Dagblad voor Leiden en Omstreken. kbohnehientsprijs I In Leiden en buiten Leiden j waar agenten gevestigd zijn >ér kwartaal f2.50 er week f 0.19 franco per post per kwartaal f2.90 pit nummer bestaat Kit twee bladen. 4lie iAARGANG. ZATERDAG 2 FEBRUARI 1924 No. 1154 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Te!. Int. 1278 - Postrekening 58936 Hemel én Aarde. ïu Men beginne schiep God den hemel pn de aarde. Er is dus niet alleen een a a r d e, maar er is een hemel. Door hen die niet geloovon 'm een al machtig God, wordt dit ontkend. De he mel zoo zeggen zij, bestaat alleen in de fantas:© van bekrompen zielen en daar- maken anderen gebruik om de men-, schen rustig te houden. Met een wissel op de eeuwigheid, zoo wordt gespot, tracht men de massa at te schepen en hunne aandacht af te leiden van de maatschappelijke vragen. In wer kelijkheid echter is er geen hemel even min als er een God bestaat. En daarom, laat ons eten en drinken en ■roolijk zijn, laat ons trachten aan den disch van dit aardsche loven een goede plaats te veroveren en den hemel overla- len aan de dompers en dweepers die clwaas genoeg zijn nog in een. God en een eeuwigheid te gelooven. i En daarnaast zijn er ook tal van men- ischen die op de geestelijke zijde der din gen ah en nadruk leggen en bij wie het schijnt alsof alleen de hemel door God werd geschapen. Zij beschouwen de aarde en de aard sche dingen als iets minderwaardigs. Met de sociale en staatkundig© vragen laten zij zich niet in. Immers Gods Woord zelf leert het ons: zoekt eerst het Koninkrijk Gods en zijne gerechfigheid. Daarom de volle aandacht gespannen cp de hemelsche dingen; het oog afgewend van deze aarde met hare zonden en ge breken om het le richten naar den hemel. Voor de politieke' actie zijn dezulken niet warm te krijgen. Dat geeft immer's toch niets! In do po litiek gaat het toch slechts in hoofdzaak 'om persoonlijke- en partijbelangen, het 'maakt maar hcetc hoofden en koude har ten. Met de sociale beweging staat het niet landers. Laat een ieder zijn p'licht doen en ver- Sier al die maatschappelijke aangelegen heden aan „de wereld" overlaten om dan zichzelf terug to trekken in stille over-' jpeinzing van de hemelsche dingen, die Ivan veel grooter beteekenis en meer waar dij zijn dan de dingen dezer aarde. Dit klinkt ongetwijfeld vroom, er is in fetezo redeneering iets, waardoor menigeen 'z.':ch voePt aangetrokken. En wij zullen de Taatsten zijn om te ont kennen dat er vaak is een teveel opgaan an de dingen deizer wereld, dat do politie ke en maatschappelijke vragen vaak oor zaak zijn dat do geestelijke dingen op den Whtertgrcmd worden gedrongen. Maar volgt hieruit nu, dat met name de Christenen zich niet met de aardscho Klingen zouden hebben bezig te houden, i Immers neen. I God schiep niet alleen den hemel, maar róók de aarde en die aarde heeft Hiij den imen'schenkinderon toevertrouwd. 1 Een kostelijk goed is daarin aan den imensch geschonken en het zou van groen He ondankbaarheid getuigen wanneer die heerlijke gave werd verwaarloosd, en als ae,ts minderwaardigs beschouwd. Do mênsch is op de aarde gesteld als een bewaarder, als een rentmeester die van zijn beheer verantwoording schuldig 'i.s. 1 Hij is verantwoordelijk voor de ontwik keling van dit aardsche leven, voor de ,terhoüding der verschillende maatschap- ipelijke groepen, voor het betstuur van den fèlaat en hij heeft er toe mede te werken jom den wil Gods in dit aardsche leven toe .ie passer-. Een zware taak is daardoor op onze schouderen gelegd. Ir Het is veel gemakkelijker zich in rus tige rust terug te trekken, dan zich te be gaven midden in het strijgewoel en zich met