volle be
langstelling, maar de politiek, neen, daar
anoet men niet veel van hebben. Dat laat
men gaarne aan de liefhebbers over. Daar
voor interesseert men zich niet. Men ge
vóelt niet, of liever men sluit de oogen
voor het feit, dat het in do politiek gaat
om groote belangen, dat daarbij het wel
zijn en de toekomst van ons volk op het
spel staan.
Dat dit inderdaad wel wordt ingezien,
blijkt wel uit het verder door Ds. Knap
geconstateerde feit: „Maar loopt het tegen
de algemeene verkiezingen, dan komt er
"plotseling een keermannen en vrou
wen stroomen dan samen .om door een op
wekkend woord voor den komenden strijd
bezield te worden."
Zoo ;s het.
In do verkiezingsdagen is er vaak nog
wel" actie en belangstelling.
Maar dan is het meestal te laat.
Want wie zaait ontvangt loon.
Wie arbeidt mag op vruchten hoopen.
Maar wie, ook op den politieken akker,
vergat te zaaien heeft geen recht om op
een oogstfees' te hopen.
Zullen we in 1925 juichen, of bij de-
nederlaag zonder zelfbeschuldiging neer
zitten, dan is het noodig dat er nu ge
werkt wordt.
Dan moet het Laodiceesch hïoed per
eerste gelegenheid worden afgetapt.
STflPSMIEUWS.
Dr. J. H. Gunning J.Hzn.
'Aan een schrijven van Dr. Gunning,
voorheen predikant bij de Ned. Herv. Ge
meente alhier, in .,De Zeeuw" is het vol
gende ontleend:
Vergun mij in uw blad, dat door zoo-
velen 'gelezen wordt, eens even to zeggen
hoe heb met mij staat. Ik krijg nog al
brieven naar aanleiding van mijn emeri-
laatsaanvrage, en ik moet juist dezer da
gen wat minder schrijven dan gewoon
lijk (zoowat 20 brieven daags.) Ik bén
moe en duizelig, een gevolg van de vrij
sterke verkalking waaraan ik schijn te
lijden, en ik voel wel dat ik zoo zachtjes
aan aftakel. Daarom moet men nu ook
mij niet meer vragen om preek- of
spreekbeurten^ gelijk dezer dagen nog al
eens geschiedt ik zal blij zijn als ik
met 2 Nov. e-lc. afscheid kan preeken, eni
het tot zoolang kan volhouden. Wie mij
in deze weken eens een preekbeurt wil af
nemen, doet mij een grooton dienst.
Nu behoeft niemand mij te bekla
gen. Ik ben bijna 67 jaar, heb nog al veel
gewerkt, en ben gelukkig nog niet hoele-
aiaal „uitgespannen." En als mijn hemel-
sche Vader dat doet, hoop ik heb ook
goed te vinden. Zoolang ik kan en mag
hoop ik, vooral door mijn „Pniël", te
blijven getuigen van onzen dierbaren
Heiland, WienS eigendom ik mij weet en-
die mij ook straks, als ik dit goede Zee
land ga verlaten, wel nabij zal blijven,
evenals mijn gemeente en mijn vrienden
in deze schoone provincie. Ik zie niet op
tegen het sterven, meer tegen de aanstaan
de verhuizing, maar daar kom je ook wel
weer doorheen! Ons leven is een staag
verreizen en vertrekken.
Laat. ons met woord en geschrift maar
de eer van onzen' h^melschen Koning ver-
hoogen, broeders! Het wordt in de wereld
al miserabeler, maar des te blijmoediger
heffen wij dan ook onze hoofden op
waarts, want wij weten dat onze verlos
sing, de volkomen bevrijding dezer zuch
tende creatuur, naderbij komt.
Kinderfeest.
Wij ontvingen het programma van het
Kinderfeest ter gelegenheid van den ver-r
jaardag van Hare Majesteit onze Konin
gin.
Daar deze verjaardag dit jaar op Zon-
ïag valt, wordt het feest gehouden a.s.
