Dagblad voor Leiden en Omstreken. 4lie JAARGANG. - DONDERDAG 10 JANUARI 1924 - No. 1134 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrakenina 58936 ABONNEMENTSPRIJS fjYi. In Leiden en buiten LeMen i' waar agenten gevest!ff4 zijn Per kwartaal ,...12.50 P r week ...f0.19 (Franco per post per kwartaal ......12.90 Een noodkabicet. De Standaard betoogt in een arti kel over het vooruitzicht na de crisis, dat het tegenwoordige ministerie thans het karakter heeft van een Noodkabiuet lat alleen bestaat omdat er blijkbaar ?oen ander'Ministerie gevormd kon wor den, dat ook maar eenige kans van sla- jen bood. Mocht straks weer een conflict uubre- ien, dan zou, meent ons hoofdorgaan, in Kamerontbinding de eenige re solutie zijn te vinden Als het Noodkabinet op zijn beurt in i o o d mocht komen, dan zou een beroep .«p het land niet langer verschoven kim den worden. Op de vraag of zulk een conflict tus- jclicn Kamer en Kabinet te wachten is, antwoordt de Standaard toestemmend Immers, het Kabinet is aan zichzelf en aan het land verplicht te komen met voorstellen tot herstel van het fi nancieel .e ven wi ch t en tol voor ziening in de defensie van Indië. Daarbij komt nog, dat de band tus- schen het Kabinet en de groepen, der rechterz'jde niet meer dezelfde is als in j.922. Het onderling accoord is vervallen. „Doch, aMus dc- Stan d., al ware dit anders, al bestond het accoord nog, dan iiog verkeerde men ten aanzien van het financieel beleid ir. eon bijzondere positie Want wel kwam in het program van bet Kabinet van 1022 de bepallug voor, dat do hoofdtaak geleigen wis in het herstel van het financieel evenwicht, maar het bevatte geen bijzonderheden zoodat men anders nan bij de Vloolwri, die in 1922 reeds joij de Kamers lag ook niet vooraf instcnmmg moch; verderen met onderdeelen, die men te voren niet gekend had. Deze betrekkelijke vrijheid va:bewo ging, gepaard aan den tegenzin ter. aan zien van onpopulahe maatregeie;moet met de mogelijkheid van een nieuw ern stig conflict doen rekenen. En komt zulk oen 'onflict, dan grijpt het o.i. stellig vorder om zich" heen dan de sfeer van het Binnenhof. Laten nu ook onze Kiesver- eenigingen o.n propaganda- clubs dit zich voor gezegd hou den!" EEN KONINKLIJK KABINET? Verschillende bladen hebben betoogd, dat door den vorm, waarin H. M. de Koningin hare besllsing gaf n.l. met de woorden „dat H. M. genood zaakt iis, het verzoek tot ont slag niet ian te willigen" de volle verantwoordelijkheid voor hetgeen thans geohiedt niet rust op het Kabinet, maar dat H. M. voor deze beslissing zelve de veranWoordelijkheid draagt, 'zoodat als het ware de mogelijkheid geschapen ware voor een conflict tusschen de Kroon en de Volksvertegenwoordiging. „Wij verwerpen deze gedachte als on juist en onconstitutioneel. De volle verantwoordelijkheid voor zijn aanblijven rust op het Kabinet en uit sluitend op het Kabinet. De Ministers, in de Staten Generaal ter verantwoor ding geroepen, zullen er niet aan denken zich te beroepen op inhoud of vorm van de Koninklijke beslissing. Het behoort tot het Wezen van de con stitution eele verhoudingen, dat een Kabi net of een -Minister draagt de volle ver antwoorde^ ikheid .ook voor de Koninn klijko beslissing die Jiem tot het ambt riep. Daarom mocht de opdracht tot Kabi netsformatie a a h .d o R e ch t e r z ij d e van 24- December geen gevolg hebben. Had zij wel gevolg gehad, en had deze opdracht geleid tot vorming van een Ka binet, dan ware dit Kabinet verantwoor delijk