Dagblad voor Leiden en Omstreken. PBOANEffiENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 1.2.59 - Per week ••••Ï0.1I Franco per post per kwartaal 12.90 4de JAARGANG. - ZATERDAG 23 FEBRUARI 1924 - No. 1172 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tei. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PuMS Gewone advertentiën per regel 22& cent, Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief* Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta* ling van ten hoogste 30 woorden, wordeA da-golübs gekaatst, ad 50 ceif. Qit nummer bestaat wit twee liladen. Het algemeen debat. i Het algemeen politiek debat, ditmaal .et zooveel belangstelling tegemoet gezien, achter den rug. En er is alle rede» om der regeering met feen afloop geluk te wenschen. p Zi(j heeft, krachtig gesteund door de rechtsche groepen, op schitterende wijze haar beleid, wat de hoofdzaken betreft, werdedigd en beeft over heel do linie ge zegevierd. Do aanvallen, met zooveel ophef <aangcr- jfconcbigd, werden finaal afgeslagen. Liet name de Sociaal-Demooraten moes ten menige veer laten. Iniplaals van in de 'aanvalspositie bevonden ze zich tenslotte 'in een verdedigende positie. De rollen wer den omgekeerd. Mr. Troeflefcra zag zich genoodzaakt 'openlijk te erkennen dat on waarlijk de magogische wijze tegen de Vlootwet is ge ageerd en dat gepoogd is op schandelijke wiize hot pubh'ek te misle;den. Ontkennen kon hier niet meer balen. Het eeniee wat hij nog kon doen, was cle mentie pleHen. En a^sof dU nog niet genoeg was, zag bij Eich genoodzaakt het progra-m-Wi- baut te verloochenen Tegen de scherpe maar zakelijke critiek van den heer I'Schouten moest de roode ledder het opge ven I Maar ook de Vrijhe:dsbonders en de Vrijz. Democraten hebben hun doel gehad. Ontkend kon n'et worden dat de critiek 'op de plannen d°r Regeering overdreven en ongemotiveerd was. terwijl men n;et bij machte bleek tegenover deze plannen ïels anders en beters te stellen. I Overtuigend werd aangetoond dat als de 'adviezen van de hoeren Dresse^uys en Marchant waren gevolgd, het tekort vele 'tientallen millioenen grooler zou zijn ge weest. Eu wat hunne ei^en plannen betreft, do Vrijz. Democraten bToken. er geen te heb ben, tcrvr'jl de heer Dresselhuy.i zich be- I faalde tot het houden van beschouwingen 1 ©ver economische reconstructie, waardoor bp den langen duur nrsschien bezufo- I nigling zou worden verkregen, maar waar- mee men op dit oogenMik niet verder komt. Ook de aanvaren van principieelen aaTd Werden afgeslagen. I 1 Do bewering dat de Regeering aan de princip'eele vraagstukken geen aandacht zou schenken werd trouwens reeds weer- ïegd door de fe17e w'jze waarop van links I 'juist om haar prncip'eel optreden tegen 'do Regeering werd geageerd. Het algemeen debat is nu achter den i tai*. Do lucht is nu gezuiverd. Men kan nu aan het werk gaan. I Do Regeern mg heeft reeds metter daad getoond dat zii tot overleg in den meest broeden z»n bereid is. Al's diezelfde gezinheid nu ook bij de Hamer aanwezig bb'jkt, dan mogen we met vertrouwen eïi hoopvol de toekomst tegen gaan. V Boter op het hoofd. Wie boter op zijn hoofd beeft döet ver standig door niet in de zon te gaan staan, (segt het spreekwoord. Niet onmogelijk dat de 'lieeren Mar- pliant, Oud en andere criticasters daaraan Ihebben gedacht Dinsdag toen Minister Buys do Beerenforouck aan bet woord was. Er was van die zijde op gewezen dat bet financieel beleid van dezo Regeering bi een vorige periode tewenschen had (overgelaten, dat zij in sommige opzichten {te optimistisch gestemd was geweest. De Minister ontkende dat niet. Maar, zoo vroeg hij, zijn de heer Mar- pliant en zijne