Dagblad voor Leiden en Omstreken.
NIEUWE LEIBSGHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
J In Lelden en bulten Leiden
waar agenten gevestigd jijn
Per kwartaal ,...12.59
Per week f 0.19
'Franco per post per kwartaal 12.80
4tie JAARGANG.
ZAT.gRï, AG 10 NOVEMBER 1923
No. IG85
BureauHooigracht 35 Leiden - Te!. Int. 1278 - Postrekening 58936
aovertehtie-phijs
V Gewone adverter.tiën per regel 22 K cent,
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief»
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiëm bij vooruitbeta
ling van ten boogste 30 woorden, worden
dagelijks geplaatst ad 50 cent.
Qi* nummer bestaat uit twee
bladen.
Een rechtsch kabinet?
De samenwerking van de rechtscke
partijen is voor ons land van groote be-
teekenis en niet te miskennen zogen ge
proest.
Maar volgt daaruit nu, dat onder alle
omstandigheden op de vorming van een
rechtsoh Kabinet moet worden aange
stuurd en dat ten koste van alles moet
worden getraokt opnieuw do formatie van
zulk een Kabinet te verkrijgen?
Deze vraag is thans actueel.
Er zijn er cók in onze kringen die niet
kunnen inzien dat onze leiders de conse
quentie van het Kamervotum moeten aan
vaarden door ronduit te erkennen dat
thans Troelstra of r_' zoals de Neder
lander adviseert aan Marchant de
beurt is een Kabinet samen te stellen.
Is dat, zoo vraagt men, geen spelen met
vuur?
Hebben we dan niet in Duitschland ge
zien de ontzettende gevolgen van een re
geering waarin de uiterste elementen de
leiding hebben?
Is het dan niet waar, dat Mr. Troelstra
en zijne politieke "vrienden regelrecht op
een omkeering van de bestaande orde
aansturen en dat do revolutio him
ideaal is?
Moet dan willens en wetens onS" land
worden overgeleverd aan mannen die God
en den Christus gram zijn en die in het
Christendom hun voornaamsten vijand
Alvorens deze vraag to beantwoorden,
dienen we ons goed in le denken hoe
thans de politieke situatie is.
Toen in 1922 de Kamerverkiezingen aan
de rechtscke partijen een meerderheid
brachten, is een Kabinet, steunend op die
partijen tot stand gekomen.
Er was geen coalitie, maar alleen de
bereidverklaring van do verschillende
rechtscke groepen om het Kabinet bij de
uitvoering van een bepaald program te
steunen.
Het Kabinet kon dus aan het werk
gaan en het zag zich inzonderheid tot
taak gesteld twee vraagstukken tot oplos
sing te brengen: liet herstel' van het fi
nancieel evenwicht en het regelen van de
bescherming onzer onzijdigheid, hij even-
tueele conflicten in Oost-Azië.
Dat waren do voornaamste punten op
het regeeringsprogram.
Maar wat bleek nu?
Nog voor dit program kon worden uit
gevoerd, werd door een der partijen,
waarop het Kabinet steunde, de samen
werking opgezegd. Een deel van de R.-K.
Kamerfractie weigerde dë Vlootwet te ao-
cepteeren en sprak daarmee tevens uit,
bij de meest belangrijke punten van re-
geeringsbeleid, in he>t Kabinet geen ver-
trouweu te stellen.
De Vlootwet werd verworpen, in de
eerste plaats om die wet zelf, maar, zoo
als niet onduidelijk doorschemerde, mede
omdat men tegen de bezuinigingspolitiek
van dit Kabinet bezwaren had.
Daarmede was aan het Kabinet den be
staansgrond ontnomen en schoot er voor
do ministers niets anders over dan de
portefeuilles ter beschikking te stellen en
plaats te maken voor de oppositie, die
verplicht was het bewind over te nemen.
Volgens het parlementair-constitutio-
neelo stelsel toch, kan een meerderheid
niet volstaan met negatief afbrekend op
te treden, maar rust op haar de plicht de
verantwoordelijkheid over te nemen.
Aan die verantwoordelijkheid mag niet
worden getornd, daar het anders ónmoge
lijk wordt, volgens dit echt democratische
stelsel te r'egeeren.
