Dagblad voor Leiden en Omstreken. ABONNEMENTSPRIJS 'C- in Leiden en buiten Lelden w? waar agenten geveetigd zijrt Per kwartaal f2.50 per week t0.19 Franco per poet per kwartaal e.T.Y. f 2.90 4üe JAARGANG. WOENSDAG 19 SEPTEMBER 1923 - No. 1041 Bureau: Hooigracht 35 Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 Uit nummer bestaat uit twee bladen. De millioenennota. Tekort van f 150.millioen Afschaffing crisisdienst. Geen i periodieke verhoogingen. Sa larisverlaging. Nieuwe belas tingen. De mililoenennota met zooveel interes se in breede kringen tegemoet gezien is thans verschenen. Wij weten dan nu hoe de zaken staan en welke plannen de regeering heeft. Wat betreft den dienst 1923 moet worden gerekend met een' tekort van plm. 50 millioen gulden. Omtrent den dienst 1924 wordt medegedeeld, dat de uitgaven in totaal ruim 32 millioen hooger zijn ge raamd dan voor 1923. Zoo vraagt b.v. Onderwijs ruim 5 mil lioen meer en Waterstaat waarbij thans liet tekort voor de Spoorwegen ad f22 millioen in rekening is gebracht zelfs ruim f 30 millioen. Maar tegenover de vermeerdering der uitgaven staat een vermindering der inkomsten. De Regeerin» is van meening dat in verband met de voorzichtige raming ten vorigen jare, de inkomstenbelas ting niet lager behoeft te worden ge raamd. Lager geraamd daarentegen werden de vermogensbelasting f500.000, de wijnac cijns f200.000, de gedistilleerdaccijns f 9.900.000, de tabaksaccijns f 3.000.000 do zegelrechten f2.500.000, de registratie rechten f2.000.000, de invoerrechten f 4.000.000, het statistiekrecht f 200.000 en de loodsgelden f 200.000. in fotaal moet worden gerekend op een tekort op den gewonen dienst van rond f118 millioen, en dat ondanks de maat regelen tot bezuiniging, tot nu toe getrof fen en waarvan in de Millioenennoia's der vorige jaren werd gesproken. Daar een verdere teruggang der midde len is te verwachten moet voor 1925 op een tekort van f 150 m i 11 io e n wordèn gerekend. Wil Nederland ook in de toekomst aan zijn steeds toenemende bevolking een dra gelijk bestaan waarborgen, en zal het zijne positie te midden der volkeren handhaven, dan is in de allereerste plaats herstel van het financieel evenwicht noodzakelijk. Om daartoe te geraken acht de regeer ring de volgende maatregelen noodzake lijk: Afschaffing van den crisis dienst. Ten opzichte van de steunrege lingen voor werkloozen is de Tegeering van meening dat de oogen niet mogen worden gesloten voor de harde waarheid, dat men hier nieÖ met een kwaad van tij- delijken aard te doen heeft. De regeering is daarom van meening, dat niet langer mag worden af geweken van den weg, dien de Armenwet wijst ter voorzie ning in de noode-n van hen, die geen middelen van bestaan hebben. Deze wet draagt de hierbedoel- de voorziening subsidiair op aan de ge meenten. Mocht het noodzakelijk blijken, gemeenten welke als gevolg van die voor ziening in financieele moeilijkheden ko men, uit 's rijks kas te steunen, dan zal zulks ten laste van den gewonen dienst moeten geschieden. Rekening moet voorts worden gehouden met de gewone automatische uitzetting der uitgaven, als stijging van den pensioen last enz. Do hierbedoelde omstandigheid dwingt dus tot het nemen van tijdelijke maatre gelen, welke gedurende de periode, dat het evenwicht in de staatsfinanciën nog niet is bereikt, het automatisch accres zooveel mogelijk tegengaan. De maatregelen, waarmede dit laatste 'doel zoude zijn te bereiken, zijn de vol gende: Vooreerst zullen voor een periode, wel ke naar de meening der regeering op ver moedelijk ten hoogste drie jaren moet worden gesteld, „alle periodieke traktementsver hoogingen moeten worden stopgezet, in afwachting o.a. van een nadére regeling dier periodieke ve-r- hoogingen, welke naar de