vrienden wel de meest aan gewezenen, om de Regeering daarvan een (vorwijt t.e maken? „Immers hij zelf, die thanis in mineur as gestemd, behoorde ©enige jaren terug jtot hen, die kennelijk van onze financiën 'alles verwachtten. Ik veroorloof mij, dezen geachten afge vaardigde in gedachten te brengen Novem ber 1920, toen aan de orde was de inter pellatie van den heer Ossendorp over do ©ndorwijzerssalarissen. De interpellamt beeft toen een motie ingediend om do sa*- 'larissen vast le stellen naar de normen, (voorgesteld door de Centrale commissie yan georganiseerd overleg. Do toenmalige Minister van Financing (berekende, dat do uitvoering van die voor- Stellen 78 miliioen 's jaars meer zou kos- jten, waarbij nog kwam een 60 miliioen Voor de ambtenaren, te zanien dus 138 frillioen. De Minister van Financiën wees er op, fiat er spoedig een tekort was te verwach ten, dat, als deze lasten er nog bij kw.a- >nen, niet te dekken zou zijn, en ont laadde ten sterkste de aanne- Saing der motie, die in het geheel ik herhaal het 138 miliioen zou kosten. Dze waarschuwing heeft echter den heer Marohant, die geen verantwoordelijkheid blijkbaar te dragen had, niet weerhouden, zijn stem te geven aan de motie-Ossen- dorp. Ik meen met deze herinnering mij nerzijds het geheugen van den geachten afgevaardigde, die zeide, dat het geheu gen der Regeering slecht was, te hebben opgefrischt." Inderdaad. De heer Marcbant kon bet er mee doen. V Hoe is hat tekort berekend? Door verschillende- leden van de Tweede Kamer was gevraagd hoe de Regeering het tekort berekend had. Omdat het liier een zaak van algemeen belang betreft, willen we hier laten volgen het antwoord door Minister Cölijn op deze vraag gegeven: „Het tekort, zooals het op de begroo ting, die ingediend is, voorkomt, ds 98 miliioen. Daarbij moet echter al dadelijk worden geteld een bedrag van 12 miiHioen, omdat de Minister van Arbeid in den loop van dit jaar dient te kernen met een wetsontwerp, waarbij een 50-jarige annuïteit van 12 miliioen zal moeten worden vastgesteld ten behoeve van de storting in het oiiderdoms- fonds voor de vrijwillige ouderdomsverze- kering. Dat maakt 110 miliioen. Daarbij komt een bedrag van rond 6 miliioen, waarmede de rente van de Staats schuld zal worden verhoogd, wanmeer de vlottende schuld geconsolideerd wordt. Te zamen maakt dit een tekort voor 1924 van 116 miliioen. Ik spreek nu niet over de nagekomen verhooging van inkomsten, waardoor het 106 miilioen geworden is; dat laat ik een oogenblik rusten. Daarnaast moest er op worden gere kend, in de eerste plaats, dalt de crisis dienst het volgend jaar moet worden ge bracht naar gewoon. Dat komt du-s hij de 116 miliioen en maakt te zamen 122 mil iioen. Dan is ook nog een niet onbelangrijke stijging te verwachten van den pensioen last over 1924 en verder moet er op wor den gerekend, dat de doorwerking van ver schillende maatregelen, welke genomen moeten worden, zoo langzaam is, dat men cenigen tijd moet rekenen op een zeker acres. Al die factoren te zaaien hebben wij begroot op 18 miliioen. Met de 6 van de crisis maakt dit 24 miliioen; 24 en 116 is 140, welk bedrag intusschen is terugge bracht op 130 miliioen, ten gevolge van do omstandigheid, dat de middelen 10 mil iioen hooger kunnen worden geraamd." Salarisverlaging noodig De vraag is gesteld, ook in de Kamer of bet niet mogelijk zou zijn het tekort te dekken zonder de salarissen aan te tasten. Deze vraag werd door Minister Golijn. ontkennend beantwoord. En zóó beantwoord, dat er geen speld tusschen te krijgen is. „Indien men, aldus de heer Golijn, niet overgaat tot salarisverlaging van de Staatsambtenaren in engereoi zin, don