Wie een Kabinet ten val brengt, weet
dat hij daarmede zekere verplichtingen
op zich laadt en moet ook in de gelegen
heid worden gesteld diien constitutioneelen
plicht te vervullen.
Het zou voor de oppositie buitenge
woon gemakkelijk zijn, indien het Kabi
net, alsof er niets gebeurd was, was blij
ven zitten. Men kon dan weer opnieuw be-
ginnenn met agitatie te verwekken om
daarna opnieuw pogingen te doen do uit
voering van het werkplan onmogelijk te
maken.
Op die wijze echter is geen regeeren
mogelijk.
En wie zich de bèteekenis van deze din
gen indenkt, die moet wel instemmen met
de conclusie door Mr. Rutgers getrokken,
dat een Kabinet, dat voortkomt uit en ge
steund wordt door de drie groepen der
rechterzijde, voor Nederland wol zeer ge-
(Wenscht le achten is, maar dat het in de
feegeven omstandigheden vergeefsche
moeite zou zijn om een reohtsch Kabinet
<o doen optreden, dat zijn program niet
zou kunnen uitvoeren en over een maand
wellicht weder ten valzou gebracht wor
den.
Naar constitutioneelen regel moet het
Kabinet heengaan.
En naar denzelfden regel moet de lei
ding worden overgenomen, door hen die
bij de oppositie de leiding hadden, in dit
geval Mr. Troelstra en zijne naaste geest
verwanten.
Menigeen r il t bij die gedachte.
En het is ook om te rillen en ernstige
bezorgdheid te wekken.
Wie daarvan nog niet overtuigd mocht
zijn, die richtte zijn oog naai* het buiten
land waar de revolutie-partijen den bo
ventoon voeren en waar een zee van el
lende over de volken is uitgestort.
Wie daarvan niet overtuigd mocht zijn,
die leze het van Soc. Democratische zijde
gepubliceerde regeeringsprogram.
In dezen tijd van spanning en dreiging
•wil men leger en vloot, neen, niet afschaf
fen, maar wel vleugellam slaan en tot
weerloosheid doemen.
In dozen tijd, nu een eerste eisch is het
financieel overwicht te herstellen, zal, ten
einde de volksgunst te winnen, met Me
millioenen worden gegooid, en durft men
betoogen dat het niet zoo erg is, als de
gulden in waarde daalt.
Het is om te rillen, inderdaad.
Maar, en daarop moet hier de nadruk
vallen, dat is niet de schuld van do A.-R.
partij of van de Chr. Hist. Unie, die als
één man achter het Kabinet stonden.
De schuld ligt bij de 1 i v e r a 1 e n, die
uit kleinzielige partij-politieko overwegin
gen ook nu weer de leiding van Mr. Troel
stra volgden.
De schuld ligt hij de R.-K. dissiden
ten, die aan eene kwestie, volgens hen
van ondergeschikten aard, het Kabinet
opofferden en aan Troelstra de zego be
zorgden.
De schuld ligt bij die Christenen
die in hunne kortzichtigheid dwaas ge
noeg waren om het leugenpetitionnement
tegen de Vlootwet, met hunne handteeke-
ning te steunen.
Op de vraag of een rechtsch Kabinnet
voor ons land gewenscht zou zijn,
antwoorden wij volmondig: j at
Maar de vraag of thans de vorming van
zulk -een Kabinet m g e 1 ij k is, moeten
wij weer volmondig met neen beant
woorden.
Eerst moet nn de oppositie toonen wat
zij kan.
En als mocht blijken, dat zij niet in
staat is een Kabinet te vormen, dat zij
wel kan afbreken, maar niet bou
wen, dan blijkt daaruit hoe onverant
woordelijk en dwaas zij heeft gehandeld.
Maar ook dan kan er van een rechtsoh
Kabinet geen sprake zijn.
Eerst als blijken mocht, dat. bij een
deel van de rechterzijde een andere ge
zindheid openbaar wordt, zoodat er een
hechte basis is, waarop gebouwd kan
worden, zou er voor zulk oen Kabinet een
bestaansgrond zijn.
V Een machtig wapen.
,.Een stap ter hemel on ter hel".
Zóó teekemie Da Gosta de uitvinding
van de boekdrukkunst.
