f Aan het einde der Week
Vol verwachting klopt het hart, van de
Duitschers, die hopen en naar het schijnt
niet geheel zonder grond, dat nu eindelijk
betere toestanden zullen aanbreken.
Aan de onzinnige opdrijving van de
prijzen is nu een einde gekomen, de toe
stand wordt wat meer normaal en zoo
komt er eenige hoop op herstel.
Do verhouding met de vroegere vijan
den is nog wel niet normaal, maar de te
genstelling is toch niet meer zoo scherp
als het vorig jaar, toen de onbloedige oor
log onafgebroken werd voortgezet.
Gevolg van een en ander is, dat naar
het schijnt de binnenlandsche verhoudin
gen mede iets zijn verbeterd.
Of dit komt omdat de partijen overver
moeid en uitgeput zijn, of doordat zich
eindelijk een betere geest baanbreekt is
niet gemakkelijk uit te maken, maar feit
is, dat de maatschappelijk strijd minder
fel woedt en dat de noodzakelijkheid van
samenwerking om tot betere toestanden te
komen meer en beter wordt ingezien.
Een gevolg hiervan is, dat een 'dreigcn-
do spoorwegstaking voorloopig is afgewim
peld en dat de bij de spoorwegen betrok
ken ambtenaren en beambten zich bereid
hebben verklaard met een langeren ar
beidsdag genoegen te nemen.
Misschien ook dat ze zich door de er
varing, in Engeland opgedaan, hebben la
ten leiden.
Onze verwachting, de vorige week uit
gesproken, dat de spoorwegstaking daar
wel spoedig tot het verleden zou behooren,
is vervuld.
Da stakers hebben het hoofd in den
schoot moeten leggen en zijn weer aan 't
werk gegaan, vermoedelijk tot groole
vreugde van do Engelsche Ministers, die
't toch al moeilijk genoeg hebben om de
verwachting niet al te zeer te beschamen.
Met blijdschap zijn ze ingehaald de La-
bourmannen, maar de critiek, ook uit
eigen kring, is ook al begonnen.
En dan zal straks wel erger worden,
hoewel in Engeland niet een dwaze en
misleidende campagne is gevoerd als de
Socialisten hier te lande oirbaar hebben
geacht.
De Engelsche Socialisten komen er
?ond voc* uit dat ze in de eerste plaats
goede vaderlanders willen zijn en aan het
gebazel over „geen man geen cent" en meer
dergelijke holle leuzen", die alleen be
stemd zijn om de domme massa te prik
kelen en die geen wezenlijke beteekenis
hebben, maken ze zich niet schuldig.
Dat laten ze gaarne aan de Nederland-
ficho demagogen oner.
Uit Saksen komt het verblijdende be
richt, dat gepoogd wordt een politieke
partij op positief Christelijken grondslag
te stichten.
't Is verbazend jammer, dat men daar
mee nil pas begint.
Hadden de Christenen hunne roeping
verstaan en zich naar eigen beginsel ge
organiseerd, dan zoiv menschehjkerwijzo
aan Duitschland heel veel ellende zijn be
spaard.
Moge hier blijken dat de drukking der
melk inderdaad boter hoeft voortgebracht.
Hot was een vrij treurig onderwerp
waarmee ons Parlement zich in 't begin
van doze week heeft bezig gehouden.
't Ging over de Giro-chaos en alles wat
daarmede in verhand staat. De zaak werd
van alle kanten belicht, zoodat een ieder
nu duidelijk heeft kunnen zien welk een
janboel hier geschapen is, maar daar
bleef het dan ook hij.
Bepaalde resultaten heeft het debat niet
opgeleverd.
Dank zij de langdurige Kabinetscrisis is
men nu pas met den hegrootingsarheid
begonnen.
't Begin was tamelijk kalm, doordat de
Indische begrooting ditmaal voorafging.
