Dagblad voor Leiden en Omstreken. za& - NIEUWE LEIDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS V In Leiden en buiten Leiden v/aar agenten gevestigd zijn Per kwartaal .f2.50 Per week f 0.19 (Franco per post per kwartaal ......f2.90 4üe JAARGANG. - ZATERDAG 20 OCTOBER 1923 - No. 1067 BureauHooigracht 35 Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 A®t?ERTENTIE-PHIJ5 Gewone advertentiën per regel 22ft cenjS pingezonden Mededeelingen, dubbel tariefi '{Opij contract, belangrijke reductie. j Kleine advertentiën bij vooruitbeta^ ïing van ten hoogste 30 woorden, wordeity dagelijks geplaatst ad 50 cent. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Den leider trouw! Bij do verkiezingen in 1922 werd de op merking gemaakt, dat het, wanneer ern stige pogingen zouden worden gedaan om het financieel evenwicht te herstellen, het Btoeuen zou regenen. Do waarheid van dit woord is thans ge bleken. Nadat de pogingen van den heer De Geer, om aan de tekorten op de Staatsbe- grooting een einde to maken, mislukt •waren, heeft de heer Golijn do portefeuille van Financiën voor zijne rekening geno men, met het stellige voornemen ordo op zaken te stellen. Twee dingen heeft de heer Golijn ge daan. Hij is begonnen, met den gapenden af grond waarvoor wijstonden in alle dui delijkheid te laten zien. Helder en klaar werd do financieele toestand blootgelegd en in volle scherpte staat thans voor ons het feit, dat, tenzij diep ingrijpende maatregelen worden ge nomen, het dienstjaar 1924 met een tekort van meer dan honderd millioen gulden op den gewonen dienst zal sluiten. Dat beteekent, dat we op een keer- p u n t zijn gekomen. Dat met het nemen van maatregelen geen oogenblik kan worden gewacht. Als het pogen, om de begrooting slui tend te maken, straks opnieuw blijkt te mislukken, dan glijden we naar den af grond en zal niemand in staat zijn do ont waarding van ons geld te voorkomen. Alle windselen zijn nu afgerukt. Wij hebben gekregen, klaarheid en waarheid. - Dat is de eerste stap. Eerst moest de wonde worden gepeild. Maar dan moeten ook maatregelen wor den genomen, die tot genezing kunnen leiden. En ook in dat opzicht is de heer Golijn niet in gebreke gebleven. De middelen,- die tot het beoogde doel moeten voeren, liggen reeds in gToote .trekken voor ons. Dat die maatregelen een pijnlijken in druk kunnen maken, wordt door niemand ontkend. Maar dat kon ook niet anders. Ook k i o r geldt, dat zachte l^eelmees- 'ters stinkende wonden maken. Dat is gebleken in het afgeloopen jaar, 'dat, ondanks de voorgespiegelde bezuini ging, verdubbeling van het tekort bracht. Do bezuinigingsmaatregelen zijn in meerdere opzichten pijnlijk. Maar we hebben dit groote voordeel, dat ze uitzicht op werkelijke beterschap openen. Maar nu begint zich dan ook de oppo sitie te roeren. t De steenen suizen reeds door de lucht. Van alle kanten komt er critiek. Niet alleen z a k e 1 ij k e critiek, die altijd aanbeveling verdient, maar de cri tiek draagt een sterk p e r s o o n I ij k en zelfs een uiterst h a t e 1 ij k karakter. Op de meest schandelijke wijze wordt 'do heer Colijn dag aan dag' aangevallen. Een stroom van laster wordt over hem uitgestort. Het rogent steenen. Dr. Kuyper heeft ook die tijden gekend. Velen zullen zich nog herinneren de z.g. worgplaat, waarop Dr. Kuyper werd voorgesteld als iemand, die trachtte den gek nevelden arbeider te worgen. Dat was een schandelijke plaat. Maar nu het gaat tegen Colijn, hebben de socialistische teekenaars zichzelf over troffen. Een teekening in „Het Volk", van welk orgaan de