Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEIDSGHE ASONNEfëEflïTSPRIJA In Lelden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal f2.90 4de JAARGANG. - ZATERDAG 13 OCTOBER 1923 - No. 106! Bureau; Hooigracht35 - Leiden - Tel. Int. 1278 Postrekening 58936 Dift nummer bestaai uit twee bladen. Middelen tot verbetering. Het is een droeve waarheid dat de vreugde van den arbeid zoo weinig wordt gekend. Dat zoo zeldzaam het lied van den arbeid wordt gehoord en dat zoo zwaar drukt menigmaal het leed van den ar beid. Daarom is het onze taak als Christe nen den arbeid weer to plaatsen in het rechte licht, om op de lichtzijden, op den zogen van den arbeid weer de aandacht te vestigen en het leed vam den arbeid te verzuchten. Ook van andere zijde zijn cn worden wel pogingen gedaan om aan misstanden op sociaal gebied con einde to maken er liet arbeidsleed te verminderen. De echte oude liberalen, die zich even wel ten onrechte met dezen schoonen naam tooiden, hebben zich over dit vraagstuk nooit bijzonder druk gemaakt. Men moest, zoo luidde hun" oordeel, de zaken maar laten loopen. Wat sterk was en levenskrachtig zou dan vanzelf blijven bestaan en tot ontwikkeling komen en wat zwak was en den strijd om het be staan niet vol kon houden, wel dat moest dan maar ondergaan en verdwijnen. Dat was voor de maatschappelijk zwakken al een buitengewoon troosteloo- ze leer en het leed van den arbeid is door de toepassing van deze onchristelijke theorie dan ook in niet geringe mate ver zwaard. Het was een leer zonder hoop en zon der troost en zonder God, een leer die geen enkele lichtstraal deed vaillen op het sombere terrein van den arbeid. Maar toen is het Socialisme opgeko men, het Socialisme dat in duizende har ten nieuwe hoop bracht en dat licht scheen te verspreiden op 'den donkeren arbeids- weg. Het teekende de vloek en 'de ellende van den arbeid in al zijn zwaarte. De geheele maatschappij zoo werd ge- leeraard is verkankerd en verrot. Duurzame verbeteringen zijn bij de be staande maatschappelijke verhoudingen niet te verkrijgen, omdat het fundament niet deugt. Zal er verbetering komen, dan moet eerst het geheele oude gebouw worden gesloopt. Alles moet worden omgekeerd. Daarom werd dan ook de revolutie ge predikt en werden de proletariërs opge roepen ten strijde om de „kapitalistische maatschappij" te vernietigen en te zingen de wilde strijdzangen van den haat. en de wraak. Alles en een ieder moet zich scharen onder de roode vaan van het Socialisme. Lang zal de strijd zijn en zwaar, maar eindelijk zal dan toch de glorie-dag da gen. De godsdienst die nu nog de revolutio naire ontwikkeling van de massa tegen houdt zal als een laffe schim van deze aarde wegvluchten en op de pninhoopen van de maatschappij zal dan weerklinken het vreugdegezang van de van kapitaal en kerk verloste proletariërs. ïntusschen want deze schoone toe komst kan nog vele eeuwen op zich laten wachten strijdt men voor sociale her? vormingen, die de positie van den arbei der kunnen verbeteren. Evenwel, niet om do disharmonie uit het lied van den arbeid weg te nemen en dat lied zuiverder en krachtiger te doen weerkinken, maar alleen om het strijden de roode leger te sterken. De eerste en voornaamste bedoeling is niet wat zwak is te sterken en wat dreigt te vallen op te richten, maar wel om het partijbelang te dienen en de „beweging" sterker to maken. Vandaar dat tegen tal van opzichzelf nuttige maatregelen werd geageerd. Ontkend kon b.v. niet worden dat maat-» regelen tot het verstrekken van grond in eigendom aan landarbeiders, voor ener gieke arbeiders van veel beteekenis kon den zijn, maar men verzette zich, uit vrees dat dergelijke vrije en onafhanke lijke arbeiders voor