Verblijdend was hierbij dat de heer
Scheurer met zooveel warmte vóór de A-
R. wenschen op dit gebied het pleit voer
de, minder verblijdend dat zijn aandringen
■op spoedige wijziging van art. 123 van
het Régeeringsïeglement van zeer be
vriende zijde werd bestreden en bedroe
vend, om geen ander woord te gebruiken,
dat slechts oen paar Kamerleden het do
moeite waard vonden de behandeling- van
deze begrooling met hunne tegenwoordig
heid te vereerén;
Als straks het algemeen politiek debat
sen aanvang neemt, zal de belangstelling
wel gflaolor worden'.
In.lLginsel zal hierbij toch over de be
zuinigingsplannen en den te volgen koers
gorden heslist.
Geve God onze afgevaardigden, en niet
5 minst onze Ministers, wijsheid om koers
50 houden en niet'vaste hand het schip
Tfran Staat in de goede richting te sturen.
DE PARLEMENTAIRE BEL
D. Hans filmt in ..De Vrijheid":
Er is in de Tweede Kamer iets;*dat hij
Siijn weten nog nimmer gebruikt werd.
Namelijk: do Bel.
Do Bel, een groole, blinkende, staat op
$2.01 bureau van den voorziitter. Op dat
bureau bevinden zich allerlei min of meer
auttige voorwerpen, dio geregeld .gebruikt
gorden in de openbare vergadering.
Do Bel slaat er ook, maar die is, zoo-
Ver ik weet, nog nooit in actile geweest.
-De Bel dient om, wanneer er hevig ru
moer is, stilte to vragen. Dan zou de pre
sident de hel ter hand moeten nemen, en
Juiën, luien dat hooren en zien verging,
luien als een stormklok boven alles uit,
eoodat de ruzie-stemmen zich zelf niet
moer konden hooren. Zoo geschiedt het
y dan ook in h^t buitenland. In vreemd©
parlementen wordt do Bel aanhoudend' gc-
C toruikt. En helpt uitstekend. Maar in1 do
tNédêrlandscke Tweede Kamer is de Bel
*yot-nog-loe een louter pronkstuk geweest.
Rumoer was er dikwijlis. Ik heb al heel
£a:t frissche en onfrissche kabaaltjes
peegemaakt. En als kot dan op z'n hevigst
was, gleed m'n blik altijd naaT: de Bel.
Die stond er in roerlooze correctheid, altijd
stipt op dezelfde plaats. Dan jeukten m'n
vingeren. Dan had ik den voorzitter wil
len toebrullen„Kerel (vergiffenis
a.u.b.) neemt toch de Bel!" Maar hij
deed het nooit.
Hij hamerde.
Bij de hevigste ruzie doet de voorzit
ter der Tweede Kamer niets dan: hame-
ren.
En dit heeft mij altijd met innige ver
bazing vervuld: dat nog nooit een presii-
dent zijn hamer heeft stukgeslagen. Want
ik verzeker u, dat er vaak hard mee gesla
gen is. Dan hoorde je het bureau kraken,
dan klonken do korte, felle, vinimgo ha
merslagen boven alles uit, maar de hamer
bleef heel. En roerloos-onfeilbaar op de
zelfde plek stond er dan maar weer: de
Bel.
En de voorzitter deed of de geachte Bel
er niet was.
Is dat niet voor een fatsoenlijke eer
bare Bel om te barsten van woede?1
Zoo staat do Bel er al vele tientallen
van jaren. Misschien al van 1848 af. Mis
schien nog langer. Heel wat parlementaire
stormen heeft de Bel al meegemaakt, als
toeschouwer. De Bel was als een politie
agent, die steeds maar op dezelfde plek
Mdjft staan, die in z'n huurt telkens men-
selïen ziet vechten en elkaar vermoorden,
maar die kalm Blijft staan. Zoo stond de
Bel al vele geslachten op de tafel des
voorzitters. Heb ik het niet meer dan eens
gezien, dat een voorzitter het rumoer niet
bedwingen kon, dat hij toch bleef hame
ren, inplaats van to hellen? De Bel had
zijn gezag en rust kunnen redden, maar
de Bel bleef non-actief.
