(abonnementsprijs Dagblad voor Leiden en Omstreken. advertentie-PRIJS UWE LEIDSGEE COURANT In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaalf 2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaalf2.90 Dit nummer bestaat wit twee bladen. Y Onze Propagandaclubs. Meermalen is de opmerking gemaakt dat onze organisatie verbetering behoeft en dat aan de propaganda niet de noodige aandacht wordt geschonken. Een opmerking die zeker niet geheel on gegrond kan worden genoemd. Het aantal georganiseerde Antirevolu tionaire kiezers is op verreweg de meeste plaatsen betrekkelijk gering, terwijl ook bet aantal „werkende" leden veel te klein is. Van onze Kiesvereenigingen behoorde niet alleen in verkiezingsdagen, maar ook in de tusschenliggende tijdperken veel meer kracht uit te gaan. Om dat doel te bereiken zijn op meer dere plaatsen propagandaclubs opgericht, maar deze clubs hebben nooit dau wind in do zeilen kunnen krijgen, een gevolig mis schien van het feit dat ze zelfstandig naast de Kiesvereenigingen stonden en daarom vaak meer geduld dan ge steund werden. Thans is daarin echter verandering ge komen. De Bond van A. R. propagandaclubs is opgedoekt en vervangen door een Ver band van zulke clubs, aan het hoofd waar van een uitvoerend comité as geplaatst dat met het. Centraal Comité van A. R. Kies vereenigingen in nauw verband staat. Naast een viertal leden door bet Ver band aangewezen, de beeren Ds. Sybesma te Burum, W. Verschoor te Rotterdam, A. "YVarnaar Jr. te Sasseaiheim en J. de Bruin te Rotterdam, hebben n.l. voor liet Centraal Comité in de Commissie van Uit voering zitting de heeren J. Schouten te Botterdam, Ds. G. Hofstede te Blokzijl, Mr. H BijleveM to 's Gravenhage en Mr. r. S. Gerbrandy te Sneek. De samenwerking is nu volkomen. En het doet ons genoegen te kunnen constateeren dat de Commissie van Uit voering hare werkzaamheden reeds is be gonnen, door voor de clubs die thans niets anders z;jn dan de georganiseerde kern van werkers een werkplan te ontwerpen welks uitvoering aan onze actie ten goede kan komen. Hierbij blijft het echter niét. Door heel het land zullen krachtige po gingen worden aangewend om het aantal clubs te vermeerderen' en voor deze clubs meer belangstelling te wekken. En wanneer dat gelukt is, dan zal ook door geregeld bezoek enz. getracht wor den de actie levendig te houden. Wij juichen dit streven toe en wij ver trouwen dat onze Kiesvereenigingen de zen arbeid gaarne en van harte zullen steunen. Zonder dien steun zal' trouwens dit po gen geen succes hebben. Als onze K'tesvereenLgingen en met na me de besturen niet hunne volle medewer king verleenen dan zullen de plannen niet kunnen slagen. Doen zij dat echter wel, dan is er onder den zegen des Heeren de kans dat onze organisatie wordt versterkt, dat de ver- kiezingskassen worden gevuld en dat door een geregelde propaganda van onze begin selen, ons volk meer en beter dan tot nu toe" kan worden voorgelicht. V Een dwaasheid. Een merkwaardig staaltje van volksmis leiding kwam op het Arnhemsche Congres aan het licht. Men herinnert zich allicht nog, welk een kabaal er gemaakt werd toen in 1922 een voorstel van Minister AalberSe aan de orde kwam om do 45-urige werkweek los te laten en te vervangen door de 43-urige werkweek. 