de partij, de bewe ging verloren zouden gaan en minder vatbaar zouden zijn vóór de revolutio naire tiheoriën. Om dezelfde reden werd aanvankelijk ook bezwaar gemaakt tegen het collectief arbeidscontract, dat voor de rust en den vrede in het arbeidsleven van zoo groote beteekenis is gebleken. Het is duidelijk dat van Eulk een partij die het evangelie van den haat prediikt, niet is (e verwachten dat door haar toe doen de vreugde van den arbeid zal ver meerderen. Zij heeft er integendeel belang bfj, dat de arbeider, hij zij dan hooger of lager geplaatst, ontevreden blijft of wordt ge maakt. Ontevreden met zijn arbeid, onte vreden over de maatschappelijke verhou dingen, ontevreden ook met zijn God, als hij tenminste nog in een Gocl gelooft. Dat is juist het diep treurige in dé So cialistische leer, dat zij niet alleen het arbeidsgenot vergalt, maar dat zij den ar beider ook nog ontneemt, althans tracht te ontnemen, het uftzicht op een heerlij ke toekomst, den eenigen troost in leven en in sterven. De mensch wordt losgemaakt van alle hooger loven en van zijn God. Hij wordt neergedrukt naar de aarde. Nooit, aldus oea socialistisch hemol- vaarts'ied. uit „Het Volk", zal mijn ver langen gaan naar hemelvaart. Ik wil op aard verlost en zalig wezen. Juist datgene, wat den mensch tot mensch maakt en dat aan zijn leven hoo- gere waarde geeft, wordt hem ontnomen. Men misleidt bovendien de schare, met onvervulbare beloften. De toekomst-nmatscihappij waarvan do Socialist droomt en die den hemel op aarde zal brengen, komt niet en zal niet komen. En wanneer do schildering van de toe komst naar waarheid was, dan zou de toestand nog duizendmaal erger worden dan thans. Als eenmaal al'es van den Staat af hankelijk wordt, dan is alle vrijheid en alle levensvreugde voor goed heen en zal er in 't geheel geen plaats zijn voor het lied en de vrehgde van den arbeid. Van het Socialisme is voor den socialen vrede en voor de sociale gerechtigheid, voor de triumf van vrijheid en recht al les te vreezen, niets te hopen. Zal het arbeidsleed worden weggenoH men en de arbeidsvreugde worden bevor derd, dan zijn andere nr'ddelen noodig, middelen, die we alleen zuben vinden als we teruggaan naar de oorzaken van den vloek en het leed ook in de wereld van den arbeid. V Fouten bij de Postchêque en Giro. Er zijn, na de mislukte poging tot cen tralisatie, vele fouten door den Post chêque- en Girodienst gemaakt. „Niet zelden bestaat er verschil tus- „sohen opgaven van den dienst cn het „werkelijk tegoed, niet zelden ook zijn „handelingen op andere dam de aangege- „ven rekeningen verricht, en de kennis- „geving hiervan aan anderen dan de be trokkenen toegezonden." Aldus de offioieelo verklaring der di rectie. 't Is eenvoudig verbijsterend. Maar hoe komt het toch dat een dienst, die tot 24 Augustus zoo voortreffelijk werkte, nu zoo hopeloos ra de war is? Van de centralisatie, zegt de een. Van het werken met ongeschoold per soneel, verklaart de ander. Van de gebrekkige machines, meent een derde. Wij willen den invloed van dezefacto ren niet uitschakelen. Maar een voorna me factor is tot dusver nog niet genoemd en toch van groot belang, naar het ons voorkomt. Deze n.I., dat na 24 Augustus op de girobiljetten geen naam en woon plaats van dengene aan wien gegi reerd werd meer behoefde te worden in gevuld, doch uitsluitend diens giro nummer. Denkelijk vindt deze bepaling haar grond in*het systeem en in de omstandig heid dat de machines wel cijfers, maar geen letters kunnen verwerken. Maar naar onze meening is deze be paling, geen namen of adressen maar alleen gironummers de oorzaak dat fouten .gemakkelijk gemaakt, en eens ge maakt, niet gemakkelijk te achterhalen zijn. Eene vergissing