blijft men ook zitten met het tekort op de bedrijven van spoorwegen en de post. Dat wil dus zeggen, dat men, hoewel die korting op de ambtenaar ssalaribsen. slechts 35 miliioen bedraagt, een gat te dichten heeft van 60 miliioen. Als men dus-die korting op de ambte naarssalarissen tot een bedrag vam 35 miliioen niet toepast, dan heeft men niet om te zien naar 35 andere millioenen, r.en, wanneer men die korting van 35 mil iioen op de ambtenaarssalarissen achter wege laat, heeft men om te zien naar 60 andere millioenen. Het komt dus hierop neer, dat, waar- do bezuiniging, voor zoover die binnen niet al to langen tijd gerealiseerd kan worden, ongeveer 30 milliio'en bedraagt, men 100 miliioen aan nieuwe belastingen zou heb ben moeten opleggen als men niet wilde overgaan tot korting op de ambtenaarssa larissen. Dat werd door de Regeering volstrekt onmogelijk geacht." Dit antwoord lijkt ons volkomen duide lijk. Als de salarissen van de Staatsambte naren veilig gesteld moeteen worden, dan moet dezelfde eisch worden gesteld voor de ambtenaren in de bedrijven, dii© dan met groote tekorten blijven werken. Niet-veNaging van de salarissen zou dus beteekenen een ongedekt tekort van 60 miliioen gulden. V Is er geen andere weg? Onwillekeurig wordt de vraag gesteld of het dan niet mogelijk is, die 60 miliioen op een andere wijze le vinden, m.l. door grooler inkrimping en versobering van den Staatsdienst. Ook op deze vraag bleef Minister Golijn het antwoord niet schuldig. „Wanneer men, zoo betoogde hij, uit de begrooting elimineert al die bedragen, waarop niet bezuinigd kan worden, dan houdt men een bedrag van 425 miliioen over als object van bezuiniging. Daaronder is een bedrag van 210 mil iioen aan salarissen. Wanneer men die 210 miliioen aan sala rissen zou willen uitschakelen .als object van bezuiniging, dan blijft een bedrag van 215 miliioen over om te bezuinigen. Maar in die 215 miliioen zi tten 'dan nog de bestaande stortingen" in het Ouderdoms- fonds en in het Invaliditeitsfondszoodat men ten slotte overhoudt een bedrag van 178 miliioen, zeg 180 miliioen, aïs object van bezuiniging, waarop 90 tot 100 mil iioen zou moeten worden gevonden, d.i. ruim 50 pet. op alle Staats- diens ten. Dat is naar het oordeel van de Regeering eveens vo'strekt uitgesloten." In di't oordeel staat de Regeering zekeT niet alleen. Cijfers zijn droog zegt men weieens. Maar ze kunnen ook uitermate leerzaam zijn. Zooals uit het boYerio'nonde voorbeeld blijkt. V Kapitaalvorming. Dat hapitaalvorm1 ng noodig is, wordt door niemand ontkend. Ook en vooral de Regeering ds daarvan overtuigd. Maar nu ds het merkwaardig dat tege lijkertijd de kapitaalvorming door wette lijke maatregelen wordt belemmerd en "ka/- pitiaalvern'etiging op vrij groot© schaal gerege'd plaats vindt. Wij hebben hierbij op lvet oog de suc cessiebelasting dieenkele jaren geleden zeer aanmerkelijk werd verhoogd. Vooral wanneer er geen kinderen zijn wordt, een belangrijk deel bijna de helft door den Staat opgeslokt. Over die belasting zelf spreken wij thans niet. Maar wel schijnt .ons van he teekenis het bezwaar ook thans weer naar voren ge bracht, dat de op deze wijze verkregen baten geheel onder le- gewone middelen worden gebracht en geheel verteerd. Op dit oogenblik, nu de voornaamste vraag ié hoe de begrooting sluitend te ma ken, is het niet de meest gewenschie tijd hierin verandering te brengen. Maar dat het gewenscht ds aan dezen vorm van kapitaalvernietiging een einde te maken schijnt ons met aan twijfel onder hevig. STADSNIEUWS. Het georganiseerd overleg. Aan den Gemeenteraad is het volgende adres gezonden: Geven met verschuldigde gevoelens te kennen, de