aanvanke lijke meening der regeering noodzakelijk Üs. In de tweede plaats zal, ter opvanging van het automatisch accres der uitgaven voor het lager onderwijs, als gevolg van de jaarlijksche vermeerdering van het aantal der schoolgaande kinderen met 10 a 15.000, tot 1930 moeten wor d-en afgezien van de invoering van het zevende leerjaar en van de uitbreiding van den leerplicht, terwijl op de gemeente lijke en bijzondere scholen, welke het ze vende leerjaar reeds hebben en er uit *s rijks kas betaling voor genieten, het zgn. uitsterviugssysteem zal worden toegepast. Hierdoor zal de auto matische toeneming van het aantal be- noouigde leerkrachten, althans ten deele, worden opgevangen." Voorts is noodzakelijk een ingrijpende reorganisatie van den Staats dienst waarbij echter op niet meer dan een besparing van f 50 millioen mag worden gerekend. Evenzeer is het onmogelijk aan de na tie een nieuwen belastingdruk van 90 mil lioen gulden per jaar op te leggen. Onvermijdelijke conclusie hieruit is, dat zonder aantasting van het salarispeil van het personeel het uitgesloten zal zijn om tot een sluitenden gewonen dienst te geraken, temeer omdat het onmo gelijk moet worden geach^om zonder aanmerkelijke verlichting van den op het spoorwegbedrijf drukkenden salarislast, dal bedrijf weder rendabel te doen zijn. Men staat te dezen voor een in geen ge val te vermijden noodzakelijkheid. Doven en behalve de besparing op sala rissen, die verkregen wordt uit reorgani satie en inkrimping van den Staatsdienst zal de last van salarissen en loonen (wel- ket op ruim f 260 millioen moet worden geschat) met 20 pet. (over twee jaren ver deeld verminderd moeten worden. Dat zulks een onmogelijkheid is zonder aan tasting ook van die wedden, welke vóór 1 Juli 1922 werden genoten, zal wel voor ieder duidelijk zijn. De regeering ziet zich daarom genoodzaakt de intrekking van art. 40 van hef Bezoldigingbcsluit Bur gerlijke Rijksambtenaren te bevorderen. De salarisverlagingen. Aangezien over de wijze, waarop de sa larisverlaging voltrokken zal moeten wor- 'den, nog overleg wordt gepleegd, kan de regeering daarover thans niet anders dan hare aanvankelijke meening kenbaar ma ken. j_ Deze luidt aldus: lo. Eene verlaging van den totalen last van salarissen en lo men met 20 pet., over twee jaren te verdeelen, is noodzakelijk. 2o. Met ingang van 1 Januari 1924 worden alle salarissen en loonen, van hoog tot laag, met 10 pet. verminderd. 3o. Onmiddellik zal worden Ier hand genomen een algemeene herziening van het bezoldigingsbesluit, ten doel hebbend ora met ingang van 1 Januari 1925 een zoodanige salarisregeling in werking te doen treden, cat over het dienstjaar het sub lo gestelde geheel bereikt wordt. De regeering is van oordeel, dat bij die herziening voor de hoogste salarissen, b.v. die der ministers en enkele andere, de huidige bedragen met volle 20 pot. ver minderd zullen moeten worden; dat de loonen der werklieden meer in overeen stemming zullen moeten worden gebracht met den plaatselijken loonstandaard en dat overigens bij de herziening rekening zal moeten worden gehouden met de mate waarin voorheen de verhoogingen werden toegekend. Van een gewijzigde regeling voor de z.g. standplaatsaftrek voor amb tenaren en onderwijzers meent do rëgec- ring te mceten afzien." Nieuwe belastingen. fr Al deze maatregelen zijn echter niet voldoende om het bestanacl© tekort weg te werken. Zij ziet zich daarom genoodzaakt om tot dekking van de geraamde resteer ronde f 30 millioen haar tovlucht te ne men tot wijziging van bestaande en invoe ring van nieuwe heffingen. Binnen enkele weken hoopt de regee ring in staat te zijn de noodige wetsont werpen tot dekking van dit bedrag in te dienen. Worden deze ontwerpen tijdig be handeld dan