Dagblad voor Leiden en Omstreken. IEDWE LEU pSQBSsaEMEMTSPRIJS in Leiden en buiten Leiden n' waar agenten gevestigd xijn ■?or kwartaal 12.50 Ser week f 0.19 j/ranco per post per kwartaal 12.90 4üe JAARGANG. - MAANDAG 31 DECEMBER 1923 - No. 1126 BureauHooigracht 35 Leiden Tel. Int. Ï278 - Postrekenïnq 58936 AbVEhTËftTIE-PrtEJa.' Gewone advertentiën per regel ESK cent.' Ingezonden Uededeelingen, dnbbel tarieij Bij contract, belangrijke reductie. V Kleine advertentiën bij voo-uitbeta, ling -- van ten hoogste 30 woorden, worded Cit nummer bestaat uit drie bSaden. Bi] de Jaarwisseling. Laat Hem besturen, waken V'^i 1 - 't Is wijsheid wat Hij doet. f Wij verslaan dit niet altijd. Als wo zien het wereldgebeuren om. 1 -oiis heen, als we terugzien op het jaar 'dat voorbijging, dan is or veel wat wij n;et kunnen rijmen en wat ons onver klaarbaar voorkomt. Als wij zien hoo menscheu, machtheb bers. grooten der aarde, de schilden der aarde zooals de psalmist ze noemt maar al te vaak bezig zijn om wanorde te scheppen om den vrede te verstoren of •dc-n vrede te voorkomen, als wo zien wat er woelt en werkt in de kleino wereld waarin wij leven en de grooto wereld om ons h-een, dan kan het ons bang wor den om het hart en zien wo vaak geen uitkomst. Dan schijnt het vaak, alsof het leven •Stuurloos en zonder doel voortrolt en alsof zij gelijk heben, die van een albe- i sturend Koning niet willen weten, maar alles wat er gebeurt aan het blinde toe val toeschrijven. Ook van het wereldgebeuren geldt, dat we het -wel zien, maar niet doorgronden en daarom is het moodig ons zelf en el'- kaar voortdurend in herinnering te bren- Rust m'jn zioll uw God is Koning Heel de wereld zijn gebied; Alles wisselt op zijn wenken Maar Hijzelf verandert niet! i Waar zouden we, ook op dezen oude jaarsavond rust vinden indien we niet konden gelooven in een God die alles red igeert en bestuurt en Wiens doen enkel wijsheid is en majesteit, ook a'>s wij dat niet kunnen doorzien en verslaan? Het voorbijsnellende jaar konmeikto zich als een jaar van onrust en van niet vervulde verwachtingen. 1 Het leerde ons hoe weinig wij van menschen hebben te verwachten ten goede en hoeveel door menschen kan worden gedaan ten kwale. Wij denken hierbij hoe kan het an ders aan wat zich dn en om Duitsch- land afspeelde. Ondanks do hooggeroemde en nooiit .volprezen ontwikkeling en beschaving was in 1914 toch nog een oorlog uitge broken. Velen stonden verbijsterd. Zij hadden er zoo vast op gerekend, dat do oorlogen althans in de beschaaf de wereld tot het verleden zouden behoo- ren en dat in die nieuwe wereld niet aan de macht maar aan het recht het laatste woord zou zijn. En toen kwam een oorlog zóo ontzet tend en zóo moorddadig als de wereld nooit tevoren had aanschouwd. Daar stond nu het mensohenv-erstand bij stil, omdat maar dat werd over 't hoofd gezien dat verstand zich niet door het licht van Gods Woord had la ten leiden. Er was echter bij al de ellende en te leurstelling .één troost; deze -oorlog zou dan in elk geval de l'aatste zijn. Door bittere ervaring geleerd zou de anensohhe'd nu ineens en voorgoed vart iden oorlogslust zijn genezen en zouden [voortaan de oorlogen tot de onmogelijk heden behoor en. En hoopvol bliikte men de vrederijke toekomst tegen. m 9 '■Mi*'* Ook deze schoon© verwachtingen wer- iden echter in 1923 den bod-om ingesla gen. •Het was een jaar van wrijving en spanning en botsing, dat alleen da'ar- jóm geen oorlog zag uitbreken, omdat de middelen om met goed succes een oor log lo beginnen en vol te houden ontbra