Af en toe kwam er een boos vermoeden
in mij op. Dan dacht ik, dat de Bel mis-
nrsschien geen klepel had.
Maar dat vermoeden is onjuist geble
ken. Want hoeden af ik heb de Bé!)
eens heel zacht gehoord. Dank zij den
heer Duys. Ik heb het all eens meer ge
zegd, dat de heer Duys wel van een parle
mentairen kwajongensstreek houdt. En
zoo,' op een saaien, middag, zag ik den
heer Duys eens naar het bureau van den
voorzitter wandelen ende Bel grijpen.
Dat op zich zelf was al een moment. Waait
ik vermoed dat de Bel sinds den Napoleon-
tischen tijd niet in men schen-handen was
geweest. De heer- Duys deed nog meer.
Hij keek in de Bel. Had hij hetzelfde ver
moeden als ik? Misschien. Maar de con
trole was blijkbaar voldoende. En toen de
heer Duys de Bel weer omdranide. hoorde
ik, heel zacht, den klepel-klank. Er was
du-s een klepel
En toen kwam de kwajongen,sstreek.
De heer Duys zette de Bel niet op de
zelfde plaats, maar precies op den rand
van het bureau, .schrijlings, een eindje er
over heen zelfs. Liep nu een Kamerlid
langs het bureau en raakte hij de Bel aan,
dan zou de Bel vallen.
De Bel, die al zoovele ministeries en
ministers had zien vallen, zou. nu zéker
tuimelen.
Maar de voorzitter zag het. Pakte de
Bel ijlings beet en zette haar op de gere
serveerde plaats.
En daar staat ze nu weer, de Bel van
de Nederlandsche Tweede Kamer. Dag in
dag uit. En gebruikt wordt ze nooit. Al
zullen de bolsjewieken het gebouw afbre
ken, de Bel blijft roerloos staan, en de
voorzitter zal sneuvelen met den hamer in
de hand.
Armé Bel
UIT DE OMGEVING
LEIDERDORP.
Verslag lezing Ds. Luteyn.
Koning Willem III was eén beginsel
vast man, die steeds trouw is geweest
van het begin van zijn leven tot het einde
aan zijn beginsel. Hij was een figuur van
vast beginsel, wiens levsn onverklaarbaar
weidt, als we dat beginsel vergeten.
We mógen er trots op wezen, zulk een
vorst boze ten te hebben. Zijn gaven waren
wonderbaar groot. Hij han onder vele vol
keren verkeerd, waardoor bij" haast alle
talen machtig was. Hij kon onder de be
schaafdste kringen verkeeren. Als staats
man stak hij ver boven andere staatslie
den uit. Zijn menschcnkejiiiis was zeer
'groot. Hij was een uitstekend veldheer,
Wist Van een zoo goed als zekere neder
laag een overwinning te maken, een genie
hij uitnemendheid, een held in de geschie
denis van ons Vaderland.
Al zijn talenten heeft hij beschikbaar
gesteld voor zijn beginsel1. Was dat begin
sel1 was? Gaat dan mee in 1688 naar Helle-
voetsluis, de oorlogshaven van Nederland,
men ziet daar een vloot' van oorlogs-
cn andere schepen klaarliggen om een
leger over te brengen naar Engeland. Van
alle schepen wappert de Prinsenvlag met
het opschrift „Je Maintiendrai", en daar
onder de latijnsche woorden „Pro Relè-
gione ad li'bertate", 't geen be.lcckent: voor
den Godsdienst en voor de vrijheid.
Het heele leven van Willem is geweest,
t'oor den Godsdienst cn de vrijheid. Hij
was zeer gehecht aan de Prot. gemeente;
dikwijls heeft men hein ia zijn bidvertrek
op do knieëen aangetrolf mbiddende tot
God
Voor Gods Woord heeft hij goed en bloed
over gehaid, hij was 'n strijder voor den
'Godsdienst. De vrijheid en de privilegiën
'des volks- waren hij Willem veilig. De
Ha-acht van een beginsel leeren wij ken
nen, door een geheel ander beginsel er
'tegenover te zetten.
