Aan het einde der We&k
„Do critiek zal wel erger worden", zoo
schreven wo in ons laatste weekoverzicht
Ion aanzien van de Labour-Part ij in En
geland.
De gebeur te-nissen der laatste dagen heb
ben hier wel een absolute bevestiging op
gegeven!
Indien de Engelscbe premier zich geen
parlementaire brandkluis voor zich en
z'n mede-ministers had aangeschaft, had
den de vlammen der critiek zijn regeering
welhaast verteerd.
De Liberale partij beeft getoond dezelfde
eigenschappen te bezitten als baar Neder-
landsche naamgenoot, n.l. dat men er wei
nig staat op kan maken, 't Gevolg is, dat
leen regeeringscrisis dreigde.
Hoe de toestand zich zal ontwikkelen,
valt net met zekerheid te zeggen, maar
de verwachting is, dat na korteren of lan-
geren tijd het échec van Labour een vol
dongen feit zal worden, 't Hangt er maar
van af hoe gematigd Mc Donald is.
De opleving in Duitschland houdt aan.
De rentemark moge weer iets gedaald zijn,
Van beteekenis in verband met den econo
misch en en politieken toestand is dit niet.
De z.g. expertencommissie's, die baar
laak reeds hebben voleindigd, gaven ten
aanzien van den goeden wil van Duitsch
land. niet anders dan loflijke getuigenis
sen.
't Is wel jammer voor de Duitsche So
ciaal-Democratie, dat nu ju'st de ebbe in
ikaar beweging intreed. In Thüringen kre
gen de rooden geducht klop.
Er volgen op dit schaap nog wel meer
deren.
Ook met de separatistische actie gaat
het bergafwaarts.
Nu de Fransche goudbron niet meer
vloeit daalt de loefde voor de rood-wit-
'greeno vlag tot beneden nul.
De agitatie van de laatste dagen kan
'als een der laatste stuiptrekkingen be
schouwd worden.
Sovjet-Rusland slaat in eens een zeer
hoogen toon aan, nu dit samenstel der re
publieken door enkele landen erkend is.
Het initiatief van den Intaliaanschen
wonder-ólie-man heeft inderdaad wonde
ren verricht.
De activiteit van de vaderlaoidsche so
cialisten doet denken aan den Franschen
tijd.
Gelijk in 't begin der vorige eeuw iedere
groentewagen onderzocht werd op oranje
peen en princesse-boonen, zijn de roodo
vrienden er thans naarstig op uit om ieder
besluit en ieder gerucht, dat van hoven af
komt in de olie te dompelen.
De olie-lucht zit ze zoo in de neusgaten,
dat ze olie eten, drinken en er 's nachts
van droomen.
In de Kamerverslagen van de laatste
'dagen las men dus om de drie regels
den naam van" den minister van Finau-
ciën.
De beer Braat lanceerde meerdere
„slips, of de mond" en schijnt meer en
ineer in'aanmerking te komen vöor Ka-
knerpias zulks ten na&ecle van den
heer Duys.
Héél erg is dat niet. Ernstiger kan het
Worden genoemd, dat de Staatkundig Ge
deformeerde afgevaardigde, Ds. Kersten,
'door z'jn optreden de beginselen die vol
gens hem door anderen niet genoeg wor
den uilgedragen, tot een aanfluiting
maakt. -
Door in een adem beschouwingen ten
hesto te geven over de niet genoeg chris
telijke regeering, de afschaffing der staats
loterij, het processiegevaar en het zware
'Zeeuwsche trekpaardenras, gaf hij niet
'den indruk van een ernstig man.
Voor 't overige in do afgeloopen week
'er een geweest van diverse besprekingen
over arbeidersvraagstukken.
Grooter en grooler wordt het protest te
gen do uitsluiting in Twente.
Mogen ook hier do harten geleid worden
'als waterbeken.
zoo de Kamer en op een meerderheid
van voorstanders is wel eenig uitzicht
zich vóór do wederinvoering van do dood
straf verklaarde.
STATEIi-GENERAAL
DE DOODSTRAF.
f De Waarheidsvriend memoreert
rde houding door den Min. Heemskerk
'dezer dagen ingenomen ten opzichte van
v 'de wederinvoering van de doodstraf.
