Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEID» COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. f2.50; Per weekf 0.19, Franco per post per kwartaal. r f 2.901 5ile JAARGANG. - VRIJDAG II APRIL 1924 - No. 1213 BureauHooigracht 35 - Leiden - Te!. Int. 1278 - Postrekening 58935 ADVERTENTIE-PRIJS! .Gewone advertentiên per regel 221/2 cent, Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief! '.Bij contract, belangrijke reductie. IKleine advertentiên bij vooruitbeta- i ling van ten hoogste 30 woorden, worden .'dagelijks geplaatst ad 50 cent. Pit nummer bestaat «oit twee bladen. V De Tabakswet. Wij hebben dezer dagen gewezen op d© moeilijkheden waarmede de sigaren-in dustrie heeft te kampen, mede tengevolge van den tabaksaccijns. De zaak wordt nog ingewikkelder en lastiger omdat in dit bedrijf twee groe pen met tegenstrijdig belangen lijnrecht tegen elkaar overstaan. Klagen de fabrikanten over de bevoor rechting van de huisindustrie, door de verleende ontheffingen van sommige be palingen der Tabakswet, de kleinindustrie klaagt niet minder hard en naar hefc schijnt met niet minder recht, omdat 1925 'de ontheffingen vervallen en de wet ook voor de huisindustrie ten volle van toe-* passing wordt. Voor het kleinbedrijf begint het echter1 te dagen. Omtrent het kleinbedrijf werd door Mi nister Colijn in de Tweede Kamer toch' het volgende opgemerkt. „A's ik de zaak goed beoordeel, dan is de toestand^ in het kleinbedrijf op het ©ogenblik als volgt. Er zijn vier wettelijkehepalingen die den toestand in het kleinbedrijf beheer- schen. Artikel 40 van de Tabakswet ver biedt gemeenschap tusschen do werkplaats en de winkel. Artikel 23, eerste lid, ver biedt het werken, wanneer er minder dan 40 M3. Inchtruimte ;n de werkplaats is. Artikel 23. tweede lid, verbiedt gemeen schap tusschen werkplaats en woning en artikel 24 verbiedt het werken in de wo ning. Nu geeft artikel 88a ontheffing van de bepalingen van artikel 40 en artike1 23, tweede l?d, maar zij geeft geen ontheffing van de bepalingen volgens art'kel 24 en artikel 23. eerste lid: m. a. w. allen die dus in strijd met art'kel 23 eerste lid en artikel 24, moeten geacht worden niet te bestaan in den z!n der wet, en toch moet ik con- sLateeren, dat er velen ziin. d'e in strijd met de genoemde artikelen werken. Dit draagt er loo b'j. de moeilijkheden, die op-het oogenbb'k beslaan, sterk te ver meerderen. "Rechtens bestaan alleen wette-, lijk? ontheffingen wegens verbinding van werkplaats met winkel en van werkplaats -met woning. Nu moet ik erkennen, dat het probleem uitermate moeilijk is. Voor de goedo wer king der wet zouden eigen1! jk die kle'ne bedrijven n;et behooren te bestaan, maar daar staat tegenover dat, wanneer iemand bij mij komt en mij vierkant de vraag voorlegt: waarom mag ik niet langer wer ken in het beroep, dat ik dertig, veertig jaren of soms langer heb uitgeoefend, om m'j zelf en mijn gezin naar behooren te onderhouden, het mij dan buitengewoon moeilijk zou vallen, daarop te zeggen: ga heen en word arm. Mét dat dilemma moet rekening worden gehouden. Ik voeg hieraan toe, dat ik ten -aanzien van deze zaken verplicht hen en ware ik er niet toe verplicht, dan zou ik het voorzichtigheidshalve toch doen te raadplegen de commissi van deskundigen voor den tabaksaccijns. Dus wat ik op het ooeenbh'k zenr. is onder voorbehoud, dat ik mijn eindoordeel eerst vestig wanneer ik de oomniisise van deskundigen heb ge hoord. En dan is mijn voorloopige opvatting deze, dat wij zullen moeten trachten om in de centra, waar meerdere van di.e klem- bedrijven aanwezig zijn. de menschen te helpen d'oor