Dagblad voor Leiden en Omstreken. Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. S278 - Postrekenïnn 58936 auiMENLAwto EINDELIJK VEREENIGD. ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en bulten Leiden lï waar agenten gevestigd xljn Per kwartaal 12.50 Per week t0.1l Franco per poet per kwartaal 12.90 4üe JAARGANG. - VRIJDAG 29 FEBRUARI 1924 - No. 1177 AUVEHTEMTIE-PuIJS Gewone advertentiën per regel 22% cenfc Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta* •iag van ten hoogste 30 woorden, wordeB dadelijks geplaatst ad CO cent. Pit nummsp bestaat icït twee bladen. V Een ander plan. Van moet af is door de Regeering op Üen voorgrond gesteld, dat over de w ij z e yam bezuiniging met liaar to praten valt. Er moet worden bezuinigd. rteo spoedig als dat maar «enigszins r*ogelijk is, moet de begrootrmg sluitend gorden gemaakt. En dat is alleen mogelijk ate er niet al- sen gepraat wordt, maar ook g e h a n- Critiek kan goed zijn en noodzakelijk,, naar met oritiek alleen komen we niet 'oreftjr. Het is niet voldoende als we al weten hoe het niet moet, maar we moeten rebben positieve voorstellen. De groote fout van de oppositie is ge weest, dat rij dit uit het oog heoft verlo ren. Aam crittek ontbrak het niet, maar ais 'dan door den heer Colijn gewaagd werd een ander en beter plan to geven, dat tot de noodzakelijke bezuiniging kon leiden, la.u was men niet thuis. Thans echter, schijnt er kans tc zijn, dat ten opzichte van de Omderwijsbezui- niging voorste'len zullen worden gedaan, vaar over te or alen valt. Aam het Voo.rl. Verslag over de Onder- Wijsbegroot'-ng is n.l. het volgende out- Vend: ..Zeer vele leden, die tegen de voorstel len der Begseriaig ernstig bezwaar had den, erkenden nochtans do noodzakelijk heid van betenerijke bezuinigingen op het Lager Onderwijs: doch zij meenden, dat daartoe andere, meer doeltreffende en voor liet onderwijs minder schadelijke m'dde- ilen kunnen worden aangewend, dan do Regeering voornemens is toe te passen. Terwijl de Regeer mg do oplossing heeft gezocht in het weghouden en wegzenden der kinderen van de school, «ouden zij haar wi^en zoeken in vermeerdering van het aantal leerlingen per leerkracht en in besparing en do salarissen. Men meende, dat de salarissen van de ongehuwde onderwijzers en onder wjzeres- feén zonder bezwaar met f 300 zouden kun nen worden verlaagd, hetgeen reeds een besparing zou opleveren vaal jaarlijks zes millicen. Verder word aangedrongen op aischaf- ïing van de beloonimg van b'j-akten, in dien daarvan bij he>t onderwijs geen ge bruik wordt gemaakt; op het niet hono- r eer en van de lioofd-akte in de laagste drie klassen; on verlaging van de toelage aan hoofden; on v^laigiing der marge voor de ULO- en MULO-scholen. Deze vcrscWte lende middeten en de algemeene salarte- verminderinrr zou een be snaring doen ver krijgen van ïaarüjksch elf millioev. gulden Voorts behoort, naar de meaning van vele leden een einde te worden gemaakt aan de onrustbarende toeneming van het aantal kleine schoten. Het aantal leerlin gen per leerkracht dient te worden ver hoogd. Sommige teden bepleitten het aantal leerlingen per klasse, waarvoor het Rijk 'de leerkrachten vergoedt op 48 te stellen. Deze maatregel, waardoor het aantal on derwijzers va.n 35.000 op 25.000 zou da len, zou, gevoegd hij de hoven hl-sproken herziening van het' Bezoldigingsbesluit, een besparing opleveren van jaarlijks 30 millicen." Van andere zijde vernamen wjj nog, dat het niet bii het aangeven van deze, meer doeltreffende, en voor het. onderwijs min der schadebjke middelen, zal blijven, maar clat vanuit de Kamer