laatste weken ook onder onze arbeiders een sterke propaganda wordt ge voerd, stelt den heer Golijn voor als een slager, die bezig is een naakten arbeider af te slachten. En terwijl hij met opgestroopte mou wen bezig is de messen te slijpen, staan naast liem de huilende honden oorlog en marine, in afwachting, dat hun de brok ken zullen worden toegeworpen. Zoo hoopt men de onbewuste massa te misleiden en hun hartstochten te prikke len. De Vlootwet werd door het Kabinet aan de orde gesteld nog vóór den heer Colijn als Minister optrad. Rêeds het vorig jaar werd met de be handeling een begin gemaakt en het was, omdat liet Kabinet verder uitstel onver antwoordelijk achtte, dat de heer De Geer zijn afscheid nam. Toch stelt men het voor, alsóf do Vloot wet van den heer Golijn afkomstig is. t Men spreekt .voortdurend van de wet ivan Golijn, en wekt den indruk, alsof hij do man zou zijn, die de behandeling heeft 'doorgedreven. Doorgedreven, niet in 's lands be lang, maar om persoonlijke belan gen te dienen. En nu zegt de heer Troelstra fn do Kamer web dat bü xreen scbüo of scliaduwvansmetopdo per soonlijkheid van Golijn wilde werpen, maar hij laat toch toe, dat in „Het Volk" onder zijne verantwoordelijkheid wordt geschreven, dat de heer Colijn de Vloot wet noodig heeft, omdat er oorlogssche pen moeten komen, dié. olie verbruiken, welke den grooten maatschappijen voor deel zal opbrengen. Op alle manieren wordt de heer Colijn verdacht gemaakt. Terwijl het zijn streven is ons volk te behoeden voor.de rampen, die het Duit- sche volk troffen, wordt hij den volke voor gesteld als iemand, die er behagen in heeft, het volk in zijn hoogste belangen te treffen. Alles wordt gedaan om de massa op- te winden en den blinden haat tegen den Mi nister van Financiën te ontketenen. De Communisten en Socialisten gaan daarin voor. En er zijn helaas, symptomen, die er op wij?en, dat ook nu weer een groot deel der liberalen de roode leiders zullen volgen. - De schampere wijze, waarop de heer Colijn in het „Handelsblad" van j.l. Woens dag werd besproken, geeft in dit opzicht veel te denken. Nu is er reden om te veronderstellen, dat de Minister van Financiën zich om deze aanvallen niet al te zeer zal bekom meren. Hij is door God met een uitstekende ge zondheid begiftigd en den strijd heeft hij nooit geschuwd. Scherpe aanvallen, laster en verdacht making zullen hem niet van de wijs brengen en hem niet afhouden van den weg van den pliclit. Maar het zou desniettemin grenzenloos ondankbaar zijn indien ons anti-revolu tionaire volk zijn leider in dezen critieken tijd alleen liet staan. Neen wij behoeven niet alles te prij zen wat de heer Golijn wijst. De critiek behoeft niet te zwijgen. Maar vóór alles moeten wij toch zijn en willen wij ook zijn trouw aan den leider. En die trouw moet blijken, ook in onze critiek, maar meer nog in den da a d w e r- k e 1 ij k e n steiip, die wij onzen voorman nen bieden! Waar overal de tegenpartij aan het werk is de leugen te dienen, moet het ons een eere zijn de waarheid te ver breiden. De heer Colijn staat voor een uiterst moeilijke taak. Maar die taak zal lichter zijn, als hij zich gedragen weet door de liefde en de trouw van het anti-revolutionaire volk. V Een waarschuwing. De heer Marchant die evenals alle vrij zinnigen tegen het ontwerp-Ylootwet ageerde, waarschuwde do Regeering om toch voorzichtig te zijn omdat het met de revolutionaire beweging in de geesten nog lang niet gedaan is. Er zal wel niemand zijn, die deze be wering zou willen bestrijden. Neen, met de revolutionaire beweging der