fFPSSWESHPf Dagblad voor Leiden en Omstreken. In Lelden en bulten Leiden waar agenten gevestigd zijn per kwartaal ...«f2.50 Per week N:/.......10.19 franco per post per kwartaal '£T«V;f2.9Ó 4de JAARSANG, - DINSDAG 6 NOVEMBER 1923 No. 1081 BureauHooigracht 35 Leiden - Tel. int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PHIJS Gewone advertentiën per regel 22J4 cent •Ingezonden Mededeelingen, dubbel taricL Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij voo.rnitbeta- tÏES van ten hoogste 30 woorden, morden 'dagelijks geplaatst ad 50 cent. De groote roof; Over dit onderwerp lïeeft Prof. Ca- Samir dezer dagen een belangwekkend -artikel geschreven. Hij wijst er op, dat we in dezen na-oor- logschen tijd aan de jeugd niet Vie onbe kommerde Vrijheid van vroeger laten en dat wij haar evenmin de zware, maar toch aansporende opdracht geven dat leven te vervormen en te verheffen. „Wij maken ze, 'zoo zegt hij, b^nfe voor het leven. Wij heggen, dat de we reld ondergaalt, en dat Europa onder gaat. u Wij doordringen de jeugd met het 'denkbeeld, dat zij haar leVenswerk zal vinden en. verrichten ineen sterf huis. Wij zeggen haar 'dit met luisterrijke verhalen van toen >arij jong waren en toen alles zoo goed was en 'heerlijk. Wij prediken haar dit met klachten over slechten tijd en achteruitgang. Wij verhalen dit en prenten het haar in met elk dag- en weekblad, dat wij in •huis halen. Wij voorspellen haar dit, als wij zijn gekomen onder den betooverenden invloed van Spengler's boek over den ondergang van het avondland en wie is dit niet min of meer? Europa heeft nog maar één ding te doen: zich naar het worstelperk begeven, en daar roepen: „Zij, die sterven gaan, groeten u!" En dit nu acht Prof. Cazimir Verkeerd. Hij erkent er is nood en zorg in de gezinnen, de wereld is vol van moeiten cn wij moeten in onze huiskamer niet doen alsof geen ellende bestond. Geen onwaarheid in onze opvoeding. Maar ook géén diefstal. En Wat wij nu bezig zijn, is de róóf aan onze jeugd van hare jeugd. Onze inkomsten, dalen. Goed, wij zullen eenvoudiger eten, ons minder goed kleeden, minder voor ont spanning uitgeven. Er zal een verminde ring komen van onze stoffelijke omstan digheden. Maar het kind beeft aanpassingsvermo gen. Het zal zijn margarine eten als 'vroeger zijn natuurboter. Het zal zonder iets op zijn boterham dien boterham nog wel lusten. Het geluk van een kind hangt meer af van de sfeer, waarin het leeft, van blijheid en harmonie, dan van zijn uiterlijke omstandigheden. Al-s straks de ellende komt of de ver mindering, dan zullen wij die aanvaar den. Het kind zal minder lijden onder die vermindering dan onder de klachten, de humeurigheid, de bekommernis vooraf. He omstandigheden kunnen wij voor- loopig niet veranderen, maar wel de wijze waarop wij ze dragen en Kvaarop Wij onze houding tegenover het leven bepa len." Onze toekomst komt niet terecht als wij een geslacht de wereld inzenden dat hopeloos tegen zijn taak opziet. Daarom vraagt de schrijver dringend, aan de jeugd niet den le'venjsmoed te ont-- rooven. „Geen vréés voor het leven behoort den jongen monsoh to bevangen. Hem be hoort het leven te lokken als een strijd perk, waar om groote goederen volhart dend wordt gestreden en een; krans der overwinning den held wacht, die de ze'ge •wegdraagt. Laat ons, volwassenen, dan zoeken naar het nieuwe licht van den nieuwen dag, opdat in ons Vertrouwen de jeugd kan ,rusten."