een voorstel te wachten is. waarin deze denkbeelden zijn verwezenlijkt. Op die wijze komen we verder. Zoo krijgen we plan naast plan. En wordt een vruchtbare samenwerking tusschen regeering en parlement mogelijk Het zal niet moeilijk vallen, ook tegen de hier aangegeven plannen ernstige be zwaren te opperen. Demagogen zullen geen moeite hebben om ze als volksvijandig en ate aanslagen op de vitale belangen te karakteriseren, maar wie ernst maakt met do zaken, zal dit pogen waardeuren, ook al blijkt straks misschien dat ook hierbij de nadoelen grooter zijn dan aanvankelijk werd- ver moed. 3 OCTOBER. li. Jan van Hout. Deze brave en talentvolle man (1541 1G09), evenals Van der Werff voortgeko men uit de kleine Leidscho burgerij, was van huis uit niet zoo'n vurig Calvinist als deze aanvankelijk was. Hij was een man van ruime godsdienstige opvattingen, al was ook hij Calvinist. Hij is itn 1562 se cretaris der stad geworden, eerst iin 1569 als „suspect" naar Einden gevlucht cn ook in Mei of Juni 1572 teruggekeerd. In liet voorjaar van 1573 tot nota.ris benoemd, is hij kort daarna (Aug. 1573) weder in zijn secretaris-ambt hersteld, dat hij tot zijn dood heeft waargenomen. Hij was een voortreffelijk secretarie cn bij het afwisseten van de vier-burgemees ters en het verloop van de vroedschaps leden, als blijvend hoofdambtenaar een maai van groote» invloed. Krachtig mede bestuurder der jonge Universiteit, waar van hij de secretaris van Curatoren was, bekwaam jurist, vurig vereerder van Oranje, hoogst ervaren kenner der stede lijke rechten en vrijheden, nauwkeurig secretaris, notaris, archivaris, geschied kundige, begaafd met een uitnemend praktischen bh'k op de behoeften van de Leidscho nijverheid, die lrij krachtig voor stond ^en met beleid bevorderde op do ei sell en van den nieuwen tijd, d'b hier was aangebroken, uitnemend Hollandse h dich ter, handig organisator van optochten en feestelijkheden, heeft hij lange jaren na het beleg een voorname rol in onze stad gespeeld, de vraagbaak van alten, do ver trouwde raadgever van zeer velen, van de stads'-egeering in de eerste plaats. Tijdens liet beleg was lr'j een vurig voorstander van volhouden tot het einde. Vam der Does, wiens intieme vriend h'j te midden der gevaren geworden is, ver metel zijn handige opmerking op den ge denkwaardiger 8sten September, den twee den zwaren dag, waarvan wij in ons eer- eerste artikel spraken, toen h:j, de secre taris, de aarzelende en door elkander pra tende leden van de vroedschap er met na druk aan herinnerde, dat hij hunne ge voelens en namen b'ji de stemming over -de vraag van onderhandden met den vijand zorgvuldig opieekmde Joh an van der Does prijst hem dan ook in zijn verzen uitbundig voor zijn béte te, zijn vu rig vasthouden aan den Prins, zijn bui tengemeen krachtig- aansporen tot stand vastigheid en volharding -tegenover den Spanjaard. Wat dunkt U'? Verd;ent hij nbt de eere plaats, die wij hem thans wenscben te ge ven? Hij was een der merkwaardigste maniTbn van zijn tijd. P. J. B. STADSNIEUWS. Afscheid van den Hoofdambtenaar J. W. Lau. Tengevolge van zijn eervol ontslag uit den Gemeentedienst, heeft do heer J. W. L a u, Hoofdambtenaar-kassier bij den Ge meenteontvanger gisterenmiddag ten Raadhuize afscheid genomen. Dezen alom bekenden en -zeer sympathie- leen ambtenaar, die sedert 1881 zijn beste krachten wijdde aan zijn moeilijk, doch eervol ambt, werd bij monde van Jhr. de Gij se! aar namens B. en W. in hun mid dagvergadering hartelijk dank gebracht voor zijn buitengewone plichtsvervulling in dienst der Gemeenschap. Daarna werd hij door den