in een cijfer, ligt veel meer voor de hand, dan dio m een naam of adres. Zoowel bij hot publiek als bij de amb tenaren. En boe was nu de vroegere toestand? Wanneer iemand op zijn biljet wel het juiste adres, maar niet het goed© giro nummer invulde, kon zijn opgaaf niet worden uitgevoerd en kreeg hij zijn biljet ter verbetering terug. Doch na 24 Augustus is dit ip eens an ders geworden. Wanneer iemand op zijn girobiljet een verkeerd nummer invulde, dan werd wel het bedrag van zijne rekening afgeschre ven, doch op eene .geheel andere reke ning, dan hij bedoeld had, bijgeschreven. En dat kwam de „girant", om dat woord eens te gebruiken, niet te weten, tenzij degene die met de hijscbrijving verblijd was, henl om opheldering vroeg. En dan was fout wel ontdekt maar daarmede nog niet hersteld! Wij meenden goed te doen hier eens op te wijzen. Het zou ons niet verwonderen, indien vele fouten uit deze oorzaak verklaard moesten worden. Want niet alleen de „girant" kan zich vergissen. Maar ook de ambtenaar kan een cijfer verkeerd lezen. Iets wat voor iemand, die heed don dag cijfers en niets dan cijfers voor oogen heeft, waarlijk geen wonder moet keeten! 1 Wij weten niet of liet in do bedoeling ligt om den dienst weder op gang te bren gen. En dan wel zoo, dat het groote pu bliek er gebruik van kan maken. Maar wanneer men dit doet, laat men dan den eisch stellen dat naam en adres van den persoon aan wien men gireert, althans ééns op het girobiljet worden in gevuld. Het Vlootwet-debat. De interpellatie van den heer Troelstra over de crisis aan financiën mitsgaders de financiën van Nederland en Nedor- landsch-ïndië is gisteren beëindigd. Had Mr. Troelstra Donderdag een slechten dag, gisteren ging het al niet veel heter. Inplaats van te spreken over het onder werp door hem zelf aan de orde gesteld, ging hij spreken over het ontwerp-Yloot- wet en werden feitebjk algemeene be schouwingen over bedoeld ontwerp ge- houdn. Maar ook daarbij was de roode leider niet gelukkig. Hij bleek n.I. de zaak niet onder de knie te li ebben. In „Het Volk" in pamfletten en verga deringen cri niet te vergeten in ingezon den stukken weet men precies te vertellen wat de vlootwet kos'. Niet alleen de leiders, maar ook de ge wone partijgenooteil weten de financieele gevolgen tot in de puntjes voor te reke nen en ze doen dat met een air aüsof ze ajles van de zaak af weten. Maar toen Minister Golijn Donderdag met financieele beschouwingen kwam vroeg Mr. Troelstra eerst een dag uitstel om de cijfers te besfudeeren. - En gisteren, na een nacht van zware studie, liet hij de cijfers rusten omdat hij leek is op dit gebied. De heer Hugenholtz zou dit zaakje wel opknappen. Maar ook de heer Hugenholtz bracht er niet veel van terecht. Hij moest toege ven dat hij geen kans zag den heer Co- lijn na to rekenen. Dat is toch wel verbluffend. Wekenlang heeft-men het volk bewerkt met cijfers en nogeens' cijfers om de verschrikkelijke gevolgen van de Vloot wet aan te toonen en dan komt men in de Kamer en moet toegeven dat men met de cijfers niet op de hoogte i3. Over de interpellatie zelf en de in ver hand daarmee gevoerde debatten kunnen we overigens gevoegelijk"zwijgen. Dinsdag als de Vlootwet aan de orde komt wordt alles toch wier herhaald en nog eens herhaald. We kunnen nu volstaan met te consta- teeren dat de eerste aanval van Mr. Troelstra hopeloos v „DE LAKENHAL". TentoonstelItug Japansche Kunsf. De plaatselijke afdeeling van het Cen traal Nederl. Comité „Ramp Japan 1923" is op het denkbeeld gekomen in een der kunstzalen van het Stedelijk museum „De Lakenhal", een tentoonstelling te organi- seeren welke betrekking heeft op de we reldberoemde Japansche kunstnijverheid, teneinde langs