_ Ook als we erkennen dat Prof. Cazimir lichtelijk overdrijft en dat lang- niet al geméén de indruk heerscht dat we leven in een sterfhuis, maar Veeleer in een -danshuis, dan ligt er toch in wat hij op-> merkt, een waarheid, die ernstige over weging verdient. Wij mogen niet aan de jeugd den le vensmoed ontrooven en niet de levens blijheid doöven. Alleen, als op goede gronden bij de jeugd een stralen'd optimisme zal Vvorden gewekt, dan is er nog iets meer noódi'g, dan een zoeken naar het nieuwe licht van den nieuwen dag. Een optimisme zonder grond heeft geen beteekenis. En die grond nu vin'den we in de [Christelijke wereldbeschouwing. In de wetenschap, dat, ook als er van rondom 'wolken zijn en donkerheid, toch de Heere regeert. t i ïn het geloof, dat de almachtige en alom tegenwoordige kracht Gods hemel en aarde en alle schepselen als met zijne 'hand onderhoud en regeert. In de belijdenis, dat wij in alles, dat «m3 nog toekomen kan een goed toe- voorzicht hebben op onzen getrouwen God en Vader, dat ons geen schepsel Van Zijne liefde scheiden zal. Het komt er nu maar op aan, of die belijdenis voor ons méér is, dan woor den en klanken. Of die belijdenis uitdrukking vindt in ons leven. Is dat bet geval, dan is er voor Somber pessimisme bij ons geen plaats. STADSNIEUWS. Zendingsbidstond. i: Qp. Aitnoodigfng van de plaatselijke af- deéliing van de Nederl. Zendingsvereeni- ging, trad gisteravond in een bidstond in de Oosterkerk op, D s. H. E. Gray e-> m e y e r, uit 's-Gravenhage. Het ruime kerkgebouw was geheel ge vuld. In den aanvang wees spr. er uitdrukke lijk op, dat lüj zich dezen avond niet be schouwde als te spreken voor de een of andere vereeniging. Of het de N. Z. V. dan wel de Geref. Zond. Bond is, 't is hem om 't even, omdat de een net zoo min Gereformeerd is als de andere. Al die namen beschouwt spr. als eigen gekozen etiketten. Ieder gevoelt, aldus spr., het onwen- schelijke van een zending, zooals die nu wordt gedreven door allerlei vereenigin- gen, en niet door de Kerk zelve, als de vereeniging van Christjis. Als uitgangspunt voor zijn rede had spr. gekozen Hand. 4:12, naar aanleiding waarvan hij achtereenvolgens stilstond bij, a. De noodzakelijkheid-, b. de heer lijkheid van het Zendingswerk. Tegenover hen, die den Christelijken Godsdienst als iets Telatiefs willen voor stellen, beschrijft spr. vervolgens in een treffend betoog de kern van dat geloof, den Naam Jezus, buiten welke geen an dere onder den hemel tot zaligheid is ge geven. Door deze absoluutheid van het Christendom is dan ook te verklaren de onverschrokken houding der Apostelen tegenover het officieele Jode^iom uit de eerste dagen der Christengemeente. In het tweede gedeelte van zijn betoog wees spr. op de heerlijkheid van het Zen dingswerk. Die heerlijkheid bestaat in liet uitdra gen van de boodschap des Evangelies. Voor dat werk wil de Heere zondige meoischen. bekwaam maken. Echter geen vroom-voelende menschen, d:o zich al half bekeerd hebben. God wil alleen daar helpen, waar Zijn hulp gevraagd wordt en waar er Zijn Naam door wordt ver heerlijkt. Spr. meent dat de mensch niet anders doet dan tegenwerken. Alleen het Woord Gods zal het doen. Gezongen werden Ps. 06:2 en 3, 86:4 en 5, 2:7, en Gezang 48:4. Centrale baizaar voor wijkarbeid. Leiden is een bazaar-stad. Men zou kunpen zeggen, dat het ba-> zaar-systeem onrustbarende vormen aan neemt. Niet waar men komt te kort: even een „stroop"tocht opder de winkeliers die in Leiden altijd goedhartig zijn, een aanplakbiljet, een briefje naar de redaci tie om een klein verslagen het ba- zaarlustige publiek komt wel. Tja, dat briefje naar de redactie laten we Hfet maar eens verklappen is niet altijd een welkome gast. Boven elk bazaar-verslag zou men kun nen zetten: „Hoe