het inrichten van centrale werkplaatsen. Ik kan zéggen, dat wij voor Amsterdam naar a'le waarschijnlijkheid daarin bereids zijn geplaagd. Dat helpt natuurlijk niet de kleinbe^ drijven op hot platteland; d'ie zijn in een central© werkplaats niet te heipén Voorshands komt het mij voOr, dal het liet best zal zijn, om in den vorm van voorschotten aan deze kleinbedrijven op liet platteland de gelegenheid te geven om zich iu te richten vol'gens de elschen van de wet. Dan blijft er waarschijnlijk nog een categorie van personen dver, die ook op die wijze niet te helpen zijn! en waarvoor, naar het mij voorkomt, op andere wij!ze zal moeien worden gezorgd, maar ik kan op het oogenblik nog niet zéggen, op welke wijze. Het komt dus hierop neer. dat de heer Oud in zijn analyse, die hij eergisteren gaf, gelijk heeft, dat een deel van de op brengst van de Tabakswet zal ld'enen te worden aangewend om de kleinbedrijven behulpzaam te zijn, maar ik herhaal, 'dit is mijn voorloopige meeniing, die ik heb willen uitspreken, omdat er van Zoovele zijden (naar gevraagd is géword'en, maar mijn era doordeel behoud ik mij voor, tot dat ik de commissie van deskundigen voor den tabaksaccijns heb gehoord." Voor het kleinbedrijf zal dus waar schijnlijk iets worden gedaan, zij het dan met opoffering van öen deel! der belasting. Wii juichen dit voornemen toe. Hieruit blijkt toc'h, dat met do eischen van de practijk rekening wordt gehouden. Alleen zouden we willen vragen: is het dan niet beter en practiecher en billijker tevens, deze belasting bij „de bron" te hef fen en niet van het afgewerkte fabrikaat. Tegen een belasting van luxe artikelen kan weinig bezwaar worden gemaakt. Maar de zaak wordt anders, wanneer het als in dit geval, wordt een zeer belem merende bedrijfsbelasting. V Hulde aan Minister Aalberse? Eenigen tijd geleden kwam het Volk melden, dat de Soc. Dem. Kamerfractie te gen allo hoofdstukken yan de begrooting haar stem zou uitbrengen, om wakker te. houden het protest tegen het optreden van Minister CoUin. En tot nu toe werd deze gedragslijn ook 'trouw gevolgd. Telkens als weer een hoofdstuk was af gehandeld, lieten de Soc. Dem. hun tegen hooren. Alleen gisteren werd van dezen regel af ee weken. De bogrooting van Arbeid was aan de orde. De begrooting van een bewindsman, waarop men in den rooden bo-tk bitier weinig gesteld ia. Het is immers Minister Aalberso die de Arbeidswet vermoordt? Wat hij doet voor den woningbouw, do volksgezondheid, de werkloozenverzor- ging, enz. is immers ten eenenmale onvol doende? En toch, toen gisteren de begrooting van Arbeid was behandeld, had geen der Soc. Dem. behoefte om stemming te vragen. De Voorzitter vroeg twee, driemaal of iemand stemming verlangde, maar er was niemand die een vin verroerde. Zoodat de begrooting zonder hoof- delijke atemming werd aangeno men. V £en andere oorzaak. Vooral na de aankondiging dat hij iede re begroeting stemming zou worden ge vraagd, zou men in het gebeurde bij Ar beid een bijzondere hulde aan Minister Aalberse kunnen zien. Als eenmaal van een vasten regel wordt afgeweken, dan moet daarvoor toch wel een heal bijzondere oorzaak zijn. Wij vermoeien echter dat hier iets an ders achter zit. De Soc. Democraten vroegen geen stem ming, niet om den Jioer Aalberse, maar om zichzelf te sparen. Had men een stemming uitgelokt dan zou daardoor tevens voor heel het volk gebleken zijn, hoeveel leden van de Soc. Dem. fractie aanwez'g waren. En dat durfde men niet aan. Want van de 20 Soc. Dem. waren er 2, zegge twee, aanwezig. Twee van de twintig. En dat bij een begrooting waarbij spe ciaal de arbeidersbelangen aan