zullen de verwachte baten daaruit ook nog geheel of ten deele aan het dienstjaar 1924 ten goede komen. In elk geval laat zich dan aanzien, dat het dienstjaar 1925 een aanmerkelijk beter beeld zal vertoonen dan 1924, al zal het resultaat van reorganisatie en inkrim ping waai'van het bedrag op f 50 mil lioen geschat werd dan nog slechts voor een betrekkelijk gering deel effectief geworden zijn. Alleen wanneer het resultaat der over wegingen in zake de financiering der so ciale verzekeringen leiden mocht tot een belangrijke vermindering der uitgaven ten laste van den staat, zou in 1925 een on geveer sluitend budget verkregen worden. Resumé der bezuinigingen. Om te resumeeren, zal dus naar bet oordeel der Regeering noodig zijn: a. een reorganisatie of inkrimping van staatsdiensten welke geleidelijk zou leiden tot een besparing van ongeveer f 50 mil lioen; b. de mogelijkheid van oen andere fi nanciering der sociale verzekering; c. de vermindering van den totalen last der salarissen en loonen met 1/5; d. de oplegging van ongeveer f 30 mil lioen aan nieuwe lasten. Niet met één dezer vier maatregelen of met twee er van kan men er komen. Ze zijn alle vier noodig. Want naarmate het effect van den sub a bedoelden maatregel toeneemt moet tegelijk gerekend worden mot de zekerheid van een voortgezet ac cres der uitgaven en de waarschijnlijk heid eener verdere daling van sommige inkomsten. ADVERTENTiE-PRIJS Gewone advertentiè'n per regel 22X cent. Jngezonden Mededeelingen, dubbel tarief» 'Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertenties bij vooruitbet». •*n8 van ten hoogste 30 woerden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent. V Ongeregeldheden te Katwijk. Nu het stof dat over en naar aanleiding van de z.g. relletjes te Katwijk is opge jaagd eenigszins is gedaald, en we dus beter in staat zijn de nuchtere feiten te bezien, willen we in verband daarmede nog een enkele opmerking maken. En dan kunnen we beginnen met te constateeren, dat de A. J. G. zelf aanlei ding heeft gegeven tot het gebeurde. Zij is toch begonnen met te handelen in strijd met de Katwijksche politieveror dening, door niet, zooals is voorgeschre ven, schriftelijk vergunning voor het hou den van een optocht te vragen. Het gevolg van deze buitenwettelijke eigenmachtige onordelijke en ontoe laatbare handeling is geweest, dat do po litie niet in staat was, de noodige orde maatregelen te nemen. Alle klachten over onvoldoende politie toezicht en alle protesten daartegen zijn dus gericht aan het verkeerde adres. De schuld daarvan ligt niet b ij de politie, maar bij de leiders van de A. J. C., die door zich boven de wet te stellen, de aan hunne zorg toever trouwde kinderen aan ernstige gevaren hebben blootgesteld. Een feit van beleekenis is voorts, dat zooals ter protestvergadering werd mede gedeeld de Leidsche A. J. C.-ers van de Katwijksche bevolking in gewone omstan- slandigheden nooit eenigen overlast on dervinden en dat ze nooit ook maar in iets gehinderd worden. Dat de Katwijkers niet zoo onverdraag zaam Z'jn als men 't den Jaatsten tijd doet voorkomen, blijkt trouwens ook daaruit, dat een groot aantal Communistisch© kin deren onlangs geruimen tijd te Katwijk vertoefde, waarbij door de bevolking alle gewenschte hulp werd verleend. Hieruit volgt, dat c-r zeer bijzonder© oorzaken moeten zijn geweest, die tot on aangename botsingen hebben uitgelokt. Welke die oorzaken waren blijkt duide lijk ui,t wat in „Het Volk" en in de go- houden protestmeeting werd medegedeeld. Heel het dorp was den bewusten Zon dag voor do te houden feesten versierd. Dat die versiering, zij 't dan misschien onopzettelijk door de jeugdige cociaal-de- mocraatjes die socialistisch© liederen zon gen beschadigd werd, moest wel prikke lend werken. Als de leiders van de A. 