Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEIDSCHE 20URANT ABOÜNEÜI£iiTSPRIJ$ fn Lelden en buiten Lelden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f2.59 Per week ...,f0.19 franco per post per kwartaal f2.90 Qii nummer bestaat uit twee bladen. 4üe JAARGANG. - ZATREDAG 29 DECEMBER 1923 - No. 1125 j BureauHooiqracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 Posirekeninn 58938 Is bescherming gewenscht? I II. In «en vorig artikel hebben -wij be toogd, dat dank zij den eenzijdig vrijen invoer zooals die in ons land bestaat en die met bet vrijhandelsstelsel niet ver ward mag worden, door de maatregelen van het buitenland ons afzetgebied wordt verkleind, onze nijverheid ernstig wordt geschaad, en onze waren duurder wor den, terwijl de loonen dalen en de werk loosheid grooter wordt. Ons afzetgebied wordt kleiner. Door de hooge invoerrechten die in andere lan den worden geheven, hebben wij de grootsten moeite om daar te concurr.ee- xen, omdat onze prijzen bijna altijd te hoog zullen zijn. Wordt dus de concurrentie met het buiteland bemoeilijkt, ditzelfde geïdt ook in ons eigen land. De buitenlandsche fabrikanten hebben een grooten voorsprong in het e'gen land waar ze krachtig beschermd worden, maar ook omdat ze in vele gevallen goed- kooper fabriceeren dan onze fabrikanten een grooten voorsprong hebben. Wat ze zelf niet kunnen gebruiken stu- Ten ze hierheen, wat dank zij onze lage invoerechten gemakkelijk en voordeelig in ons land. En zoo worden steeds meer vreemde waren ingevoerd en het publiek van de eigen nijverheid vervreemd, met als noodzakelijk gevolg een geringere ont wikkeling van en verminderde belang stelling voor het Nederlandsche fabrikaat, zoodat we tenslotte haast legen wil en dank het buitenland in. de armen woeden Hier dreigen nog andere gevaren. Doordat onze industrie kwijnt en zich niet kan ontwikkelen, wordt het steeds moeilijker fliuke werkkrachten en vol doende kapitaal te verkrijgen. Zij die kap:taal bezitten steken 't ge woonlijk liever in bu'tenlandsche papie ren, met al de nadeelige gevolgen daar aan verbonden. De laatste jaren is dit eenigszius an ders geworden. Echter niet omdat het vertrouwen in die industrie zooveel groo ter werd, maar meer in vedband met den oorlog en zijne gevolgen. Wordt de toe stand in het buitenland weer meer regel matig dan zal hetzelfde versoh'jnsel dat vroeger viel waar te nemen, waarschijn lijk opnieuw worden gezien. Er is nu eenmaal en niet ten on rechte een gebrék aan vertrouwen in Nederlandsche ondernemingen, voor wie de strijd om het bestaan daardoor steeds moeilijker wordt. Een ander gevolg van dien z.g. vrijen handel ie, tlat de waren duurder Wor den. Dit ligt zoozeer voor de hand dat een nadere toelichting als overbodig kan worden beschouwd. Hoe gemakkelijker de voortbrenging, hoe grooter de omzet, des te lager zullen ook de productiekosten zijn. Het iis hij vele fabrikaten alleen de groote omzet die het bedrijf winstgevend maakt. Daalt de omzet, dan zullen de productiekosten naar evenredigheid wei nig verminderen, met het noodzakelijk gevolg, dat die prijzen moeten stijgen. Dat de algemeen© welvaart 'door de we:nige ontwikkeling en den geringen bloei van de industrie niet verbetert be hoeft n;et nader te worden aangetoond. De maatschappij is een geheel. Ook van haar geldt, dat als één lid lijdt, alle le den mede lijden. Als de industrie kwijnt ondervindt zoo wel de fabrikant als de arbeider daarvan de gevolgen. Alleen in een bloeiende in dustrie kunnen behoorlijke loonen wor- 'dne betaald. N'emand minder dan Mr. Pierson, een Vrijzinnig man en overtuigd vrijhande- "aar tevens, heeft dan ook getuigd: „Het bnitenlandsclio recht zal in den ?egeB niet zoo zwaar zijn, dat al onze uit roer onmogelijk wordt, maar zal slechts(f) In die mate op onze goederen drukken "Jat wij ons met 1 a g e r o p r ij z e n te vreden moeten stellen en slechts geringe hoeveelheden kunnen plaatsen. Onze arbeidsloonen zullen dientenge volge dalen on, hoe bedroevend dit overigens moge z;jn, bet zal bet eeni ge mi i d d o 1 wezen om ons in staat to stel len tot voortzetting van onzen uitvoer- hande?, zij het dan ook op bescheiden en minder voordeeligor voel?' Ziedaar het getuigenis van een vrij handelaar. Lager arbeidsprijs, geringere produc- tie, minder voordeeügcr voortbrenging, zijn volgens. Mr. iPerson de gevolgen van den hooggeprezen vrijen handel. Wèi heeft Salomo lorocht gezegd, dat de sïagbn zijn voor den rug der zotten. Er Is nog een ander bezwaar tegen onze huidige hande^politiek en wel een zeer gewichtig bezwaar, n.l. dat ons land tegenover de maatregelen van het buiten land vrijwel machteloos staat. Wij hebben geen wapenen om ons te verdedigen, maar moeten lÜjdelijk af wachten wat over ons wordt beschikt. Wij hebben niets te geven, niets aan te bieden, maar kunnen ook niets eischen! Vreemde mogendheden kunnen van onze artikelen buitengewoon hooge rech ten eischen, de invoer ervan totaal onmo gelijk maken en een bepaa'de lak van in dustrie desnoods vernietigen, onze be handeling blijft dezelfde. Wij hebben onze wapenen al bij voor baat uit handen gegeven. Nu wordt hiertegen aangevoerd dat maatregelen van tegenweer voor een klein land als het onze a 11 ij d bedenke lijk zijn, met het oog op do gevolgen. En natuurlijk, warneer een landje als het onze een aanvallende hande's- polit'ek ging voeren, dan zou men gelijk hebben. Maar Meruit volgt niet. dat wij de wa penen moeten vernietigen waarmede wij ons in tijd van nood kunnen verdedigen. Hoewel ons land klein is en er wel geen oogenblitk aan zal denken een oorlog met een groote mogendheid u;t te lokken, gaan wij toch niet zooals politici zon dier verantwoordelijkheidsgevoel wen- schen het leger naar huis sturen eu de vloot vernietigen? Wi'i treden niet aanvallend op. Maar als het noodig mocht zijn, zullen we onze vrijheden en rechten verdedigen. En het gevolg is 1914 leerde het dat zelfs de grootste mogendheden ons respecteeren en met ons rokenen. Öp handelsgebied heeft men in ons land d't eenvoudige lesje nog niet kun nen lee'^en, hoewél ook in dit opzicht een natie met betrekkelijk zwakke krachten, door zich behoorlijk tö wapenen, nog veel bereiken kan. Is het woncLer dat wij voor den z.g. vrijen handel weinig geestdriftig ge stemd zijn? Wij wenschen ons niet, terwiPo van een dogma met lagere prijzen, verminderden omzet en nvndore werkgelegenheid tevre den te stellen. En wij onderschrijven geheel wat in dertijd door een verdediger van de Ta- riefwet-Kolkman werd opgemerkt: „Wanneer het buitenland door een in voerrecht onze voortbrenging stil zet of schaadt, dan we'ischen wij dien toestand niet als den best mogelijken te aanvaar den. Integendeel, wij wenschen te onderzoe ken of een invoerrecht op dat artikel hier geheven, or.s het terTein kan hergeven dat het buitenland ons afhandig wil ma ken. Zoodoende, behoudt men do voortbren ging in haar natuurlijken baan en be stendigt men de industrie die op den duur het goedkoopst voortbrengt. En op die wijze behartigt men tevens de belangen van den verbruiker." V Troelstra bekeerd. Het Sociaal-democratische hoofdor gaan „Het Volk" geeft een beschouwing over do jongste opdracht tot Kabinets formatie, die niet geheel zonder be lang is. Het geheel is geïnspireerd door vrees. Vrees dat het „reeds stinkend lijk