geesten is het nog niet gedaan. Wij zien dat in Rusland. Wij zien het ook in Duitschland. En in ons eigen land niet minder. Dwaas en onverantwoordelijk handelt dan ook wie daarmede geen rekening houdt. Daarom kan er geen sprake van zijn de landsverdediging op te heffen. Daarom ook is het noodig zoo spoedig mogelijk het financieel evenwicht te her stellen, omdat financieele ontreddering den weg voor de revolutionaire demago gen effent. En daarom is het inzonderheid noodig, dat ernst wordt genhaalct met de propa ganda van do anti-revolutionaire beginse len. Het zou onverantwoordelijk zijn, de waarschuwing van Mr. Marchant in den wind te slaan en geen rekening te hou den met het feit, dat de revolutionaire beweging in de geesten nog lang niet ge daan is. V Waarom? Na gewezen ie hebben op de vele moei lijkheden waarmede de Regeering in de zen tijd heeft te kampen, merkte deze week de heer Marchant in de Tweede Kamer op: „Ik moge vragen: Waarom heeft de Regeering zich al deze moeite (met de Vlootwet) op den hals gehaald?" Een zeer verstandige vraag. Het zou voor de Regeering veel gemak kelijker zijn geweest als ze het vlootplan had laten rusten. Veel moeite was haar dan bespaard. Persoonlijk zou het voor de Mi nisters veel gemakkelijker zijn geweest. En partij-voordeelen vallen op deze wijze al evenmin te hoeken. De eenvoudigste en gemakkelijkste weg was geweest voor het Kabinet, het ont werp niet in behandeling te brengen. Maar het heeft aan den moeilijkslen weg de voorkeur gecpv«r. Waarom? Als geen persoonlijke of partijbelangen hier den. doorslag kunnen geven, dan is maar één antwoord mogelijk: omdat het Kabinei overtuigd is dat door do uitvoe ring van het plan, 's lands belangen het best worden gediend. Maar dan dient het ook gewaardeerd, dat de Regeering niet op eigen gemak en voordeel bedacht is, fnaar dat zij heeft gekozen dien moeilijken weg, dien de plicht haar voorschrijft. STADSNIEUWS. Christelijke Kweekschool. Wij ontvingen het jaarverslag van de Vereeniging tot stichting en instandhou ding van een. Christelijke Kweekschool 'tot opleiding van onderwijzers en onder wijzeressen te Leiden. Dit verslag is in opgewekten toon ge steld. Bij het terugzien aldus het jaarver slag door den Secretaris in de algemeene vergadering van 13 Juni -j.l. uitgebracht mag dank en vreugde ons vervul len. Dank wordt gebracht aan directeur en leeraren voor de wijze waarop zij hun krachten gaven om zooveel jonge men- schen te voeren naar een heerlijk levens doel. Uit het verslag van den Penningmees ter blijkt dat de winst- en verliesrekening eén winstsaldo aanwijst van f 1203.21 K», terwijl op -do balans als voordeelig bezit, een post voorkomt van f 4364.68 J4. De Directeur wijst er in ziju verslag op, dat bet onderwijs het geheole jaar door naar leerplan en rooster kon worden gegeven en dat vMjt en vorderingen bij de overgroots meerderheid der leerlin gen weinig te wcnschen overlieten. Het examen-gymnastiek werd afgelegd door 15 leerlingen, waarvan er 12 slaaf den. Bij het examen Bijbelkennis kon aan 12 van de 13. candidaten het diploma der Kweekschool worden toegezegd. Aan het examen nuttige handwerken onderwier pen zich 9 candidaten, die allen werden toegelaten. Van do 9 candidaten die verlof kregen het onderwijzersexamen te doen, slaag den er 8. In dn laatste 5 jaar werden 55 examens voor de acte van onderwijzer (es) afge legd, waarvan 51 met gunstig gevolg of b ij r.a 93 p c t. Terecht merkt de Secretaris van de Commissie van toezicht in zijn verslag cp: „Onze school heeft een „goed ge rucht", in onze omgeving