.Wanneer 's Prinsen beginsel in strijd
is met het andere, dan blijkt hij stand
vastig te zijn. Zijn tegenstandor was Lo-
'dewij'k XIV, de Zonnekoning, zooals hij
zichzelf noemde. Deze man wilde één Rijk,
het Franscho één godsdienst, de Roomsche
één koning, h ij do staat, en al het andere
niets. Heel zijn leven heeft hij met zijn
sluwheid dit doel nagejaagd! Zie, hoe. er
in 't begin van zijn leven nog een millioen.
Hugonoten in Frankrijk waren, toen hij
stierf waren er nog enkele. Kerken wer
den vernield, predikanten verbannen naar
de galeien. De strijd,.welko hij tegen Hol
land will gaan voeren, heeft ten dool het
Roomsche geloof uit te breiden en de ket
ters te straffen. Hij izegl: Ik moet de
zon zijn, waartegen Frankrijk, Spanje,
Duitse Mand en Holland moeten op
zien. Tegen protestantisme en vrijheid.
Eén dorst tegen hem op en dat was Wil
lem III. Als de Engelsche gezanten komen
en tegen Willem zeggen „Holland is niets,
wat moet zoo'n land tegen Frankrijk uit
voeren", is het antwoord wat Willem geeft:
'Ik ken een zeker middel om den onder
gang van het land te niet zien, en dat is
sterven hij de verdediging van de laatste
gracht. Openlijk strijdt hij tegen Lode
wijk, in oorlogstijd met het zwaard, in
vredestijd met eerlijke politiek. Kort voor
zijn dood verzekerde hij Hollands veilig
heid door het grooto verbond, waar
door Frankrijk werd gebonden. Voor
Godsdienst en vrijheid, geen onderhande
lingen of geschipper, een eerlijke strijd
voerend tegen Lodewijk, desnoods ten on
dergaan, maar nooit zijn beginsel verloo
chenend. Wat een groot voorrecht dat on
der onze groote Oranjes, ook Willem III,
voorstander was van dat vaste beginsel
Na bet zingen van ps. 272 en eenige
nummers muziek, vervolgde spr. zijn rede.
Beginseilooze men schen, die vandaag met
Willem meegaan en morgen zijn vijand
zijn, waren er veel o.a. Koning Karei II
en Jacobus II, die graag pret maakten,
waar nogal veel geld voor noodig was. Zij
die hen het meeste geld gaven, waren
hun beste vrienden. Frankrijk, dat rijk
was, waren zij in hun hart toegedaan,
doch ter wille van het volk, dat tegen de
Roonischen was, waren zij op hun tijd
ook met Willem meegaand.
Als na eenigen tijd Jacobus in Enge
land van den troon wordt gezet, wordt
Wiiem tot Koning van Engeland gekroond
Een heele eer, doch erg benijdenswaardig
was deze positie niet, want de zelfde per
sonen die hem hadden binnengehaald en
hem het meest hadden toegejuicht, wor
den op den duur zijn grootste vijanden.
Maar Willem heeft Engeland noodig voor
den strijd voor zijn beginsel cm den Gods
dienst en de vrijheid, hij heeft het Engel
sche volk gemaakt tot een beginsel-vast
volk, dat tegen Frankrijk én het Roomscho
geloof is. Willem dorst te strijden tegen
Lodewijk; hij maakte een open breuk met
Frankrijk.
Het is dikwijls bedroevend, dat veel
nienschen leven voor pret en pleizier cn
daaraan a'l hun geld geven. Zij gaan met
Oranje mee als Oranje feest geeft, maar
ze zullen ook om don vrijheidsboom dan
sen, als die hen veel vreugd geeft.
Die Oranje w'ïlen verlaten als het hem
zelf'maar goed gaat, is geen rechte Hol
lander.
Yvillem verlaat alle goed om te strijden
voor liet land dcor God hem toevertrouwd
Was Willem er niet geweest, dan had Lo
dewijk waarschijnlijk zijn doel bereikt.