geweest voor den o.i. inconstilu- tioneelen vorm dier opdracht. Op gelijken voet draagt het derde Ka- binet-Ruys de verantwoordelijkheid, niet alleen voor zijn bestuit tot aanblijven, maar ook voor den vorm van de Konin klijke beshssing, die tot dit besluit aan leiding gaf. Wij verwerpen dus met de meeste be- sl'stbeid het noemen van den naam van Hare Majesteit de Koningin, hij het be spreken van deze politieke gebeurtenis. De Staten-Generaal en het geheele Ne- derlandsche volk richten zich, bij het be- oordeelen van het besluit tot aftreden van 26 October gelijk bij het rekenschap vralgen van het besluit tot aanblijven van 8 Januari, uitsluitend lot den heer Ruys de Beerenbrouck en de medeleden van zi'jn Kabinet." DE CHRISTEL. HIST. EN DE CRISIS. Aan die onderwerp wijdt de hoefijzercor respondent van het Hdb!. een artikel 'waaraan het volgende its ontleend: In hot licht van hetgeen „De Nederian- der" schreef over „nieuwe mannen" en over een financieel pro'gram, dat niet als e:isch door een partij mocht wölr den ge steld, en van bijzonderheden die ons he kend 'zijn, dunkt liet ons onbetwijfelbaar dat de heele verijdeling, door de C. H., van een meervoudige kabinetsformatie inderdaad hoofdzakelijk was gericht te gen den heer Colijn. Wij vveezen geen vei/gissing te maken a's wij beweren, dat, cauder de „uiteen-, loopende redenen!", die de G. H. ttft deze houding brachten, vooral deze twee gol den: dat men (althans eon deel der frac tie niet gediend was van het plan-Golijn en dat men (idem) dictatoriale mo ge] ijkheden duchtte. Om de heeren Ruys en Golijn te weren heben dus de G. H. do fonnatio-Golijn- Ruys verijdeld en hebben zij, d'oor een haastig zelfstandig 'arit'woord. een cor rectie van de opdracht aan de rechter zijde onmogelijk gemaakt. Maar wat krijgen 'zij nu dientengevolge? Een Kabinet, het Kab'net-Ruys, mèt den heer Ruys. Als premier. En mèt den heer Golijn als Minister van Financiën en dus met zijn onveranderde plan. Daar zitten de C. H. nu! Tegenover een formaHbe-Ruys-mel-Go- Iijn. Nu zouden ze in de oppositie moeten gaan; doch hoe kunnen zij dat? Dit Ministerie is- een Koninklijk kabinet. Alle leden ervan treden op, niet onder de verantwoordelijkheid van een formateur, maar van de Koningin zelve. Die heeft, door haar m o t u p r o p r i o bevel dit kabinet den lande 'geoctroyeerd. En de G. H. zijn, door hun. beginselen eu 'hun traditie wel de laa'tste groep in het parlement d-'e tegen een daad van de Kroon in oppositie zal gaan. Hte komt ons voor dat de gestie der G. H„ na de opdracht-Kooien, nu juist niet feilloos is geweest. En dat deze fractie zich tamelijk in de klem heeft igewerk't. Ongetwijfeld met de zuiverste bedoelin gen." "mromiuwsT Week der gebeden. Gingen gistermiddag de wandelaars niet meer in zoo grooten getale naar het ijs, het ijs kwam nu tot de wandelaars, en wel 'in den minder gewenschlen vorm van spiegelgladde straten, die het gaan, vooral voor bejaarde personen wat ge vaarlijk maakten. Dit 'was o.m. de oorzaak, dat velen aan hun voornemen om naar de Oosterkerk te gaan, geen 'gevolg konden geven, ergo dat do kerk gisteravond maar matig was bezet. Voorganger was ditmaa' 'Dr. J. Rie- mens, die bij den aanvang liet zingen Ps. 97:2 en 3 en Ps. 76:2. Gelezen werd Jesaja 1:118, Openb. 