en daarbuiten en „hare werken prijzen haar in de poorten". Vermelden wè tenslotte nóg dat de cur sus op 1 Mei 1923 begen met 30 m. en 40 vr.; totaal 70 leerlingen en dat de lijst van leerlingen die de acte L. O hebben verkregen, thans reeds 168 namen telt. Gaarne stemmen we in met den wensch waarmede de Secretaris zijn verslag be sloot: „Moge onder 's Heoren gunst de school blijven bloeien en tot een bron van zegen gesteldv worden voorons land en volk." Christelijke Besturen Bond. Donderdagavond hield de C. B. B. een welgeslaagde bijeenkomst. Te ruim '8 uur opende de Voorzitter, de flink bezochte 'vergadering met gebed en sprak een woord van hartelijk welkom lot den spreker Ds. Punselie, het mannen koor „Na Arbeid Kunst" en de aanwezi gen. Het bestuur meende goed te doen, om de Wintercampagne aan te vangen met het houden van deze vergadering, waarop de spreker zou behandelen het onderwerp: „Geef ons heden ons dage lijks brood." Een onderwerp, dat de be langstelling overwaard is, vooral in den tegenwoordigen tijd, waar wc niet anders hooren spreken dan van werkloosheid en loonsverlaging enz. Na het openingswoord liet N. A. K. zich hooren en we mogen het erkennen, dat het koor onder de eminente leiding van den heer Teljeur, goede vorderingen heeft gemaakt. Do liederen werden met gevoel gezon gen en waren goed van toon. Daarna verkreeg Ds. M. J. Punselie het woord en behandelde op dp hem eigene wijze het bovengénoemde onderwerp. Spreker begon met er op te wijzen, dat onze tijd in het teeken van do brood- vraag staat. Waarmede zullen wij ons in het leven houden? Van alle zijden stor men de dingen op ens aan. Het is ongetwijfeld juist, dat die vraag van zeer groot belang is. In vele gezin nen, getroffen door langdurig© werkloos heid enz. komt de broodvraag naar vo ren. Hoe juist geven deze woorden weer, hoe Jezus. de monschen en toestanden Van woord tot woord 'ging de spreker zijn onderwerp na. waaruit duidelijk naar voren kwam, dat het Evangelie niet alleen is voor het toekomende leven, maar zeer zeker ook voor het aardsc'he en daar om ook juist de broodvraag stelt op zoo nuchtere wijze. Eerst werd do schare ge spijzigd en daarna volgde de prediking. Zoo gaf spreker een treffend beeld en goede verklaring van zijn onderwerp en eindigde met den wensch uit te spreken, dat de Besturenbond üi zijn arbeid steeds bezield mag zijn door bet besef, dat wij door het heden de toekomst tegen gaan. Nadat het koor nog eenigo liederen ge zongen had, sprak de Voorzitter een woord van dank tot den spreker en het Zangkoor. Hij hoopte, dat deze avond zijn zegen mocht afwerpen, voor degenen hier tegenwoordig. Na een krachtig woord van opwekking tot aansluiting bij het koor N. A. K., sloot spr. de vergadering en ging Ds. Punselie voor in dankgebed. Vereeniging van Oud-Leden der C. J. V. „Dient den Heer". Gisteravond kwamen de oud-leden van b.g. voroeniging wederom le zamen in het Wijkgel*>uw Levendaal om verdere be sprekingen te houden naar aanleiding van hun vergadering van 24 Augustus. 't Voorloopig Comité wilde dezen avond, waar 't voorgesteld doel was bereikt, re kening en verantwoording doen en tevens de teugels van het bestuur in andere han den geven. De heer Johs. Kok, daartoe uitgenoo- digd, was mede aanwezig ter vergadering Nadat m. g. werkzaamheden ten einde waren gebracht en het „Comité" aftrad werd de heer Kok als Voorzitter geïnstal leerd. De heer v. Dijk, Voorz. van r.n. Comité sprak hem toe, gewaagde van vriendschap welke bestond tusschen oud-leden en den heer Kok en sprak vervolgens den wensch uit