mooi het was en hoe druk", maar het zou, en terecht, ontstem ming wekken als van elke bezaar eenvou dig gezegd werd dat het mooi was 1 men eischt nu eenmaal voor tienmaal een zelfde zaak tenminste tien verschil lende omschrijvingen. Doch er komt (voor ons) hoopl Met groote voldoening zetten we boven dit epistel Centrale bazaar voor wijk- arbeid. Centraal! onze taak verlicht, hee- ren- winkeliers dubbel-goedhartig. ver koopsters dubbel ijveric. publiek dnbbel- voltallig. Is het. wonder dat deze bazaar door alle partijen met tevredenheid is tege- móet gezien en -dat het succes van tevoren verzekerd is! Om te beginnen: maanden en maanden hebben een groot aantal dames onder be proefde leiding van Mevr. Spaargaren, de ziel van den bazaar, gearbeid om goederen te vervaardigen. Overige artikelen stroom den tee. De medewerking was verbluf fend. En nu "=- het Tesultaat. Twee dagen is mén doende geweest om liet „Nut" „hazaarfahig" te maken. De aankleedinc. waarvan de heer C. L. Kórenhoff zijn krachten wijdde, viel niet gemakkelijk omdat er teveel goederen waren. Zoo heeft een gedeelte der zaal veel veeg van een tentoonstelling van artistie ke kussens heele rijen zijn er van en ook heele plukken teacosy's. Men rekent blijkbaar op groote schoon maak in deze artikelen. Wat we verder in de met groen en blbe- men (fa. de Leeuw) versierde zaal zien? De met doeken van de Loidsehe Ka- foenfabriek fraai opgetooide stands hou den zulk een keur van artikelen in, dat een volledig overzicht o n volledige zou zijn. Wij poomen slechts: boeken en p'aten, postpapier, een aparte tent mot" speelgoe deren w.o. póppen die op een moeder wachten (bij loting toe te wijzeir) huis houdelijke artikelen, lampen, kleedjes, fruit, tabak en sigaren, comestibles men bespare ons de rest, de opsomming zou „des Gulrn zuviol" brengen. Een kijkje in de door den heer Laraan feestelijk verlichte groote Nutszaal doet meer dan wat ook. De organisatoren van deze centrale ba zaar verdienen een woord van lof niet alleen voor de wijze waarop het werk is voorbereid, maar ook voor hare in richting. Er zit zélfs in deze bazaar een regelmaat en orde die de beste verwach tingen doet koesteren. Zoo is de „amusement-afdeeling" als we deze term mogen bezigen, geheel gescheiden van het verkoop-lokaal. Daar vindt men (al wéér zijn we on volledig) een thee- en limonade-tent, een gramophone, een sjoelbak, grabbelton, een wonderlijke parapluie met draai-in- richting, een smaakvolle versiering, een zooal niet rustig dan toch aangenaam zitje en wanneer de bazaar eenmaal in goeden doen is, ook een strijkje. Behoeft het nog Vermelding dat de fa. Van Nelle „schenkt"? Wij besluiten. Er zit symboliek in het feit, dat hier voor zeven wijkver- eenigingen wordt gewerkt. Eendracht heeft altijdmacht gemaakt ook finantieel en het publiek zal zon der twijfel nie alle rangen, standen en kringen naar het Nut trekken. Het resultaat kan financieel gesproken goed zijn mits men i.idachlig is het veel zeggend rijm in de Groote zaal: „Sluit nu noch hart, nóch hand Al wie hier binnen treedt: 'Met woeker zet gij uit Wat Gij aldus besteedt!" Huldigings-Comité. Op 12 November a.s. zaL hot 10(5 ï*ar geleden zijn,, dat het Nederlandse^ Ge nootschap tot zedelijke verbetering der gevaigenen werd opgericht. Het laat zich begrijpen dat, waar hier ooi daar verschillende comité's zich ge reed maakten om het genootschap hij deze gelegenheid een hulde aan te bicden, een plaats als Leiden, waar aan het re- classeoringswerk zooveel wordt gedaan, daarbij in de eerste rijen behoort te staan. Om dit te bereiken werd dezer dagen