dezen weg bij de stadge- nooten liefde en belangstelling op te wek ken voor het land, dat kortelings door een vreeselijken ramp werd getroffen 'en deswege door het Comité in de offervaar digheid wordt aanbevolen. Door de bemiddeling van den heer T. B. Roorda, Conservator voor de afd. China, Japan en Korea aan het Ethno- graphisch museum alhier, werd de be schikking verkregen over een uitgebreide cn vooral uit oogpunt van originaliteit waardevolle collectie Japansche prenten en lakwerken. Het op deze tentoonstelling aanwezige is in hoofdzaak ontleend aan de voort brengselen uit de 17de en 19de eeuw, in welk tijdperk de beoefening dezer kunst haar hoogtepunt bereikte. Waren godsdienstige gevoelens oor spronkelijk de drijfveeren tot de kunst van dezen aard, met de komst van de Shogum-dynastie der Tokugawa (1603 1868) werd het meer en meer „de kunst om de Dunst", en ging het in hoofdzaak om resultaten van artistieken aard. Dat do later zoo beroemd geworden kunst een dergelijk onafhankelijk klas siek karakter kreeg, is te danken aan het feit dat de groote kunstenaars zich be lastten met de leiding van scholen. Op de expositie zijn modellen van velschillende dezer scholen aanwezig. In de kleine zaal bevindt zich in eenigo vitrines een collectie lakwerk dat onder de kunstproducten van den hoogsten rang op dit gebied thuisbehoort. Voorts is in deze afdeeling een verza meling gelegenheids-kunstwerk van meer algemeenen .aard; eveneens uitmuntende door de bewonderenswaardige fijnheid van uitvoering, dio deze Japansche kunst kenmerkt. In de groote zaal wordt de aandacht der bezoekers in beslag genomen door prentwerk van grooteren omvang, voor het mecrendeel afkomstig van de groot ste kunstenaars op dit gebied. Opmerking verdient vooral, dat de Japansche prent kunst indertijd veel invloed heeft uitge oefend op de plakkaatbunst in Europa. Ongetwijfeld wordt do geringe moeite van een bezoek aan deze tentoonstelling meer dan beloond door het interessan- Ie en leerzame dat zij biedt. Mogen velen er gebruik van maken. R. K. Missietentoonstelling. In ansluiting met wat wij gisteren ohi- trent de opening van bovengenoemde ten toonstelling vermeldden, geven wij gaarne gehoor aan het tot ons gericht verzoek door een beschrijving van wat er alzoo to zien is. In de eerste plaats is het de pauselijke vlag welko van de Stadsgehoorzaal wap- pert en de trekkende lichtreclame voor de „A.L.M.A.", en de keurige plantversie- i'ing. In de Gehoorzaal zelve treft dadelijk een in reuzenletters geschilderd woord van Kardinaal van Rossum de aandacht. De zaal is ingedeeld in een groot aantal stands welke door hun eenvoud en een heid een massaLen indruk maken. Een aardbol aan den ingang der zaai fungeert tevens als collectebus. De eerste stand is ingenomen door een orde welke zending drijft in Brazilië, Zwe den, Finland en' de Congo. Vanzelfsprekend is de missie in de Con go het sterkt geaccentueerd. Afschrikwek- Isende „import-artikelen" vormen een groot deel van de tentoongestelde collectie voor werpen, doch ook op het gebied der vreed zame industrie valt veel 'te bewonderen. Een tweede afdeeling geeft ccn beeld van het zendingswerk op Jav^.. En toch weer niet ook. Het viel ons op, dat over Jt algemeen deze tentoonstelling minder een beeld geeft van de eigenlijke R. K. zending dan wel van de materieele toe standen in do landen waar zeniding gedre ven wordt. Een bezoek aan deze tentoon stelling uit zakelijk oogpunt is dan ook wel aan te bevelen. Er is inderdaad veel bezienswaardigs. In de tweede stand dan wordt mooi snij werk uit Karbouwhoorn alsmede schitte rende staaltjes van inlandsche battikkunst getoond. Daar kan de machine nog niet tegen op. De Paters redemptoristen