21:8 en :22—27 gevolgd door de Geloofsbelijdenis. Spr. begon met de opmerking dat het hedenavond aan de orde z'jnde onder werp wel het meest van alle, met talrijke vraagstukken, moeilijkheden en proble men is doorvloei ten. Zelfs zou bij oppervlakkige jbeoordee- ling de gedachte kunnen Tijzen dat het wellicht pas gaf, zoo ergens, dan uit het thema van dit onder werp den danktoon weg te laten. Toch zou dit oppervlakkig zijn. Vocrail de gemeente van Christus heeft hier bijzondere reden tot danken. Zij beweegt zich tod overeenkomstig het Zendingshevel van Christus, onder alle volken. Ee volkonsplitsing is ecu gevolg van de zonde, en zal eenmaal cm einde nemen. En heeft uit cénen bloede gescha pen, het gansche meüschei'ijk geslacht. Alle volken beteekenen iets voor Chris tus. Het Nederlandscho Volk heeft wel bij zondere reden om te danken, om liaar Christelijke regeering zoowel als om de plaats die het inneemt tusschen do lijden de volken rondom, waardoor het in staat gesteld wordt, liefde en barmhartigheid te bewijzen. Verootmoediging evenwel moet er zijn vanwege het gemis aan liefde en belang stelling voor de volken jegens elkander in het algemeen, en vanwege het dui- velsch leedvermaak dat er hvordt gevon den. Staat Frankrijk hierin aan de spits, ook de andere volken nemen een houding aan die doet vragen of we wellicht staan aan den vooravond van een krijg die de vo rige in onm snschdijkheid overtreft. Ook met betrekkin; lot eigen vaderland hebben we ens te schamen voor het gemis aan eendracht, dat aan het licht komt. Het is niet zoo. dat deze of gene groep altijd valt aan te wijzen als de schul dige. Door ons on- en klem geloof doen we er zelf aan mee, dat de ruziegeest, die blijkbaar oyer de volken van Europa is uitgestort, meer en meer invloed krijgt. Van sommige partijleiders Mn onze da gen krijgt men, zegt spr., den indruk, dat zij hel voor Wiens aange zicht ik sta" hebben vervangen door: ...voor het aangezicht van welke partij ik sta". De kerk van Christus heeft tegen dat al les haar stem te verheffen. Wij mogen ons tegen het fanatisme van de wereld machteloos voelen, toch majg de moed niet opgegeven, en moet steun verleend aan hen. die ondanks atel telgen- stand in deze richting doorwerken. In dit verband noemt spr. ook het streven van den Wereldbond van Kerken. Het la niet noo.dig dat deze toestanden blijven bestaan in landen waar nog zoo veel Ghristusbelijders worden gevonden. Minstens heeft do Kerk van Christus op alle terrei des levens een éigen standpunt in te nemen, cn te t oo- ïieii dat het van een andere geest is dan de wereld. Dit geldt vooral voor de Clrr. jeugd. Gezongen werd nu Gezang 171:9 en 10, 'waarna de spreker in gebed voorging. Bfs'oten werd met het tweede vers uit het Lutjierlied n.f.: Geen aardsche macht hogeeren wij- Gereformeerde Drankbestrijding. In het gebouw dér Geref. Kerk Heeren- j gracht werd onder geringe belangstelling een openbare vergadering gehouden van de Geref. Vereenifging voor Drankbestrij ding. Na het zingen van Ps. 116:2 en 1 en het lezen van Spreuken 23, hield de lei der, de heer K. Veerman, een.kort ope ningswoord en ging daarna voor in ge bed. Do eerste spreker, do heer W. C. F. Scbeps te Den Haag sprak over „Tot ft tri j den geroepen". Zijn uitgangspunt nemende bij de jaarwisseling, waarbij weer veel is gedronken, weerlegde spr. do bewering, dat Gereformeerd zijn en drankbestrijden zeer goed samen kunnen gaan. Met uitsprakc-n uit de Heilige Schrift werd gewezen op den nood ons opgelegd, •Om door zelfverloochening liefde tot den zwakken broeder te toonen. Het igaat niet om af en toe een dron ken onan, maar om een nationaal en in ternationaal kwaad. Een kwaad, dat