een Comité gevormd, bestaande uit de volgende personen: Jhr. Mr. Dr. N. C. de Gijselaar, Eore- Voorzilter; Ds. Joh. W. Groot Enzerink, Voorzitter; Dr. J. R. F. Rassers, Wnd. Voorzitter; P. C. G. A. Wijkmans, Secre taris-Penningmeester; Prof. Mr. A. J. Blok, Hoogleeraar; Mr. P. E. Briët, Se cretaris van den Voogdijraad; Prof. Dr. P. Th. L. Kan, Hoogleeraar; A. J. Oost- dam, Voorzitter der R. K. Reclasseering, lid v. d. Gemeenteraad; A. L. Reimerin- ger, Wethouder: J. F. X. Sanders, Wet- fcoucffer; A. I. Witmans Mzn., Lid v. d. Gemeenteraad; Prof. Dr. G. J. Heering, Hpo glee raar; Eduard IJdo, Industrieel: G. van Breda Kolff, Directeur van het Rijksopvoedingsgesticht. Dit Comité stelt zich ten doel om gel den in te zamelen en die met bestemming voor Reclasseeringsdoeleinden het Hoofdbestuur aan te bieden. De inzameling zal geschie- den gedurende de maand November. Gezien de syüipathie, die het betekenis volle reel asseeringswerk, dank zij mede de toewijding van verschillende vooraan staande personen, hier ter stede geniet, gelijk meermalen bleek, lijkt ons de ver wachting niet overdreven, dat het plaat selijk Comité als resultaat van zijn be- moeingen, een flink bedrag het jubilee- rende Genootschap zal'kunnen aanbieden. Kamer van Koophandel. Door do Kamer van Koophandel en Fa> brieken voor Rijnland te Leiden werd het volgend schrijven verzonden aan Zijne Excellentie, den Minister van Waterstaat te 's-Gravenhage: „In aansluiting aan het schrijven van „de Kamer van Koophandel te Gronin gen, Uwe Excellentie d.d. 26 October j.l. „toegezonden, onder andere inhoudende „het verzoek om 5 pet. rente te vergoeden „aan hen, die niet kunnen beschikken „over hun saldo op de Giro, veroorlooft „onze Kamer zich Uwe Excellentie er „mede in kennis te stellen, dat zij gaarno ,;adhaesie aan dit schrijven betuigt. „Echter meent zij, dat waar over het „algemeen door de betrokken personen „een rente van 6 pet. moet worden be- „taald, ook de Postchèque- en Girodienst „6 pet. rente zal moeten vergoeden." =-s Do heer P. C. Loof alhier, is be noemd tot onderwijzer aan de Chr. School voor U. L. O. ('s-Gravesandoplein) te Amsterdam. In de maand September werd bet Stedelijk Museum „De Lakenhal" bezocht door 1513 personen, waarvan 637 tegen betaling. Voor het examen vrije- en orde oefeningen zijn geslaagd Mej. G. W. Bee kenkamp en de heer R. J. Kooien alhier. Men verzoek! ons te willen medo- deelen dat door bijzondere omstandig heden do schietwedstrijden van de Leid- sche Burgerwacht niet op 8, 9 en 10 Nov. maar op 8 en 10 Nov. a.s. zullen gehou den worden. De aanvrage voor kaarten voor den feestavond op 19 Nov. a.s. blijft opengesteld op 6 en 9 Nov. des n.m. van 8 tot 10 uur, Pieterskerkgracht 17. DE KABINETSCRISIS. De Nederl. betoogt, dat aan den heer Marchant het vormen van een nieuw Ka binet dient te worden opgedragen. De heer Marchant, die verklaarde te gelooven aan „de voortschrijding van het recht, als bepalende het lot met name van kleine Mogendheden" en die op dien grond den voorgestelden maatregel lot daadwerkelijke handhaving onzer neutraliteit overbodig achtte de heer Marchant, die klaarlijk aanwees wel ke drie fouten, naar zijne meening, een toekomstig Kabinet een een toekomstige oppositie, samen hadden te mijden, om den Regeeringswagen weder uit het moe ras te rijden de heer Marchant mag zich'thans niet onttrekken aan de taak tot het vormen van een Linksch Ka binet, dat zijne idealen zou trachten te verwezenlijken. Er zijn alle gegevens voor den heer Marchant om te slagen. In zijn partij ontbreekt het niet aan goede krachten. Hij is