besturen van de afdeelingen Leiden van: 1. den Nederlandschen' Christelijken Bond van Personeel in Publieken. Dienst; 2. den Nederlandschen R. K. Bond van Overheidspersoneel „St. Paulus", ten deze gezamenlijk domicilium hebbend© ten huize van H. Passcliier, Rijngeesterstraat- weg 55 te Oegstgeest, en handelende na mens de leden der beide afdeelingen; dat zij kennis namen van het voorstel door Burgemeester en Wethouders bffi Uwen Raad ingediend, nopens wijziging van de Verordening regelende het georga niseerd overleg; dat hen uit dat voorstel is gebleken, dat het gepleegde overleg over deze wijzi ging, niet tot overeenstemming tusschen Burgemeester en Wethouders en de ver tegenwoordigers der organisaties heeft ge leid; dat daarin genoegzame reden is gelegen voor het plegen van voortgezet overleg over de punten dite verschil van inzicht zijn blijven opleveren, hetwelk evenwol niet plaats had; dat, nu het voorstel van Burgemeester en Wethouders Uwen Raad eenmaal heeft bereikt, do adresseerendo besturen van oordeel zijn, dat in principe door Uwen Raad kan worden beslist over drie pun ten: a. het deelnemen door „categorale" or ganisaties aan het georganiseerd overleg; b. het deelnemen aan Dienstcommis- siën, alléén door organisaties die zitting hebben in één der beide Centrale Commis- siën; c. het opnieuw bespreken in de mu be staande Gentraio Commissiën der punten van meer ondergeschikt belang, waarover verschil van inzicht bestaat; dat over deelname der „categorale" or ganisaties aldus kan worden' beslist; de categorale organisaties die tot nu toe aan het overleg li€bl>en deelgenomen, blijven gehandhaafd, doch andere di© zich eventueel zullen aandienen worden niet toegelaten; dat de Dienstcominissiën zijn gedecen traliseerde instantiies van de Centrale Commissiën en geen commissiën van overleg voor ieder en dienst op zichzelf, 'hetwelk ze worden, wanneer daarin -wor den opgenomen organisaties, die niet in één der beide Centrale Commissiën zijn ver t egen woordigd dat de vertegenwoordiging van den Al- gemeenen Nederlamdschen Straatmakers- bond in één der Dicnstcommiss:ën kan plaats hebben met adviseerende stem, tor gelegenheid dat in die Dienstcommissie straatmakers-helangen aan de orde zijn gesteld; redenen, waarom Uwen Raad wordt verzocht te hesluiten, overeenkomstig de hiervoor uitgesproken en nader gemoti veerd© wenschen. Amendementen op de voorstellen van B. en W. zijn ingediend door de Raadsleden, do hoeren T. Klkerbout en H. J. Baart. Het 3 Ociober-fcest. Zooals reeds voor enkele dagen in ons blad is bericht, heeft zich een Comité ge vormd, dat zich voorstelt aan onze stad bij do 350-iarige herdenking van Leiden's Ontzet een feestelijk aanzien te geven. Wij d relden tevens mede, dat het in 't voorne men van JT.M. de Koningin ligt, onze stad op den gedenk waar di gen 3 .October met een bezoek te verceren, bij welke gelegenheid zeer waarschijnlijk ook een rondgang door de stad zal worden gemaakt. Het Comité meent er dan ook op to mogen rekenen, dat elk rechtgeaard I.eidehaar zijn beste krachten zal geven, om het plan te doen slagen. Ter bereiking van het doel, stelt het Cumiló zich voor in verschillende dcelen der slad buurtcominiesies te vormen, die in overleg met liet Comité de versiering van straten cn gevels ter hand zullen ne men. Om nu daartoo to geraken is het zeer gewenscht, dat elkeen die met het plan sympathiseert zijn adres of kaartje inzendt aan het Secretariaat van het Co mité, Oudo Singel 166. Zoo mogelijk zul len dau uit de inzenders sub-commissies worden gevormd. Reeds beslaand© buurt- comm.issies zullen het Comité een groot genoegen doen bun adres kenbaar le ma