Waf zou-er van ons land geworden zijn,
zonder onze Oranje-vorsten? Tegen alle
kromme figuren uit dien tijd, staat één
rechte li in in de figuur van 0112e Wil
lem III.
Hoewel toch ook een zondig menscb
zocals wij, heeft hij blijk gegeven van
standvastigheid in het geloof. Dat zijn
bcgihsel het onze worde t'ot verheerlijking
van onzen God, en dqt het ons een genoe
gen worde ons te scharen cm de banier,
waarop geschreven staat: Pro relegione et
lihertato (voor den Godsdienst cn do vrij
heid).
Hierna dankte de Voorz. den spr., als
ook den Kerkeraad, die de kerk' voor de
zen avond beschikbaar had gesteld, waar
na spr. de vergadering met dankgebed
sloot. Dc kerk was slecht bezet.
NOORDWIJK.
B ij het alhier g e v e s-
tigde correspondentschap van de Arbeids-
bemiddeling, waren in de afgeloopen week
als werkzoekende ingeschreven 219 perso
nen.
NOORDWIJK AAN ZEE
P rcdikb. Ned. Her v. Kerk
voorin. 10 uur Ds. Rutgers van Katwijk en
nam. 5 uur Ds. Vermeulen.
Geref. Kerk.voorm. .10 en nam. 5 uur
Ds. Koers.
-T- Ovor enkele dagen zal
van hier een autobusdienst worden inge
steld naar Hoofddorp via Sassenheim.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
P r e d i k b. Nod. Herv. Kerk
voorrn. 9.30 en nam. 6 uur Ds. Bollee.
Geref. Kerk voorm. 9.30 en nam. 6 uur
Ds. Meijering.
Woensdagavond to 7
uur wordt in de Geref. Kerk vanwege de
Jongedochters-, Jongelings- en Knapenver-
e-eniging een gecombineerde jaarvergade
ring gehouden.
Het fanfarekorps „De
Harmonie" dat voorheen hare oefeningen
'hield in de schuur van den lieer v. R. heeft
van het gemeentebestuur toestemming ge
kregen thans daarvoor te gebruiken de
Bewaarschool.
PANIEK OP DE BEURS.
Uit het Beuj'soverzicht van een groot
dagblad:
Tabakken waren eveneens minder
geanimeerd, maar sluiten weer een
paar procent hooger.
V radow radow dafod wafum ftrarm
I rtdow sectham farod wloliylkwqowrf
rodow rahra hetaoin shrdlu cmfwyp
j Rubbers tamelijk vast gestemd o.a.
7' voor Amst. Rubber, Oost-Java en Ser
badjadi.
Scheepvaarlaandeelen stil en prijs
houdend.
Deze Paniek op de Beurs is gelukkig
van voorbijgaanden aard geweest, zegt het
Handelsblad.
De uitsluiting in Twente.
In „Ojas Schild" het orgaan vaai de
Chr. Besturenbonden te 's-Gravenhage en
Leiden, vonden wij de volgende bijdrage:
Twente, land van leed en tranen,
Twente, land. van zorg en strijd,
Twente, 'land' van droeve dingen, .7
Land van opgekropten nijd.
"vj
Twente, land van moede menschen,
Moe van 't jagen, trillend snel',
Twente, met uw weefgetouwen,
Twentq, met uw weversliel.
Twente, mot uw prachtpaleizen,
Met uw fahrikantenpracht,
Twente, met uw tegenstelling,
Die al zooveel onvree bracht.
Twente, met uw lage loonen,
Waar de brute machtswaan woont,
Twente, waar de rechtsverkrachting
Wordt bewierookt en gekroond.
Twenie, land van flinke mannen
Twente, met uw werkersschaar,
Twee en twintig duizend helden
Met de tanden op elkaar.
Twente, waar wij ons voor schamen,
Schande-S'treek in 't vrije land,
Twentsche makkers, ja wij reiken
Helpend u de vriendenhand.