linksch en rech'scli vol doende georiënteerd, om uit de S. D. A. P. en uit liberale kringen bekwame mannen om zich te verzamelen. Na zulk een forschen welgeslaagden aanval mag de taak niet worden afgewezen. Ook de heer Heemskerk, toen on der zijne leiding in December 1907 het Kabinet-De Meester ten val was gebracht, aarzelde niet, met eene minderheid >'n de Tweede Kamer, de verantwoordelijkheid te aanvaarden, een Kabinet te vormen, on daarmede na anderhalf jaar, bij de al- gemeene verkiezing, het oordeel der kie zers af te wachten. Handhaaft echter de heer M a r c h a n t zijne blijkbaar aanvankelijk-aangenomen houding dat h ij niet maar dat d e R e c h t e r z ij d e het stuur moet aan vatten, of slaagt hij niet in de vorming van een Kabinet eerst dan zou, uaar onze meening, aan de Rechterzijde de poging tot samenwerking en Kabinets vorming kunnen maar dan ook moeten gewaagd worden. In de Maasbode betoogt Mr. Kor- tenhorst dat alleen een rechtsch Kabinet, waarin minister Colijn de leiding heeft, zal kunnen voldoen aan de eischen, die de financieel© en economische positie van ons land op dit oogenblik vordert. De verzoening moet komen van de ka tholieken en daarvoor zal allereerst noo- dig zijn, dat de eenheid in de Kamerclub worde hersteld. Het katholieko-kiezersvolk moet van de tien malcontenten instante- lijk eischen, dat zij alles doen, wat noo- dig is om het groote kwaad door hen ge sticht weer goed te maken. Wij maken ons er geen illusie over, dat onze vroegere bondgenooten gemakkelijk zullen zijn bij het stellen der vredesvoorwaarden: wij hopen zelfs, dat zij niet al te gemakkelijk zullen zijn." BINNENLAND De Marine-begrooting. De regeering heeft thans nog een nota van wijzigingen ingezonden betreffende het ontwerp tot nadere wijziging on aan vulling van het Vie hoofdstuk (Marine) der Staatsbegrooting Yoor 1923. Het is mogelijk gebleken, blijkens de memorie van toelichting den post „bezol digingen en toelagen van het personeel van het loodswezen" met f 104.700 te doen verminderen, waardoor de vermin dering in totaal wordt': f 201.000. Verder zijn nog eenige wijzigingen aangebracht van minder belangrijken aard. Sociaal-Anarchistisch verbond. Zondag werd te Utrecht onder voorzit terschap van ds. B. de Ligt, van 's-Gra venhage, de jaarvergadering gehouden van het Sociaal-Anarchistisch Verbond. Uit het jaarverslag bleek, dat het leden tal bedraagt ongeveer 400 en 15 persoon lijke leden. Besloten werd tot de uitgave van een tweemaal per week verschijnend blad, dat den naam zal dragen van „Be Anarchist". Tot leden der redactie werden Benoemd, de lieeren dr. B. de Ligt te 's-Gravonhage, Albert de Jong te Bilthoven en H. E. Kaspers te Hilversum. Samenwerking rechtsche partijen. ïn de Maasbode betoogt de heer van Wijnbergen dat de Protestantsch Chris telijke groepen wel samenwerking wil len met de R. K. Staatspartij, maar dat zij niet kunnen zoolang niet vaststaat dat voor de in 's lands belang noodzake lijke bezuinigingsvoorstellen een meer derheid uit de rechterzijde is verzekerd. Een rechtsch Kabinet, al zou het voor dergelijke voorstellen allicht steun krij gen van de linksche partijen, mag toch niet van de linkerzijde afhankelijk zijn. .-Iflrrs De Regeeringscrisis. Naar de Tele gr. wcot te vertellen, Aan het Zoeklicht Leiden, 13 November 1923. Gedurende den oorlog hebben de Soci-« aal-Democraten ijverig gestemd voor de mobilisatie-credieten. En Hugemholz verklaarde, dat hij, als er weer oorlog kwam, het weer zou doen. Troelstra echter denkt er anders over. Onder zijne leiding werd inzake de de fensie het anarchistische parool „geen man en geen cent" overgenomen.