ken. J nat nu elkeen toonen, dat Leiden z'n tradition oei© 3 October-feest weet hoog te houden. Jubileum Chr Wijkvsr. „Phébo". De Chr. "VVijkvorCen. Phébo was giste ren 25 'jaar. Den Islcn RcocrJ er 1893 werd onder leiding van ds. de cn ds. Evolcin met oeniga dames do Vcreenigiag „Phébo" alhier opgericht, waarvan do statuten den 4den Februari 1899 narden goedgekeurd, terwijl achttien tb v:\i daarna,- dus den 22-sten Februari, do arbeid word aange vangen,zoodat zij nu g.durende een kwart eeuw liar zorg besteedt aan de verpleging van voornamelijk on- en minvermogende kranken en wel ir. christelijken geest. Dat dezo arbeid nog al iets beteekent blijkt wel uit het feit, dat dooreen geno men door de Zuster per jaar 4000 malen hulp wordt verleend aan eigen huis en 6000 malen aan het Wijkgobouw. De herdenking van dit jubileum zal geen oficieel karakter dragen. Een bazaar. Op 27. 28 cn 29 Februari a.s. hoopt de ling Leiden en Omstreken van Chr. Gem. Zangverenigingen een Bazaar te houden in heb gebouw Prediker 12, Janvossenateeg. Aan het inzamelen van geld en natura. heb ben 5 der aangesloten vereenigingen. deel genomen, waarvan de zuivere opbrengst na aftrek van onvermijdelijke onkosten aan don Penningmeester van genoemde ver eenigingen zal worden, afgedragen, ter ver sterking hunner kassen, daar vele vereeni gingen vaak met finantieelen druk te kam pen hebben. Yele andere vereenigingen hebben medewerking toegezegd. Deen eer sben avond zal het salonorkest „Jong Hol land" spelen, den tweeden avond een strijk je met medewerking van de lieeren Arn- m er laan en v. d. Hoeven. Voor verdere in lichtingen verwijzen wij naar de adverten tie in dit blad. „Herwonnen Levenskracht." Naast de tentoonstelling, door Herwon nen Levenskracht georganiseerd, heeft het bestuur gemeend door wetenschappelijke lezingen het doel en het-nut van de tuber- culoso-bestrijding te moeten aantooncn. Daartoe had zicli op verzoek bereid ver klaard dr. Horst, directeur van den Geneeskundigen Dienst, die gisteravond een interessante lezing hield over „de tu berculose en liaar bestrijding". Spr. wilde zijn talrijke toehoorders In het kort een overzicht geven van het be langrijkste op dit gebied. Tot goed begrip van de zaken, waar het hier om ging, deelde dr. Horst eerst een cn ander mode over de oorzaak der ziekte en den aard der ziekte zelf, waarbij zich de voorzorg en nazorg tevens aansluiten. Vroeger is er een langdurige strijd ge weest over de besmettelijkheid der tuber culose cn spr. deelt een en ander mede over de oplossing, dio Yiliemin in I860 door proeven op dieren gevonden heeft en van de ontdekking der tuberkelbacil door Koch ia 1882. De besmetting kan plaats vinden door inademing en het gebruik van voedsel, vooral van ongekookte melk. Bij de behandeling van het verloop der ziektcf deelt: spr. mede, dat dit acuut cu Aan het Zoeklicht 1 Leiden, 23 Februari '24. Een jaar of tien geleden werd in het rood© hoofdkwartier te Rotterdam gerap porteerd, dat ©en zeker „jongmcnsch" hier en daar voor de A? R. beginselen pro pa-? ganda maakte. Onmiddelijk werd er een der propagan disten op afgestuurd' om dezen „gristeldj-? ken jonchelin" zooals men hem spottend noemde tot zwijgen te brengen. Dat. viel echter niet mee. Do roode propagandist kwam terug met de tijding dat hij op -een allerongemakk©- lijksto manier voor zijn politieken broek had gehad. Een tweede verging het niet heter, zoo- dat tenslotte de groote Spiekman in hoogst eigen persoon er op af moest, evenwel zon der dat het hem gelukte dien tegenstan der af te maken. Een ..zeker jongmensch" is intusschen e?n jaartje ouder géworden en neemt nu ©en vooraanstaande plaats in Kamer, Sta^ ten en Gemeenteraad in. Maar hij behoort toch nog tot de jonge-: ren, wat voor den heer Jan ter Laan een. reden is om bij voorkomende ge'egenhe-; den hem als „dezen jongen man" aan to duiden. Deze jonge man nu, is In. de afgeloopen dagen aan het woord geweest. En goed! Marchant had er niet van terug. Dressrihuys werd dusdanig getractoord, dat heel de Kamer zich ten zijnen koste vermaakte. En Troelstra, die volgens sommige dankbare rood© jongeren al te oud is voor het partijbestuur, zag zich genoodzaakt -den aftocht te blazen. 