Daarvan zegt de Minister dat hij per-
[i. soonlijk voor enkele zeer zware misdrij-
ven voorstander van de doodstraf is. Hij is
'dit, niet op utiliteils (nuttigheids) gron-
den, doch als eisch der gerechtigheid.
V-; Indien hij mocht aanuemen, dat een in
genoegzame mate veldwinnende overtiu-
'ging aanwezig is, dat Ier voldoening aan
l 'de gerechtigheid de doodstraf weder be-
"hoort le worden ingevoerd, zou hij een po-
ging lot wederinvoering wenschen te doen.
Het is jammer, merkt bet blad hierbij
v 'op, dat de Minister, na uiteenzetting van
zijn alleszins juiste standpunt, laat volgen,
'dat do voorwaarde: „het aanwezig zijn
van do veldwinnende overtuiging", door
hem voorshands niet vervuld wordt ge-
'acht.
1 .Wij' zouden de vraag willen stellen of
<le overheid, als dienaresse Gods, zich
'door zulk een voorwaarde wel mag lalen
hinden. Hoeft zij niet veeleer elke voor-
"waarde prijs te geven en zich naar Gods
gebod tc gedragen? -
De Heilige Schrift spreekt toch ten aan-
fe'en van do straf op het bloedvergieten
{'Zeer duidelijk,
ïntusschen zijn wij dankbaar, ook al
blijft „bet voldaan zijn" nog uit, voor het
/woord, dat Minister Heemskerk sprak,
/niet bet minst voor wat 'hij verder zeid'e:
£.dat wederinvoering op u'til iteitsgronden
bedenkelijk zou zijn."
Ib De doodstraf mag toch alleen haar
i,'grond vinden in de schending van het
^reebt Gods. T^V.^l
*'v Mocht do beer Heemskerk" aan zijne
Voor waar do blijven vasthouden', dan zou-
f?Jden wij de vraag wililen stellen: ligt het
j j piet op den' weg der Kamer bij de belian-»
^Jleling der Justitie-begrootihg een uit-
C»praak van 'do Kamer nit to lokken?
^j"Het. zou een schoon© overwinning zijn,
TWEEDE KAMER.
In ons verslag van gisteren werd Ds.
Kersten aangeduid als vertegenwoordiger
van de Staatk. Partij. Dit moet natuur
lijk zijn: Staatk. Geref. Partij.
Vergadering van gisteren.
Aan de orde zijn eenige kleinere wets
ontwerpen.
Staats begroeting 1924.
De algemeene beschouwingen worden
voortgezet.
Dö heer Rutgers (A.-R.) zegt dat
feitelijk alleen de financieel© plannen aan
do orde zijn. Het doel daarvan is het slui
tend maken van do begrooting. Do oppo
sitie heeft daarbij een benijdenswaardige
positie omdat er allo aanleiding voor cri
tiek is. De détails der plannen zijn* eigen
lijk niet aan do orde, want zij komen pas
bij de hoofdstukken, maar er is toch reeds
stof genoeg voor uitvoerige bespreking,
omdat een doel niet onder wetten valt.
Do oppositie biedt een bepaald front niet
aan. Het program der'regeering geeft niet
precies aan wat zij wil bereiken. De on-
derdeelen zijn voor wijziging vatbaar,
trouwens reeds was voorbehoud gemaakt
bij het aangeven der totaio bedragen, die
m enop verschillende punten wil bezuini
gen. Trouwens het overleg met de Kamer
is noodig, alvorens definitief kan worden
beslist.
In de critiek op het financieele plan der
regeering is veel onbillijks. Onbillijk is het
do regeering gemis aan vastheid van lijn
te verwijten. Er is geen rechte lijn te be
speuren, want het plan bestaat uit kleine
deelen
Spr. vraagt eenigo inlichtingen over de
daling van het tekort van 140 millioentot
130 millioen, gelijk in do millioenen-nota
is aangegeven. Hij juicht het toe dat hij
voorkeur op do gewone uitgaven wordt
bespaard. Ook op do defensie-uitgaven
wordt bezuinigd: een vergelijking met do
cijfers dezer begrooting met dio van 1913
is zelfs zeer gunstig voor do bezuiniging.