Gemeenteont vanger in tegenwoordigheid van veten har telijk toegesproken, waarhij hem namens alle ambtenaren een stoffelijk huldeblijk met eenie door allen getéekende oorkonde als lieriimerig werd overhandigd. Ook de heeren. Buijs en Stuijfzand, mot. wie lr'j meer of minder gerirmen tijd heeft gearbeid, hebben den aftredenden li- tu'aris in de meest hartelijke bewoordingen hun hulde betuigd, hem stollend ten voor beeld voor_ liet jongere geslacht. Ten zeers te'geroerd dankte de lieer Lau allen, tevens nog een paar uren de gele genheid gevend, opdat zijne talrijke vrien den cn mede-ambienaren hem nog eens de hand kenden drukken ten afscheid, waar van dan ook oen druk gebruik gemaakt werd. Dirk Schater He^ vijfde abonnementsconcert van do Heilandsclie Cewicert-directte Dr. G. de Koos, wordt op Donderdag, 6 Maart a s. gegeven door onzen grooten'pianist Dirk Schafer. Wij gelooven .niet dat het noodig zal wezen veel woorden tot aanbeveling over dezen grooten landgenoot te schrijven. Do naam Schafes is ongetwijfeld aan niemand van liet Muzikale publiek onbe kend. Wij vertrouwen, dat deze gevierde pia- rist in ons midden even hartelijk verwel komd zal worden, als tot lieden in aide andere steden in binnen en buitenland, waar hij optrad, het geval was. Badhuis Meduss.'draat In het badhuis aan ite Mteusastraat, geëxploiteerd door de Woningbouwver- eenigioig „Do Eendracht", heeft dezer da gen een belangrijke verbetering zijn iu- 'rede gedaan. Teneinde namelijk do bestaande vcnvar- m'ngsinstaltetie zoo productief mogriijk te maken, en den bezoekers 'steeds de beschik king te kunnen geven over gelijkmatig verwarmd badwater, zijn verschillende z.g.n. menginsta1 lates aangebracht. Om trent de werking dezer toestellen hopen -we de lezers eerstdaags nader te kunnen inlichten. De Leidsche Winketstand. De heer D. S c li i 1 p die zich hier op het gebied van do schoeruialcerii reeds een naam mocht verwerven, heeft er dezer dagen ook liet winkelbedrijf bij ter hand genomen en wel in het perceel Haarlem merstraat 193. De winkel heoft een algeheele vernieu wing ondergaan en ziet er weer lieel netjes uit, dank zij de vakkundige medewerking van do heeren v. Biemen (meubelmaker), Brokaar (eleotricLen) en Bcij (schilder.) Een opsomming te geven van de vele lederwaren en wat daarmee in verband staat, die alle in <te nieuwe zaak zijn ver tegenwoordigd zullen we niet trachten, men vindt ze trouwens overzichtelijk in de desbetreffende advertentie vermeld. Vindo ook deze zaak weer een afzetge bied. Het terrein wordt steeds grooter. Brand In den afgeloopen nacht, omstreeks 2 uur, heeft in de woning van do familie B., in de Anna Paiilownastraat (rieuwo gemeenteweningen) een brandje gewoed, dat voor de bewoners vrij ernstige gevol gen had kunnen hebben. De vrouw des hu'zes werd wakker door oen verstikkendén rook, die zich door het slaapvertrek verspreidde. Op haar hulpge roep ontwaakte ook haar echtgenoot, dio onmiddellijk de brandweer alarmeerde, terwijl het gezin zich genoodzaakt zag, in nachtgewaad de woning to verlaten. Bij onderzoek bleek zich de vuurhaard te bevinden in een diepe kleerenkast, waar vermoedelijk een brandende p:jp, die in een jas was blijven zitten, tot het brandje had aanleiding gegeven. Om het smeulende vuur goed te kunnen hereiken, bediende men zich van een mini- max, waarna -de inmiddete aangerukte autospuit. met het in 'den- tender gereser veerde water het blusschen kon voltooien. Voor zoover bekend, was niemand bij het nachtelijk ongeval gedeerd. Israëis-Teirjoonsfetying. Naar ons wordt medegedeeld zal do I s r a' 1 s-T en toonstelling