Maandag des nam. te 2 uur in de Stadsge
hoorzaal.
De leerlingen der scholen worden
cchoolsgewijze op een zestal verzamel
plaatsen bijeengebracht en gaan dan in
■optocht naar de Gehoorzaal, waar in de
groote zaal de vioolclub „Per Aspera ad
;Astra" hare medewerking verleent en in
den Foyer het A. S. G. Strijkje.
Do feestcommissie bestaat uit de volgen
de loden: W. Koops Az., voorzitter, J. G.
Teney, secretaris, F. A. Schilthuizen, pen
ningmeester, S. Gaasterland, P. G.
Schrèuder, P. H. Snijders, M. A. A.
Steyns, A. Uittenbroek cn J. G. Vreeden-
daal.
Raad van Arbeid.
Het besluit van den Raad van Arbeid
alhier van 21 Mei 1924, tot wijziging van
de verordening, regelende den omvang
en de salarissen van heb aah den Raad
van Arbeid te Leiden verbonden perso
neel, voor zoovey daarbij bepaald werd
om de eerste duizend gulden van .elk sa
laris van verlaging vrij te stellen, is bij
Kon. Besluit van 1 Augustus 1924 vernie
tigd.
Woningbouw.
De aan deze gemeente bij beschikking
van 14 April 1924 toegekende bijdrage uit
's Rijks kas, in ht tekort op de exploita
tie van 3G arbeiderswoningen door de* IVc-
ningbouwvereeniging „Eensgezindheid" al
hier is nader bepaald op ten hoogste
f 4583.40.
Gezondheidscommissie.
'Aan het verslag van de bevindingen en
handelingen der gezondheids oommissie
voor dé gemeente Leidien over het jaar
1923 ontleenen wij heb volgenide:
In de samenstelling der
commissie had in het afgeloopen
jaar een groote verandering plaats. De
voorzitter, Prof. Dr. D. A. de. Jong, als
mede de leden Dr. G. L. Yoerman, Dr. P.
Aug. Driessen enr Prof. Dr. E. Gorter za
gen zich om verschillende redenen ge
noodzaakt hun ontslag in to dienen of
kwamen niet meer voor oen herbenoeming
in aanmerlyng. In hun plaatsen worden
benoemd tot voorzitter: Prof. P. O. Flu en
tot leden: de heeren Dr. J. R. F. Rassers
enl B. F. Kranz en Mej. Dr. A. J. Steen-
hauer.
Het bestuur was aan het einde des jaars
aldus samengesteld:
Prof. P. C. Flu, voorzitter; H. Marks,
Dr. H. J. M. Boonacker, Prof. E. M,
Meijers, B. Buurman, Dr. J. R. F. Ras-
sern, D. G. Ubbels. B. F. Krantz en Mej.
Dr. A J. Steenhauer.
Voorts bestaan een drietal s u b c o m-
m i s s i o s:
L Woningtoestanden, bouw- en uitbrei
dingsplannen, onderwijsinrichtingen en
kinüerbewaarplaats en: H. Marks, voorzit
ter; B. Buurman, Prof. E. M. Meijers, Dr.
A. J. Steenhauer.
II. Geneeskundige aangelegenheden:
Prof. P. C. Flu, voorzitter; Dr. H. J. M,
Boonacker, Dr. J. R. F. Rassers, D. G.
Ubels.
III. Water, bodem en lucht, eet- en
drinkwaren: B. Buurman, voorzitter; D.
G. Ubbels, B. F. Krantz. Dr. A. J. Steen
hauer.
De bevolking van Leiden be
droeg:
31 Dec. 1922: 67159, t.w. 32408 m.. 34751 vr.
31 Dec. 1923: 68163, t.w. 32747 m.., 35416 vr.
De toeneming der bevolking heeft dus
1003 bedragen, terwijl het aantal geboor
ten (1613), dat der sterfgevallen (618) met
995 overtreft.
De algemeene gezondheidstoestand, ge
durende het afgeloopen jaar, kan gunstig
worden genoemd.