dat 't hem gegeven mocht worden nog vele jaren deze vereeniging te presideeren Do heer Kok wilde deze taak, waartoe hij geroepen werd, aanvaarden in de kracht van zijnen God, dankt© voor de hartelijke woorden en hoopte mede door dezen vriendenkring te ontvangen wat hem anderzijds werd ontnomen. Als vice-voorzitter werd benoemd de ha eer J. G. v. Dijk, als sccr. de heer W. Keereweer Jr., Mauritsstraat 44, terwijl als penningmeester fungeert de heer Den Holder, Kernstraat 21. Er werd besloten om viermaal per jaar te vergaderen. Tot slot zij nog gemeld dat vele oud- leden gehoor gaven aan do uitnoodiging en oen tiental adhaesie-betuigingen van vrienden buiten de stad waren ingekomen Leidsche Burgerwacht. Op 19 November a.s. zal het 5 jaar gele den zijn dat de Leidsche Burgerwacht werd opgericht. Dit eerste lustrum zal gevierd worden met schietwedstrijden waaraan een twintigtal Burgerwachten zullen deelnemen, terwijl op 19 Nov.- a.s. een feestavond al worden gehouden. Deze feestavond zal worden opgeluisterd door het muiek'gezelschap „Orpheus" en de heer en Clinge Doorenbos, van Gennep en Schollen. De gewone schietoefeningen met mar- ga-patronen zullen wederom gehouden worden als verleden jaar en zullen aan vangen op Dinsdag 23 Oct. a.s. 8.30 n.m. Kamer van Koophandel. De Kamer van Koophandel en Fabrie ken voor Rijnland te Leiden verzoekt ons er op te wijzen, dat zij, wier handels zaken in het Handelsregister zijn inge schreven, bij het intreden van wijzigin gen daarvan terstond aan de Kamer van Koophandel en Fabrieken mededeeling dieneü te doen. De inschrijving dier wij zigingen in het Handelsregister, waar voor de Kamer van Koophandel voor noemd gaarne de noodige formulieren beschikbaar etelt, geschiedt kosteloos. Men overtuig© zich, door persoonlijk hij het Handelsregister inzage te nemen, of wellicht verzuimd is van eenc wijziging verplichte opgave te doen. Stadsevangelisatie. Door de commissio voot; Stadsevangeli satie der Geref. Kerk alhier is besloten het werk met den Bijbeltent voorloopig stop te zetten, in verband met de voorbe reiding van andere 'wijze van werken. M. v. d. H. uit K., *n jongmensck van 16 jaar die gisteren de veemarkt had bezocht, kreeg in de Kruisstraat twist met een juffrouw, J. de W. genaamd v. d. H. sloeg de juffrouw met een zweep in het oog, tengevolge waan-an dit vrij ern stig werd gekwetst. Het is waarschijnlijk dat de gevolgen van ernstigen aard zullen zijn. i In verband met onlangs gepleegde Verduistering, als verdacht waarvan de directeur B„ werd aangehouden, is gis teren door de politie en Justitie hier ter plaatse een onderzoek ingesteld als ge volg waarvan in een pakhuis* aan de Nieuwstrnat een groote partij goederen als manufacturen, meubelen enz. werd in beslag genomen. Aangehouden werd daarbij zekere K., ala verdacht van- mede plichtigheid. De politie waarschuwt nogmaals de ingezetenen voor eenige onbetrouwbare personen die door middel van adverten ties het goedgeloovig publiek trachten Aan het Zoeklicht Leiden, 20 September 1923 Beweerd wordt vaak dat de meeste men- schen vast aan hun geld zitten en dat het heel wat moeie kost vaak om 't lost t© krijgen. Hoelemaal juist lijkt me dat echter niet Wie zou ze kunnen tellen do duizenden die door eerzame* spaarders zijn gestoken in Amorikaansche spoorwegen, die „al leen op papier bestonden. En wie zal het bedrag aan waardelooze „Russen" schatten; of uitrekenen hoeveel aan de papieren Marken is verloren? Geleerd hebben de menschen door dat alles echter nog niet. Want nu lees ik weer dat een paar handige zwendelaars