LESDSCHE FENKRASSEN
Amice.
Ik verkeer ditmaal in bijzonder gunsti-.
ge omstandigheden. Onwillekeurig heb ik
me wekéns afgevraagd of wat ik schreef
wol gelezen zou worden, maar ik heb nu
de zekerheid, dat dit wel het geval is.
en dat mijn briefje zelfs met bijzondere
belangstelling tegemoet wordt gezien.
De zaak zit zoo. Een paar weken geile
den heb ik de aandacht gevestigd op het
'feit, dat de Leidsche vertegenwoordiger
van „Het Volk", inzake de kwestie of
liet hanidwerkondenv'js op de scholen,
door vakonderwi j zcressendan wel* door
klasse-onderwijzeressen moot worden ge
geven, hot heelmaal niet eens was, met
het standpunt door de Soc. Dom. raads-
fract'a ingenomen. Wat door deze fractie
werd afgekeurd, en all's nadcelig voor het
onderwijs bestreden, werd door den schrij
ver in „Het Volk" aite oen belangrijke
verbetering toegejuicht.
Dit wordt dan cok niot ontkend. Wij
gunnen, aldus do ,,Volk"-correspondent,
„Veritas" zijn blijdschap van harte en als
het neg tot verhooging van zijn vreugde
kan strekken, wl'len wij hem wol verze
keren, dat er nog meerdere zaken zijn
waaromtrent soc. dem. niet eenzelfde
standpunt innemen.
Wanneer hij ijverig in de Handelingen
van "den Loidschcn Raad gaat snuffelen
en de stemmingen nagaat, zal hij zelfs
zoo nu en dan kunnen ontdekken, dat de
fraktie niet altijd homogeen is en soms
verdeeld slenit. Bij de anti-revolutional-
ren komt zooiets natuurlijk niet voor."
Ik, zou zeggen, amice, men behoeft niet
eens ijverig in de HandeGingen van den
Leidschen Raad te sludeeren, om ie welen
dat de Soc.-dem. over heel veel dingen
verschillend denken.
Toen Troelsira in 1918 zijn bekende
vergissing beging en onder veel rumoer
een staatsgreep voorbereidde, waren er
heel wat van zijne partijgenooten, die over
deze dwaasheden het hoofd schudden en
openlijk hunne scherpe afkeuring over dit
optreden uitspraken.
Als Troelsira zegt, dat men de stem
men niet moet tellen, maar wegen, dan
weet ik wel dat er heel wat van zijne par
ti jgenooten zijn d'c over dergelijke on
democratische uitspraken slecht te spreker
zijn.
Het is mij bekend, dat er onder d? Soc.
Dem. zijii die hunkeren naar het 0ogen
blik dat ze den ministersrok kunnen aan
schieten en dat er anderen zijn d:© dit als
een afwijking van de Marxistische begin
selen afkeuren.
Het is mij niet ontgaan dat iemand als
Schaper over het afdankén vjn de gehuw
de ambtenaressen heel anders deukt dan
Suze Gr0'mcweg en anderen.
En in een Leidschen Geme?diter«3afi is
wel gebleken, dat bet standpunt van Mr.
van Eek,-die het aanvaarden van wethou-
derszetels onder de gegeven oiti standig-
heden beschouwt als verraad tegenover de
arbeidersklasse, onder zijne fractie-genoo-
ten lang niet algemeen gedeeld wordt.
Uit de Handelrtngen van den Leidschen
Gemeenteraad was mij mede gebleken, dat
een tapverhod door Mr. van Eek zoo vu
rig begeerd en zoo krachtig bepleit, door
andere leden van zijne fractie niet wordt
gewenscht, of althans niè't meer ge-
wenscht, sinds bleek dat dit onder de kie
zers eenige onrust had verwekt.
Dat al'les was mij bekend, evenals het
feit, dat sommige Soc. Dem. voor lands
verdediging zijn on anderen er tegen en
dat sommigen nu eens er voor pleiten en
dan weer er tégen ageeren, al naar d.'itv
profijtelijk schijnt te zijn.