5lie JAARGANG. WOENSDAG 23 APRIL 1924 No. 1221 Bareau: Hooigracht 35 Leiden - Tel. int. 1278 - Postrekening 58930 De massa moest tegen deze „schandelij ke daad" demonslreeren en de protest meetings waren niet van de lucht. In de Kamer ging het ook: van dik hout zaagt men planken. De heer Schaper sprak van een luguber schandaal en van een bacchanaal van ka pitalistische winzucht dat na deze ver knoeiing van de wet te wachten stond. Later is de storm een weinig geluwd. Eel de Amstcrdamsche socialistische raadsfractie, werkte er, onder leiding van socialistische wethouders toe mee om de 45-urige werkweek voor het gemeenteper- soneel in een 48-iTriige te veranderen. Die zaak kwam op het Congres ter sprake. Zulk ecu fractie, zoo meende men, be hoorde tot de orde te worden geroepen. Wat te Amsterdam gebeurde, was niét toelaatbaar. Maar wat verklaarde nu de voorzitter, de heer Vliegen: „Spreker wil ali dadelijk zeggen, dat deze eisch niet voorkomt in het pro gram der Partij. Men kan nu wel gaan rekenen en dau zeggen het gaat om een 45-urige werkweek, maar spreker houdt vol, dat men niet mag zeggen, dat dit een programma-eisch is. Men heeft ge durende de jarenlange actie nimmer ge zegd, we wil en 8 uur per dag werken en Zaterdags gaat er nog 3 uur af. De 8-urige arbeidsdag is steeds beschouwd als een principieele zaak, maar dat men dezen 8-urigen arbeidsdag kon be reiken precies binnen liet ijzeren raam van 8 uur. per dag, heeft niemand van de 'heftigste strijders zelf gedacht. In de praktijk is d!t ook onmogelijk. Men den- ke maar rens aan die vele categorieën van arbeiders, o.a. b j de spoorwegen voor wie een doorvoering;,van dezen eiscli onmogelijk is. Het is overdrijving hier met alle geweld vol te houden, dat bedoeld is een 45-urige werkweek. In- alle landen waar men even hard heeft gestreden voor den 8-urigen werkdag, is men gekomen tot oen 43-urige werkweek. Nergens ter wereld heeft men een 45-u r i g o werkweek. Het zou dwaas heid zijn om nu vol te houden en t'e zeggen: „maar dn Neder land moeten we toch de 45-uri- ge werkweek hebben." Toen het ontwerp-Aa'bésrse verscheen, stonden daarin heer andere dingen. Vol gens dit ontwerp zou het mogelijk zijn een arbeider op sommige tijdstippen heel lang te laten werken. Dit ontwerp 'beoogde dan ook een zeer sterke .over schrijding van den 8-urigen werkdag. Daartegen is krachtig stelling genomen. Het Partijbestuur heeft toen een actie tegen dat ontwerp op touw gezet, doch -het bleek al spoedig dat de arbeiders zelf er niet zoo veel voor voelden. De verschillen de protestvergaderingen, zelfs te Am sterdam, waren zeer slecht bezet. Van een geweldige actie was geen sprake. Integendeel, deze actie werd een m i s- 1 u k k ii n g die aan de zaak ontzaglijk veel kwaad heeft gedaan." Officieel wordt lifer dus geconstateerd, dat de arbeiders zelf voor het behoud van de 45-urige werkweek niets voelden en dat het een dwaasheid zou zijn daar aan vast te houden. Een dwaasheid was dus ook het kabaal dat in 1922 werd gemaakt. Een dwaasheid ook het 'laten demon- s'treeren van de arbeiders. V De Rijksmiddelen. Over de opbrengst van de Rijksmiddelen over Maart 1924 schreef de Nederlan der het volgende: •De opbrengst der middelen is in Maart 1924 ongeveer 2 milüoen ge bleven beneden die van de gelijknamige maand van het vorige jaar. Een uitslag, die Vrijwel overeenstemt met die van Februari. Met di't groote verschil echter, dat toen kon worden geconstateerd dat de uitslag ongunstiger scheen dan ze in werkelijkheid was, wijl Februari 1923 bijzondere meevallers had vertoond. Die troost is er nu niet. Maart 1923 was volstrekt niet bij zonder gunstig; stond integendeel reeds op een vrij laag peil. Niettemin ih Maart j.l. daar 2 millioen onder geble ven. En voor 't eerst in het jaar 1924 is dan ook de maandopbrengst gebleven beneden één twaalfdo van de raming. Dat één twaalfde is ruim 33 mill'ioen, terwijl de jongste maandopbrengst is ruim 31 millioen. Geen reden tot verheuging alzoo. Deze voorstelling is niet te donker. Ook al blééf