En geldt datzelfde ook niet voor de dag
bladpers?
Die pers is zulk een machtig wapen.
Maar een wapen dat in de eerste plaats
gebruikt is tegen God en tegen
den Christus.
De peis is geworden een instrument
ten dienste van de stad van Kaïn
dat gebruikt wordt om de stad Gods
afbreuk te doen.
En toch, ook de pers is een gave Gods.
Ook de pers moet Hem dienen en moet
meewerken om Zijn Koninkrijk to doen
komen.
Ook het wapen van de pers mag in de
bange worsteling van onze dagen niet on
gebruikt blijven.
Om nu d'e pers, onze pers, de N. L.
C r t. te heter aan haar doel te doen be
antwoorden, daarom en daarom al
leen worden thans pogingen aangewend
om te komen tot 'n eigen drukker ij.
Daarvoor en met geen ander doel is
een obligatieleening uitgeschreven.
Die drukkerij möet worden een werk
plaats waar gesmeed worden wapenen
voor den heiligen oorlog.
Is het dan te veel verwacht, als het
vertrouwen wordt uitgesproken dat een
ieder gaarne zal meewerken om deze lee
rling te doen slagen?
Mag niet verwacht worden dat met
h 1 ij d s c li a p een ieder zijne schou
ders zal zetten onder dit werk?
V Opgepast.
In het dezer dagen gepubliceerde re
geeringsprogram van de S. D. A. P. komt
een. zinsnede voor, die onze aandacht niet
mag ontsnappen.
Onder do bezuinigingsmaatregelen die
genomen zullen worden behoort ook:
„Een einde te maken aan do kost
bare versnippering op onderwijsge
bied".
Zulk een uitspraak van d i e zijde be
hoeft geen nadere toelichting.
De cultureel© belangen mogen niet wor
den geschaad.
Van het onderwijs moet men afblijven.
Alleen, aan die kostbare versnippering
moet een einde komen.
Het is duidelijk wat biermee bedoeld
wordt.
Do Christenen, dat zijn toch eigenlijk
de mensohen die het volk borneren <Kl de
verdeeldheid in de hand werken.
Inplaats van genoegen to nemen met
de neutrale Staatsschool waar van den^
Christus moet worden gezwegen, eischen"
zij eigen, Christelijke scholen, waar de
ouders hunne kinderen overeenkomst1»
hunne beginselen kunnen laten onderwij
zen.
Die Christelijke scholen zijn den so
ciaal-democraten een dcorn in het oog.
Neen, zij willen niet den schoolstrijd
heropenen, maar toch, aan de kostbare
versnippering op onderwijsgebied moet
een einde komen.
Do bezuiniging daarop komt het
neer zal worden verkregen t e n
koste van het Christelijk
volksdeel.
De Christelijke scholen moeten worden
geknauwd, ziedaar het ideaal van Mr.
Troelstra en zijne vrienden.
Wij' zijn nu gewaarschuwd!
V Colijn had gelijk.
In de Kamer en niet minder in de pers
werd cr Minister Colijn een verwijt van
gemaakt, dat hij van de financieele ge
volgen van de Vlootwet voor ons land een
verkeerde voorstelling had gegeven.
Aanneming van het ontwerp, zoo werd
betoogd, zou de uitgaven doen stijgen.
En dat de heer Colijn het tegendeel be
weerde kwam, zoo meende men, omdat
hij de 3/4 mililoen die Indië voor den
pens;oen).asfc zou vergoeden alleen bij de
Vlootwet in rekening bracht, «terwijl ook
zonder aanneming van die wet dit be
drag door Indië zou worden vergoed.
Thans echter komt liet Handels
blad met de mededeeling, -dat volgens
inlichtingen van bevoegde zijde, de iaat-
ste opvatting niet juist is.
Wij vernemen thans van andere,
maar Gven bevoegde z'jde, dat het aan
bod van Indië, >om f 3.5 millioen bij te
dragen in den totalen pensioenlast, mot
mag worden beschouwd als op zichzelf
staand," maar als onderdeel van het
compromis tusschen Indië en Neder
land, waarvan het ontwerp-Vlootwet
het -resultaat was. Nu dit is verworpen,
is daarmee ook het aanbod vervallen
al kan het later misschien in een nieuw
accoord over de vloot weer te voor-
schijn komen.