ken. O, als Duitschland over een geoefend leger en de noodige financiën had kun nen beschikken, wat zou het er op los geslagen hebben. Daarvoor heeft Frankrijk wel gezorgd. Geen enkele vernedering werd iu 1923 •het Duitsehe volk bespaard. Het jaar werd begonnen met een con ferentie van de geallieerden, waarvan ge hoopt werd dat de gematigde geest van Engeland zou zegevieren, zoodat wat klaar besproken werd werkelijk tot her stel, zoowel van het geschokte Du'-lsch* land als van Europa zou mogen leiden. Maar het heeft niet mogen zijn. Niet Engeland maar Frankrijk, gerugsteund 'door België, zegevierde. De bezetting van het Roergebied, feite lijk een oorlogsdaad, werd een feit. Het Duitsehe verzet, dat in de gegeven omstandigheden niet andere kon zijn dan een lijdelijk verzet lei-clde tot geen an der resultaat dan dat de Duitsclie finan ciën kopeloo3 ontwricht worden en dat dc Ipiiitsche papïcrraark tenslotte geen ande- V t i 'E re waarde hield, dan een et-uk onbedrukt papier. Maar de Mark wel niet alleen. Zij, die van dit betaalmiddel afhankelijk waren, werden mede in den afgrond, gesleurd. En zoo is er een groote niooi't gekende ellende gekomen -over het Duitsehe volk. Een ellende die nog vergroot werd door do binnenlandsche onlusten in Saksen en Beieren en in het Rijnland, waar ook van een vredelievende stemming en een nieu wen geest die vaardig werd over de vol ken niets te bespeuren viel. In andere landen was het niet anders. De bolsjewisten blev-cn In Rusland woe den. Naet meer in de eerste plaats tegen het kapitaal en het kapitalisme dat ver nietigd werd en aan welks ophouw men thans weer is begonnen, maar nu vooral- tegen den godsdienst. De touwen te verbreken en de banden stuk te scheuren, die het Rus^sehe volk nog -aan God en Zijn dienst bonden, is thans de eer-ste en voornaamste taak van het Sovjetbewind. Maar die in den hemel woont zal lachen. De Heere zal ze bespotten! Voor de Turken was 1923 eon goed jaar. De conferentie te Laucanne, waarmee het nieuwe jaar begonnen was werd voor de Turken een groot succes, zoodat ze nu weer een belangrijke plaats in Europa innemen. „De Turk", aan wiens slagzwaard zoo- vecd Christenbloed kleeft, moet uit Europa verbannen worden". Dat was reeds een halve eeuw geleden de leuze van vele Christenen. Maar do Turk wist zich veilig, dank zij de oneenigheid van do Christenvol ken. En het is diezelfde oneenigheid ge weest, die het aan den Turk mogelijk maakte, cm, toen hij eindelijk in Az'ë wa-s teruggedrongen, weer zegevierend in Europa terug te keeron. Wij geven geen volledig overzicht van Avat zich dn 1923 op het wereldtooneel afspeelde. Slechts een paar van de meest belangrijke feiten mogen nog in- het ge heugen worden teruggeroepen. Wij herinneren aan do ontslagname van den Engelschen premier Bonar Law, die spoedig daarop overleed en werd op gevolgd door Baldwin, die door alge- me,ene verk'ezingen te forceeren politie- ken zelfmoord pleegde. Aan het overlijden van den Ameri- kaanschen president Harding en wiens plaats door Calvin Coolidge werd inge nomen. Aan het Italiaanseh-Grieksche geschil dat met een nederlaag voor Griekenland ehdiigde, welk land enkele weken gele den zijn Vorst op een beleefdo manier aan den dijk heeft gezet. Aan de erupties van de Etna, en de aardbeving in Japan, die tal van slacht offers eischten, en er aan herinnerden dat we niet alleen in figuurlijken, maar ook in letterlijken zin leven boven een vulkaan. Wij zouden zoo door kunnen gaan, maar wat wij memoreeren is reeds vol doende om te staven de stelling dat 1923 zich kenmerkte als een jaar van onrust en niet vervulde verwachtigen. En Nederland! Het land, door God in den loop 'der ecuwen zoo rijk gezegend en in vele op zichten bevoorrecht? Wij mogen ook nu weer gewagen, van rijken zegen. 