de orde kwamen. Zoo ziet men weer hoe ernstig het ge meend is, als men de onbewuste massa laat protesteeren en demonstreeren. De Maagd van Orleans Voor den Chr. Vrouwenbond sprak gis termiddag in „Phebe" Prof. H. M. van Nes over Jeanne d'Arc, de maagd van Orleans. Mevr. Schokking opende de vergadering, liet zingen Pa 68:10, las Ps. 33 en ging voor in gebed. Daarna gaf zij het woord aan Prof. van Nes. Deze begon met er op te wijzen, hoe Jeanne d'Arc in den loop der tijden zeer verschillend is beoordeeld. In 1431 op 19- jarigen leeftijd al3 heks ter dood gebracht, werd zi'j in 1909 door de Roomsche Kerk zalig, en in 1920 heilig verkaard. Shakespeare teekende haar in het eer ste deel van zijn „Koning Hendrik VI" als eene, die in hond stond met de duivel- sche machten, en op wier zedelijk l'eveni ook heel wat aan te merken was. Dit on gunstig oordeel is te verklaren uit de sma delijke nederlaag, die zij aan do Engel- schen had toegebracht. Voltaire heeft in zijn „PucelJe" op schandelijke wijze over -haar geschreven. Het was wederom een Franschman, die in de jaren 18411849 haar procesacten heeft uitgegeven en haar in eere hersteld. Het is in 't hijzonder de Duitsche dichter Schiller geweest, die haar dcor zijn „Die Junkfrau ven Orleans" populair gemaakt heeft, zij 't ook dat hij haar in dit drama niet juist geteekend heeft. Spr. schetste vervolgens den tijd, waarin Jeanne d'Arc optrad. De 100-jarige oor log' tusschen Frankrijk en Enge1 and (1337 1453) was in vollen gang; Noord-Frank rijk was in den macht der Engel'schen en vam hun bondgenooten, de Bourgondiërs, en Orléans werd bedreigd. Jeanne d'Aïc was 6 Januari 1412 te Domreany in Lotharingen geboren. Zij was een echt natuurkind, zij hoedde de scha pen en kon goed spinnen, en muntte uit door lieftalligheid en vroomheid. Dikwijls zag zij visioenen en hoorde zij stemmen, in 't hijzonder van den aartsen gel Michael en de H. Catharina, die haar aanspoorden, haar vaderland te redden en den kroonprins of dauphin naar Rkeirns te voeren, opdat hij daar tot koning ge kroond zou worden. Eerst wilde men haar niet tot den ko ning leiden, doch toen een poging tot ont zet van Orleans m'sliikt was en dit door Jeanne d'Arc voorspeld was, werd aan naar verlangen voldaan. Zij kwam bij Karei VII te Chinon en vond den nietsvvaardigen vorst, zicli ver makende met zijn minnares en zich in het minst niet om het vaderland bekommeren de. Verschillende malen werd zij op tie proef gesteld, doch alle proeven doorstond zij met glans. Toen werd haar een Itgerafdeelinkje ge^ geven. En zij stelde z:ch aan het hoofd daarvan, te paard en mot het vaandel met de Fransche leliën, en haar zwaard was dat van Karei Martel, waarmee hij de Sar- racenen had bevochten. Zoo trok zij op naar Orleans en bracht overal nieuwen moed in de gelederen der Franschen, en het gelukte, Orleans te ont zetten. De Enge'schen beschouwden haar als een heks, de Franschen als een heilige. Het eerste deel van haar taak was daar mee volbracht; nu het tweede. Zij voerde den kroonprins naar Rhëims en deZo werd daar tot koning gekroond. Het is niet geheel zeker, of zij toen.haar opdracht vervuld achtte, of dat zij ook Parijs wilde heroveren. In elk geval, in dit laatste slaagde zij niet, het succes keerde; zij wérd) gewond en ook door de haren in den steek gelaten. Bij Compiègne viel zij in de handen van do Bourgondiërs (23 Mei 1430), door wie zij werd uitgeleverd aan de Engelschen. Dezen lieten haar verocrdoelen door haaT eigen landgenooten en gebruikten daartoe do inquisitie en de universiteit van Parijs. Het proces duurde tot 24 Mei 1431 en eindigde met liaar veroordeélrng. De gron den daarvoor waren tweeërlei. Vooreerst werd zij beschuldigd ee» lbond met den duivel te hebben gesloten, en jen tweede van het kennelijk overtreden van de Mo zaïsche wet door het dragen van mannen- kleeren. Dit laatste deed zij evenwel om haar. eer te beveiligen, wanneer zij onder mannen verkeerde. 