hoofd te breken met do oplossing van jJAe ingewikkelde politieke en sociale Vraagstukken. Maar door zoo te handelen beantwoordt jde monsch niet aan zijne hoog©. roeping. Ook deze aarde, ook dit aardsche leven 'h door God besteld en ieder voor zich ylieeft tot taak ook daarin zijn God te die- men en er toe mede te werken dat ook door en in dit leven de naam Góds wordt groojb 'Smaakt en geprezen. Genoeg, zegt deze of gene misschien, rêij weten het ook wel1. Maar wij hebbem i'eedis zoo vaak en zoo lang tal van z.g. jphrLstenen bezig gezien, dat het ons jwaar-i Jljk iniet meer aantrekt of bekoort. |'r Zullen wij dit ontkennen? ri- Zullen wij trachten te ontkennen dat ►:pet optreden van vele christenen ook ten [Opzichte van de staatkundige en maat schappelijke aangelegenheden lang niet altijd was,, zoo heè behoordo te zijn? Wij denken er niet aan. Maar toch, laten wij een weinig voorzichtig zijn en niet te spoedig de steenen opnemen. Vragen wij*eerst onszelven af, wat heb ben w ij gedaan om onze grootsche en sclioone roeping te vervullen. En al zien wij dan bij de belijders van den Christus veel verkeerdheid en onvol maaktheid, dan vallen ons toch de steenen uit de handen en inplaals van alleen te criitiseeren en te veroordeOleu, beginnen wij ook zelf do hand aan den ploeg te slaan, werken wij mee aan do ontwikke ling van dit aard'sche leven omdat wij het belijden dat God de Heere schiep niet al leen den hemel maar óók de aarde. V Het plan-Wibaut. Zij ,diö van oordeel waren dat het door do S. D. A. P. en het N. V. V. gepubliceer de regceringsprogram geen werkelijke beteekenis had, zijn door de feiten in het gelijk gesteld. Het was dan ook al te dwaas. De financieele moeilijkheden zouden worden opgelost door aan de eene zijde de lasten te verminderen en aan de andere zijde met de mi'llioenen te strooien. Al spoedig moest worden'toegegeven dat het een onbesuisd plan was. Dat het niet behoorlijk was voorbereid. En nu wordt door Het Volk aange kondigd, dat het geheele plan van de baan is. 't Werd ietwat lastig om het te verdedi gen eif daarom werd het zonder yeel plichtplegingen overboord gezet. Het was een gelegenheidsprogram, een noodprogram, opgemaakt, om zoo noo- dig te kunnen dienen a\s leiddraad van onderhandeling met gelijkgezinde groe pen. In hoeverre bet bij oen volgende poli tieke crisis geheel of gedeeltelijk weer aan de orde zal worden gesteld, is volgens bot Volk, wegens onbekendheid met de dan bestaande situatie thans nog niet dit te maken, maar het kan nu nog alleen die nen „om aan te tooncn,, welk een schuld tegenover do arbeidersklasse de katholieke Kamerleden op zich hebben geTadeu, die gemaakt hebben, dat het straks waar schijnlijk met hunne direpte medewer king, het onderspit zal moeten delven, vcor hei, plan-Golijn"'. „Dit op stal zetten van het plan-Wi baut merkt Mr. Rutgers hierbij in de Rot- terd. fijntjes op, bevestigt den indruk dien men, althans buiten den 'sociaal-democra tische n kring, van het begin af gehad beeft, namelijk dat het plan niet ernstig was. Als formuleering van liet staatkundig beleid, dat de sociaal-democraten voor staan, mag men dus het November-mani fest thans niet meer aanhalen. Het zal al-een worden gebruikt om do roomsche arbeiders te laten zien, welke heerlijkheden zij van de sociaal-demo craten zouden hebben gekregen, wanneer dit niet door die snoode roomsch-katho- 'lieke Kamerleden was verhinderd. Wat de sociaal-democraten bij een vol gende crisis zullen voorstaan zal van „de dan be'staandc situatie" afhangen; het is van tevoren niet te zeggen^ of zij dan meer naar Wijnkoop of naar Marchant of naar do roomsch-katholieko arbeiders