1923 was een jubeljaar. Er is gejubeld, toen H. M. de Ko ningin het feit herdacht, dat zij een kwart eeuw geleden tot Vorstin gekroond werd. Er is g-ejuhold eii gedankt omdat de band tussohen Oranje en Nederland nog hecht bleek en sterk en ©mda.t God in onze geliefde Vórstin ons volk zoo rijk heeft willen zegenen. Ook een verkiezingsjaar was 1923. De verkiezingen voor do Provinciale Staten hadden tot uitslag dat de rccht- sche partijen over heel de linie zegevier den en dat daarna ook dn de Eerste Ka mer thans volgens het evenredig kies recht gekozen de rechtsohe meerder-» beid' bevestigd werd. De gehouden gemeenteraadsverkiezin gen, hadden mede een voor de reclitschc partijen bevredigend verloop. Op parlementair gebied was het in 1923 vrij rustig. Het ontwerp-Bioscoopwet word dank zij het samengaan van een deel der R. K. met de linkerzijde waardoor het de groot ste beteekenis verloor, verworpen, maar de Huurwetten, de Jachtwet, het Schoe nen wet je cn bet ontwerp tot afschaffing van bet registratierecht bij veilingen, mochten het Staatsblad bereiken. Met liet ontwerp tot afschafii.ig van de strijkgelden li-ep het minder goed af. Hot werd dqor do Eer.sb Kamer e.worpen -evenals een voorslel-Braat om ilea Zo- mnrtijd af te schaffen. De betrekkelijke rust in het politieke leven werd plotseling in de grootste on rust veranderd door het onverwacht af treden van Min. de Geer, in verband met de Vlootwetplannen en de noodzakelijk gebleken bezuinigingen. De' heer de Geer werd op 11 Augustus -opgevolgd door den heer Colijn, die ech ter op 26 October, tegelijk met het geheele Ka.bmet, door de verwerping van de Vlootwet, tot aftroden werd genoopt. De crisis die van dit Kamervotum het gevolg was, is thans nog niet opgelost, tot groote schade van het land. Vroeger of later zal ook aan deze crisis een einde komen, maar of oen werkelijk bevredigende oplossing zal worden ver kregen is nog zeer de vraag. De kan-s is zelfs zeer groot dat wij door deze Kabinetscrisis zullen komen iu een financieel© crisis, die voor de toekomst van ons volk het ergste doet vreezen. Ook 'liier zen we hoe dwaas doet, wie op menschen vertrouwen stelt en van menschelijko zijde hulp en. heil voor het geschokte wereldleven verwacht. Wc zouden nog kunnen wijzen op de vriendschappelijke bezoeken door do Ko ningen van Zweden en Noorwegen aan ons land gebracht; op do erende mot den Post-chèque- en Girodienst; op het ver trek van den ex-Kroonprins van Duitsch land; op de hittegolf die dit jaar ons land te-'sterde on die tal- van slachtoffers maakte; op do werkloosheid die im vele bedrijven heerschte en op de grooto uit sluiting waarvan de Twentsche textiel arbeiders het slachtoffer zijn geworden, maar ons overz'clit mag niet te lang wor den en daarom laten wij bet bij dc bloot© vermeld-'ng van deze feiten. Als wij terugzien, dan mogen we wat oils land betreft gewagen van vele zege ningen. Maar als we zien op de gevaren d'eons bedre-'gén, welk een zegen is bet dan, dat we elkaar bij de wisseling der jaren mo gen toeroepen; „Laat Hem besturen, wa ken! 