De heer Colijn had dus gelijk.
Hij gaf geen verkeerde voorstelling van
zaken.
Aanneming van de Vlootwet beteekendo
voor ons inderdaad bezuiniging.
De waarheid begint de leugen to ach
terhalen.
STADSNIEUWS.
„De stad van Kaïn."
lüen winterlezing? Is deze titulatuur niet
wat te simpel voor den schoonen avond
welke het nieuw-gevermdo comité ons in
de doorknede schriftverklaring van Bs.
R. E. van Arkel heeft aangeboden? Want
het was een schoone ure.
Nadat gezongen was Ps. 25:1, en in
gebed voorgegaan, ving Ds. van Arkel
aanstonds zijn rede aan met een herinne
ring aan de schilderij, welke een voor
stelling geeft van Jezus, ziende op de
lichtstad Parijs.
Parijs als de stad van Kaïn.
Niet alleen Parijs, doch alle wereld
steden, zijn steden van Kaïn.
Hier is de zonde georganiseerd, het
kwaad is in een systeem saamgevoegd.
Eén, omdat het gericht is op een zelfde
doel: de bant tegen God.
Komende tot zijn eigenlijke onderwerp,
in Genesis 4 zoo treffend beschreven,, deelt
spr. zijn onderwerp in drie deelen in: de
oorsprong, de macht en de toekomst van
de stad van Kaïn.
De verwoestende zonde, zegt spr., deed
de menschheid in twee uitcenloopende
lijnen splijten.
Het woord dat Genesis '4 bebeeTScht
vindt men even daarvóór: Ik zal vijand
schap zetten.
De scheiding slangenzaad en vrouwen
zaad!
Na de stelling volgt de ontwdckeling in
het bouwen van de stad van Kaïn.
Reeds in den beginne wordt de vijand
schap openhaar in de verwijdering tus-
schen Kaïn en Abel.
Allo groote beginselen, de korte inhoud
van de geschiedenis der menschheid
wordt in extract gevonden in Genesis 4:
God gaat vijandschap zetten. De inleiding
die aan het bouwen van de stad van Kaïn
'voorafgaat is liefelijk: een huiselijk tafe
reel.
Bccli bij liet altaar komt de splitsing.
Daar wordt de scheiding openbaar.
Tweeërlei zaad: Satan en Christus.
Het moest komen!
Onafwendbaar volgt de moord.
Meer dan een broedermoord vinden we
hier: de vijandschap tusschen vrouwen
zaad en slangenzaad.
Het is de voorafschaduwing van Gol
gotha.
Bij het altaar en op Golgotha eenzelfde
handeling: vrouwenzaad gedood door
slangenzaad.
Doch de dood is nooit volkomen.
Het bloed blijft spreken en getuigen.
Abel wordt vervangen door Seth en Je
zus staat op uit de dooden ten derde dage.
De vloek Gods komt neer op het slan
genzaad.
Kaïn als individu wordt niet slechts
vervloekt..
In Kaïn wordt Satan tot zwerver ge
maakt.
Do aarde is Code's.
Daarom wordt Satan en zijn zaad zwer
vende gemaakt.
Een Ivaïnsteeken een bescherming
Godes stelt de straf nog uit over den
dcods1 ager en zijn nazaat.
God's algemeen© genade schijnt wel
eens meerwaardig dan zijn particuliere
genade!
Het slagenzaad, met Kaïn als voorgan
ger gaat wonen in het land Nod
ZworvcTsland.
Hier wordt de stad van Kaïn ge
bouwd!
Doch vooraf wordt z:jn eersteling He
noch geboren.
Er is een samenhang tusschen de ge
boorte van Henoch en het bouwen van
deze stad.
Kaïn een idea al-verloren man
vindt een nieuwe toekomst, een levens
doel.
Zijn zwerverschap neemt een einde
en daarmede bindt .Kaïn en in hem Sa
tan den strijd aan tegen God, die gebood
dat hij zwerven zou.
Het is de oude worsteling om de schep
ping.
De uit den hemel gestooten Satan
grijpt naar de aarde.
De stad van Kaïn is de opgeheven
vuist tegen God's hevel gij zult zwer
ven.