ongeveer 6 mil lioen aan aandeekn van 'n bank, die al-» leen in hunne fantasie bestond, in de wacht hebben gesleept. Een glanzende auto waarin men rond toerde en het voorspiegelen van hooge koersen en groote dividenten bleken voL doende om liet geld te doen toestróomen. Onbegrijpeb'jk is dat. Vooral als men weet, dat het voor ker ken en scholen en andero zaken op het gebied van Gods Koninkrijk, waar het ri sico gering is en waar soms hoelemaal geen risico is, vaak de grootste moeit© kost, betrekkelijk kleine bedragen los t© krijgen. Het geld is wel een wonderlijke machtt. OBSERVATOR. beet te nemen met het aanbieden van fi lialen, aandee'en enz. Zij die op dergelijke aanbiedingen in gingen kwamen daarbij meermalen in connectie met personen tegen wio bij de politie was gewaarschuwd, wegens afpers sing enz. Men zij gewaarschuwd. Proces-verbaal is opgemaakt tegen do 19-jarigo N. B. wegens schaking van de 18-jarige R. S. Omstreeks 5 uur gistermiddag is op den Rijnsburgerweg de vrachtauto van de fa. v. D. alhier in aanraking gekomen met de volgwagen van een uit Ocgstgeest komende electrische tram waarop' door den bestuurder niet was gerekend. Gelukkig merkten op het laatste oogen blik de bestuurders elkander op, zoodat de botsing beperkt bleef. Do stuurinrichting van de auto geraakt© defect, zoodat ze alleen achteruit kon rij den. Van d© betrokken personen bekwam niemand letsel. BINNENLAÜSb Mr. Bijleveld doel afstand van een toelage. Ingediend is een tweede nota van wij-* ziging op de begrooting voor Financiën. Blijkens de toelichting kunnen de crisis uitgaven met f 1000 worden verminderd, omdat de regeeringscommissaris van het departement van Financiën hij do N. U. M., mr. H. Bijleveld Jr., heeft medege-» deeld, dat, in de gegeven omstandighe den, de hem toegekende toelage ad f ^000 per jaar niet verdedigbaar t© handhaven is en dat hij bereid is, de, aan dez© functio verbonden werkzaamheden gratis te blijven verrichten. De behandeling van de Vlootwet. De minister van staat mgr. Nolens, lid van de Tweede Kamer, die benote-md is tot afgevaardigde van do Ncderlandscbo regeering naar do vijfde zitting van de internationale arbeidsconf ergnt ie te Genè- ve, welke de volgende week geopend wordt, zal voorloopig nog niet daarheen vertrekken', in verband met de behande ling van de Vlootwet, welke in de volgen de week nog zal voortduren. De Vrijzinnigen en het Vlootplan. Het valt op, dus meldt men aan do Standaard, dat na den aanvang der jongste debatten in de Kamer er geen Kameroverzicht meer voorkomt in do verkorto editie Tan de N. Rot t. C o u- r a n t, die als ochtendblad van de N i e u-» we Courant verschijnt. Voorheen was dat wel zoo, maar het is bekend, dat do N. R. Ct. en do Nieuw© Courant ©enigszins verschillend over do Vlootwet denken. Daarom wordt den lozers van het ochtenblad der Nieuwe Courant een Kameroverzicht onthouden! De Vrijheidsbond is .immers verdeeld. In „Do Vrijheid" van deze week schrijft de redactie, dat zo natuurlijk wèl een vloot wil. Maar een andere vloot dan die van de Vlootwet, oen vlööt, dia technisch meer volmaakt en op d© hoog-" te van den tijd is. Dus oen duurder© vloot? 't Is te hopen, dat Mr. Dresselhuys hèt niet leest. J Maar in datzelfde nummer van „Dat Vrijheid" zegt een (vrijzinnig) inzender! Het is naair genoeg, dat alleen „techts - bij machte is om ons veilig te kunnen! slellen in deze dringende vitale quaesti® van ons land. Gelukkig, dat daar een kopstuk is als Colijn!" Een andere inzender, die betoogt, dat

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1