laten allo aandacht vallen op het portret van liun voorman Pater Donders cn geven een blik op het vlechtwerk dat dcor meisjes welke in hun stichting zijn opgenomen wordt vervaardigd. Verder vindt men hier interessante voor werpen uit Suriname en Brazilië. Do volgendo stand geeft veel wetens waardigs van de afgrijzelijke melaatsheid. Dat zendelingen weieens vallen als slacht offer van hun opofferend werk toonen en kele photo's van een melaatschen pater. Ock in dezo stand weer vele inhcemsche artikelen. Stand 5 geeft bijzonderheden uit China. We vinden er veel Boeddha-beelden, een drietal eigenaardige kunstschilderijen en oen poort van de stad Luantu. Alles heel interessant. Zij nog vermeld, dat de Minnebroeders welke deze afdeeling hebben ingericht, tot de orde behooren, welke de meeste missio narissen telt. De volgende stand, die der „Witte «Pa ters" welko arbeiden rondom het Tan- ganjika-meer in Centraal-Afrika, trekt de aandacht dor een geweldige olifantstand. Verder is ook hier weer veel bijzonders en wetenswaardigs te zien en te vernemen. De zending onder de Indianen in Cen- traal-Amerika, wordt door de Dominianen vertegenwoordigd. Hoe de Indianen hun heiligen-beeldjes maken wordt op do stand getoond. Mooi is het kantwerk van Sala, terwijl oei» Panamahoed een beeld geeft van do vooruitgang der bewoners. Resumeerende kan gezegd worden, dat detentoonstelling van de R. K. Missie's veel bezienswaardigs biedt en oen bezoek, ook uit studio-oogpunt ten volle waard is. Ds. Joh. W. Groot Enzerink. Mochten wij gisteren mededeelen, dat er een lichte verbetering in den toestand van Ds. Groot Enzerink was ingetreden, thans bereikt ons de ontstellende tijding, dat de ziekte een ongunstige wending heeft genomen. Terwijl wij dit schrijven ('s middags I uur) wordt ons uit hot Diaconessenhuis telefonisch bericht, dat de toestand hoogst ernstig is. De familie, voorzoover deze niet hier ter stede woonachtig is, werd getelegra feerd over te komen.- Tenzij, wat God geve, een plotselinge wending ten goede intreedt, is alle hoop menschelijkerwijs gesproken uitgesloten- Mogen de gebeden van do honderden, die Ds. Groot Enzerink liefhebben nog worden verhoord. Buurtvereeniging „Eensgezindheid". Do Commissie, zoo wordt ons gemeld, beeft in haar vergadering het plan geop perd om de buurtvereeniging te doen blij ven voortbestaan. Daar de mogelijkheid niet is uitgesloten, dat bij gelegenheid van den 350-jarigen herdenking van Leidens Ontzet, onze stad ook een meer feestelijk aanzien zal heb ben, gelijk dit destijds in den Briel en ADVERTENTIE-PRIJS .Gewone advertentiën per regel 22# cen& 'Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariec i.Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetac ling van ten hoogste 30 woorden, worde^ dagelijks geplaatst ad f50 cent. Aan het Zoeklicht Leiden 13 October 1925. Een belangstellend lezer schrijft mij het volgende „Blijkens het gevallen Raadsbesluit zul len in verband met de invoering van hefe kaartsysteem voor het bevolkingsregister weder eenigo tijdelijke schrijvers(sters) aan het werk worden gesteld. Zouden hiervoor nu niet eens krachten worden ge nomen uit do gehuwde werkloozen en niet-, zooals met do volkstelling of samenstel ling van de kiezerslijst min of meer wel gestelde personen of dochters van ambte naren?" Een lastige vraag is dat voor mij. Om te beginnen weet ik niet, wie voor de hier aangeduide werkzaamheden wer den gebruikt. En ik weet ook niet wie els tijdelijke schijvcrs(sters) zijn of worden aangesteld. Maar 't spreekt dunkt me zóó van zelf dat voor dergelijke werkzaamheden aller eerst zéér naarstig gezocht wordt onder de gehuwde werkloozen, dat allo twijfel hier is uitgesloten. Ik heb