der coaflitie" toch nog niet geheel dood is en vrees niet minder voor Minister Go- lijn van wien zoo hartgrond:ig gehoopt wordt dat hij voorgoed van achter de Ministerstafel zal verdwijnen. Dat is hét echter niet wat dit artikel belangrijk maakt. Als eerst de feiten zooals het roode orgaan zich die denkt zijn gememoreerd, schrijft „Het Volk" o.m.: Wij moeten eerlijk verklaren, zulk een schending van ons parlementaire stelsel, zulk een wij zeggen het de „N. Rott. Crt." na op den kop zet ten der staatsrechtelijke verhoudingen, tot heden in ons land onmogelijk te hebben geacht. Didien de oplossing van de krisis langs (lezen weg mocht worden verkre gen, zal de redding onzer parlementai re demokratie de eerste tatvk zijn van allen, die nog hechten aan do verdedi ging onzer volksvrijheden tegenover willekeur van Kroon en parlijheer- schappij." Met belangstelling hebben wij van deze uitspraken kennis genomen. Er as toch een tijd geweest dat Mr. Troelstra er anders over bleek te denken, en tegen een grove schending van or.^ parlementaire ste'sel en het op den kop zetten der staatsrechterlijke verhoudin gen niet het minste bezwaar bleek ie hebben. Het was in 191S teen getracht werd de revolutie in te luiden en zonder met de eischen van ons staatsrecht ie rekenen ons land over te leveren aan de gruwe lijke dictatuur van arbeiders- en soldar ten raden. Het was in 1918 toen Mr. Troelstra van do wettig gekozen regeering eisphte af te treden om plaats te maken voor een groep revolutionaire schreeuwers, die z'ch op hun „grooten bek" beroemden en d'.'e door de revolutiekoorts aangegrepen, alle zelfbeheersching kwijt waren. Het was in 1920, toen Mr. Troelstra een tegenstelling maakte tusschen for- meele en sociale democratie, toeai het héétte dat de stemmein niet moesten wor den geteld, maar gewogen en toen de „dictatuur van het proletariaat" werd be pleit. Aanvankelijk heette het dat do roode leider zich vergist had, niet wat betreft het principe, maar wat betreft de werke lijke verhoudingen. Thans echter is dat anders geworden en worden de Soc. Democraten opgeroe pen, te strijden voor het parlementaire stelsel en het helioud van de staatsrech telijke verhoudingen en de volksvrijhe- den tegenover willekeur van Kroon ©n partijheerschappij denk aan 1918! to verdedigen. Wij zijn het met de beschouwingen van „Het Volk" niet een3. Maar van d i t voornemen van den v roe geren revolutionairen dictator, ma ken wij toch met voldoening melding. Merkwaardige uitspraak. In „De Katholieke School1", een blad dat onder redactie staat van den heer Bulten, een der dissidentie Kamerleden, kwam dezer dagen de volgende ontboez'e- ming voor: Colijn-triumphator zou dan zijn eischen, zijn onverbiddelijke eischen ste'len. En men zou hem slechts O gehoor zamen hebben. Dan hielp er geen lieve-moederen meer aan: art'kel 40 was voor de haaien; de 20 pet. gingen de schatkist in! Zoodat de komst van Golijn voor ons beteekenen zou een strijd op leven en dood voor 't bebond onzer maatschap pelijke pos:tie. Waarvoor de Lieve Heer ons bewaren moge! Geen oplossing der crisis kan voor ons zoo fataal zijn als deze: een kabi- net-Colijn! Dan zou opnieuw de storm klok moeten luiden, tenzij Colijn de tweede een ander ware dan Golijn de eerste is geweest. Het aanblijven van den heer Golijn zou voor deze Staatsleden dus beteekenen een strijd op leven en dood. De hoop woTdt uitgesprokon, dat God ons voor den terugkeer van Golijn moge bewaren. Een Kabinet-Golijn wordt bier de meest fatale oplossing van de crisis ge noemd. Een zeer merkwaardige uitspraak is dat. Hieruit volgt dat door Staatslieden van het genre Bulten als voorwaarde voor sa