Het sterftecijfer per 1000 inwoners heeft
9.13 bedragen, het. laagste, dat bereikt is
in de laatste 10 jaren.
Heb aantal overledenen bedroeg 618 op
een gemiddelde bevolking van 67662 zie
len.
In 1923 zijn overleden 80 kinderen be
neden het jaar; de aangiften van levend
geborenen bedroegen 1613, hetgeen een
sterftecijfer oplevert van 51.60 per 1000 le
vend aangegevenen.
Heb aantal der aan kanker overle
denen' bedroeg in het jaar 192-3: 101,
waarvan 21 afkomstig waren van buiten
onze gemeente.
In 1922 werden als aan kanker overleden
opgegeven: 92. waarvan 30 afkomstig van
buiten; de gemeente bleken.
Versehilende klachten over den
toestand van water, bodem en lucht wer
den onderzocht.
0.a. kwam een klacht in over den toe
stand, waarin de sloot gelegen tusschen
de huizen aan de Rijnzichtstraat en de
de Wetstraat verkeert. Bij onderzoek werd
do klacht zeef gegrond bevonden en door
gezonden aan B. en W» Op oen voorstel
aan den Gemeenteraad betreffende de
demping en rioleering van deze eloot werd
een gunstig advies uitgebracht. Hiermede
in aan dit euvel, dat reeds tot zoovele
klachten aanleiding gaf, oen einde geko-
men^
Bewoners van het Levemdaal zonden
een klacht in over deni groten overlast,
dien zij tijdens de warme dagen in Juni
ondervonden niet alleen van de onaange
name lucht, uit het water opstijgende,
maar vooral door den ernstigen stank, ver
oorzaakt door' het overladen van beende
ren uit een lompenpakhuis in een schuit.
Deze klacht werd onverwijld ter kennis
van B. en' W. gebracht, die de Commissie
berichtten, dab een nauwkeurig toezicht
gehouden zou worden door het Bouw- en
Woningtoezicht op de naleving van de
voorwaarden, verbonden aan de vergun
ning tot oprichting van de bewuste bc-
ï«ze voorwaarden zijn bij be
sluit van den Gemèenteraadl van 7 Novem
ber 1910 in dien zin uitgebreid, dat heb
vervoer van beenderen van uit de bewaar
plaats tot aan de in het Li^endaal liggen
de schuit niet anders mag geschieden dan
in gesloten vervoermiddelen.
Ten opzichte van de volkshuis
vesting waren de bemoeiingen der
Gezondheidscommissie velerlei. Zij bracht
een gunstig advies uit op de plannen tot
'woningbouw van B. en W.. van de houw.-
vereniging „Eensgezindheid", de vereen.
„Tuinstadwijk" en do woningbouwvereeiii-
ging ,,Ons Belang."
Op een voorstel van B. en W. tot ver
lenging van den termijn van ontruiming
van een 25 woningen bracht de commissie
slechts noodgedwongen, een gunstig ad
vies uit
Meerdere tiéntallen woningen werden
voorts bij besluit van den Raad onbe
woonbaar verklaard.
Wat de besmettel ij ke ziek
ten in den zin der Wet betreft, kwamen
geen Aziatische cholera, pokken, of vlek-
typhus hier ter stede in het afgeloopen,
jaar voor.
Febris TyphoïdeaLeiden: 9 gevallen,
met 1 sterfgeval; buiten de gemeente: 11
gevallen, geen sterfgevallen.
Roodvonk:Leiden: 42 gevallen, geen
sterfgevallen; buiten de gemeente: geen
aangiften.
Diphtherie: Leiden: 64 gevallen, geen
sterfgevallen; buiten de gemeente: 10 ge
vallen, 2 sterfgevallen.
Nekkramp: Leiden: geen aangiften; bui
ten de gemeente: 1 geval,'geen sterfgeval
len.
De nekkramplijder werd in het Acade
misch- Ziekenhuis verpleegd.