'J. C. verstan dig hadden gehandeld, dan zouden z© in elk geval in het versierde dorp waar men niet het recht had een optocht te houden geen liederen, hebben laten zin- Dat dit wèl gedaan werd, wijst op een onverantwoordelijk gebrek in de leiding. Maar daarbij kwam nog iets anders. Toen de optocht door schoolkinde ren werd lastig gevallen, werden een vijftigtal stoere Amsterdammers gerecpii- reerd, di© met knuppels gewa pend er op los timmerden. Eerst d a a r- n a kwamen volgens de lezing die de lei der geeft een zestal jongelieden ten tooneele. terwijl volgens „Het Volk" deze jongelieden de eersten waren di© zich aan handtastelijkheden schuldig maakten. De door „Het Volk" gegeven voorstelling is dus niet juist. Eerst toen de stoer© Am sterdammers er op los hadden geknup peld, kwamen bedoelde jongelieden op het terrein van den strijd. En wat deed de politie hij dit alles? De politie aldus de heer van Eek heeft werkloos toegezien. Neen, zegt de heer Vorrink, er was bij dit alles geen politie te bekennen; eerst toen de slag geleverd was, kwam een politieman in burger opdagen. Deze laatste lezing zal waarschijnlijk de juiste zijn. Immers, men had verzuimd d© politie zooals men had behooren le doen met zijn plannen in kennis te stellen en behoorlijk vergunning te vra gen. Hoe dit ook zij hier blijkt dat de leiders elkaar op een zeer belangrijk punt tegenspreken. Een zwak punt voor de leiders van de A. J. C. is voorts, dat men de waarheid niet aandurft. In de gehouden meeting, waar nu eens de juiste toedracht van de zaak zou wor den gegeven, werd zonder blikken of blo zen, tegen beter weten in, medegedeeld, dat geen der Christelijke bladen de tegen spraak van „Het Volk" had overgenomen. Hier werd welbewust en opzettelijk ge logen. En als nu zoo, waarschijnlijk om meer indruk te kunnen maken, opzettelijk on waarheden werden gedebiteerd en doelbe^ wust gelasterd, welke zekerheid is er dan, dat ook niet ten opzichte van ande re punten die minder gemakkelijk te con- Iroleeren zijn, een verkeerdo voorstelling is gegeven? AVij stappen hiermede van de Katwijk sche kwestie af. Wij hebben reeds dadelijk het optreden van een deel der Katwijkers afgekeurd en wij doen dit n o g. Dat hiervan in de socialistische pers in He gehouden mee ting geen melding werd gemaakt, dat men dit niet durfde doen, spijt ons... voor deleiders. Het doet ons genoegen, dat uit do van Soc. Dem. zijde verstrekte mededeelingen blijkt, dat do Katwijkers minder schuldig zijn, dan het aanvankelijk scheen. Zij di© zich hierbij tebuiten gingen mogen intusschen verstaan, dat dit niet de manier is, waarop men een tegenstan der bestrijdt, maar dat d© strijd di© in do eerste plaats een geestelijk karakter draagt, ook met geestelijke wapenen moet worden uitgevochten. Zelfs als de tegenstanders in hunne op tochten knuppeldragers meevoeren. STADSNIEUWS. De L. A. W. E. T. De toeloop naar de L. A. W. E. T. wordt met. den dag grooter. Gisteren, Dinsdagavond, werden de volgende extra geschenken uitgereikt: aan den 4000en bezoeker, den heer E. J. Hueting, Heerenstraat 8a, een foto-toestel aan de 4500e bezoekster, Mej. L. Bakx, Witte Rozenstraat 26, een groote bloemen- vaas; aan de 5000e bezoekster, Mej. G. Lens, Nieuwe Rijn 26, een bon ter waarde van f25.tot aankoop van een geschenk naar eigen keuze op de L. A. W. E. T. Mej. Lens, die binnenkort in het huwelijk zal treden, heeft hiervoor een keurige electr. hanglamp bij de Firma Terburgii en Driessen uitgekozen. Onder de programma-houders, die ge schenken ontvingen, is houder van pro-" gramma No. 786 wel bijzonder gelukkig. Deze heeft op verschillende dagen op zijn programma reeds drie geschenken toege wezen gekregen. Zoo ook was de houder van