het oog zullen richten". V Een beetje inflatie. Een beetje inflatie is volgens Mr. Troel stra zoo erg niet. Als do waarde van den gulden een wei* nig daalt, is dat nog zoon ramp niet. Zou 't waar zijn? Zi'ehier wat uit; België waar men ook een beetje inflatie heeft;, wordt gemeld: „Aan de stijging van de prijzen der le vensmiddelen komt blijkbaar geen einde. Reeds benadert het indexcijfer, voor het geheele land,,de 500 to Brussel be draagt het, volgens de jongste officieele ■opgave, 502 en nog blijft het zich voortbewegen in stijgende richting. Ver gelijkt men sommige prijzen, welke nu b'j den bakker, d<?n kruidenier en dei slager werden betaald met die van nauwelijks drie maanden geleden, dan gaat men zich ook afvragen hoe de mèeste burgers en ar beidersgezinnen het aanleggen om, in deze ongemeen dure tijden, trots alles, toch ai'Oig rond te komen. Voor 1 kilo brood betaalt men thans fr. 1.35, ..tegen 1.20 veertien dagen gele den; 1 kilo gebrande koffio kost nu 9.50 k 13.50, tegen 7.50 a 12 einde October j.l.; Edammer kaas 18.50 tegen 13; cichorei 3 a 3.90 in plaats van 2.50 a 3; mélange thee 25.75 tegen 22.50; broodsuiker 3.85 in plaats van 3.30; cacao 8.50 tegen 7.50 in October; jam 5 fr. het kilo, in plaats van 4, enz. Voor 100 k.g. aardappelen wondt nn 65 70 frank betaald, waar 8 dagen geleden met 50 frank genoegen werd genomen; 'het rundvleesch kost nu 16 k 18 frank en de boter 24 k 25 frank per ki'lo." Zoo gaat 'het mu eenmaal als de waarde van het geld daalt. Dan stijgen onvermijdelijk ook de prij zen, waarvan dat kan niet anders! allereerst do raenschen met kleine midde len de treurige gevolgen ondervinden. Gelukkig dat Minister Colijn meer eco nomisch inzicht en meer scc:aal gevoel ■blijkt to bezitten. STADSNIEUWS. „Phebe". Eergisteravond hield de Kinderkert- Vereenigin-g „Phebe" haar tweeden ouder avond in het gebouw „Phebe", Oude Vest no. 91. De zaal was flink bezet en had door het plaatsen van bloemen op de tafel tjes een vroolijk aanzien. Do voorzitter, de heer J. Sti.gler, heette de aanwezigen hartelijk welkom en in het bijzonder den heer Fr. Kriek, die zoo goed was, dezen avond cello-ma ziek aan to bieden. Ilij hoopte dat dooj* dezen en den vorigen. ouderavond de band tusschen do ouders en het bestuur sterker moge worden en las hierna voor Psa'm 103, die 'hij uitvoerig behandelde. Daarna gaf de heer Fr." Kriek het eerste ■stukje op de cel^o „Sarabande" van G. F. Mandas, begele'dend met orgelmuziek .van den heer -T. Kriek. Do heer W. F. van der Burgh hield ver volgens oen VQordracht, getiteld „Het Heksenlied", verd'-enstelijk gegeven en waarnaar aandachtig werd geluisterd. De voorzitter behandelde hierna: lo. don arbeid in 't algemeen; 2c. de opvoeding van het kind; 3e. dien arbeid onder do kindoren. Vervolgens deelde hij in 't kort mede, dat op de laatstgehouden ledenvergadering besloten is, een jongensvoreoivging op te richten, waarvan de eerste vergadering zal plaats hebben op Zaterdag 9 Februari a.s., 's namiddags, in het gebouw „Phebe". Na deze mededeeling ging men over tot bet gebruiken van versnaperingen. Na do pauze liicfd de heer D J. van Weizen een voordracht, getiteld „Het kind in hot graf". Ook deze voordracht sTaagde Uitstekend en er werd flink geapplaudi- seerd. De heer W. Brakshoven hield oon voor dracht, getiteld „Jezus in do herberg verkondigd", welke eveneens in den smaak der aanwezigen viel. Tusschen elk nummer werd orgel- en oelol-muziek ten gehooro gebracht. De voorzitter dankte de aanwezigen voor hun komst en hoopte, dat het doel van de bijeenkomst, zooals hierboven aan gegeven, zal bereikt zijn on zeul© in het bijzonder dank aan don hoer