wel zooveel vertrouwen in B. en W. dat ik meen te kunnen verzekeren dab geen enkele jongedame tijdelijk zal wor den aangesteld zoolang er ook nog maar één bruikbare gehuwde kracht onder werk loozen is te vinden. OBSERVATOR. onlangs in Alkmaar het geval was, daar heeft de Commissie gemeend de mogelijk heid te stellen, daaraan mede te werken. Binnen enkele dagen zal dan ook door middel van een rondschrijven dit den be woners kenbaar worden gemaakt. Tevens maakt zij van de gelegenheid gebruik om do heeren Hüner, Zijlsingel, Clement, Roodenburg, van Haarlem. La- man, Aenmy, Terhurgh en Driesen, Wis- brun en Liffmann, de Koning en Voorber gen dank te zeggen voor de bereid willig heid die deze aan den dag 1 ebben gelegd, om het kinderfeest te doen slagen. Ons wordt verzocht tc melden dat door d)gn heer F. H. v. d. Horst aan den Kerkeraad der Ned. Herv. Kerk alhier het navolgend schrijven is gericht: Zeer Eerwaarde Heeren! Gelet op de berichten ter zake Evargo- lisatie-arbeid onder den naam „Jcrucl", voorkomende in het Leidseh Dagblad van 8 Oct. '23, daaruit lezende dat dcor en kele van de personen, die zich kortelings organiseerden in het gebouw Grconestceg 16, wordt voorgegeven als zou onderge- teekenide bedoelen met de leiding, die hij geeft aan de Sads-Evangelisatie, sedert eenigo dagen verhuisd naar Middelste gracht 3, deze corporatie te laten arbei den „los van de kerk", daar acht hij, mede naments een niet onaanzienlijk deel der leden uwer kerk, die met hem voor het Evangelie arbeiden, zich geroepen u ten stelligste te verzekeren, dat zulks abso luut „onwaar" is en dat juist het tegenover gestelde zeer gemakkelijk geconstateerd kan worden, indien u zich onder meer wilt herinneren: ten eerste: de Tent-Evangelie-campagno van 1922, waartoe van hem het initiatief uitging en welke zoo goed als geheel uit kerkelijke elementen werd samengesteld. ten tweede: zal onze wijkpredikant, Ds. Riemens, u wel willen bevestigen, dat on zerzijds immer bericht gezonden wordt, indien we een geval voor herderlijke ver zorging aantreffen; ten derde: heeft ondergeteekende, direct na de bovenbedoelde tent-campagne aan de herders en leeraars der onderscheidens kerkten een lijst toegezonden met de na men van hen, die als vrucht van den tent- arbeid waren „uitgekomen" voor geeste lijke hulp ten vierde: zal Ds. Punselie u wel wil len bevestigen^ dat hij meerdere malen het genoegen had den" arbeid van zijn kring te bospreben en hij zich jegens Zijn Eerwaarde telkens heeft doen kennen als met aandrang zoekende contact met do kerk te krijgen* doch van ZijnEerwaardo de verzekering kreeg, dat tot heden in uw gëerd college nimmer de genoegzame meer derheid voor den Evangelie-arbeid verkre gen is; en ten slotte zij er u met nadruk op ge wezen, dat juist oen groot deel dor thans in do Gro-enioslceg georganiseerde perso nen dezelfde zijn, die, toen 4 jaar geleden pogingen tot samenwerking met uw Ker keraad zoo goed als gelukt waren, dit door hun tegenstreven wisten, to verijdc- Ten einde u met dö juiste toedracht der zaken onzer corporatie op de hoogte tel stellen, heeft onderge te ekenide do eer u hierbij een kort zakelijk versla# der om standigheden aan te bieden, waarvoor hij uw zeer geëerde aandacht verzoekt, opdat u moogt weten, dat de kwesties in „Je- ruël" in de verste verte niet het goring- sto verband houden met meeningsvcrscliil betreffende de al of riiet samenwerking met de kerk en hij hoopt., dat dezo dok mantel voortaan achterwege zal blijven. Resumeerende geeft hij te kennen even!- als voorheen ten allen tijdó borcid to zijn, indien genoegzame meerderheid uwer Ker keraad voor den arbeid van het Evangelie

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1