programma no. 2713 bijzonder geluk kig. Deze, oen kleine jongen, ontving gis terenavond een Etui met 12 Fruitmesjes en had den vorigen avond op programma No. 5277 een kistje sigaren in ontvangst genomen, zoodat deze daarmede, de eene keer zijn© moeder, den andere keer zijn vader kon verrassen. De tentoonstelling werd gisteren be zocht door het Bestuur der Vereeniging D. A. W. E. T., Dordtsche Algemeene Winkel Etalage Tentoonstelling. In verband met de groote belangstel ling, die de L. A. W. E. T. zoo ruim schoots ten deel valt heeft het Bestuur voor de inschrijvers van programma's gisterenavond 39 geschenken bestemd, men zie hiervoor de lijst en de L. A. W. E. T.-advertentie van hedenavond. Alvorens tot bekendmaking der pro gramma-nummers, die voor een geschenk in aanmerking kwamen, over te gaan, deelde de Voorzitter van do L. A. W. E. T. mede, dat het bestuur als eerste geschenk voor dezen dag een bedrag van f 50 be stemd heeft als bijdrage in het fonds, het welk het Leidsche Dagblad bijeenbrengt voor d© Weduwen en Weezen van de om gekomen visscherslui der Katwijksche Loggers 142 en 46. Deze mededeeling werd met warm applaus begroet, waaruit de voorzitter concludeerde, dat deze daacl van het bestuur aller instemming had en sprak hij daarbij den wensch uit, dat ve len der bezoekers het voorbeeld der L. A. W. E. T. zouden volgen en dientengevolge de giften ruim zullen vloeien. Het verkeer in de L. A. W. E. T.-stad was ondanks de erorme drukte uitstekend geregeld, zoodat alles ordelijk van stapel liep. Voor heden zijn weder prachtige ge schenken beschikbaar voor elke(n) 500e(n) bezoeker(ster). Door de drie bij de L. A. W. E. T. als buitengewoon lid aangeslo ten Leidsche Middenstandsvereenigingen is aan het bestuur der L. A. W. E. T. een prachtig geschenk, n.l. een zilveren vaas met inscriptie, voor de 7500e bezoeker (ster) aangeboden. Door den heer W. Brouwer is voor het 250ste kind, hetwelk hedenmiddag de Kindervoorstelling in den Foyer bezoekt, een wekkerklokje, als het een jongen, en een armbandhorloge als het een meisjes is, aangeboden. Voor den 5500en bezoeker (ster) is door den heer J. H. Philipsen, K. Rapenburg 4 een prachtige mand met fruit aangebo den. Om gedrang bij den ingang der Stads- Gehoorzaal te voorkomen verzoekt 't Be stuur der L.A.W.E.T. het publiek het mid dengedeelte van den ingang wij te laten en zich weerszijden vanaf de loketten in rijen van twee op te stellen. Ten slotte willen wij voor heden nog de aandacht vestigen op de advertentie der firma Meeuws, waarin een interessante raadwedstrijd wordt aangekondigd. Ver. van Oud-leerlinqen van het Genootschap Wl. S. G. Het 138-jarig bestaan van het Genoot schap „Mathesis Scientiarum Genitrix" is Maandagavond op feestelijke wijze door de vereeniging van oud-leerlingen van het genootschap herdacht in de Graanbcurs. De opkomst was dezen kèer weer eens bijzonder goed en getuigde van een her opleving, vooral van de jongere oud-leer lingen. D© bijeenkomst werd geopend door den vice-voorzitter, den heer heer B. Planjer. die meedeelde, dat d© voorzitter, de heer. O. Knott- nc-rus, tot zijn spijt verhinderd was te genwoordig (e zijn. Spr. heet daarna al- lcn hartelijk welkom cn dankt hun, die voor dezen avond hun medewerking toe zegden. In de eerste plaats betrof dit het Leidsch Muziek Ensemble „Bobette", dat steeds do vereeniging sympathiek gezind is. Verder zou de avond word aange vuld door het optreden der heeren Hell-i man en van Leeuwen. Tenslotte wijst spr. op de beweging der jongere leden in de vereeniging. Het is liet bestuur niet ontgaan, dat de jongeren de vereeniging in nieuwe banen willen leiden en spr. ziet daarin het bewijs, dat voor de ouderen de tijd gekomen is, om hun plaats voor hen in te ruimen. Verder