menwerking den eisch zou zijn gesteld dat do leider van de A. B. partij in elk geval buiten het Kabinet moet blijven. Een e'.sch waaraan de Nederlan- der dan reeds bij voorbaat tegemoet komt, door op den voorgrond te stellen dat van de zittende Ministers n i e- mand kan worden gehandhaafd. Wij erkennen de noodzakelijk heid van een spoedige oplossing van de critsis enr de wenschelijkheid van een rechtsch Kab'net. Maar wanneer zulk een oplossing al leen kan worden verkregen door onzen veelgesmaden leider een trap te geven, dan hopen we toch en vertrouwen we, dat onze A. R. Kamerfractie voor de oer zal bedanken en aan R. Katholieken en Chr. Historischen de verantwoordelijkheid voor den gang van zaken zal overlaten. STADS^SEUWS. DE 3-OCTOBERFEESTEN IN 1924. De 3-Octoher-vereeniging kwam gister avond in Jaarvergadering bijeen. Het was der opkomst wel aan te zien dat er iets bijzonders op til was. De groote bovenzaal van „In den Ver gulden Turk", die bij deze gelegenheid meestal slechts enkele plaatsen in haar gezellige ruimte zag bezet, was nu meer dan vol. Do voorzitter, de lieer W. v. d. L a a n, sprak dan ook in zijn openingswoord zijn blijdschap uit over de groote op komst. Spr. ging achtereenvolgens ver schillende factoren na welke er toe heb ban medegewerkt dat ook ditmaal de 3- Oct. feestviering weer schitterend is ge slaagd. Met dank gewaagde -spr. van hot sclioo- nc weder dat wel de grootste factor is voor een goede feestviering. Een andere factor evenwel is de kracht die de vor- eeniging zelve kan. ontwikkelen. En dat is bij de 3-Oct.-Vereeniging in orde. Een vorceiiiging met 0000 leden toch, 1; a n wat doen, en heeft dan ook wat gedaan. Ook de medewerking liet niets te wen schen over. In dit verband noemt spr. in het bijzonder de Militaire- en Burgerlijke autoriteiten, en n;et het minst de politie, die wel een bijzonder woord van lof toe komt voor haar voortreffelijk optreden. Een bewijs daarvoor vormen zeker wel het steeds grooter wordend aantal schrif telijke sympathiebetuigingen die het be stuur uit alle deelen des lands niet alleen, maar zelfs van buiten het land, ja zelfs uit de Kaap, mocht ontvangen. Naast de modeweTkingder leden die vcor het meerendeel weer u istekend was, dient ook genoemd de aangename samen werking van het bestuur zélf, waardoor eeu doelmatige taakverdeel'ing en dus goede resultaten konden worden bereikt. Ook de Leidsche pers bracht spr. dank voor haar dappere medewerking. Deze medewerking en sympathie geeft het be stuur moed, in de ingeslagen richting voort te gaan. Met eenvge woorden gaf spr. vervolgens de richting aan waarin het werk dor vereen, zich het eerstkomende jaar zal hebben te bewegen, in verband met de a.s. 350-jar:ge herdenking van het Ont zet. Na Den Briel en Alkmaar komt nu Leiden aan do beurt, en spr. twijfelt niet, of Leiden zal ook d:traaal flink voor den dag komen. (Applaus). De heer P. Boot Jr., 2de secretaris, las vervolgens de notulen der vorige ver gadering, waarin het fecstplan was vast gesteld. Een warm applaus bevestigde de goed keuring dezer notulen. Aan het jaarverslag van den penning meester, dat vervolgens werd uitgebracht, is het volgende ontleend. Ontvangsten: contributie f 9242. Entréeloaarben Schut- tersland f 3584.50, id. Raainland f 4632 35. Staangeld Sohuttersland f 5524.40, entréekaarten Gehoorzaa-l f 733.20, subs-'d1'© Gemeente f 1000. Saldo vorig jaar f 1025.7814. Het enkele kleine posten tezamen f 26296.88 U'tgaven: BeYistmg publieke vermake lijkheden f1788 57. drukwerk f874.92, ochtendfeest f 1453 22, middagfeost f 10.713 0514, avondfeest f5180.76, mu ziek f 1639.40. diversen f 3105.55, saldo f 599.94. De