30 Mei 1431 werd zij te Rouen levend verbrand en haar ascli in de Seine ge strooid. De koning deed geen poging haar ie bevrijden. Twintig jaar na haar dood werd op ver langen van haar moeder het proces ver nieuwd en dit leidde ook inderdaad tot haar eerherstel. De geschiedenis van Jeanne d'Arc be wijst wat een krachtig geloof en een vaste overtuiging vermag. De Voorzitster dankte Prof. van Nes vöor zijn interessante lezing. Nadat nog gezongen was Géz. 96, sloot Prof. van Nes de vergadering met dankzegging. Zedelijke verbetering van gevangenen Aan het jaarverslag der afdeeling Lei den van het Genootschap tot Zedelijke verbetering van gevangenen, is het vol gende ontleend: In het Bestuur kwam geen verandering, het ledental liep tot 108 terug. Alle geval len werden ook dit jaar door den secre taris persoonlijk behandeld, terwijl hij bij controle- en propaganda-werkzaamhe- den ter zijde werd gestaan door een be zoldigde kracht. De Voorzitter, die helaas door ernstige ziekte langen tijd verhinderd is zijn werk zaamheden te verrichten, wordt als zoo danig vervangen door den heer Dr. J. F. R. Rassers, die, hoewel huiten het Be stuur staande, reeds geruimen tijd groote belangstelling in het reclasseeringswerk toonde en de zeer zware taak van den secretaris dikwijls verlichtte. 1923 is weder een zeer moeilijk jaar geweest, wat het plaatsen betreft. Do ma laise op elk gebied deed zich nog steeds ernstig gevoelen, maar wanneer we op de verkregen resultaten terugzien, worden wij toch dankbaar gestemd. De financieele toestand was zeer ongunstig, het tekort bedraagt thans meer dan f700.en wan neer niet Hoofdbestuur of Regeering een ruime subsidie verloent, zal do arbeid in 1924 er niet alleen zeer onder lijden, maar waarschijnlijk gestaakt moeten wor den. Pogingen om het. ledental op te voeren mislukten en giften kwamen sporadisch binnen. Ons reclasseeringswerk raag vol komen hekend worden geacht en wordt ook wel gewaardeerd, maar hoe zelden toont men belangstelling door een f linken financieelen steun. Veel werk wordt verricht, dat niel in het jaarverslag vermeld kan worden; menigeen, die geen raad meer weet, wordt door een kleinen steun, door eenige hulp, door een advies bewaard voor aanraking met de justitie en veel kleine oorzaken, welke ernstige gevolgen zouden kunnen hebben, worden weggenomen. Eeniige malen, en niet te vergeefs, heeft het Bestuur zich gewendt tot het Burger gerlijk Armbestuur, wanneer het een ge huwde ontslagene gold. "VVij zijn daarvoor zeer dankbaar en het Burgerlijk Armbe stuur zal, in het geval, waarvoor het f 60 toestond, moeten erkennen, dat het geld goed gestced is, daar een berucht recidi vist in een rustig burger en een lastig ge zin in een, waarin thans eenige welstand hecrsckt, zijn veranderd. Ook zijn door de Afdeeling emigratie pogingen naar België aangewend. Een negental jonge mannen, waaronder eeni ge, die ons en de politie maar al te goed hekend waren, en van wie te verwachten was, dat het werkloos rondslenteren slechte gevolgen zou hebben, werd in de gelegenheid gesteld in België te gaan werken. Slechts drie hunner bleven in België aan het wérk, do overigen keerden spoe dig terug. Zicli aanpassen in den vreemde gaat voor Leidenaars al heel slecht. Door bemiddeling van het Centraal Bu reau van