Maar hoewel rni.j dit bekend was, amice,
blijft het voor mij toch merkwaardig dat
een maatregel die door de soc. dem. frac
tie niet eens, maar herhaaldelijk werd be
streden en eenstemmig afgekeurd, door
het officiieeüo orgaan van dio partij aüis
een verbetering wordt toegejuicht.
Ik kan mrj wel begrijpen dat de Volk-
correspondent dit ietwat onpleizierig
vimdt, maar dat kan voor mij geen aanlei
ding zijn om hierop niet even de aan
dacht te vestigjen.
Daarmee ben ik echter van den Volkman
niet af.
Hij daagt mij, zooaJs dat in. die krin
gen gebruikelijk is, uiit, en stelt om de
aandachtvan de zaak waarom het ging af
•te leiden, een heele reeds vragen, waarop
ik een antwoord heb te geveii.
Wie, zoo vraagt hij, hebben altijd ge
ijverd voor leerplicht, voor voeding en
Meeding van. behoeftige schoolkinderen,
voor het 7e en 8e leerjaar, voor speelter-*!
reinen, voor scuoolpantoffels enz. Waren»
dit de soc. dem. of de anti-revolutionair E
ren? t\
Daar zit ik nu in de klem am'ce. Want'
ik moet. natuurKjk erkennen, dat dc anti-
revolutionairen hierin bij de roode vrieu- i
den achterslaan.
Maar, laat ik dit er dadelijk bijvoegen, f
dat ia maar gelukkig ook. Want als dè -
anti-revolutionairen nooit iets anders
hadden gedaan, dan die soc. democraten', V
als ze nooiit iets anders hadden gedaan, t
dan eischen stellen en aan anderen rekeU
ningen presenteeren om zelf de handen op
do zakken te houden, dan zou dik voor dé
anti-revolutionairen al bitter weinig ge-i
voélen. 1
Want eischen stellen, och, dat kan!
iedereen wel. Daarvoor behoeft men geen
soc. democraat te zijn. Die kunst verslaaaU
kinderen zelfs al. En riemen snijden van'
't leer van een ander is ook al geen'
kunst. 1
Békend is dat b.v. de Communisten iiï
dit opzücht do Soc. dem. achter zich la-n
teai. IJveren de laatsten voor den 8-men-
dag en de 45-urige werkweek, de eersten
e'scheai den 6-urendag en ik heb zelfs ge-?
lezen dat soms e^.n werktijd van 2 uur als
het ideaal' aan de arbeiders wordt voor
gespiegeld. Dat ko-st niets.
Maar volgt uit het steileu van dergelijke
eischen nu ook, dat de Communisten en
Bolsjewisten beter de arbeidersbelan
gen behartigen dan hunne minder rood
gekleurde familie-leden? Ik geloof het'
niet.
Het steilten van eischen zegt opziohzeïf
niets. Op het doen komt het aa.n.
E11 wat zio ik da.11, amice? Terwijl de
Soc. dem. eischen dat behoefttee kinderen
op school gevoed zullen worden, hebben
do A. R. en de Christenen in 't algemeen,
zich zender veel ophef, groote offers
getroost 0111 degezinnen daadwerkelijk
to helpen. Mitlioenen zijn ék jaar weer,
terwijl de socialisten zaten to praten en
te schelden en te eischen, hijoen gebracht.
Ontzaglijk veel is gedaan, om den nood
te lenigen.
Ik zeg d:'t niet 0111 te roemen amice.
Want alls we tegenover elkaar stellen do
zegeningen die God ons schenkt, en do
dankbaarheid die uit onze off°rs spreekt,
dan komen we er zeker nor slecht af. A's
we wat de Christenen op dit gebied doen,
stéllen naast wat God van ons eischt, dan",
zullen we het wel -laten cm onszelf een
pluim op den hoed te steken. Maar tegen
over anderen, d:e niets beters wisten to
deen d-an de lasten van zich af te schuiven,
mag wat van Christelijke zijde on dit ge
bied gedaan werd, zeker genoemd worden.