Het aantal sterfgevallen aan tub e-r-
c u 1 o s e bedroeg in het afgeloopen jaar
81, of 13.2% van alle sterfgevallen, zijndo 't
laagste percentage gedurende do laatste
10 jaar.
Ten slotte nog de geneeskundi
ge armenverzorging.
In verband met de jaarlijksche oproe
ping tot heb verkrijgen van kosteloozo ge
nees-, heel- en verloskundige hulp. gaven
rich 12S0 personen op tegen 1143 in heb
vorige jaar. Van de aanviagers werden 30
afgewezen op grond daarvan, dat hun in
komen zoodanig was, dab zij niet in de
termen voor dé kostelooze geneeskundige
hulp vielen. (Verleden jaar werden er 34
afgewezen.)
De geneeskundige azmendienst wordt
uitgeoefend door 1 stadsvroedmeester, 6
stadsgenees- en heelkundigen en 2 vroed
vrouwen, -terwijl de levering der genees
middelen volgens contract door apothe
kers hier ter stede geschiedt.
De door de gemeente gesubsidieerde ver-
eenigingen, welke zich de wijkverpleging
ten doel stellen, hebben ook dit jaar weder
veel bijgedragen tob een behoorlijke ver
pleging der armer© bevolking.
"Zoo is dan het afgeloopen jaar door de
Gezondheidscommissie weer veel en veler
lei verricht in het belang der volksgezond
heid en heeft rij recht op den dank en de
waardering der ingezetenen,
In do Stedelijke Werkinrichting zijn
opgenomen in de week van 1723 Augus
tus 158 volwassen personen en 11 kinderen
totaal 168 personen.
De 42-jarige J. P. v. M., wonende Ko
ningstraat alhier was gistermiddag om 2
uur zoo onfortuinlijk op den hoek Foraio-
sastraatNipponstraat tegen een auto op
te fietsen, wat zoo wel voor hem als z'n
voertuig rampspoedige gevolgen had. Daar
hij over pijn in 't hoofd klaagde werd hij
'door den Eerste Hulpdienst naar 't Acad.
Ziekenhuis getransporteerd, waar men 'n
niet gevaarlijke hoofdwond constateerde.
Gistermorgen sloeg, zooals het be
kende volkslied zegt ,,'n sleeperspaard op
hol" in de Burchtsteeg. Nadab het beest,
toebehoorende aan den heer v. Leeuwen,
Heerenstraat, eenigen tijd zijn race-harts
tochten had gebot vie rd wérd het in de
Nieuwstraat tot staan gebracht. Het was
overigens zoo verstandig geweest niet veel
schade aan te richten.
Uit den gang van de ..Harmonie"
wend gisteravond 'n rijwiel toebehoorend
aan den journalist Jansen, gestolen.
Z. K. H. de Prins.
Prins Hendrik wordt a.s. Donderdag uit
Mecklenburg op Het Loo terugverwacht.
Staatsraad Oppenheim.
Staatsraad prof. mr. J. Oppenheim is,
naar het „Vad." meldt, ernsiig ongesteld.
Het Tweede Kamerlid mr. Boon.
Naar de „N. Arnli. Ct." verneemt, is het
Tweede Kómerlid mr. Boon, die reeds
eenigen tijd ernstig ongesteld te Spa had
gelegen, vervoerd naar het ziekenhuis te
Velp. Zijn toestand is vooruitgaand.
Het Tweede Kamerlid Jan ter Laan.
Men meldt uit Rotterdam aan „De Ne
derlander"
De toestand van den heer Jan ter Laan
is de laatste dagen gunstig, zoodat op ge
heel herstel gehoopt mag worderu.
Waarschijnlijk zal hij echter dit .jaar
zijn werkzaamheden als Tweede Kamerlid
en Raadslid niet kunnen hervatten.
Invoerrechten op vleesch.