Zij is de organisatie van het rijk van
Satan in z'n aanvang.
V/as do oorsprong van Kaïu's stad
primitief, het principe van organisatie
was er in begrepen.
En de stad is gebleven en uitgedijd.
De stad van Kaïn sterft nooit!
Overal vinden we haar grondvesten
op elk levensterrein.
In het machtige Babylon der toekomst
vinden we de stad van Kaïn.
Doch tegenover liet groote Babyion stelt
zich het nieuwe Jeruzalem!
God heeft óók een s'.ad een stad voor
Z ij n zoon nederdalende uit den he
mel.
Kaïn'9 stad wordt gebouwd van beno
den naar boven God's stad daalt neer
van hoven naar beneden.
Do eindoverwinning is voor de stad
welker kunstenaar en bouwmeester
God is.
Weet ge, vroeg spr. met ernst, in welke
stad uw burgerschap is?
De macht van Kaïn's stad wordt in
de Schrift gesymboliseerd in den stam
boom van Kaïn's geslacht waarin de uit
gangen der cultuur mede worden getee-
kend.
Lamcch's zonen geven het voorbeeld
van do ontwikkeling der stad.
Op elk gebied zien we de macht van
Kaïn's stad. Satan grijpt naar de schat
ten der wereld.
God schijnt het beste van zijn gaven
te zenden aan het slangenzaad.
Waarom die ongelijke verdeeling?
- De wereld heeft meer algemeene gena
de dan Gocls' volk, opdat de stad van Kaïn
de stad Gods zou dienen in de toekomst
De werklieden, begenadigde werklieden,
maar vreemdelingen, bouwen God's huis,
hoewel onbewust, maar Zijne kinderen
wonen er alléén in.
Wat baat het den mensch al gc-wou hij
do geheele wereld?
Er zijn eer erbarming dan benijding
van de wereld bij Gods volk.
Het slangenzaad wordt toch weer
zwervend.
Er zij gebed voor de wereld, maar er
zij ook heilige oorlog -tegen de wereld.
Op elk gebied zij er strijd
Onze macht is de aanroeping van 's
Heeren naam.
Het beginsel van de Kerk vindt zijn
perste aanzetsel in Seth's geslacht.
Tusschen wereld en kerk, zien we de
zelfde scheiding als tusschen slangen-
zaad en vrouwenzaad.
Te veel steunen we op vréémde mach
ten.
Indien allen, die zich naar Christus
noemen, eendrachtiglijk 's Heeren naam
gingen aanroepen, dan veranderde de
wereld van aanzien.
De toekomst van Kaïn's stad is niet
te vergelijken met wat do burgeren van
God's stad wacht.
Kaïn's stam breekt af, maar Seth's lijn
loopt door tot Christus.
De golven der zondvloed verwoestten do
stad van Kaïn en zijn ïnwouers.
Maar het Godgebeiligd zaad beërft hel
aardrijk.
Nu komt uit, dat de wereld de werk
man van God is geweest en dat Zijn volk
geniet van 's werelds wijsheid;
Aan hei Zoeklicht
Leiden 10 November 1923.
Ook in Leiden schijnt het gilde der be
roeps werkloozen niet onbekend te zijn.
't Zijn menscheu, die cp de hulp van
het Armbestuur geabonneerd z'jn. Die
roosje laten zorgen en die leven in het
vaste vertrouwen dat de veelgesmade „ge
meenschap" hen niet zal laten verhon
geren.
Dergelijke menschen vormen een ge
vaar, zoowel voor de gemeente ala voor
de overige werkloozen.
De gemeente wordt op dio manier
•op veel te hooge kosten gejaagd.
En waar er altijd bij velen een neiging
bestaat om te generaliseeren komt men er
spoedig toe allen over eene kam te sche
ren en te zeggen: zóó zijn nu de werk
loozen.
In Den Haag waar hetzelfde verschijn
sel zich voordoet, probeert men er eon
eind aan te maken d-oor dergelijke men
schen graafwerk te laten verrichten.
Ze moeten dan kiezen of deelen.
Aanpakken of afscheid ncmoa van 't
B. A.
Dat lijkt me een goed idee.