Reclasseerings-instellingen werd een ontslagene als koksmaat in Antwer pen geplaats op de grooto vaart, terwijl een kok en oen stoker door den Secre taris te Rotterdam bij een der Stoom vaartlijnen te werk werden gesteld. Een typograaf mocht mede door onze bemoeiingen bedrijfsleider eener firma te Haarlem worden. De overige ontslagenen werden of in Leiden of in de onmiddellijke omgeving aan werk geholpen, terwijl er nog drie op plaatsing wachten. Totaal meldden zich 39 ontslagenen aan waarvan 7 onmiddellijk werden afgewe zen; 10 ontvingen advies en voorlichting, en 22 werden ook materieel gesteund. Onder toezicht der afdeeling slaan thans 12 voorwaardelijk veroordeelden, waaronder 2 vrouwen; allen kunnen in hun onderhoud voorzien. 3 voorwaardelijk in vrijheidgestelden werden de afdeeling opgedragen; voor een hunner vond do secretaris werk, terwijl de beide anderen door eigen kracht slaag den dit te bekomen. Het aantal voorwaardelijk ontslagenen uit Rijksopvoedingsgestichten. waarover de Afdeeling het toezicht heeft, bedraagt 27. Gistermiddag had aan het Kort Ra penburg een ongeval plaats, dat tot ernsti ge gevolgen had kunnen leiden. De 72-jarige G. H. kwam per rijwiel het Noordeinde uitrijden, toto juist de tram passeerde. Door niet tijdig do juiste richting te kie zen kwam hij vóór den verkeersagent te recht, en kon hij niet voorkomen dat hij tegen de tram hotste. Hij kwam te v;ÏVn, doch bleek geen let- se1 te hebben bekomen. Het rijwiel werd licht beschadigd. De 9-jarige J. C. P. W. viel gister middag op de Breestraat van een vracht auto, waar hij stiekum was opgeklommen. Hij liep een bloedende wond aan het hoofd op, waarom geneeskundige hulp werd in geroepen. Na do clubhuisjes wm verschillende andere Sportvereenigingen, heeft gister nacht dat aan dei Zoetfrwoudschen Sin gel, van de Korfbalclub „Vitesse" een beurt gekregen. Eenige voorwerpen worden vermist. -•Gedurende 14 dagen heeft in Café Oentraal een heerenrijwiel gestaan, dat daar op zekeren dag door den beTijder was achtergelaten, mogelijk wel geruild voor een beter wagentje. De politie verzoekt inlichtingen. BINNENLAND W. Swagerman. t Op 59-jarigen leeftijd is te 's-Graven- hage overleden de heer W. Zwagerman, piano- en orgel handel. De heer Swagerman was een bekende persoonlijkheid in de middenstandsbewe ging. Behalve dat hij zitt'ng had in vak bonden, op zijn bedrijf betrekking heb bende, was de heer Swagerman ondermeer lid van de commissie van overleg uit de drie Middens'andsbonden in Nederland: lid van den Middenstandsraad en lid van het hoofdbestuur van do vereeniging van den Chr. Ha 'nddldrij venden- en In- dustr'eelen Middenstand in Nederland. Voorts was de thans ontslapene commissa ris van de Roazbank en enkele weken ge leden heeft hij neergelegd hot voorzitter schap van de Christelijke Middenstands- vcreeniging te 's-Gravenhagc. Fraaie man:cren. De Haagsche redacteur van de ..Rott schrijft: De moderne ambtenaarsbond houdt er wel fraaie marnieren op 11a! Gisteravond in „Pulehr'i" sprekende deed de heer Noord- Aan het Zoeklicht Leiden, 11 April 1924 l Leiden is in vlaggentooi. Terecht of ten onrechte, d&t laat ik in het midden. Do nieuwe tram te wier eere het dun-* doek wappert kan toch evengoed oorzaak zijn dat het publiek van Leiden wordt af gevoerd dan dat het hierheen wordt ge bracht. Het kan een hand zijn die de buiienmeiH schen vaster met Leiden verbindt of die ze van hier wegtrekt. Voor het reizend publiek en voor hen die gaarne eens een dagje te 's-Graven- hage of te Scheveningen doorbron en wordt dit nieuwe vervoernrddel met blrjd- schap begroet. Maar of onze neringdoenden ook reden