het beeld God's nog meer -in het menschelijk hart verduistert. De zonde zat wel' met itn de jenever, tmaar de duivel bedient zich wel -van middelen. In eén -tijd ran economisch© malaise wordt alleen in ons land voor meer dan 360 millioen L. per jaar door het keelgat gespeeld. Weerleggende de argumenten welke te gen geheel-onthouding zijn ingebracht concludeerde spreker, dat de Adeldom van ons Ghristen-zijn verplicht om hen die Wankelen ten doode te steunen door zelfopoffering. Ds. Bech van Pijnacker sprak daarna over „Onze Christelijke Vrijheid". Spr. vin1* aan met te memoreeren, dat er een tijd is geweest-dat geheel-onthou ding werd beschouwd als een ketterij. Die tijd is gelukkig voorbij en ten be- 'wijze daarvan memoreerde spr., dat do Kerkeraad der Geref. Kerk alhier zijn ge bouw voor deze vergadering had afgestaan Allen zijn het er thans wel' over eens, dat het drankk'waad bestreden moet •worden, maar dat daarom de drank moet worden gemeden dat zien velen nog niet in. Men beroept zich dan op on ze christelijke vrijhe;ld. Dit berust op een misverstand. De wijn en de drank is inderdaad op zichzelf niet verkeerd, maar als men weet, dat door het voorbeeld van den ma tige vele zwakken süaaf worden van don drank, moet men dan met Paulus niet verklaren in der eeuwigheid geen drank meer te drinken. 't Is toch door Paulus zoo kras moge lijk gezegd. Drinken achter de gordijnen is in we zen even erg als drinken in een café. Hoeveel zonen van menschen die één glas dronken zijn geen dronkaards ge worden? Alle dronkaards zijn met één glas be gonnen. Ook de rok die met vleesck bevlekt is moeten 'wij weg doen, want de_vlek is on uitwisbaar. Wij gaan naar niet één film, omdat wij het bioscoopkwaad niet willen bevorde ren. Drinken we dan ook" niet het 'ééne glas. Met een krachtige opwekking bestfoot spr. om de Christelijke vrijheid voor te staan juist door geheelonthouding. De bijeenkomst, dio door uitnemenden zang van het Haagsch Solo-Mannen- Zangkwartot „Melodia" was opgeluisterd, werd gespten niet het zingen van Ps. 27: 1 en gebed. Na afloop gaven zich enkele aanwezi gen a-lls lid der vereeniging op. Chr. Kantoor- en Handelsbedienden. In gebouw „Prediker" weTd gister avond een ledenvergadering gehouden ABVERTENTIE-PitlJS Gewone advertentiën per regel 22J4 cent.' Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief» Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertsntiëu - bij vooruitbeta ling van ten hoogste 30 woorden, wordetf p.„r4o*f0f cn vam de Afd. Leiden der Ned. Ver. van Chr. Kantoor- en Handelsbedienden. Na opening door den voorzitter, de heer v. Cittert, werd gezongen Ps. 121 en daarna werden de notulen gelézen en ge arresteerd. Voorlezing werd gedaan van enkele in gekomen stukken w.o. een nvssive van het H. B. waarin een sterke aanwas van leden werd gemeld. Boor den heer Rijnbondo Vrerd daarop een gedocumenteerde inleiding gehouden over „De Girodienst" waarop uitgebrei de bespreking volgde. Tot bestuurslid werd uit een dubbeltal gekozen de heer L. Stafleu. Uitvoerig werd daarna gesproken over do waarschijnlijk in Maart te houden feestelijke Jaarvergadering, waarna do vergadering met dankgebed werd geslo» ten. Gemeentevergadering Geref. Kerk De plannen tot het houden van een ge- meenfevebg-aidering d.i. een vergadering van den Kerkeraad met de leden der ge meente, nemen vasteren vorm aan. Naar wij vernemen zal dezo vergade ring -gehouden worden op Woensdag 23 of 30 Januari a.s. i'n het Kerkgebouw Oude