morgen. Zaterdag, tegen verminderd tarief ad. 25 cents per persoon zijn te bezichtigen. - Hedenmorgen, omstreeks 10 uur, werd een schoorsteenbrand cm dekt in de woning van H. G. v. L. aan de Poelgeest- straat. Met het u:tvegen van den schoorsteen was ook de brand gebluscht. Schade van be teek en :s werd gelukkig niet aangericht. By een bewoner van de Materia gel berust een rijwiel, dat bij onbeheerd op de stoep van zijn wening had aangetrof fen. C. H. en L. v. B. kreeen gisteravond op dé Vo moteriiTraoht ruzie m^t elkaar, waarbij eerstgenoemde er het s1 echtst af kwam. dte deswege een klacht indiende bij do politic wegens mishandcvaig. Oeden. Staten van Zuid-Holland zul len Maandag 6 Maart as. d -s middags te 2 uur in openbare vergadering bi teen- komen ter bohaindfling van oen aantal voorzieningen vap iingage'epien van Leiden tegen onbewoonhaarverktering van won'n- gen al liter. Rapporteur in deze zaken is Mr. J. Sc bokking. - De -Christelijke G ymn astiék-Ver D.O.S. hoopt on Maandag 17 Maart en Donderdag 20 'Maart a s; een prpngiga.ncla-I Eor*£e Kamer De Ee rste Kamer is ter hervatting dor werkzaamheden saamgeroe-pen tegen Dins dagavond 4- Maarts te 8/4 uur. Het ligt in de bedoeling Woensdag d. a.v. in do afdeel'u.gen het onderzoek te doen plaats hebben van de agemeeno bi- schouwingen over de Staatsbegroot'ng cn Donderdagochtend te 11 uur openbare vergader1 rg te houden voor de he'.iand v- 'ling van het wetsontwerp betreffende aanl okte- en Ind;sche prodhctenbelasting, cn «enige k'cine re wetsontwerpen, welke voor openbare behandeling gereed ziju. Jhr. mr. A. F. de Savornin Lobman Betreffende den toestand van onzen óud- hoofdredacteur, jhr. mr. A. F. de Savor- ïvn Lobman, hebben' wij ons, zegt de N o- dor lander, begrijpelijkerwijs de laat ste dagen voortdurend op de hoogte ge steld; de toestand bleef vrijwel gelijk. Som mige bladen echter bevatten gisteren ta melijk al arme erende berichten. Ofschoon do patiënt wel verzwakt, waren d'e be richten evenwel overdreven, hetgeen ook l/ijkt uit het feit, hetwe'k wij heden ten liu'ze van den lieer Lohman vernamen, dat hij vanmorgen een gesprek had ge voerd met een bezoeker, terwijl hij iai zijn stoel gezeten was. Aan het Zoeklicht 1 Leiden, 29 Februari 1924. 't Kan zijn dat ik mis zie, omdat mijn zoeklicht niet behoorlijk functionneert, maar ik krijg toch den indruk dat liter do logica zoek is. Als een werkgever slecht hij kas is, en moeite heeft de touwtjes aan elkaar to knoppen, dan moet hij niettemin voor zijn arbeiders zegeltjes plakken. En hij moet dat ook doen als hij bij wijze van werk-; verschaffing, om ze toch maar aan den' gang te hou'den, arbeiders aan 't werk zet. Nu keur ik dat niet af. Want begint men hiermee de hand te lichten, dan ligt in 'minder dan geen tijd de geheelo verzekering tegen de vlakte. Maar nu begrijp ik niet, dat het Rijk, wat het van anderen eischt, zelf niet toepast en dat zelfs aan Gemeenten op straffe van inhouding van subsidie, ver boden wordt, om bij werkverschaffing met regeeningssteun zegels te plakken. Fiiuancie.ee redenen geven hier den doorslag. Het plakken van zegete, zegt do Regeering, is een bewijs van zoodanigen fi na.ncteelen we'stand, dat substeie over bodig moet worden geacht. Nogcens, 't kan zijn dat ik mis zk>„. maar voor mij is Ir'er de logica zoek. Als zelfs voor Duitsche dtenstboden, dte or waarschijnlijk nooit van zullen profi teered door menschen, die 't zelf riet te breed hebben, moet worden geplakt, dan begrijp ik riet, waarom een Gemeente het zelfs niet mag doen. OBSERYAT 'R f Teren den Zomertijd Door de Prov. commissie rit de veilin