De minister van financiën brengt ter
kennis van belanghebbenden dat de com
missie van deskundigen voor het invoer
recht op versch en gekoeld vleesch in haar
vergaderinp van 23 dezer de in de wet
van 19 Mei 1922 bedoelde prijscourant
heeft vastgesteld voor rund- en kalfs-
vleesch, versch of gekoeld, 100 K.G. f105
voor paarden- en ander vleesch. versch of
gekoeld, 100 K.G. f 55. Gedurende de
maand September 1924 zal mitsdien het
invoerrecht voor de hiervoren bedoelde
vleeschsoorten bedragen 10 percent van de
hiervoor vermelde waarden.
De Rijwie'belastinu.
Naar „De Standaard" verneemt, over
treft het aantal rijwielen 'het oorspronke
lijk geschatte aantal van één mill:oen
aanmerkelijk en heeft de Rijksmunt op
dracht gekregen voor den aanmaak van
een tweede millioen rijwielplaatjes.
In- cn uitvoer van schoenwerk.
De maand .Tulï '24, zegt het Vakhl. v. d.
Schoenmakerij, i3 de eerste volle maand
met vrijen schoeneninvoer, waarvan thans
de statistiek verschenen is, geheel in te
genstelling met verleden jaar, toen Juli de
eerste maand met beperkten schoenenin
voer was.
Do invoer van lederen schoenwerk was
32.460 paar of f 06.000 grooter dan in Juli
'23: die van stgfschoeisel 94.264 paar of
f 92.000 grooter; totaal dus een vooruit
gang van 126.724 paar of f 158.000.
Do maand Juli leverde de volgende uit
komsten op met betrekking tot den invoer
van ledéren schoenwerk: Duitschland
73.156 paar ter waarde van f 188.000v of
f 2.57 per paar: België 15.978 paar,
f40.000, f2.50 per paar; Groot-Brittan-
nië 34.852 paar, f 111.000. f3.19 per paar;
Zwitserland 1219 paar, f12.000, f 10 per
paar; Tsjecho-Slowalcije 11.321 paar,
f73 000, f6.48 per paar; totaal 140.940
paar ter waarde van f437.000 of f3.10
per paar.
De uitvoer bedroeg in Juli in lederen
schoeisel 15.334 paar of f 84.000 meer
dan in Juni; in sfofschoeisel 7931 paar of
f 16.000; te zamen dus 23.265 paar of
f 100.000 meer. Opnieuw is dus een ver
slechting van de balans te constateeren en
wel ten beloope van f58.000.
De Personseiraad bij de Ned. Spoorwcoen.
Naar 'wij vernemen, heeft het hoofdbe
stuur van den Prot. 'Christ. Bond van
Spoor-* en Tramwegpersoneel' besloten,
nu er geen overeenstemming verkregen is
tusschen de hoofdbesturen der vijf perso-
noelbondcn in zake den personseiraad, ge
heel zelfstandig zijn meening dienaan
gaande aan de directie der Nederlandsche
Spoorwegen kenbaar te maken. Van dit
besluit heeft het hoofdbstuur Zaterdag
schriftelijk aan de andere bonden kennis
gegeven.
Overeenkomstig onze eerste mededeelin
gen zullen dus de hoofdbesturen van de
Nederlandsche Vereeniging en den R. K.
Bond St. Raphael samenwerken jn zake
het ontwerp personeelraad, daarnaast zal
ook samenwerking plaats hebben tusschen
de 'hoofdbesturen van den B. A. N. S. en
den Neutralen Bond in deze zaak, terwijl
de Prot. Christ. Bond een afzonderlijk
standpunt inneemt.
Werving bij de zeomachf.
De aannem-ng van leerlingen-stoker hij
•de zeemacht is volgens min. beschikking
van 18 detzer. tot nader order gesloten.
Personen, die zich reeds voor dienst
neming in genoemde kwaliteit hebben
aangemeld, doch nog niet aangenomen
zijn, kunnen alsnog tot het aangaan van
de verbintenis worden toegelaten.
De Internationale Portfarieyen.