't Werd hom te machtig. Aan dezen „jongen man", onze Schou ten, die z:ch zoo kiranig weerde en met zoo machtig talent zijn standpunt verder dlgdo, breng ik gaa'ne hulde! OBSERVATOR. cliroulsch kan zijn. Nagenoeg in elk sta dium der ziekte kan nog genezing intreden, terwijl een zeer groot aantal gevallen van zelf geneest. Do ziekte is een strijd tus schen de bacil en de verweerkrachten van het lichaam. Waar de ondervoeding een dor grootste oorzaken kan zijn, is flink eten aanbevolen. Het vroegtijdig vaststellen van do diagnose is van groot belang en het ver dient daarom aanbeveling, dat men zich bij twijfel laat onderzoeken op ccn con sultatiebureau. In 1922 stierven in Leiden 100 personen aan tuberculose, wat 15.3 pGt. beteekent an do geheelo sterfte per jaar. Slechts 12 van deze 100 waren bekend bij het con- ultatio-bureau. Aan de hand van tal van interessant© lichtplaatjes geeft spr. een overzicht van den invloed van het alcoholmisbruik bij do verschillende bedrijven om dan in den breede uit te weiden over de Sanatorium- behandeling. Ter voorkoming van het te diep ingrij pen dezer gevreesde ziekte wordt er te genwoordig veelzijdig gewerkt. Men zorgt voor betere volkshuisvesting en volksvoe ding, openluchtscholen, buitenscholen ca koloniehuizen. Do nazorg maakt thans eveneens oe.n ernstig punt van onderzoek uit en daartoo denkt men vooral te konvm door de al of niet kunstmatige bestraling. Na zijn heldere en met aandacht ge volgd© uiteenzetting ovt-r de tubercuioso zelf gaf dr. Horst een idee van hoe de organisatie der tuberculosebestrijding dient aangepakt te worden. Niet ontkend zal worden, dat de tuberculose-bestrijding een zeer veelomvattend cn moeilijk vraagstuk is. Had men slechts een middel als chinenuT bij malaria of een serum als bij diphtheric, dan was de zaak heel wat eenvoudiger. Doch juist in het ontbreken van zulk een middel en in do groote uitbreiding dor ziekte schiiilt de moeilijkheid. Voorkomen van de besmetting waar dit mogelijk is en verhooging van- het weer standsvermogen der nog gezonde personen moet, waar het de bestrijding der ziekt©- als volksziekt© geldt, hoofdzaak blijven.' Slechts wanneer alle beschikbare krachten samenwerken is resultaat te verwachten. De regeering heeft dan ook zoor terecht besloten slechts dan subsidies toe to slaan, wanneer een goede organisatie ge waarborgd is; de provincie volgt haar voorbeeld en ook de gemeenten sluiten zich hierbij aan. Voorzorg, diagnostiek, behandeling cn nazorg dienen voor een bepaald district vanuit één punt te worden geleid, wil men succes kunnen verwachten van de bcstrij* ding der ziekte als maatschappelijk kwaad. Men is dan ook reeds op verschillend© plaatsen overgegaan tot het stichten van districts consultatiebureau*, waar allo lij nen samenkomen. Dat daarbij aan bepaaldo groepen «L r bevolking een ruime zelfstandigheid iu worden gewaarborgd, spreekt vanzelf. Hier te Leiden is de organisatie dor tu berculosebestrijding volgens spr. nog ni t wat zij wezen moet. Ook hier zal men i moeten trachten te komen tol ten districts*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1