Fr. Kriek, voor rijn bereidwilligheid en voor zijn mooie muriek. Hij hoopte, dat hij ook een volgende maaï bereid zal zijn tot het wel slagen van de bijeenkomst mede te wer ken.. Hierna sloot do voorzitter de vergade ring met dankgebed. Begrafenis Prof. Dr. J. J. Hartman. Gistermiddag had op de algemeenc be graafplaats aan de Groensteeg de ter aardebestelling plaats van het stoffelijk overschot van prof. dr. J. J. Hartman, oud-hoogleeraar in do Latijusche taai en letterkunde en. de Romeinsche oudhe den aan de Leidscho. Universiteit. Onder de talrijke belangstellenden wa ren Jhr. de Gijselaar, president-curator dor Leidsche Universiteit, en Jhr. Bod- daort, secretaris van curatoren, de rector- maignificus, prof. Krabbe, de secretaris van don Academischen Senaat, prof. A. J. Blok, tal van hoogleeraren, het colle gium van het Leidscli Studentencorps, de besturen van de R. K. Studontenverecni- ging St. Augustinus, do Ver. van Vrouw. Studenten en den Bend van Leidscho stu denten, verschillende rectoren van gym nasia enz. Nadat de kist in de groeve was neerge laten, hieild prof. dr. H. IJ. Groene wegen ■een rede, waarin hij de voortreffelijke eigenschappen van den overledene aTs rnensch memoreerde. Vervolgens werden bloemen in het graf gestrooid, waarop een neef van prof. Hartman dankt© voor de bewezen eer. A.-R. Prcpagandaclub. D. A.-R. Propagandaclub „Dr. A. Ivuy- per", die onlangs een zoo uitstekend ge slaagd© vergadering hield, zal a.s. Maan dagavond te 8 uur opnieuw een vergade ring houden. 't Belooft een interessant© samenkomst te worden. Gelijk bekend, zal een der leden het standpunt van dc Staatk. Gereformeerden verdedigen, welk standpunt door een der andere leden zal worden bestreden. Bovendien zullen mededeelingen worden gedaan omtrent do gevoerde actie tot dek king van het tekort der Kiesvereeniging. Do propagandaclub mocht zich den laatsten tijd in veler belangstelling ver heugen en wij vertrouwen dat dit a.s. Maandag niet anders zal zijn. Ook niet-leden van do club zijn als al tijd hartelijk welkom. Wetenschappelijk Socialisme. In do gisteravond gehouden buitengewo ne vergadering van de J. V. op G. G. „Dr. H. Bavinok", hield de lieer A. Boekkooi, een inleiding over Wetenschappelijk So cialisme". Spr. begon met aan te toonen hoe alle vormen waarin het Socialisme naar voren treedt, feitelijk -ondordeelen zijn van het communisme, dat uitgaande van een vast principe, z ch richt ©p het bezit, in tegen stelling met het- socialisme dat wij ken nen, dat zich meer bezighoudt met de productie v e r d e e 1 i n g. V o ovr den tijd dat Karl Marx het So cialisme samenvatte in een theorie, werden dan «ook al socialisten begrepen onder het communisme. Een mooi en goed" gedocumenteerd over- rich gaf spr. van het Utopistisch Socia lisme, dat de gemeenschap van goederen als een utopie, als een iedaal beschouwt, en zich daarbij beroept op religieuse be ginselen. De overgang van dit Utopistisch Socia lisme naar dat wat op den grondslag van hot Historisch .Materialisme rust, vinden we als het ware in het pogen, voor Marx gezien, cm zich van een econom'sche voor telling een godsdienst te maken. Den systematicus Karl Marx komt de eer toe, dat hij het communisme van uto pie heeft gebracht totwetenschap? neen, hoogstens tot een nauwsluitende theorie. Marx heeft zich niet van den aanvang af op feilen beroepen, doch heeft juist alle normatieve krachten aangevaf'lcn. De bewering als zou hij hot communis me van utopie tot wetenschap hebben ge bracht verliest hiermede allen grond. De grond van Marx' theorieën, liel his torisch materialisme, of beter gezegd de materialistische beschouwing van do