Over de bezuiniging- op het onderwijs valt
meer te zeggen, omdat daarvoor reeds een
maatregel is genomen, n.l. de verhooging
van den loelatingsleeftijd. Maar het wets
ontwerp dat daarop betrekking lieeft, zal
spoedig aan de orde komen. Do motie-
Troelstra betreft ook dit algemeene punt.
Wat de heer Troelstra wenscht, is reeds
eerder geuit ook door do rech térzij de,
maar toen was de stemming in de Kamer
nog niet zóó dat men dit wildo aanvaarden
Spr. gaat dus vèr met den heer Troelstra
mee, maar do bedoeling der motie is om
uitstel te krijgen van de bezuinigingen en
dat kan spr. niet toestommen. Hij heeft
Vertrouwen in de regeering en gelooft dat
geen vitale belangen zullen worden ge
schaad.
De lieer Ketelaar (V.-D.): Heeft u
dan do voorstellen nog niet bestudeerd?
Do heer Rutgers (A.-R.): Ik kan
wachten tot het onderwerp aan de ordo
is. Het onderling overleg zal dan te hulp
komen.
Vervolgens bespreekt hij de salariskwes
tie. Onbillijk is de critiek op de Rêgeering
ter zako van dit punt. Art. 40 geeft een
algemeene bepaling cn de erkenning van
het individueele recht van de ambtenaren
zou moeilijkheden brengen. Het is een re
geling van publieke rechten, die do over
heid op een bepaald moment géwenscht
achtte, maar dat beteekent niet dat do over
heid onveranderd blijft, in haar opvatting.
Hier hangt alles af van de opvatting, die
de Regeering heeft van de verhouding van
de ambtenaren tot haar.
Een georganiseerd overleg heeft geen
bevoegdheid, maar geeft alleen adviezen
en de verantwoordelijkheid der Regeering'
verandert niets door liet overleg. Vandaar,
dat de Rêgeering zich nimmer op .dit over
leg kan beroepen, maar dat zij zelfstandig
heeft le beslissen. Een obstakel als art. 40
mag de vrijheid der regeering niet binden;
dit artikel is een juridische fout.
Met do voorstellen der Rogeering gaat
spr. mede. Hij lioopt echter, dat ook niet
vergelen zullen worden de Zondagswet, do
Begrafeniswet en de afschaffing der Staats
loterij. f
De beer J. Ter Laan (S.-D.) houdt
eenigo financieele beschouwingen. Hij ver
wijt de Regeering een slordigen opzet der
millioenen-nota.
De gemeentebesturen zullen ook de dupe
worden van de bezuinigingen, omdat de
extra-uitkeering zal achterwege blijven.
In plaats van de voorgestelde belastin
gen wenscht hij luxe belastingen, progres
sie in do bedragen voor meubilair, dienst
boden én paarden in do personèele_ belas
tingen gelijk hij in 1919 reeds heeft voor
gesteld.
Na 1918 zijn nog onïzaglijk' veel mil-
lioèncn uitgegeven voor militaire uilgaven
en dat gaat nog steeds voort. Do totaio
oorlogswinst dio in Nederland is ge
maakt is vier milliard gulden en nog zuch
ten wij onder de crisisschuld. "Heffingen-
in-eens zijn altijd afgewezen. 1
Spr. meent, dat, had de rogeering do
heffingen in eens geaccepteerd, zij nu niét
in do malaise zou hebben gezeten.