hebben om te juichen zal de tijd moeten leeren. Veel zal hierbij afhangen van do vraag of onze middenstanders b 1 ij v e n begrij pen dat het publiek zich T'cht naar ''ie plaatsen waar het 't best bediend word'. Onze middenstanders hebben de lan's'e jaren getoond allerminst bij de pakke^ neer te z;tten. Blijvo* dat zoo in de toekomst. Dan kan de nieuwe tram d^e ik overi gens een voorspoedige reis wensch, ook voor hen een zegen worden en in hen voor geheel Leiden. OBSERVATOR. lioff, voorz. van don rooden bond Cd? lmer Troelstra was ziek) volledige mededeeling van hetgeen ra een vertrouwelijke b:ioen- komst van het Oeorg. Overleg, door den regeeringaveftegenwoordiger, Mras ter Westerveld, was gezegd. Het is wel fraai. Met zu'kc me'schen is vertrauwel'jk overleg in 't vervo'g onmo gelijk. Alle punten door de regeerug imar voTen gebracht, werden door den sn- '-«r publiek gemaakt en becr'tiseerd. Ook de aanvankelijke voornemens van Min;ster van Swaay met betrekkin? tot verlac'ne van het posttarief voor verkeer met 't bui tenland en het stadsverkeer. Overigens was de hoofdzaak zieltjes te winnen voor de S. D. A. P. en lezers voor de soc -dem. pers. Na afloop der vergadering maakten do leiders de politie w'js, dat men door de stad naar „Scala" zou wTen wandePn; doch men dTong naar het Binnenhof en circa half elf hield de heer NoordhoH, staande op de fontein, een toespraak tot do groote sc'hard ambtenaren. De geringe politiemacht^vond het blijk baar verstandiger de open rachtbi'eenkomst niet te vcTstoren. Na de toesnraak. we'1© plichtmatig werd toegejuicht, werd de stoet ontbonden „De Glindhorst". Het. bezoek door Dr. Henry Beets, van Grand Rapids, ten vorigen jare aan het opvoedingsdorp „De Glindhorst" gebracht, begint vruchten af te werpen. In de laat ste paar weken kwamen herhaaldelijk gif ten uit „het land van den dollar" binnen (waarbij één van 50 dollar), terwijl vol gens ontvangen berichten, meerdere zullen volgen. Gebrek aan koelwagens. Het Tweede Kamerlid Weitkamp beeft den minister van waterstaat gevraagd: 1. Is het den minister bekend, dat vie eschh a n dela ren groote moelijkheden ondervinden door het ontbreken van een voldoend aantal koelwagens voor het ver voer van vleeach, zoowel voor export a's voor het transito-verkeer? 2. Is de minister bereid hij de direct 0 der Nederlandsche Spoorwegen stappen te doen, opdat maatregelen genomen wor len ten einde aan dit euvel te gemoet te ko ran©? De postchèque- en pircd'cnst. Er wordt nu. naar men can de N. R. Grt. meldt, blijkbaar heel hard gewerkt hij den postcheque- en girodienst. Op 2 Februari deed iemand op twee kaartm, gesloten in één enveloppe, aanvraag om beschikking over een tegoed van een firma en van een particulier. Op 6 Februari kwam er al antwoord op de aanvrfv 0 •van de firma. De aanvraag van den pa-ti- culier word den 18den Februari herhaald, en daarop is den 8ste.n April reeds ant woord ontvangen, zij het dan ook het ant-* woord, dat do d:Tect:c van dgn post cheque- en girodienst van een aanvraag op 2 Februari niets afwist. Het einde van den Leerplicht. Op de vragen van mej. Westcrman *>©- treffende don tijd, waarop leerlingen da lagere school, in verband met het b?paa - de in art. 3 der Leerplichtwet, mogen ver-* laten, luidt het antwoord van den hoer De Visser. Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, als volgt: Het is den onderceteekende ui-1 1»^ kond. dal bij vole hoofden van scholen do incemng hoeft postgevat, dat hij het eind» van den thans loopenden cursus (h or cn daar mot 1 Mei a.s.l de leerlingen dor 6do I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1