gen in Noord-Holland is aan den M'rister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw een adres gezonden met het verzoek te wil len bevorderen de opheffing van de „Wet op den Zomertijd", welke last, ongerief en zelfs schade veroorzaakt hij de uitoefe ning van het tuinbouwbedrijf. Do FLnsche ijsbrekers De Gemeenteraad van Rotterdam heeft gisteravond met 29—3.3 stemmen besloten B. Smit en Co, Machinefabriek en Scheepswerf met f 87 500 te suhsidieereD voor den bouw va.n cjp veelbesproken Fin-< sche ijsbrekers. De werktijden der bakkers Het Tweede Kamer-lid, de heer Staal man, heeft aan den Minister van Arbeid de volgende vragen gericht. Wil de Minister mededecten, ;n wo'ko gemeenteen de alteen werkende hakkers- patroon vóór 6 uur des morgens bakkers- arbrid mag verrichten? Zou de Minister opgave willen deen van het aantal vomrterem, waarbij alleen wer kende Lakkerspatroons zijn veroord x«'d wegens liet vroeger aanvangen met den arbeid dan krachtens de wet is toegestaan, en in hoeveel van deze gevallen niet een geldboete, maar hechtenis werd opgelegd? Onvei ig ri.rand Donderdag G Maart zal op het strand to Noorwijk geschoten worden. Hierdoor zal het strand onveilig zijn van half tien tot twaalf uur voormteldag en wel v;»n strand pa al 81 tot strandpaal 85. De onivauc&ïen der Spoorwegen*. De „Volkskrant" vernam, dat de ente vangsten der Spoorwegen over de marmd Januari rond f 600 000 hoogêr zouden zijn de,n in Januari 1923. Dit bericht is, naar ons hij imformatte werd medegedeeld, wat al te opHtmicitech. Inderdaad zijn, hoewel de opbrengst van het reizigersvervoer lager was, de tot na te cijfèrs over Januari 1924 gunstiger dan FEUILLETON Een verhaal uit het vroegere Rusland. Vader Wassdli nam het, bekeek het aan .alle kanten, en had lang werk om den 'band te bewonderen. „Waar krijgt gij dat mooie boek vandaan?" vraagde hij. Iwan vertelde hoe het hem in handen gekomen, was; hij vergat niet de laatste woorden van^ zijn jeugdigen, luitenant te herhalen, en vertelde van zijn vredig ster- ivenf. „Ja. en hij heeft gezegd dat hij iai dit ■boek den rechten weg naar den hemel ge leerd heeft." „Daar had hij gelijk aan. De Heilige Schrift leert dat men door berouw en het waarnemen der 'heilige sacramenten ten Ihemel gaat." Iwan herinnerde zich niet dat do luite nant ooit gezinspeeld had op de heilige sacramenten. Beiden zwegen. „Maar Batuchka," hernam de soldaat, „waarom verklaart gij ons dan nooit het Evangelie?" Men leest het u in de kerk voor. en da't is voor een mensch zooals gij, alles wat gij behoeft. Wat verlangt gij meer?" 'Iwan wist het zelf ndet. Zijne ziel dorste te naar iets meer, maar hij wist zelf niet naar wat. Misschien had Batuchka gelijk. De officieren konden de Schrift beter ken nen, maar nederige lieden zooa.ls hij, kon den volstaan met hetgeen zij in de kerk hoorden. Hij besloot niettemin zijn zoon dagelijks een hoofdstuk van het Evangelie te laten voorlezen. „O kon ik maar zelf lezen!"- dacht hij met droefheid. „En gij wilt dus naar Petersburg gaan, om die prinses op te sporen?" vraagde hem zijn metgezel. Dio vraag maakte een einde aan zijne overdenking. „En gij «vilt met uw gezin vertrekken?" „Ja, Marpha wil mij niet alleen laten gaan, omdat ik ziek lien," voegde hij er tot verontschuldiging bij; „en wij denken Pavlouo'ha als winkeljongen bij mijn schoonbroeder Antoine te plaatsen." „Weet gij wel dat gij daar een groot© onderneming aanvaard? Wat zult gij met uwe hut en met uw akker doen? Hoe zult &ij daarginds den kost verdienen? Het is niet" gezegd dat uw schoonbroeder Pavlou- cha in dienst zaï willen nemen, nog