Want even zeker als de werkloozen
moeten worden geholpen -en zoo mogelijk
goed geholpen, even zeker moot aan het
parasiteeren op de „gemeenschap" een
einde worden gemaakt.
Ik zou willen vragen: is wat men iu
Den Haag doet ook in Leiden niet moge
lijk? OBSERVATOR.
De uitvindingen van de stad van Kaïn
worden dienstbaar gemaakt aan Noach
en zijn zaad.
Wij zien het onvolkomen, maar Johan-
nës zag het volmaakt, dat. de schatten
uit "Kaïn's stad saamgebracht en vervol
maakt zijn in het nieuwe Jeruzalem, dat
nederdaalt uit den hemel.
De toekomst' is Christus en Christus "s
in de toekomst.
Met een opwekking om le komen tot
de stad God's, eindigde spr. zijn mot
stille aandacht aangehoorde rede, waar
na gezongen wordt Ps. 87:8 en de web-
geslaagde samenkomst met dankgebed
werd gesloten.
Een nog betere appreciatie van het
streven van het inifiatiefnemend com'té,
door nog grootere opkomst ware wol ge
wenscht.
Heeft de Godsdienst nut?
Met dit onderwerp trad gisteravond ir\
het Leidscho Volkshuis op D r. H. T.
Oberman, uit Rotterdam.
Alvorens op deze vraag „heeft de Gods-»
dienst nut" te antwoorden, wenschto spr.
een definitie te geven van den Godsdienst
Godsdienst is de volstrekte overgave vac
•het streefvermogen des menschen. Om te
voorkomen dat allerlei bij-vragen medo in
het geding komen, stelt spr. voorop, als
de godsdienst, den Christelijken Gods-i
dienst, waarin wij de overgave kennen
van het hart, aan Christus.
Komende tot de beantwoording van de
vraag zelf, zou spr. kunnen beginnen b.v.
met een tekst. In dat geval zou spr. ver-<
wijzen naar de woorden van PauMs: De
Godzaligheid is tot alle dingen nut. Hij
zal dit evenwel niet doen, in de verondcr-<
stelling, dat hij voor een gehoor spreekt,
dat juist bevestiging vraagt van het
Schriftwoord.
Spr. verwijst daarom naar oen der vele
diepzinnige waarheden, uitgesproken
door den Keizer-Christen vervolger Mar
cus Aurelius, die zei: Een mensch is zoo
veel waard, als de dingen waarmee hij
zich bezighoudt, d.w.z. waaraan hij zich'
bij voorkeur wijdt.
Spr. gaat dan nader aaiitoonen de groo-»
te waarde van het Christelijk ideaal, als
een der grootste -waarden, die de mensch
heid ooit heeft gekend.
In het verdere van zijn betoog wijst'
spr. aan de vier hoofdeigenschappen van
het Christelijk ideaal n.l. Waarheid,
Vrijheid, Vreugde, Vrede.
De onwaardige prakt1 jk van velen di<r
zich Christen noemen, mag ons niet weer-»
houden, den Christen in zijn waro beteer
kenis, als dienaar der Waarheid op don
voorgrond te schuiven.
Het Christendom zou nooit in strijd meti
de waarheid kunnen gediend worden.
Integendeel, telkens wanneer in do we-4
reldgeschiedenis macht en onderdrukk-'njj
de overhand hadden, was 't het Christerw.
dom waardoor zich het leven roctifi-*
ceerde.
Als voorbeeld hiervan noemt spr. denl
bloei der wetenschap, ook iu ons land*
tijdens het ontwaken van nieuw, bevrijd
godsdienstig leven.
Het wetenschappelijk onderzoek, zegt
spr., is wel verre van ia strijd te zijn mol
bet Christendom.
Als eenige voorbeelden uit do histonrt
der vrijheidshelden op geestelijk gebied"
noemt spr. mannen als de Apostel Paulua
en (le bekende Martinus van Thours. Do,
geestelijk vrijgemaakte mensch is dooB,
niets meer te binden, getuieo bet feit dat
wat den arbeid van Paulus betreft*,
juist datgene den mcesten invloed hooft
uitgeoefend en het langst nawerkt, wat
hij tijdens zijn. gevangenschap heeft go/
schreven. Vreugde. Alleen dio vreugde^ iR
echt. welke een symbool is van de echte