balans geeft een kapitaal aan van f 11.500. De secretaris, de heer N. G. Spaar garen, deed voorlezing van zijn Jaar verslag van de werkzaamheden en het leven der vereenig;ng. In de eerste plaats werd daarin aan dacht gescihonken aan het aftreden van den vorigen voorzitter, den heer W. v. Rossum du Chattel. Evenals dit reeds op verschillende tij den en in verschalende bladen geschied de werd ook in dit verslag met waardee ring gewaagd van zijn groot inzicht cn krachtig initiatief waardoor de vereeni- ging is geworden wat zij is. (Applaus). Uit het verslag (waarop wij nader ho pen terug te komen) bleek o.m. dat de medewerking van het publiek nog niet im alle opzichten is, wat zij wezen kan, en wezen moet, om het feest ook voor hen die voor de leiding ervan hebben zorg te dragen, tot een waarlijk feest te maken. Tevens werden de redenen genoemd waarom diemaal de gerant van „Zomer- zorg" bij het verstrekken van toegang tot liet Schuttersland is voorbijgegaan. Wat het feest betreft, evenals de voorzitter dit uitsprak, noemde het verslag de feestvie ring terecht uitstekend geslaagd, dank zij de reeds genoemde factoren. Aan het applaus dat op de voorlez;ng van het verslag volgde, kwam schier geen einde. Noch thans achtte de voorzitter het niet overbodig den secretaris dank te zeg gen voor zijn inspannig en toewijding, er den wensch aan toevoegende dat oen kracht als de heer Sp. is, nog lang voor de vereeniging worde gespaard. (Ap plaus). De heer Ebbink bracht namens de com. v. controle verslag uit van 't nazien van kas en bescheiden van den penningmees ter, als resultaat waarvan weTd medege deeld dat alle bescheiden in orde waren bevonden, weshalve het financieel beheer onder applaus weid goedgekeurd. De heeren Bredewold en Ebbink gaven in overweging in het vervolg wat meer zuinigheid te betrachten, waarop de voor zitter de gevallen die tot bedoelde opmer king hadden aanleiding gegeven op zoo danige wijze toelichtte, dat het huidig beheer werd gerechtvaardigd. Aan do orde kwam vervolgens de ver kiezing van cenige bestuursleden. In de comm. v. slemopneming werden be noemd de heeren v. Lith, v. d. Waard en Breebaart. De heer Ebbink maakte talrijke aan merkingen op de wijze van candi daal stel ling, speciaal wat de vermoedelijke al- of niet geschiktheid van d'e voorgedragen personen betreft. De voorzitter verdedigde het standpunt van het bestuur, dat blijkens de teekenen von instemming vrijwel door de vergade ring werd gedeeld. Na dit intermezzo, dat nogal kalm werd aangehoord, werd overgegaan tot stemming, die tot uitslag had, diat de drie aan do beurt vau aftreding zijnde heeren, AH¥£KT£i«TgE.Pri|JS Gewone advertentiën per regel 22X cenfc t Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei I Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiërt - bij vooruitbeta* van ten hoogste 30 woorden, wordea. «n „„„f Ir. J. G. v. Hoolweiff, Mr. P. M. Trap man, en B. W. Wichers Rollandet wer- den herkozen terwijl in de bestaande vacature (de heer v. d. He'jden had rijn benoeming niet aangenomen) werd gek<H zen no. 1 van de voordracht, de heer Ir. A. M. Touw. In verhand met de steeds drukker wor-« der.de werkzaamheden, en de op handen* zijnde buitengewone feestviering, werd het noodig geacht het bestuur met twee leden uit te breiden. Als zoodanig werden voorgedragen de heeren Jb. Scbols, M. Ivoert, E. Kelder, en Mr. A. W. J. van Vrijberghe de Coningh. Het voorstel om tot uitbreiding over te gaan werd op verzoek van den heer Eb- bink in stemming gebracht en daarna met groote meerderheid aangenomen. Uit de stemming bleek, dat 95 leden de vergadering Irjwoonden. Benoemd werden de twee eerstgenoemd de