- En op 23 October verklaarde de roode leider in de Tweede Kamer: „Onder geen voorwaarde zal ik ooit medewerken om oorlogscredieten toe te staan." Nadien is er echter wat-veranderd. Het Kabinet is gevallen en Troelslra werd bij de Koningin ontboden. Heel, heel in de verte wenkt een minis terszetel. En daarom is men op hoop van zegen nu alvast begonnen wat oude plunje op te ruimen. Men kan nooit weten. Het „geen man en geen cent" is nu al vast veranderd in „mannen en cen ten", En Troelstra, die nooit weer voor een oorlogsbegrooting zal stemmen, ver klaart zich in „Het Volk" van gisteravond bereid in een democratisch Kabinet zit ting te nemen, mits op de mil'taire uitga ven belangrijk bezuinigd wordt. Precies dus hetzelfde wat ook de heer Colijn wil deen. Wie denkt hier niet aan het spreek woord van de wind en het jasje? OBSERVATOR. wordt er in parlementaire kringen, voor al ter rechterzijde, rekening mede gehou den, dat spoedig de openbare zittingen der Tweede Kamer zullen worden hervat. Men verwacht een rechtsch kabinet. De heer Colijn schijnt zich er over te heb ben uitgelaten, dat het door hem inge-' nomen standpunt van afzijdigheid in dien zin, dat hij zich, evenals de andere ministers, individueel verbonden had aan het vlootplan niet persé behoeft te wor-» den gedeeld dooT zijn fractie of partij. Post en Parlement. Al zijn door do ka bi nets-crisis de open bare zittingen der Tweede Kamer voor- loopig geschorst, het werk in de afdceün- gen gaat zijn gewonen gang. Zoo werd de vorige week de bogrooting voor de Posterijen en Telegrafie en Telefonie be handeld, waarbij uitvoerige beschouwin gen werden gewijd aan do desorganisatie van den Post-chèque en Girodienst. Met nadruk werd bepleit, het scheppen van waarborgen bij haar opening van dien dienst in zake de veiligheid van de gestorte gelde®. Ook werd aangedrongen op verlaging der tarieven, terwijl op verschillende punten critiok werd uitgeoefend op de gestie van het hoofdbestuur. Het Schoenenwetje. Naar de Tele gr verneemt gaat cr in het bijzonder van Katholieke zijde aan-» drang uit, om reeds thans een aanvang te maken met de behandeling in de af-* deelingen van het initiat'ef-ontwerp van den heer Fjeskens tpt verlenging van het schecn^iwct.'o. BUITENLAND DE CHAOS IN DUITSCHLAND. Broodprijzen. De dreigende burgeroorlog. Republieken ïn de Duitsclie metropool heeft da vraag „W a t zullen we eten" afgedaan, en daarvoor is in de plaats gekomen een dringender, een dreigender vraag, n.l.:. „Zullen we eten"? De broodvraag over*, heerscht alles en daarom ook de brood prijs. Geen wonder dan ook, dat er gisteren ontsteltenis heerschte te Berlijn, toen bleek, dat do broodprijs was verhoogd, van 25 milliard tot 140 milliard... voor-r zoover het dan nog te krijgen was. f\ Do gemoederen werden weer dormatfli van streek gebracht, dat in den loop van den dag opstootjes, volksoploopon en;j plunderingen bij tientallen voorkwamen*] Het xijksministerie van. voedselvoorzie-U ning stelde een onderzoek in naar do oor-C zaak van deze abnormale prijsstijging^ waarbij bleek, dat de „Keichsgetreide* stelle" voor Berlijn niet meer functio^ neerde. i Door krachtig ingrijpen werd de prijf terug gebracht tot 80 milliard =5 toch ook aiog een vrij hoog bedrag tenminstd voor Berlijn. j Wij kunnen ons zoo levendig voorste» Jen, dat de Duitsche ambtenaaren huw Hollandsche collega's met hun 10 pet. sa® larisaftrek benijden, en dat zij reikhals zend uitzien, naar een Duitschen Colijfltf Het milliardairschap.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1