de opbrengst over do drie eerste maanden Van het loopende jaar een weinig boven drie twaalden van de ra ming, toch blijft d-^ toestand van 's lands financiën hoogst zorgelijk. Maar daarom verbaast het ook des te meer, dat er door de Nederlander en den leider van de Chr. Hist. Kamerfractie op werd aangedrongen do salariskorting voor de gehuwden ook over de laatste maanden van hét jaar te beperken tot 5 pet. Indien het mogelijk was, zou dit als vanzelf spreekt, zijn toe te juichen. Het milLioenenslaatje over Maart leert echter weer opnieuw dat het niet moge lijk is. Na het antwoord, van de Regeering werd dan ook niet verder aangedrongen. Intussehen worden door zulk aandrin gen vooral uit dezen hoek, verwachtingen gewekt, die niet anders dan tot teleurstel ling kunnen leiden. STAOS^IEUWS. Leiden's Ontzet. Ons wordt verzocht het volgende mede te deeteir: Op voorstel van de sub-commissie voor de financiën van de Commissie tot Op richting op 3 October 1924-, den 350ste.n verjaardag van Leiden's Ontzet van een monument, heeft genoemde Commissie be sloten Zaterdag a.s. den 26en April tu's- schen 2 en 4 uur oene collecte te houden langs alle huizen voor het op 3 October a.s. door H. M. de Koningin te onthullen monument. De bedoeling dezer collecte is alle inge zetenen in de gelegenheid te stellen een bijdrage te geven, opdat op 3 October a.s. een monument worde onthuld waarvan ieder Leidenaar zal kunnen zeggen: „Het is ons Monument". Legt allen daarom a.s. Zaterdag Uw gift klaar! Veie kleintjes maken een groote! Coiiecie Jeugdhu'p. "Waar moeten in Le den meisjos en jon ge kinderen, die tijdelijk een onderkomen noodig hebben, onderdak gebracht wor den? De „Vrouwenbond tot Verhooging van het Zedelijk Bewustzijn" will, zooals reeds eerder gemeld werd, trachten die vraag te beantwoorden, en heeft uit hare leden een Comité voor Jeugdhulp gevormd, dat zich meer bepaald met dit werk zal bezig hou den. Het Comité wil trachten een Toevlucht op te rioliten, waar verwaarloosden en hulpbehoevenden kunnen worden opgeno men. Reeds gedurende eenige maanden wor den pogingen, daartoe aangewend, maar de noodige steun ontbreekt nog. Daarom zal Donderdag 24 April a.s. met toestemming van Burgemeester en Wethouders een collecte worden gehou den, om zoodoende de benoodigde gelden tot het huren en inrichten van een toe- Vlucht te verkrijgen. Gaarne bevelen wij deze collecte hij de burgerij aan. Het betreft hier een zaak van veel ge wicht, die algemeen© belangstelling vér- dient. Ned. Vereen, v. Chr. Handels- en Kantoorbedienden. In de gisteravond gehouden vergadering van de afd. Leiden van bovengenoemde organisatie werden ter vérvulling van de bestaande vacatures tot bestuursleden ge kozen de heeren G. Brinks en W. Brak. Het uitbrengen van het Jaarverslag werd om verschillende redenen uitgesteld tot de volgende vergadering. Tot leden van de kascommissie werden benoemd de hee ren J. G. Snel en G. BnTniks, en tot afge vaardigde naar de Alg. Vergadering te Utrecht op a.s. Zaterdag, de heer A. M. Pont. Dc agenda voor de Algemeene Vergade ring gaf op sommige punten aanleiding tot een interressante bespreking, waar van het resultaat werd vastgesteld in den lastbrief van den afgevaardigde. Buiten hetgeen op de agenda vermeld stond, werden geen nieuwe punten ter ta fel gebracht. De vergadering was zeer matig be zocht. De Univsrsiteits-bibliotheek. Bij ministerieefe beschikking is met 1 Mei a.s. benoemd tot bibliothecaris van de bibliotheek der Rijksuniversiteit alhier de heer D r. F. C. \V i e d e r, thans biblio thecaris der Landibouwhoogeschool te Wagen in gen. De brug aan de Haagse he Schouw. Met de voorbereidende