De heer FI e s k e n s (R.-K.) vreest,
dat men zich te veel blind staart op de
gaafheid van den guldon. Een herziening
van het tarief acht hij dringend noodza
kelijk en hij hoopt, dat het toegezegde ont
werp spoedig komt. Spr. wil aan de re
geering de bevoegdheid geven om het ta
rief te wijzigen al naar gelang dat noodig
is. Het lijkt een gevaarlijke bevoegdheid,
maar spr. acht die practise!)'. Een groote
tariefwet is niet soepel genoeg voor reci
prociteit. :.V i
Spi\ vraagt hóé de sociaal-deihocralen
denken over suhsidieering van bedrijven,
die anders naar het buitenland dreigen te
gaan. Is dit geen vorm van protectie? Ook
do opvalling der regeering vernam bij ten
aanzien van dit punt gaarne,
Omtrent de Vaïuta-concurrentio zegt
spr., dat het antivoord der regeering hem
heeft teleurgesteld. Do regeering vergat
den val van den franc. Men keek te veel
naar Duitschland, waar do concurrentie
zeer is verminderd. Toch blijft het gevaar
nog zeer groot, m hij vraagt den Minister
onverwijld in te grijpen. Spr. staat op
zuiver opportunistisch standpunt.
De heer Schokking (G.-H.) vindt
geen aanleiding voor breedo beschouwin
gen. Het financieele vraagstuk over-
heerscht alles. Voor den persoon van den
Minister van Financiën heeft hij geen bij
zondere belangstelling. Te veel belangstel
ling zou hem misschien meer schaden dan
goed. doen.
Spr. heeft eerbied voor den man, die
de zware taak van Financiën op zich nam
Onjuist acht hij de voorstelling, dat deze
Minister dicteert wat zijn collega's moe
ten doen. Deze collega's hebben elk voor
zich na te gaan op welke wijze de bezui
nigingen de minste schhde aanbrengen.
Voortdurend overleg en samenwerking
tusschen de Ministers is onvermijdelijk
voor een goeden gang van zaken. Dit punt
beveelt hij vooral den Minister-president
aan.
De Memorie van Antwoord deed welda
diger aan dan de millioenennota. Zij gaf
een duidelijker beeld van do plannen.
Daartegenover zijn geen plannen gegeven
behalve door den heer Wibaut, die al ge
noeg critiek heeft gehad. Op de defensie
uitgaven zal spr. thans niet ingaan. Het
verheugt spr., dat de sociaal-democraten
ook niet alle defensie willen opheffen. Spr
vraagt of do ramingen van de bezuinigen
niet to weinig zijn geweest. Hij wilde
daarbij het uiterste bereiken aleer nieuwe
heffingen worden voorgesteld.
Over enkele posten vraagt spr. inlich
tingen. Bij do bezuinigingen zijn allicht
onbewuste tegenwerkende krachten aan
wezig, die niet altijd te overwinnen zijn;
bij do subsidies zal het eveneens moeilijk
zijn tot bezuiniging to komen Alleen als
er een algemeene wil tot bezuiniging is zal
deze gelukken kunnen. Er is een teruggang
van de vermogens en er is een uittrek van
do vermogénden naar -het buitenland. Op
deze punten dient men zijn aandacht te
vestigen.
De gemeenten zullen moeten meewerken
om de bezuinigingen te doen slagen. Wer
ken zij niet mede dan zullen deze niet ge
lukken. Noodig acht spr. ook'^en wijzi-
der successie-belasting, die. kapitaals
vorming tegengaat. Juist' hierom wensclit
bij voorzichtig le zijn met nieuwe beffin
gen.
De Staatsbedrijven wil spr. niet uilbrei
den, Hij wenscht dat zij-geen risee zullen
zijn gelijk de girodienst is geworden. Art.
40 acht spr. een fout, die gedachten heeft
gewekt dio begrijpelijk zijn. Maar een
fout is bet en herstel is noodig. Hij hoopt
dat de regeering met beleid dit puiltzal
afhandelen.
De motie-Troelstra,: kan spr. niet aan
vaarden. omdat die ito veel uitstel brengt.
De heer Weit k a m p (Q.-H.) ver
klaart zicli legen ex proleclonisliscFjf stre
ven. Hij kent de inflatie aan de grens en
hij hoopt, dat wij daarvoor gespaard blij
ven.
Spr. betreurt liet, dat de landbouw zoo
beknot wordt door de: bezuinigingen en bij
verdedigt de opvatting, dat dit in liet na
deel van het land is.
Wat de looneischen betreft, zet hij uil
een, dat de salarissen der ambtenaren uit
gaan boven die in bet vrije bedrijf. De
belastingen ten platteland zijn volgens
hem hooger dan dio in de steden.