Vest. Nood in Duitschland. De extra-collecte welke j.l. Zondag hij derden rondgaüg in de Geref. Kerk voor den nood in Duitschland gehouden werd, bracht op, de som van f 539.10. Bij Kon. Besluit zijn, met ingang van 1 Januari benoemd hij den Rijksge bouwendienst alhier: tot nis trie tsbou wkimd-' go W. G. van der Eem, thans bouwkundig hoofd ambtenaar bij de justitiegebouwen; tot hulpopzichter H. J. Bastmeijer (hans ambtenaar voor bijzondere diensten bij de Landsjebauwen Voor de benoeming van vijf leden der Plaatselijke Schoolcommissie, wegens periodieke aftreding van Mevr. Drevor- cian en do heeren J. G. Boertee. W, Kcops Az., W. Vros en A. Couvóe P.Jz. is de volgende aanbeveling opgemaakt: Mevr. J. J) verman en Mevr. I. W. Mooij; J. G. Boertee en R. G. M. Huebcr; W. Eoap.s Az. en A. Meerburg: M. Vros en J. de Brum; A. Gouvéc P.Jz. cn Ds. M. J. Punselie. Aan den Gemeenteraad wordt voor gesteld aan het bestuur van de Herv. Lagere School aan den Endegeester- straatweg te Oegstgecst voor do uitbrei ding diier school een strook grond te ver- koopen ter groote van pl.m 205 M2., voor den prij 3 van f 10 per M2. Door B. en W. is aan den Gemeen teraad aangeboden een concept-overeen komst betreffende de levering van gas in de gemeente Noord wajkenh out. De Gomm. voor de Strafverordening gen heeft voorgesteld niet aan te ne< mén het voorstel van den heer van Eet tot wijziging van de verordening op de 6traatpolitie. B. en W. kunnen zich met dit voorstel vereenigen.. 1; Door den hoor M. A'. 'A. Steyns ie bij don burgemeester ten booevo van de Al gemeen© Armen gedeponeerd een bedrag van f 518.72$, zijnde 't restant van de niet afgehaalde gelden van 't garantiefonds voor d© feesten ter gelegenheid van Harer Ma- jesteits Regeeringsjubileum. De N. Z. H. T. M. hoeft den raad medegedeeld, dat de grooto bijwagens die thans op drukke wren op de stadslio» dienst doen, in een der eerstvolgende maanden zullen moeten gebezigd worden op het (dan in exploitatie te nemen tran FEUILLETON! ONDER DE TROPENZON. door R. R. (Nadruk verboden). 4) Vader Buisonjee is nog niet thuis. Hij is niet naar de kerk geweest. Met fonds- bode en noocligor had hij afgerekend, en er whs nog aardig wat overgebleven, 't geld danste thans in zijn zak; en wat hij tijdens 't loven izijner vrouw niet gedurfd had, deed hij nu, hij ging op den Zondag naar de kroeg. Daar had hij de morgen uren doorgebracht. i Herman dronk met de beide meisjes al leen koffie. Herman en Dora vertélden Rika van de schoone preek. Toch wilde 't gesprek niet recht vlotten. Er hing een donkere wolk hoven dit huis. Dora ging eindelijk heen, met tragen gang; ze voelde zich tot dit huis aange trokken, hoe somber-'t hier ook mocht zijn. Edele naturen nijgen zich tot al .tvat lijdt. Diep-medevoelend medelijden verhemoH de uitdrukking van haar cm- stig-sohoon gelaat. Met 't moederlijke, dat reeds jonge meisjes kunnen hebben, ziet zij Herman aan, terwijl ze lang zaam weggas'. Herman merkte 't niet. Hij was weer geheel in zichzelven ge keerd. Het gedrag van zijn vader stuitte hem tegen .de horst. Als een koude Noorde- wind op ontluikende bloesems streek de wrevel op de zachte aandoeningen die in Gods huis waren gewekt. Een drukkend gevoel woog op zijn horst. De arme jongen had een zworen strijd. Beschonken komt Buisonjee eindelijk thuis om te eten,. Gaat slapen. Gaat daarna weer naar de kroeg. Herman en Rika blijven den heeltèn dag in huis. Zo stoken de kachel wat op. Ze lezen wat. Met een bevend liari gaan 'ze eindelijk naar bed; ze slapen echter spoedig in, zo zijn nog jong. 