werkzaamheden voor den bouw van de nieuwe brug aan de Haaig.sehe Schouw bij Leiden voor de vertooiing van de électrische tramlijn der Haagsche Tramwegmaatschappij van den Haag over Wassenaar naar Leiden, zal in bet begin der volgende week een aanvang worden gemaakt. De directie verwacht, dat de H'jn tot Leiden met Octobergeheel gereed zal zijn en dan in exploitatie zal kunnen worden genomen. Naar wij vernemen heeft de heer W. A. Kasteleijn zijne benoeming tot be stuurslid der A. R. Kiesvereeniging alhier niet aangenomen. Bij Kon. besluit is op zijn verzoek, eer vol ontslag uit 's Rijks dienst verleend, met ingang van 1 Mei 1924, aan dien heer G. A. de Stoppelaar, ontvanger der direc- to belastingen alhier. Mov. N. heeft zicli beklaagd, dat haar bediende P. v. d. H., wien zij een uit brander gegeven had, omdat hij naar zijn zeggen f 65 had verloren, haar heeft mis handeld, waardoor zij een schram aan den linkerarm en een wond aan den pink be kwam. Gistermiddag sloeg op de Doezaslraat oen voor een wagen gespannen paard, toe- behoorende aan v. L. uit de Heerenstraat, op ho»l. Op den hoek van de Jan van Hout kade reed de wagen togen een paal, waar door het dier gegrepen kon worden. BINNENLAND Gewone advertentiën per regel 22V2 cent. Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. •Kleine advertentiën bij vooruitbeta- ling van ten hoogste 30 woorden, worden I dagelijks geplaatst ad 50 cent. Commissaris der Koningin. Do Commissaris der Koningin in Zuid- Holland, Baron Sweerts de Landas Wy- borgh, is met ingang van 18 dezer gedu rende één maand met verlof n?,ar Zwit serland vertrokken. Gedurende de eerste twee weken zijner afwezigheid neemt de heer H. de Wilde, lid Van Gedeputeerde Staten zijn ambts bezigheden waar en den overigen tijd zal dit geschieden door den heer mr. J. Lim burg, eveneens licl van Gedeputeerde Sla ton van Zuid-Holland. De VrijwiilVe Landstorm. In verband met de a.s. reorganisatie van het instituut van den vrijwilligen- landstorm en de gewijzigde bepalingen omtrent toelating bij dat instituut, zullen van 1 Mei af voorloopig geen jongelingen meer tot een verbintenis bij den vrijwil- ligen landstorm worden aargenomen. Paarden voor het ieger. Op de vraag van den heer van Rappard, van de voor het leger benoodigde drie jarige paarden, luidt het antwoord van don heer van Dijk, minister van Oorlog, als volgt: De omstandigheid, dat voor het buiten-* land tal van eerste klasse driejarige paar den worden opgekocht, mag in 's Rijk3 financieel belang geen aanleiding zijn, verandering te brengen in de instructie3,- gegeven aan de Remonte-Commissie Bin-( nenlan^. Tot nu toe werden geen driejarige re-" montepaarden aangekocht en zulks zon ook ongeweuscht zijn, aangezien deze paarden een te lang verblijf in het re montedepot zouden moeten doormaken alvorens den voor den troependienst ver- eischten leeftijd te hebben bereikt, het welk te hooge kosten zou medebrengen. Het zal ongetwijfeld mogelijk blijken, het voor aanvulling der vTedesscerkte be-' noodigde aantal paarden van den meest gewenschten leeftijd door aankoop te ver krijgen. Zoo werden in de maand Maart 1924 in Nederland gekocht 43 paarden van 4 jaar en ouder. Do goede afzet naar het buitenland* die sedert kort ook voor het Nederland- sche z.g. warmbloedpaard is geopend, zal indien blijvend zeker een groote steun en een krachtige aanmoed:ging zijn voor die fokinrichting en zal daardoor het leger, in het 1/j-zonder met het oog op de paardenvoide'j*.ng bij mobilisatie, ten goe de komen. Christel. Natuur- en Geneeskundigen. De Christelijke Verecniging van Natuur en Geneeskundigen in Nederland zal Don derdag 3 Mei a.s. een vergadering houden in Den Haag, waar als spreker zullen op treden do heeren dr. H. Woltjer van Leiden en dr. R. J. Wol vies van Botter dam. Calvinistische J uristeivvaresr.