Omtrent het bericht uit Stockholm van
de vermindering van internationale port-
tarieven kunnen wij uit betrouwbare bron
mededeclen, dat dit bericht niet geheel
volledig is, aangezien naar alle waar
schijnlijkheid in het slot-protocol, dat de
zelfde kracht heeft als de Stockholmsche
conventie, zal worden bepaald, dat de ver
schillende administraties het recht hebben
60 pet. boven de in de conventies vastge
stelde porto's te heffen, d.w.z. voor een
brief tot 20 gram 25 en 15 is 40 centimes,
of 20 cent.
Indien dit slot-protocol wordt aangeno
men (eh dit zal naar allo waarschijnlijk
heid wel gebeuren) kan de Nederl-.nds:ho
administratie do tegenwoordige i'-ra
tionale- porto's handhaven.
„Patrimonium."
Verschenen is de agenda var» 11,
algemeene vergadering van het Ned. Werk
liedenverbond ..Patrimonium", 24 en 25
Sept. a.s. to Leeuwarden in hotel ,,Ami-
citia" te houdenl Do zittingen; zullen ge-
3U1TENLAND
DE LONDENSCHE OVEREENKOMST.
De Dawes-welten In den Rijksdag-
Rede van HergL
Gisteren zijn in den Rijksdag de de-*
batten over de resultaten der Londenseho
Conferentie begonnen.
De meeste belangstelling was uit den
aard der zaak voor den spreker der
Duitsch-nationale Partij, die haar fractie
voorzitter dr. Hergt het woord liet voe^
ren.
Do rede van dr. Hergt was niet zeer dui
delijk, maar het scheen, dat hij in elk ge
val voor verwerping der Dawes-wctlcn
was.
De regeering had aldus Hergt con
tact moeten zoeken met de Duitsch-natio
nale oppositie, teneinde met meer succes
huitenlandsche politiek te kunnen voeren.
Hadden de Duitseh-nationalen aan da
totstandkoming van het verdrag van Lon
den meegewerkt, dan zou voor Duitsch'and
meer bereikt zijn. Onze positie was on
gunstig, maar niet zoo ongunstig a.s do
Rijkskanselier het wel doet voorkomen.
Het is een fout, dat dc Duitschc mina?r-
heidsregeering naar Lenden :s gegaan cm
te onderhandelen. Was er vooraf een wij
ziging in de regeering gebracht, dan zon
den wij te Londen niet gezwicht zijn cn
zelfs zou zonder onze oppos'tie te Lea l n
nog niet eens bereikt zijn. wat aanvanke
lijk bereikt was. Plotse'ing is men tam to
Londen gezwicht, nadat men zich had la-
teen leiden door overwegingen van Irn-
ncnlandschen politieken aard.
Na nog over de finaneieele bezwaren te
hebben gesproken, concludeerde Hergt, dat
do overeenkomst ten gevolge van de lasten,
welke zij oplegt, niet1 uitvoerbaar is en hij
besloot als volgl:
,,Er is dus geen andere conclusie more-
lijk dan verwerping. (De commun'sten :'n-
terrumpeeren: ..Maar gij laat uw fractie-»
leden bij de stemming vrij?")
Hergt: „Wacht eerst tot Donderdag. Do
Rijkskanselier heeft gezegd, a's do Pa-
wes-wetten va'len, is alles uit. Wij staan
op het standpunt: dan is niet alles uit,
maar dan wordt opnieuw onderhandeld.
"Wil de regeering den Rijksdag onlb n ten,
goed. Wil zij een volksuitspraak, goed.
Niemand kan voorzien wat het resultaat
daarvan zal zijn. Hot doe' van do opposi
tie is om door het uitoefenen van druk
nieuwe onderhandelingen tc provoreeven.
i Mischien kr jgen wij dan een beteren w s-
rel, mogelijk wel met Duitaeh-natlc de
hand teekening".
Indien d^ regeering bereid zou r
zoo ging Hergt voort om door dir-'uo
onderhandelingen met de be mgliebl n-
i den, bepaalde voorwaarden, zooals b:j-