't Is scherp koud den avond van dien dag. Fonkelend lichten mi'llioenen ster ren aan 't azuur, 't Is stil geworden op de straat. Alléén op de Haarlemmerstraat gaat nu en dan een éénling. Mét 't hoofd naar heneden, niet la-om- me knieën, zeilt ook in de Groenestceg een man, nu naar links, dan naar rechts, nu eens met een vaartje dan weer stok kend. links, re.lits, voorover, achterover zwenkend; c-en man zonder stuur, een man vol jenever, een mensch met een ziel, een mensch met een zwart dronkemans verleden en een toekomst Maar hij gaat te ver. Hij moet op do Oranjegracht zijn. en komt op do Waardgraclit tereoht. Hij zoekt, en zoekt, maar kan zijn huis niet vinden. De kou bevangt hem. Plof! Hij valt, hij ligt. Er is niemand, die hem opmerkt. Allen slapen. Ook hi'j «zinkt in slaap. Hij droomt. Een glas rijst voor zijn oog. 't "Wordt grooter en grooter, zoo groot als de gan sche stad. 't Valt om, 't is hem, alsof hem ijskoud water met etroomen over Jt naakte lichaam wordt gegoten. Het glas richt zich op. 't Vult zich met vuur. De vlammeu slaan er uit op. Het stort zich over hem uit. Hij is één glbeiïng... De morgen breekt aan. Half slaapdron ken komt een arbeider uit zijn woning om naar de fabriek te gaan. Wat is dat? Hij struikelt over een lichaam. Liolit wordt gehaald. Nog is do zon niet aan den trans, of over de heele gracht en in allo fabrieken beeft zich reeds de mare verbreid, dat Jan Buisonjee doodgevro ren op de Waardgraclit gevonden is. 't Is enkele dagen later. De begrafonis-pleohtigheiid is afgeloo-> pen. De familie is vertrokken. Treurend zitten Herman en Rika ieder in een hoek van de kamer, de handen voor de oogen. Uit 't jeneverglas van hun vader lekken do alsemdruppelen op do heide weezen, en branden op hun gebo gen hoofden. 't Is wederom Dora, die de weezen be zoekt. Nooit was haar verschijning sympa thieker dan nu. Zij slaat deu arm om Rika's schouder, en fluistert haar woorden van troost toe. Ongekunsteld hartelijk spreekt zo ook tot Herman. Met afgewend gelaat hoort hij haar betuiging van deelneming aan. De zoon van den dronkaard voelt zich steeds een schandmerk aan 't vooiWofd branden. Het is hem hang, den armen jongen. Hij slaat op, en laat de heide meisjes alleen. Zijn horst hijgt naar koude, frissche lucht. 'Als die van twee engelen, blikken ooigen hem zorgvol na, terwijl hij gaat. Herman slaat er geen acht op. HOOFDSTUK IV. Het is de laatste Zaterdag van Juïi, de laatste dag der Leidsch© kernrs. Dagen achtereen heeft de zon aan den hemel gé- brand. Vooral dezen Zaterdag is 't snik-i en snikheet. Op de Beestenmarkt is 't geroezemoes van menschendvukto, dra-al-^ molen-orgels, schreeuwende kermistent-^ menschen. Honderden zijn de stad ontvlucht naar *t Katwijksche zeestrand. Ook Herman, Dora en Rika. Met de kleinkinderen van mevrouw Van Heekeren, dio in de va- cantie hij grootmoe logeerden, zijn zij dezen dag naar Katwijk getogen. Herman heeft don hcelon dag met de kinderen gespeeld, zoodat 't zweet hem van 't gelaat gutste. Tegn den laten namiddag is hij 't ge zél-schap ontvlucht, en zit alleen op 't duin, turend over 't effen vlak der groo-« te zee, waarover de ondergaande zon haar gouden g'ansen .zendt. In zijn binnenste vermenigvuldigen zich de gedachten, rijen vragen op vra- De golfjes kabbelen en breken tegen strand. AVaarom gaat dit altijd zoo voort? (V^ordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1