-sing De Calvinistische Juristeu-vereeniging houdt een al'gemeene vergadering op Woensdag 28 Mei, te Amersfoort, in het Berghotel aan den Utrechtsc.hen weg, on-* der leiding van Prof. Mr. A. Anema. Na een reünie om 10 uur, zal de ver gadering om 'half elf geopend worden. Be spreking zal o.m. plaats hebben van het referaat van Mr. P. S. Gerbrandy, over: „Lijkverbranding", en na de pauze in be handeling komen het onderwerp van Mr. H. Dooveweerd. over: „De Staatkundige draagwijdte van het Ca'vinisme." De Eerste Kamer-va*.uturc Als opvolger van wijten rar. dr. E. Von Ketwich Verschuur in de Eerste Kamer komt op de lijst voor de Noordelijke pro- vincnië voor mr. A. J. baron van Nagell van Ampsen (V.B.) te Laren (Gld.). Nieuwe kolenwagens De Nederlaudsche Spoorwegen zulten hun wagenpark uitbreiden met 450 kolen wagens van 20 ton. Er zijn 100 van dezo wagens in Duitschland besteld; de overige worden hier te lande gemaakt De uitvcer van ciiocn'cr- Het bestuur van den Haagschon Bond tot bestrijding van de duurte schrijft in een adres aan den minister van biunen- landselie zaken en landbouw. ..dat de uit voer van groenten, o.a. uit het Wesllaivd, dergelijke afmet;ngen heeft aangenom:n, dat zoodanige prijzen voor groenten wor den vastgesteld, dat deze zelfs voor den middenstand b:jna niet te beta'en zijn." Het verzoekt den minister een onderzoek FEUILLETON EINDELIJK VEREENIGD. 54) „Hij helpe mij!" sprak Serge eerbiedig. Nikolaas zag dat Serge en Mi la waren opgestaan; hij wierp zijn dagblad op zij de en naderde hen onverschillig. „Ik hoop dat men tevreden over mij is," zeide hij met de hem eigene afgetrokken uitdruk king. Serge knikte toestemmend, en wierp een onderzoekenden blik op den jongeling. Zou hij iets gehoord hebben? Die vraag bleef onbeantwoord; het onbewegelijk ge laat van Nikolaas gaf niets te raden. Hij nam Serge bij den arm en vergezelde bem tot het voorhuis, zonder de minste toespe ling te maken. Wat Mila betreft, zij .vluchtte naar hare kamer; en daar bleef zij langen tijd neergeknield achter het rosegordijn, dat haar ledikant omgaf, het hoofd in de dekens verborgen. HOOFDSTUK XVII. Terwijl Serge en zijne vrienden deelna men aan do vreugde van 28 November, naderde Matvóief zachtjes die plaats, waar niets van de aarde, gejuich noch smartkreet, doordringt. Mevrouw Krestof en prinses Bronifzky, die hem gedurig be zochten, ontwaarden de langzame afne ming. De zorg van den-arts en de tranen zijner vrouw waren 'beiden onmachtig. Sprak Marpha van herstel, dan schudden zoowel de arts* als de zusters ongeloovig' het hoofd. „Die man heeft den kattenaard, het leven is er in geroest," sprak de 'dokter tot zus ter Eudoxia, toen hij des Maandags ver trok, „maar ik denk toch niet dat hij morgen' den avond haalt". „Moet hij vanavond nog bediend wor den?" vraagde zij. „Dat geloof ik niet, wacht tot morgen; hoogstwiaarschijolijk sterft hij op den middag," zeide hij schouderophalend. In den nacht was hij gejaagd en slapeloos. Meer dan eens' wilde hij dat men hem uit den Bijbel' zou voorlezen. Hij luisterde met gesloten oogen en vouwde de .handen op de borst. „Dat doet meer goed dan al de artsenij," zeide hij toen do zuster het boek sloot. „Mijn jeugdige luitenant placht te zeggen: dit laaft den dorst der ziel." In den morgenstond sliep hij, een uurtje daarnia werd 'hij plotseling gewekt door -het eerste kanonschot. Evenals Serge waande hij zich op het veld. Hij opende de oogen en zag rondom zich. Het.lampje