heeren. Alle gekozenen, voor zoover aanwezig, verklaarden hunne benoeming aan te ne* mem. Nadat aldus de „verk'ezings"-werk- zaamheden waren geëindigd, gaf de voorzitter een uiteenzetting van het voorloopig plan tot viering van de 350- jarige herdenking van hot Ontzet van Loiden. De 3de October zal in 1924 vallen op Vrijdag. Het ligt in de bedoeling om reeds aan den vooravond, dus op Donder* dagavond de feestel'jkheden een aanvang te doen nemen, met klokgelui, en zoo mo gelijk ook met kanongefou'der. Getracht zal worden dien avond do be- schikk'ng te krijgen over de historische Pieterskerk, om daar een plechtige her denkingsdienst te houden, waarin een spreker zal optreden, bijgestaan door so1©- of koorzang. Nog denzelfden avmd zullen do feest terreinen worden geopend. De 3 Ocotber zal als gewoonlijk worden aangevangen met reveillemuziek, waar schijnlijk weer te geven door het Leidsoh Poli tie-muziekcorps. Te 8 uur weer koraalinuziek, eventueel in wat uitgebreider vorm dan andere ja ren. Wat het historisch feit betreft, dat ge woonlijk in het ochtendprogramma ec-tt plaats had, heeft men gemeend daar dit maal een ander onderwerp voor te moe ten kiezen dan de „intocht van de Wa tergeuzen", die nu reeds driemaal achter een werd voorgesteld Het feit dat men ditmaal wil voorstel len, is het Binnentrekken van den weesjongen met de gevon den hutspot. Verwacht wordt, dat dit nummer wel zal inslaan, terwijl het te vens in de bedoeling ligt, ditmaal als extra feestgave bij de uitdeel'ug van ha ring en brood, een hoeveelheid hutspot te verstrekken. Van 810 uur zal deze uitdeeling plaats hebben, waarna van 1011 uur de p'echtige herdenking in de godsdienst- oefeningen der verschillende kerken zul- len plaats hebben. Mocht de hoop van allen in vervulling gaan, en H. M. de herdenkingsfeesten met Haar hoogo tegenwoordigheid ver- eeren, dan ligt edhetni lh eeren, dan ligt het in de bedoeling, te on geveer 1 uur door H. M. de Koningin te doen onthullen het groot- sche monument, dat, indien de daartoe opgerichte Comm. in haar pogin gen slaagt, zal worden opgericht in het Plantsoen, op de plaats waar vroeger de Korenmolen d' Oranjeboom (applaus) stond, welke uitzag op de Lammerschans. Na beëindiging van deze pléchtighod, die ditmaal wel het glanspunt van de Herdenking vorait, zal H. M. de Konin gin zich begeven naar de Zoterwoudsche Singel, waar tegen dit uur een schitte rend waterfeest zal aanvangen, voorstel-j lende een belangrijke gebeurtenis uit de gouden eeuw onzer historie welke des- j tijds plaats vond op den Hofvijver te - 's-Gravenhage, n.l. de verloving' van Prins Willem II (16471650V m e t de dochter van den Koning v. En- geland, Maria Stuart. Terecht kan van dit feest oen sehitlc- rend effect worden verwacht. Verder zal' op dezen laatstcn feestdag "n keraden worden gehouden. 's Avonds wordt een groote histo rische lichtstoet (1574—1927) georganiseerd, die eveneens belooft cel schoons te zullen laten zien. Zaterdagmorgen to 1014 uur zal een herhaling worden gegeven van het schit terend waterfeest, om het groote publiek meer gelegenheid te geven, het van nabij gade to slaan. Verder zal op deze laatste feestdag con groote historische optocht worden gehouden, verschillende persoivu en tafereelen uit de gouden eeuw voorstellende, waarna 's avonds als naar gewoonte een schitterend vuurwerk deze buitengewoon interessante en uitgebreid* feestviering zal besluiten. Deze plannen zijn weer, naar dc voor^ meedeelde, afkomstig van de heeren W* v. Rossum du Chattel, cn dr. F. v. "VN 'jlcj die reeds vele malen oen ycelger ma wisten saam to stellen. i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1