Mej. Groeneweg (S.D.) verdedigt
liet standpunt der S.D.A.P. ten aanzien
van de gehuwde ambtenares.
De heer Beu mor (A.-R.) betoog?, dat
uit de cijfers blijkt, dat het aantal gehuw-
do ambtenaressen gering is, voor spr. een
reden om juist aan dien misstand een ein
de le maken. De gegevens van mej. Wes
terman over dó geschiedenis van de maat
regelen tegen de gehuwde ambtenares wa
ren niet juist. Voorts .bestrijdt spr. ver
schillende uitingen van mej. Westerman
en mevr. Bakker—North. Het recht en dc
plicht van den Staat acht hij het, dat de
Staat zijn verhouding tegenover verschil
lende vraagstukken bepaald, dus ook te
genover hot huwelijk van de ambtenares.
Do Minister van Buitenlandsche Zaken
is thans aan liet woord.
De vergadering wordt verdaagd tot
Dinsdag één uur. i r.
Uit het Sociale Leven
De uitsluiting in Twente.
Naai' de T e 1'. meldt, heeft liet z.g. comi
té vain actie, dat de verschillende órgani-
saliebesturen en bet comité der ongeorga
niseerden, tot een conferentie uilnoodigde,
daarmede niet veel succes gehad, aange
zien alleen laatstgenoemd comité ter con
ferentie verscheen.
Niettegenstaande het comité van actie
daarop aandrong, bleek het comité der
ongeorganiseerden, wat betreft liet houden'
van demonstraties niet tot samenwerking
genegen.
Het -comité der ongeorganiseerden heeft
thans een schrijven' aan dc Fabrikanteiï-
vereeniging gezonden, waarin wordt me
degedeeld dat het comité bet tewerkstel
len der uitgoslolenen buiten Enschedé,
■met name in Duitschland zal bevorderen,
en waarin verder gevraagd wordt of do
Fabrikaaitc-nvereeni&ing hierin ook aan
leiding vin'dt tot onderhandelen, mét liet
oog op het behouden van de werkkrachten
voor do Twenlscbe fabrieken, -
Van het crediet a f15000 aan B. en W.
van Hengelo verleend voor uilkeering aan'
de ongeorganiseerde uitgesloten textielar
beiders is f 13.400 uitgegeven. Het Dag.
Bestuur dezer gemeente 'stelt voorliet cre
diet te verboogon. 1' /•-
•- - ■->' 1~;
Kleermakersstaking le Haarlem. ,v;
De samenwerkende werknemersbonden
in de kledingindustrie, le Haarlem, heb
ben besloten bij de patroons, die de
nieuwe arbeidsvoorwaarden invoeren, met
ingang* van lieden, de staking te proela-
meeren.
Uit het stucadoorsbedrijf.
Do stucadoorspatroonsbond heeft bet op
30 April afloopende collectieve arbeidscon
tract opgezegd met mededeeling aan den ge-
zellen'bond, dat een nieuw contract van
patroonszijde alleen zal worden aanvaard,
indien de 48-urige werkweek daarin Avordt
stgelegd, bepaald wordt, dat de christe
lijke feestdagen niet meer zullen worden
doorbetaald, het uurloon voor den stuca-
door, thans 88 cent bedragende, wordt ge
bracht op 78 cent in de eerste klasse plaat
sen eh dat voor den opperman op 73 cent,
en het tarief voor aangenomen werk 10 pet.
naar beneden gaat. Op" deze voorwaarden
is men bereid een contract dan te gaan tot
Februari 1929,
De moderne cn confessioneelc gezellenbon-
dèn hebben daartegenover als eischen ge
steld handhaving van de 45-urige werkweek,
doorbetaling van de christelijke feestda
gen van verletdagcn voor vriezend weer en
meebetaling van de patroons aan den werk
loosheidssteun, een niet nader aangegeven
verhooging van het uurloon, handhaving
van liet bestaande tarief voor aangenomen
werk, het toestaan van 8 vacaiiticdagen per
jaar met behoud van loon en vacantiebij-
slag cn aanwijzing op elk bouwwerk van
een gedelegeerde van de gezellenorganisaties
die toezicht houdt op het nakomen van de
trbeids voor waard cn. Bovendien wenschen
de confeseioneelen nog bijslag Voor groote
gezinnen.