his torie is geen wetenschap, maar een leer; men moet het gelooven, en hét kan in dit opzicht genoemd worden een Calvinisti- scho beschouwing waarin God do Schep per ontbreekt. Volgens Marx is daarom de godsdienst een u'tvüoe'sol van de Maatschappelijk© ontwikkeling; de monsch vormt zich een God. Aan de hand van eehiigc door Marx uit gegeven communistische manifesten be handelde de inleider achtereenvolgens M.'s theorieën over den klassenstrijd, de meer waarde, de acumu'latie- en conceutratie- theorio enz., om te eindigen met een be schouwing over hoi huidig socialisme en de revisionisten. Dc belangwekkende inleiding werd met groole aandacht gevolgd, en had een uit voerige bespreking tot gevolg. Hol restaureer en van Monumenten. In de maandvergadering van de Maat schappij van Nederl. Letterkunde heeft Dr. Jan Kalff van 's Gravenhago Vrijdag avond gesproken over de nieuwe opvat fc:n- gon over het rosiaureeren van Monumen ten in de praktijk. Door een Leidde hen rechercheur is le Den Haag aangehouden en alhier in arrest gestold zekere P., die verdacht wordt zich le hebben schuldig gemaakt aan oplich- ting. De machinist van H., was in den af- geloopen nach't op liet rangeerterrein aan den Haag weg bezig met het afsluiten van ©en stoomkraan van een locomotief, toen plotseling de sleutel uitschoot, waardoor v. H. van de machine viel en zijn rcchtcr- heupbeen werd ontwricht. Op ad vie 3 van den E. II. D. v/erd hij per polilio-brancard overgebracht naar het St. Elisabeths ge sticht ter verdere boluandeling. Op verzoek van dc Haagschc politic zijn hier als verdacht van oplichting aan gehouden twee personen, genaamd B. en O. Zij zijn *>p transport gesteld naar Don Haag. Uit de collectie Preijer t© 's-Graven- bage werd lieden voor de Israels-tcntoon- slelling in .,De Lakenhal" een nog nimmer geëxposeerd zelfportret ontvangen. ADVERTENTIE- PHiJS gewone advertentiën per regel 22H cenü 'Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieS j'Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentie*) bij vcoruitbeltri !jng van ten hoogste 30 woorden, worden dagclnts geplaatst ad 50 cent. Aan het Zoeklicht Leiden, 2 Februari 192i Een kennis, een Soc. Democraat, met, wien ik uiteraard nog weieens van mee- n.vng verschil, liiekl mij met een triumfan- tclijk gezicht het volgeude bericht voor dat hij uit zijn roode lijfblad had geknipt: Naar verluidt, eischt Snowden, d© nieuwe kanselier van de Engelse he Schatkist, een bezuiniging van 5 mil- lioen p.st. op het totaal van 48 millioen p.st., dat de begrootimg van marine aan wijst. Anders dan bij ons niet! riep hij uit. En hij had gelijk. Waul bij ons, waar we nog g©en socia listische regeering hebben, was de. Mariue- bogreoting in 1923 acht millioen guVlen lager dan in het vorige jaar. B.'j ons, met ©en b u r g e r i ij k e regee ring), een werkelijke beqjim*$i.ng van acht millioen. op een totaal van 48 mil lioen. - En in Engeland mei een socialistische regeering een g e i s c h" t e bezuiniging van 5 millioen. Mijn rootle vrend had gelijk 't Is daar anders dan bii ods. 't Is daar evenals bij ons: mannen én; centen; alleen wat. méér mannen en wat méér cenleu! OBSERVATOR. 