Ditzelfde geldt ook van het Onderwijs.
Wa.t hebben de Soc. dem. in dit opzicht
gedaan? Ik weet het niet. Zeker, ze heb
ben eischen gesteld, ze hebben geijverd
voor een 7e, een 8e en ik geloof zelfs voor
een jfïe leerjaar. Aan woorden geen go.
hre':. Maar daar b'eef het dan ook hij.
De antirevolutionairen echter cn dv-
Christernen in het algemeen, hebben zV-'k
voor hot onderwijs offers getroost.
hebben hun geld en goed niet gespaard»
maar groot en k'edn hebben ze in den zak
getast en heel d'ep in den zak geteo^ om to
krjigen vrije scho'en in de eerste plaats,
maar dan ook goede scho'en, die mer
eere genoemd mochten worden en waar
van de resultaten voor die van het open
baar onderwijs niet l>ehoefden onder t&
doen.
Dat zijn feiten amice, die dcor al'e soc.
democraten met elkaar "niet ongedaan, ge
maakt kunnen worden. Ze zijn sterk ge
weest, dat moet ik toegeven, in het stel'-
len vaai eischen, maar ze hebben zich zeer"
zorgvuldig gewaakt, de portemonnaie te
openen.
Nögeens, amice, ik zeg dit niet om lo
roemen. Want ook hier geldt, dat wc nijöt
•alleen ..slechts" gedaan hebben wat we
schuldig waren le doen, zoodat we ook in
dit opzicht niets anders zijn dan onnutte -,
d-en-siknechten, maar dat we iai veel 2:jn f
-tekort geselïoten.
Aileen, de Soc. dem. die op dit gebied
nooit iets presteerden en op dit gebied ook
wel noo'it iets zullen prestoerenzijn ze-
ker wel het allerlaatst gerechtigd hierop '1
aanmerking le maken.
Ik heb me geen oogenblik gevleid, ami- i
ce, met de gedachte dat de Volk-corres-
pondent door wat ik schreef bevredigd zou
zijn. Natuurlijk is bij dat niet,
Wio uitgaat, van liet beginsel dat de ge-
meensehap allies moet do?n, dat de gé-
meerschap voor de voeding en de opvoe
ding van de kinderen heeft te zorgen, wio
staat op het echt Soc. Dem. standpunt
dat de kinderen ntet aan de ouders behoo
ren maar aan den Slaat, en wie dan bo
vendien hel Christelijk ouderwijs uit prin-
cipo moet bestrijden, d'e kan z'cli door
wat ik opmerkte onmogelijk bevredigd ge- f
voelen. Een poging om hem te bevredigen 1
zal ik dan ook niet doen, en ik neem daar
om van deze kwestie afscheid met nogcens
uadrukke'lijk te constateerea. dat een
maatregel, door de Soc. Dein. bestreden on
door dë rechterzijde doorgezet, in het so
cialistisch orgaan als in het belang
van het onderwij s werd toegejuicht.
Mijn briefje is te-lang geworden amice,
0111 thans nog andere punten aan te roe-
ren, waarom ik het ditmaal hierbij zal Ha-
ten
Het spijt 111e geweldig, dat we met ons
onderwijs wel een beetje van den goeden 1
weg zijn afgedwaald en dat we hier in
Leiden zelfs het treurige vcrsclfijnrol be-
leven, dat Christenouders een belasting- j
brief thuis krijgen voor het schoolgeld1
voor het Christelijk onderwijs verschut- f
digd. Ik betreur het, dat de besturen ou-J
zer scholen, geen maatregelen hebben ge-
nomen om dit le voorkomen.
Maar dit neemt niet weg, dat er in onze!
kringen altijd veel meer werkelijke he-V
[langstelling voor het anderwijs geweest
dan in Soc. dem. kringen en dat we wat,
dit betreft, voor niemand uit den weg be
hoeven te gaan. _„TrT,0
VERITAS.