Van pa^roonszijde deelt men aan de ,N.
R. Crt." mede, dat er niet aan. gedacht
ordt, over deze eischen zelfs maar te on-
derhandeh-n'.
ZIJN LEVEN DOOR EEN KAT GERED.
Einke-e dagen geleden hebben wij de te-
rechtslell'ng vermeld van een Giiineeschen
moordenaar in Amerika door vergiftig
gas .Toe-dijkcvii.jd: zou ook een andere ver
oordeelde, ThonlisRussell, op dezelfde
wijze ter dood worden gebracht. In ang-
slipg? suarning zat de veroordeelde in zijn
rel. Tlii had nog enkele minuten te leven.
Reeds hoorde hij buiten hoe de voorberei
dingen worden gemaakt voor de ..behan
deling"' van z'in Ghhiee-vhan lotgenaah
Op do hinnepl'aats van de gevangenis liep
op dat oogenbl'ik een kat. Dat. bracht den
ambtenaren, met. dó terechtstelling belast,
op liet dlenkbeeVl om door deze kat to com-
trolccrcnv of de gasloevccr good geregeld
was. Dé kat stierf pijnloos binnen 15 se
conden:.
ïntusschen was een bevelschrift ontvan
gen van den gouverneur van den slaat- Ne
vada. volgens welk de doodstraf van Rus-
soll in levenslange -gevangonisslvaf werd
veranderd.
LEiDSCHE FENKRASSEN
Amice'.
Als ik constoteer dat we loven in dagen
van zeer sterke sponning? dan \ermoed ik'
dat er wel weinigcii zülen zijn, die dat
fculilen-.trachten te ontkennen.
Er is*slerko spanning op elk gebied,
een spanning dio oorzaak is., dat met name
aan hen d!".o dcai naam van Christus noe
men en die zeggen Gods W oord en wet als
'richtsnoer voor hun leve<n le aanvaarden,
zeer booge eischen worden gesteld.
Op -maatschappelijk gebied doorleven we
een lijd van overgang. Er is een lijd. ge
weest dat zoo.ongeveer alles wat w-msche-
lijk was, ook mógelijk bleek. De loohén
gingen over heel de linie omhoog e.n hoe
wel hieraan meestal vooraf ging een duur
der worden van do levensbehoeften, bleek
het toch mogelijk liet levenspeil ook van
de arbeiders omhoog te brengen. Dei werk
tijden werden belangrijk ingekort, éi* wer
den vacantie's gegeven en vacantietoesla-
gen, do woningtoestanden werden belang
rijk verbeterd en zóu was er over heell de
linie eem'ge vooruitgang te bespeuren.
Maar nu is ©r een verandering ingetre
den. Gebleken is dat. we leefden boven on
zen stand. Wij moeten terug. Dat is ont
zaglijk jammer,, amice, maar de feitelijke
toestand is nu eenmaal niet anders. Voor
velen is het een harde zaak die er niet ge
makkelijker op wordt, nu er hier en daar
een streven openhaar wordt, om van wat
do nood der tijden vordert, m sbruik te
maken.
We moeten ons daarover niet al te zeer
verwonderen omdat het zoo'n echt men-
'scholijk verschijnsel is. Toen in de vorige
eeuw de arbeiders nog ongeorganiseerd
stonden en onbeschermd, hebben do pa
troons ik spreek in 't 'algemeen -
daarvan op een schrikkelijke wijze mis
bruik gemaakt.
Ge herinnert u misschien nog wol amice,
hoe hier onlangs toen Ds. van Lummel
voor onze Kiesvereeniging optrad, van so
cialistische zijde gedebatteerd werd en
hoe loon gewezen werd óp do schrikkelij
ke toestanden zooalls men dio vroeger in
de glasfabrieken kende. Men kan wat toen
gebeurde, niet zonder ontroering lezen.