minder dat hij hem geld zal geven. Gij kunt met één been niet veel uitrichten; en dan nog die leelijke hoest, dien gij uit den oorlog hebt meegebracht. En de reist Hebt gij be rekend wat 'die kosten zal?" De soldaat was versteld door dien vloed van. woorden. Een nieuwen aanval van hoest verhinderde hem dadelijk te ant woorden. „De Heer zal er in voorzien," zeide hij eindelijk. Dat is goed gezegd, maar in onzen tijd doet God geene wonderen meer. Hoe jam mer dat die vervloekte ongoloovigen u dat been hebben afgenomen." „God heeft het gewild, Batuchka; Hij had het-kunnen verhinderen. Ik moet nog- 'blij zijn dat ik er een overgehouden lieh. Indien ik mijn been niet verloren had, zou ik nu misschien minder gelukki'g zijn. Dit verlies heeft mij iets beters doen win nen." „En wat dan?" vroeg de priester driftig; hij stelde zich reeds voor, dat Iwan onder weg den een of andoren schat gevonden had. Dat was ook zoo, maar de schat be hoorde niet lot de zoodanigen, die de men- schen elkander benijden. „Ik heb geleerd dat God mij liefheeft," zeide Iwan ernstig, „en ik heb geleerd dat zijn Zoon Jezus Christus de eenige weg naar den hemel is." Vader Wassili zag den soldaat in stom me verbazing aan. Gedurende hun. gesprek •wa3 lii'j van de eene verwondering in de tandere gekomen. Het besluit van Iwan om, ziek en kreupel als hij was, naar de groote •stad te gaan had hom reeds zeer verwon- j derd, zijne gelatenheid had hem vreemd toegeschenen, en hét denkbeeld dat het verlies van zijn heen hem tot winst kon zijn deed de verbazing van. den waardigen •man ion toppunt stijgen. Maar dat was niét alles De arme soldaat beweerde i'ets nieuws ontdekt to hebben aangaande de liefde van God en den weg naar den he mel. Zij waren bij het 'huis van Iwan geko men, en van do overzijde der straat riep de vrouw van den priester haren man met scholte stem toe, dat zij al sedert een uur met het eten gewacht had. Het gesprek werd hier dus afgebroken, 'en de priester ging naar huis, om van zijn vertoornde echtgenooto do volle larg to ontvangen; maar wat zelden gebeurde: ■hij antwoordde haar niets. HOOFDSTUK VII. In den namiddag van dienzelfden dag •had Iwan een langdurig gesprek met z jne vrouw over zijn plan tot vertrok. Marpha was verwonderd haar man zoo vertrouwelijk en open te zien. Daaraan was zij niet gewend; hij maakte haar nooit tevoren bekend met zijne plannen of zor gen; hij verwachtte van haar slechts blin de, onvcorwaardelijko gehoorzaamheid. Heden scheen hij haar bijna te raadple gen. Haar man was altijd goed voor haar ge weest; hij beknordo haar zelden en steeg haar niet; maar hij was nog nooit zoo goed voor haar geweest als sedert z'jne terugkomst uit den oorlog. Do arme vrouw had gedurende zijne af wezigheid zooveel geweend, dat zij de bron barer tranen dacht uitgeput te hebben; en noclilaus voélde zij hare oogen lochtig •worden van blijdschap, terwijl zij naar hem luisterde. Vroeger zou zij hem nau welijks den rampzaligen toislaü'd hunner geldzaken hebbe durven bekennen; maar toen zij hem nu aankondigde dat de zo merpacht nog niet betaald was, zeide h'j teeder tot haar: „"Maak u daar geen zorg over, vrouw, ik i weet dat gij uw bost gedaan hebt. God zal ons helpen, en wij zullen er ons eindelijk wol uitredden." 1 „Maar indien wij niet weten, waai liet gelVl vandaan te krijgen om do pacht t^, betalen, waar zullen wüj het noodigo daj| vinden om de reis naar Petersburg te nuu/ ken, cn hoe zulten wij daarginds leven? 1 vroeg Marpha, „wij zullen er beengaan om van honger te sterven." (Wordt vervolgd). 1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1