boven de 'heiligenbeelden geplaatste verlichtte den muur en de vele bedden, waar zijne kameraden lagen. Ve len van ben, verschrikt opgesprongen, luisterden met open oor en leunende op de ellebogen. Een tweede schot bracht allen in rep en roer. Al wie nog kracht genoeg be zat, ging overeind zitten. De vreemdste ge ruchten werden in do slaapzaal vernomen. Er wordt te Kroonstad geschoten!" fluis terde een der gewonden. „Wie weet, wellicht is de vijandelijke vloot in de Oostzee," sprak een ander. De deur werd zacht geopend en cene oppasseres kwam binnen. „Zusje, wat gebeurd er? wat foeteekent 'dit alles?" „Broeders, dankt God, de onzen hebben tPtevna ingenomen." Daarop volgde een kort stilzwijgen, toen 'eene uitbarsting -van vreugde, een kreet van blijdschap op aller lippen. „Hoerah!" •riep elke stem naar gelang van kracht. Het was iets vreemds, zegekreten in een hospitaal te vernemen. Iwan wilde mede juichen, maar de stervende lippen wei gerden. Van dit o ogenblik af kwam er verandering; ide zwakte naim toe, de adem haling werd kort, en de tint van het gelaat had de doodelijke kleur, die het einde 'spelt. Het was alsof het leven nog even verlengd was geworden, om getuige van 'de overwinning 'te zijn; nu weerhield hem niets; hij bleef urenlang in een soort 'ingezonkenheid. -Midden op den dag 'scheen hij te ontwaken. „Marpha", sta melde hij, „roep Pav- lou-cha." De trouwe vrouw, die zittend aan het Voeteneind de minste beweging gadesloeg, liet dadelijk Ihaar zoon halen, die geluk- 'kig juist uit de stad terugkwam. Ziende dat zijn vadeT verminderde, had hij verlof bevraagd slechts dn halven dag te wer- !ken. IDe'zelfde boodschapper haalde den 'priester. Toen de zieke zijn zoon zag, look hij op. 'Hij riep hem, ien ,de hand op Ihet jeugdig 'hoofd leggende, zegende hij hem. Aan het 'bed neergeknield snikte do zoon luid. 'Marpha stond achter haar kind, en be dekte het gelaat met beide handen. „Mijn kind," zei de kranke, terwijl hij Van onder de deken het Nieuwe fTesta- hnent te voorschijn bracht, dat de prinses hem in ruil voor .het bock van Michael had gegeven. „U vermaak lik dit boekje. Het is het Woord van God. Lees daar- Mit.eiken dag uwe moeder voor. Mijn 'innigste wensch mijn laatste gebed 'is dat ge |den Heiland liefhebt en dient, Hem, die aan het kruis onze zonden droeg." Uitgeput zweeg hij het brekend jbog 'zocht Marpha. „Ween niet," zeide hij haar, ..gij zult ook komen dit her haalde hij. Nu was de voorbereiding daar, om hél laatste oliesel te ontvangen. Twee zusters naderden; zachtkens werd Marpha verwijderd, alsook de (jongeling; toen deed men den stervende schoone k!ce- deren aan, men wiesch hom het aange zicht en de handen, en -beval dat hij bnge- stoord den priester zou afwachten. De korte winterdag neigde ten einde, 'toen deze kwam. In de cene hand droeg hij het 'oliesel, in de andere het kruis. De 'diaken volgde, dragende de aangestoken haars en het Evangelie. Zacht klonken do 'stammen uit alle bedden: „Heer. ontferm 'U!" Bevende handen sloegen een kruis; Vlo ure 'was «ernstig en plechtig, in welko 'de engel des doods rondwaarde. 1 Op eene daartoe bestemde tafel plaatste fde grijze priester de heilige vaten, die brood, w-jn en olie inhielden, a'smede ko- Venkorrels, als beeld der opstanding. Toen (gai do priester hem het kruis, op-* 'dat hij het kuste. Iwan kusto dankbaar 'het beeld "der (verzoening, waaraan hij wist ook dieel te hebben. 1 „Ziet in dezen stervenden broeder, sprak de priester met de woorden dor 1h 'turgie, „als in een spiegel do onzekerheid 'des levens; zijne schoonheid vergaat als 'eene schaduw."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1