't Is wijsheid wat Hij doet." Neen, we zien dat niet altijd en we verst-aan het niet altijd. Ook niet in ons persoonlijk teven. Ja, als alles voor .den wind gaat, als al les gaat zooals wij 't gaarne wensclven, dan is het niet moeilijk om deze woor den over te nemen. Maar zoo menigmaal gaat het anders. Ook op dezen oudejaarsavond zijn er zooveel ledige plaatsen, zijn er zooveel ouders die -hunne gestorven kinderen en kinderen die hunne onmisbare ouders betreuren. Hoeveel hoopvolle verwachtingen zijn er n-'et teleurgesteld. Wat was er ook in 1923 niet veel, dat aan het geloof in God Wiens doen wijs heid ;s, zware eischen stelde en dat daar mee in lijnrechten strijd scheen. En dan, hoeveel ontrouw was er niet aan onze zijde. Wie moet op dezen dag niet vol schaamte erkennen; w-ij hebben God op 't hoogst misdaan, wij zijn van 't heilspoor afgegaan. Zoo bezien is er weinig reden om met opgewektheid en met fieren moed bet nieuwe jaar 4egen te gaan. Maar God© zij dank, dat onze ontrouw, Gorls trouw niet te niet doet. Hij bUjft getrouw! Worde dat ervaren door al 'de lezers van ons orgaan voor wier belangstelling en meeleven ook in 1923 wij gaarne onzen diepgevoeliden dank uitsproken en die wij een in all'© Opzichten rijk gezegend jaar toewenschen. Ook in 1924 zal het vaak denker zijn om ons heen. Ook in 1924 zullen zorgen van allerlei aard niet ontbrekpn, en zullen we A-aak als in het donker rondtasten. Wij weten niet wat het nieuwe jaar ons brengt. Vreugde en voorspoed, of droefheid en I'Ouav, wij weten het niet en daarom; - Laat Hem besturen, waken, y 1 't Is wijsheid wat Hij doet u- V Ons orgaan, Het zal niemaud verwonderen wan neer we op dezen dag ook met een enkel! woord herinneren aan Avat 1923 voor ons blad is geweest. We moeten, hoe kan het anders, van zorgen gewagen, maar daarnaast kan toch ook gewezen worden op ontvangen zegen. Met dankbaarheid kunnen we op het afgelioopen jaar terugzien. Hel lczerstal 3,reidde zich gestadig uit, de band met de lezers werd sterker en meermalen mochten ayc beschamende Wijken van belangstelling en waardee ring ontvangen. Niet liet minst toen «enigen tijd gele den 1 a-V.en y. vl tot het uitschrijven Aan c. ii oW'grAdcc-ninjg teneinde te ko men tot t-e st'f I -ii c van c-an i '.g -n druk kerij. Zal, zoo werd gevraagd, deze leening slagen? Do tijden zijn immers zoo ongun stig, in alle kringen wordt geklaagd over slapte en malaise, alles is zoo onzeker in deze dagen. Welnu het antwoord is reeds gege ven. Met groote daukbaarhe-'d kan worden gemeld, dat de leeniijg reeds zoo goed als volteekend is, dat dus niets meer de stichting van een eigen -drukkerij in den Aveig staat en met de A'oorber-eidende maat regelen een aanvang worden gemaakt. Daarmee bet spreekt vanzelf zijn nog volstrekt niet allo moeilijkheden overwonnen, maar w< l mag worden ge constateerd, dal we het gewenschte ideaal naderbij zijn gekomen. Doen zich geen bijzonderheden voor dan zal ewer enkele maanden de drukke rij in werking worden gesteld en kan in 1925 ons Wad op edgen drukkerij worden gedrukt. Me-t opgeAvektlie;id gaan we dan ook den nieuwen jaarkring tegen met de bede dat God ook dan den arbeid van ons orgaan wil zegen-en en het dienstbaar stellen aan de komst van Zijn Koninkrijk, de ver heerlijking van Zijnen Naam en tot de bevordering van de belaDgen van land en volk. Aan allen die ons in het afgeloopen jaar steunden brengen wij «een wooid a'an harteb'jken dank en wij voegen daaraan toe den wensch dat het door eendrachtige samenwerking zal gelukken ons orgaan in 1924 meer en beter aan zijn doel te doen beantwoorden. I IN MEMORIAM. Pieter Jacobus Mulder, t Langzaam uitgedoofd. Telkens nog oven opflikkerend het steeds zwakker wordend leven-slicht. Al grooter tusschenpoozen tussohen de heldere obgen-bli'kken, maar