Natuurlijk volgt daaruit niet, dat we so
cialisten noodig zouden hebben om derge
lijke toestanden lebekei,en en óm lot verbe
tering le komen, want 't Avas Dr. Kuyper
dio op d'eze ongerechtigd dingen in de
Tweede Kamer de aandacht vestigde, het
was een R. K. priester, die wat in Maas
tricht en andere plaatsen gebeurde in het
publiek hekelde en liet waren Christelijke
regeeringen, die maatregelen namen om
den arbeider te besehermen.
Maar dit 'tusschen haakjes amice. De
patroons hebben van hunne positie ^mis
bruik gemaakt en toen later de arbeiders
in betere conditie kwamen, toen hebben
die op buil beurt van hunne macht ge
bruik gemaakt oni le balen wat er te ha
len viel. Het was de tijd: toon do organisa
ties telkens weer hunne eischen zagen in
gewilligd en toen van alle kanten de ar
beiders zich, bij de organisaties aanslo-
'ten.
Nu zijn echter de tijden weer veranderd.
t Heelo maatschappelijk gebouw scbij'nt'f
somwijlen te kraken in zijn voegen. We
hooren van banken die gesprongen zijn of
op springen staan, van fabrieken dio ge-
sloten worden, van arbeiders die bij tien- 1
cn honderdtallen ge/laan krijgen en liet le-"-
ger van werkloozcn versterken. De va kor-"
ganisaties zijn niet bij machte dit proces 1
tegen te houden en dat is voor vele opper-'7?,
vlakkige werklieden een aan7 ei ding om'';
voor het lidmaatschap to bedanken en zooi
hunne positie nogaH meer te verzwakken.,^
Het geirolg is dat do patroons nu. langui
zamorhand weer do sterkste partij wordert^
en dat ze trachten daarvan gebruik te ma-"i
ken om de touwen die ze wel eens hebben'
moeten laten vieren weer sterker aan te i
trekken, tegen weikc maatregelen do ar-T'
be-iders op hun beurt zich weer verzetten?"]
En zoo, amice, ontstaat een zekere span?5f
ning, waarover we niet te licht moeten?
denken, omdat allerlei ernstige dingen
daarvan het gevolg kunnen zijn. Do men-??
schen ivorden zenuwachtig. Ze weten niet
wat do toekomst brengen zal, 't is alles zoo
onzeker, 't staat alles op losse schroeven.
En als er dan zijn, mensehen, die als lei-s
dors van machtige vakorganisaties fungee-
ren, en die de gelegenheid aangrijpen oni 5
nu eens echt onrust le verwekken on den
boel o-p stelten te zetten, dan moet het) ons 1
niet verwonderen als er menschen zijn
dio do kluts kivijt raken en dia het even-
wicht verliezen. i
Maar juist daarom rust. er in deze da.-.
gen op de Christus-belijders zulk een
ontzaglijke verantwoordelijkheid. Er hangt i
van hun optreden zooveel af.
Wanneer ik dit zeg, amice, dan kijk ik j
hict naar één kant; dan kijk ik niet al-
leen naar de patroons en niet alleen naar
do arbe*'ders, maar dan kijk ik naar bei-
de kanten.
Christelijke patroons, die met hunne bo-
lijdenis ernst maken, zulten in deze dagen f
anders optreden, dan hunne collega's dio
zich om liet recht Gods niet bekommeren.1
Zij leven niet op oen eenzaam eiland,
Avaar ze alles precies naar eigen wen-r
schen kunnen inrichten. Als er een terug-
gang is over heel de lin'e, dan ouder vin-
den ook zij daarvan de gevolgen en als
do tijdsomstandigheden lagere loonen en' j
langere arbeidsdagen beslist onafwend-
baar maken, dan zullen zij daaraan niet
kunnen ontkomen. Maar ais twee helzclf-J
de doen, is 't daarom nog niet hetzelfde.
De e-en zal teruggaan, omdat het zijn
ideaal is, omdat hij terug verlangt naar i
den goeden ouden lijd toen de patroons
hot voor het zeggen hadden en- de arbei-- j
ders in diepe afhankelijkheiid leefden.