wil spr. hierover niets zeggen en hij wenscht allen verder een genoeglijken avond. Door allo aanwezigen werd hierna staande het „Mathes;s"-lied gezongen, dat weder opgewekt en krachtig door de zaal klonk. Daarna werd het rijke programma regelmatig en tot aller genoegen afgewerkt Woningbcuwvereenigingcn. Men schrijft van liier aan „Het Volk": D© Federatie van Woningbouwvereni gingen te Leiden heeft in haar jongst© vergadering het besluit genomen, een zelfstandig blad op te Tichten en tevens over te nemen de C. T. Z. V. (Centr. v. Inkoopsvereenigingen). Als gevolg van doze besluiten .hebben de bowvereenigin- geu „Ons Doel" en „Ons Belang" voor de Federatie bedankt, met het gevolg dat het leven van deze organisatie, die te Leiden al zoo goed werk heeft verricht, aan een zijden draad hangt. Wij verwijzen gaarne naar oen in dit nummer voorkomende advertentie be treffend© een Lawet's-prijsvraag van d© HeTO-conservenfabriek. In navolging met de in ve'e ander© (ook kleinere) plaatsen van ons land reeds bestaande ccmité's is hier ter stedo door enkele personen een comité tot het doen houden van winterlezingen gevormd. Het ligt in de bedoeling van voornoemd comité reeds in het koraencle seizoen pre-i dikanten van verschillende Kerkgenoot schappen te doen optreden. Spoedig zal men van een on ander wel meer hoorer. BINNENLAND DE VLOOTWET. Do Regcering heeft -een brief gericht aan den voorzitter der Tweede Kamer, waarin zij mededeelt met de meerderheid der Vlootwetcommissie van moening te zijn, dat verdere opschorting der vloot- plannen onverantwoordelijk zou zijn en dat zij noch in de nota van den voorzit ter dier Commissie, mr. Patijn. noch in die van haar lid, mr. Trip, een argument kan vinden, dat er .haar toe zou kunnen leiden, de volledige inwerkingtreding op een later te bepalen datum met haar ver antwoordelijkheid te dekken. Bij Nota van Wijziging stelt de Regee ring den datum van inwerkingtreding der Vlootwet voor op 1 Januari 1924. De lasten van het vlootbasisfonds wil :.Ij over een langer tijdperk verdeelen. Met hac conclusie omtrent bet oven wicht der Rijksfinanciën is de Vlootwet commissie haar opdracht te buiten gegaan Besparing bij de rijksveldwacht. Het voornemen bestaat om met ingang van 1 Januari 1924 voor liet genot van geneeskundige behandeling cn geneesmid delen op het traktement van do beambten der Rijksveldwacht oen aftrek van f 12 p^r jaar en per hoofd toe te passen op do wijze, zooals ook thans geschiedt voor 't genot der verstrekking van uniformklee- ding. Voorts wordt overwogen een wijzi ging te brengen in de toelagen voor het gebruik van eigen rijwiel. Rijkstucht- en opvoedingswezen. De regeering is voornemens een uit breiding te geven aan het instituut der Rijksagenten voor gezinsverplegen van minderjarigen/ tengevolge waarvan bun toezicht, dat in hoofdzaak van financioe- len aard is, zich over het geheele land zal uitstrekken, en bezuiniging van uitgaven op dit gebied zal zijn te verzekeren. Vragen van Kamerleden. Vragen van den heer Kotelaar aan den Minister van Onde'wijs: 1. Is het juist, dat door den burgemees ter van Alkemade de kinderen van eert Rijksveldwachter te Boelofarendsveen stel selmatig van de O. L. S. te Oude-AVetering worden geweerd, zoodat bedoelde kinderen! reeds sinds tien maanden geen school bo- zoekenl 2. Is de Minister bereid mede te declcn cf, cn, zoo ja, welke maatregelen door het schooltoezicht, door den Minster zelf. ge troffen zijn, om aan bedoelden war toe stand oen einde te maken 1 3. Beslaat er uitzicht-, dat do burgemees ter van Alkemade ton spoedigste gedwon-, gen wordt, r.ijn verzet tegen do plaatsing van dezo en wellicht ook van andere kitt* 1 deren op te geven? J:

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1