eindelijk toch is het laatste schijnsel van h-eit eens zoo helder lichtend leven van dien stoeren werker a^erdhvenen. Vooral bij de ouderen onder ouzo le zers zal bij menigeen weemoed het hart a-ervullen bij het verscheiden van dezen eens zoo Avelbskenden fieuur i-n het leven van velerlei kring van Christelijke actie. Konden we op 23 Juni 1921 bifj zijn 85sten verjaardag reeds wijzen -op de gave aan onze kringen in den thans dverleden© geschonken, ook nu drijft warme sympathie ons tol het schrijven A'an dit woord, gewijd aan zijn nagedach tenis. Want sympathie Avas hij waard. Mooie dagen rijzen in onze herinnering als we zijn lange levensloop nagaan. Dat stoere werken voor zijn eigen zaak, die hij wist omhoog le werken van niets tot een zaak van naam, zeer goeden naam, tot ver buiten Leiden. Dat heeft hem moeite gekost. Maar werken, trouw gesteund door zijne onvergetelijk© vrouw, was zijn lust van Maandagmorgen tot Zaterdagavond. Van den 8-uren-dag was hij tegenstan der en dat mocht hij zijn, Averker als hij altijd was. Wat niet beteekende dat hij voor zijn ondergeschikten niets voelde. Dat kan Avel anders worden getuigd. Hij wist Zich geroepen door God op de plaats, die hij innam en in 't gevoel van dien heiligen plicht heeft Ihij gearbeid, zoolang het voor hem dag was. Ja langer! Want mog altijd, haast tot zijn laatste dagen toe had zf jn oude le venswerk, had aMe Christelijke arbeid zijn warme belangstelling. Nog vaak, als we hom zagen, wilde hij dan zijn al-s in voorbije dagen, wilde hij nog sturen, nog niets nan zijn aandacht la.ten ontgaan. We hoorden hem dezor dagen noemen alls niet een makkelijk man. Dat Weten we -ook vzel, maar we voe-: gen er dadelijk aan toe, dat een derge lijke qualificatie meer wordt gegeveu van menschen, die weten wat ze willen. En zoo was de oude heer Mulder. Als 't moest met ikracht de hindernis sen wegbrekend, wat -deze of gene, meer gemoedelijk aangelegd, wel eens moest hinderen. Een man als Golijn had zijn hart. „Dat is een man, waar ik vOor bild", zei hij ons eens. Iets aran zulk een onverzettelijken geest, niet gedreven door eigenzinnig heid, maar door het gevoel van oen heili ge levensroeping bezielde ook dien oa'ct- ledene. Dat gevoelen heeft hem ook bezield toen hij eerst in 1900 de pl'-aats van Prof. Siegenbeek v. Heukelom voor district lf ?,n den Raad moest innemen en ook na 1903, toen hij Prof. Drucker's plaats izelis A'oor het ©er-liberale district I ging ver vullen. Op den avond van zijn verkiezing meest, voor er een woord over do glo rieuze fverwinnig werd gewisseld, eerst iu den broederkring van werkers God ge- loofl en moest eerst Ps. 72:11 opklinken. En dat dit maar geen vorm Was, bleek, ah; hij getuigde van liet bsgtosel, dat in ry m leefde. Dat heeft hij onder burgemeester Was evengoed gedaan, als onder burgemeester De Ridder en onzen tegenwoordigen bur gervader. Aan hat Zoeklacht J: Leiden 31 Dec. 1923. M'n laatste zoekliclitje dit jaar. Ik tracht niet met m'n lampje héél liet jaar '23 le belichten cn evenmin waag ik een, trouwens hopelooze poging, om iets- van de toekomst te zien. Daarvoor hangt een ondoordringbaar gordijn waartegen mijn zwakke lichtje niets vermag. LieveT vest:';g ik de aandacht op een mooi© gelegenheid om het nieuwe jaar met een goede daad te beginnen. Er zijn in ons land Ae?e arbeidersge zinnen die onder en door de Lb.c. lijden en zo zullen er ook zijn in 1924. Maar gedachtig aan liet „draaet elkan ders lasten" heeft het Ckr. Nat. Vakverb. een fonds om deze vreeselijke ziekte to bestrijden. I