Anderen daarentegen zuL'en geen stap ver.-»
der terugtreden, dan noodzakelijk is en
zullen zich steeds herinneren do waar-
schuAving van den heer Colijn het vorig
jaar tot de Christelijke werkgevers ge-?J
richt,, oni niet op reprislinatie, op terug-
keer tot het oude, zonder meer te rinnen.-
Ook in de arbeiderswereld zal het ver
schil openbaar worden.- Er zullen organi»
-saties zijn; idió niet terug wilton en die allo
voorstellen in dio richting afwijzen, om-',
dat zij den s ti ij (I zoeken en onidii.t 'huii^
ideaal is onrust en verwarring te brengen.,
Zij skiilêri met opzet de oogon voor", da
gewijzigde mogelijkheden, of hebben wat
ook wel voorkomt, niet den meed hunnen
volgelingen de ivaarheid te zoggen en ze
mot de waarheid vertrouwd te maken.
Onze Christelijke organisaties echter
nomen een andere houding aan. Zij we-
ten het, dat er heel veel wenscheMjke za-
ken zjiii die daarom nog lang niet altijd
mogelijk zijn. Zo zullen den moed hebben
hunne volgelingen de waarhe.'d to zeggen,
ook dan als die waarheid ver van aan-
genaam is en een verslechtering van do
levensvoorwaarden heteekent. Maar juist
omdat dit het geval, is staan ze sterk.
Juist omdat ze de werkelijkheid in het
oog houden zal hot mogelijk zijzi met hen
le onderhandelen, en zullen ze in staat zijn I
dreigende, gevaren af le wenden vaak.
Dit is geen fantas'©, amice, maar wer-
Lelijkheid. Hel vorig jaar moest een der lei-?
ders van de moderne vakbonden erkennen, 'j
dat de Christelijk» organisaties, hoewel i
verreweg de zwakslen, do leiding hadden i
en hot is aan do Christelijke organisaties
te danken, dat er nog niet veel meer span-
hing is, en dat, de levenspositie van vele.
arbeiders niet veel meer verslechterd J
Wordt.
En juist- omdat dit liet geval is, nnr.ee,
verwondert liet mij zoo sterk, (lat het aan- j
tal Christelijk georgan'iseerdo werklieden
'en patroons, zoo betrekkelijk gering is en.
'dat velen er zoo gemakkelijk toe komen,
voor bun lidmaatschap te bedanken.
De Christelijke werklieden moesten be- j
seffen, dat ze vooral in com tijd van lcj J
ï'iiggaiig* zoo groote behoefte hébben aan
een hechte organisatie. Vallen die organ!-
'saties weg', dan is liet hek vnu den dam j
en Avordt het onmogelijk den teruggang
ook maar eenigszrns te leiden.
Dit geldt ook van onze Christelijke pa- f
troonsvereenigiuigen. Tot mijn groote ver-?
hazing hoorde ik onlangs, dat bet leden tail
sterk is verminderd, en dat de positie vanj
onzo Christelijke averkgeversvereoniging/:
van den Gbrilstelijken Mididenstamdsbcnd
en van den Chr. Boeren- en Tu'ndersbond f
'ver van schitterend is. Dat is- erg jammer J
amice. Want als onze mannen bij den
nood zakelijke n terugtrad niet de leid n.g j
'hebben of althans niet meer de leiding j
hebben, dan zal dc teruggang van pa-/,
iroonszijde geleid Worden, door lien dio
dc oud-liberale, theoiiën aanhangcni en als
Avi.er woordvoerder thans de lieer Drcs-
sellmys schijnt op ie treden.
Maar dat zal schade beteekenen voor!
den invloed van do Christelijke beginselen.
Dat zal beleckenen! vermeerdering, van:
spanning in bet maalscliappóMjk leven
Dat zal be teekenen een niet te ■overzien©;
ramp voor het leven van ons volk.
Jatten wo daarom, amice, ceni ieder nri
zijn kring aan deze dingen aandacht)
schenken eii er naar vermogen loo mee-;
Avorken opdat onze Christelijke organ/a-,
'tics Av'oTclen versterkt en aan