6311%^ EN LA IMP Maaltijd ien Hovs. H. M. dc Koningin zal Zaterdagavond 23 Februari ten Koninklijken Paleize te 's-Graveuhago een maatlijd aanbieden aan verschillende vlag- en opperofficieren in aclieveu dienst van do zee- en landmacht. Wijziging van de S-uren-wpt. Do Belgisch.e regeering hoeft bij het parlement een wetsontwerp ingediend voor liet aanbrengen van een wijziging in do bestaande wet op den aehfc-urigen. ■arbeidsdag. Do wet zou in zooverre ver anderd worden, dot do induslrioleidora, indien noGdig voor lid bedrijf, over non- "derdtwintig supplementaire rrbcids-uron per jaar zullen kunnen beschikken, zon der dat evenwel de daardoor vrrmcerder- .do arbeidsdag do licn uren zal mogen overschrijden, Het Tweede Kamerlid Bomans. D© heer Bcmaas, Tweede Kamerlid, zal om gezondheidsredenen gedurende vier weken buitenslands verblijven en dus de Kamerzittingen gedurende dien tijd niet bijwonen. De Bezuinigingsplannen. Dc afdeeling Den Ilaag van den C. B. P. T. T. heeft in een vergadering dc bezuini gingsplannen der regeering besproken en als haar meening in een motie neerge legd, dat e'ke loonsverlaging, in welken vorm ook, de draagkracht van hel perso neel' te boven gaat. Aan hol bondsbevsluur wordt verzocht sterk stolling te nemen te gen die plannen ruc-l a'.le ten dienste staan de middelen. Jubileum J. van Oversteeg. Gisteren was het veertig jaar ge'.ederr, dat de heer J. Oversteeg, als amanuensi-s in dienst trad van do Vrije Universiteit. Dit gedachton'sfeest ;s in „Parkzicht'4 op hartelijke on spontane wijze gevierd, voorbereid door een comité, bestaande uit de hoeren ds. T. Ferwerda, R. G. Vor- wyck, mr. G. H. N. Grosheide, mr. J. Verdam, en J. Bakker. Do voorzitter van de commissie, ds. Ferwerda, sprak don jubilaris met zijn fa milie toe. De gangbare beteekenis van d-cn naam amanuensis zegt eigenlijk hcol vvo- n'g, aangaande de functie, d>e de jul>!,ar"« nu gedurende veertig jaren met zoo groote toewijding heeft bekleed, zeide spr. „Hoe- wol gij geen welcnscli. vorming hebt genoten, doorriet gij als weinigen dc dirtoo ingrijpende beteekenis, die het vrije Ge reformeerde hoogfi* onderwijs heeft voor lift 'leven van land en volk, van hcol da maatschappij en dat gij, thans to mg zien- do op het tijdperk dal achter u ligt. erva ren morgt, dat uw arbeid mot 'jdel was, dat is do blijdschap van dezen dag. waar in wij van ganscher harte doelen. Beha'v© aan uw eigenlijke levens'.aak, werkte gij krachtig mede in menigen vorkioz'ngs- strfjd. ijverde gij voor den Geref. Jonge-* lings Bond, waart gij lid van dén Amslor- damschen Kerkerand en behari:£l g reeds van de ourichting af de VUngen van de school Keizersgracht 41." Hierna overhandigde spr. don jubilaris yil naam van een breeden kring van vrienden en vriendinnen een a'bura met hunne namen aèscok een couvert. Hierna voerden nog verschillende spre-» kers het woord om den lieer Van Oversteeg te huldigen. De hoer J. M. do Waa.1 Ma of jt sp*vdc namens do Vcrc-cnigiar voor Hoogcr On derwijs en overhandigde den jubilaris lias mens deze vereoniging een enveloppe. I or der voerden nog het woord. prof. (1. va i Geld eren; namens den academischen Se naat en namens do studenten de heer G. Mc-ynen, namens de Ned. Bond van Jon te- •lingsvercenigin.een op Geref. Grondslag de lieer A. Zijlstrn. voorzitter van den bond. Tot slot sprak de lieer J. Doutokom. voorritter van liet Centraal Bestuur van de A.-R. Kiasveresniging te Amsterdam Dc jubilaris dankte daarna voor dc lui Mo hem gebracht. Regecrings- en vocgdijkineieren. Het bestuur van <le Vorecn.a.ng van il.- rectcuren en directrices van rijk1»- en parti culier© opvoedingsgestichten heeft zi-: 4 den Mbvster van Justitio pewend met kei verzoek, in de nieuwe mbsidic-regelinf" voor regeering.',- en. voogdijkinderen, geen ■■•'r- «chriften op to nomen, dio lie'.-ka rak;cc van het particulier initiatief in zijn wozen aan tasten. Heb dringt verder aan op overleg bij liet ontworpen van wijzigingen, ytaar zijn: overtuiging zijn belangrijke bezuinigingen to verkrijgen, fcender dat ecr.igo schado wordt aangericht* -

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1