Hoe sterker dit fonds, hoe meer kan worden gedaan. En nu worden morgen ondanks de kou en de kilte, geheel belangeloos door mo:sy jes bloempjes ten a-erkoop aangeboden, nadat anderen "eveneens be'angeloos do noodige voorbereidingen hebben getrof fen. I Een prijzenswaardig werk is dat En daarom twijfel ik niet of al'en d:o reden hebban om te danken en wie lieeft dat niet! zul'en door het koopen a'an een bloempje hurme dankibnarhc:d toonen cn daard-oor blijk geven, dat zij mede bereid zijn elkanders lasten te dragen. Laat de eerste dag a-an 1924 voor bet T. B. C.-fonds een 'goede dag zijn. En zij 1924 aroor allen die weieens in dit hoekje neuzen, een jaar van Tijken zegen. OBSERVATOR. Maar als in 1915 den bijna 80-jari-gon leeftijd werd bereikt moest liij heengaan, doch geëerd door vriend en tegenstander. Voortaan zagen we den heer Mulder als ambteloos burger zijn dagelijksche wandelingen doen. Nog eens bezoekend de instellingen, waarvan hij tot z'jn (lood bestuurd er of regent bleef of nog vol be- langstelling voor de dingen, d'ie stad cn land aanpjji'gen. Open ging hem 't hort dan nog a's in de revoïbt'-edagen hij als voorzitter van het Tehuis A'oor Militairen een breode schare van militairen kon toespreken, waaram hij wist, dat in hun hart, als ie 't zijne liefde voor Oranje leefde. Maar de wandelingen moesten ingekort eii na een kort ziekbed is dit zoor actieve leven uitgebluscht. „Voorgeslachten kwijnden henen" z:n- gen we in deze dagen. Met den heer Mul-* der is er ook weer een heengegaan van een geslacht, Avaarvan misschien nog maar een heel enkdie ©ver is. Maar hij laat een lichtend spoor na van AviKskracbt, beginseltrouw en geloof, die 't tihans levend geslacht kan, moet op-« wekken om even getrouw, als 't moet met dezelfde onverzettelijke trouw aan onze heilige be'gin'seJen als deze ©verleden© te staan op de plaats, d^e God on9 in dit leven IgeefL Zijn nagedachtenis zal onder ons tot zegening zijn. Zulke menschen hehl>eü niet a'oor niets geleefd. STADSNIEUWS. De vorst. Als laatst© surprise in 1923 kwam een vrij pHotseüing© en gestrenge voTst ©na tvetrradseu. De minimum-tlhormometor wees vanmorgen reeds 10° vorst aan eu het ziet er weil naar uit, dat het vriesweer wat aan zal houden. Velen vree-zen vo* len hopen ook! De Leidsch© ijsclul» open* de hedenmorgen haar banen, zoodat da ridders van het gladde ijzer weer kun* nen .genieten. Een weekje genot van onze nationale sport zou velen niet on* gewenscht voorkomen. I Glad ijs Het spreekwoord, dat men zich lvij voorkeur niet op glad ijs moet wagen, ia vanmorgen weer eens bewaarheid. Het restant van de gevallen sneeuw, verwaterd en weer beA-roren, maakte de toch al moeilijk begaanbare Leidsche straten nog gevaarlijker. Toen de auto van Dr. J. Br. voor de woning van den eigenaar op hot Rapenburg zijn draai zou nemen, gleed het voertuijg achteruit en was ondanks de pogingen van den bestuurder, niet meer to houden. Deze kon door een handigen sprong z:ch nog juist van het gevaar redden dat de auto in werkelijkheid ondervond, n.L te worden ondergedompeld. Do auto zakta door de balklooze jjslaag heen en kon slechts met moeite weer op het droge ge* bracht worden. i— Op de Vrijdag gehouden ve<i-nrkt ia waarschijnlijk een Texelsche ram - P een verkeerde AYSJgen geplaatst, cn v r- volgens door den eigenaar van dc/..-n gen meegenomen, althans de rechttnft-a/o- e'igenaar Avacht nog steeds op het <i r, naar welks verblijf thans door de p"iln>| een onderzoek wordt ingeste. 1. i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1