abonnementsprijs Dagblad voor Leiden en Omstreken. H' In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn f er kwartaal f 2.50 per week f 0.19 franco per post per kwartaal f 2.90 4tie JAARGANG. - DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1923 - No. 1025 BureauHooigracht 35 Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22J4 cent» Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieL Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta ling van ten hoogste 30 woorden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent. i Dit nummer bestaat uit drie bladen. WIJ HEBBEN HET GENOEGEN ONZEN LEZERS HIERBIJ EEN JUBILEUM.NUMMER AAN TE BIEDEN. DE IN DIT NUMMER VOOR KOMENDE CLtCHÉ'S WAARVAN HET AUTEURSRECHT NADRUK KELIJK VOORBEHOUDEN WORDT WERDEN ONS WELWILLEND AFGESTAAN DOOR DEN HEER H. J. SPRUYT, UITGEVER TE RIJSWIJK. V Wind en storm. Die wind zaait, zal storm oogsten. Dat is een vaste regel, die altijd weer wordt bewaarheid. Maar juist daarom trekt het de aan dacht, dat men zich in de leidende krin gen van de S. D. A. P., waar men reeds jaar en dag onafgebroken bezig is wind te zaaien, verwondert over het feit dat men storm oogst. Regel is dat in de Socialistische pers, de tegenstanders verdacht worden ge maakt. We behoeven, om dit te illustreeren, slechts te herinneren aan de schandelijke houding ten opzichte van de Vlootwet aangenomen, waarbij men zich niet schaamt de persoon van den Minister van Financiën op de ergerlijkste wijze te be kladden en zelfs H. M. de Koningin in discrediet te brengen. Met do eischen van de internationale politiek, met de belangen van onze Kolo niën wordt niet gerekend. Het eenige wat de bewuste arbeiders te hooren krijgen is, dat de Regeering er op uit is, 's lands gelden aan leger en vloot te verkwisten, met achterstelling van alle andere belangen. Men weet zeer goed, dat deze voorstel ling van zaken leugenachtig is, maar men acht het nu eenmaal gewenscht om in deze critieke dagen onrust te zaaien en de gemoederen te vergiftigen. En zoo gaat het over de geheele linie. Het is den leiders niet onbekend, dat veel, wat tot het sociaal wenschelijke moet worden gerekend, economisch abso- üuut onmogelijk is. Zij weten opperbest, dat onze industrie met gronte moeilijkheden heeft te worste len en dat men bij het bepalen van loo- nen en arbeidstijd nu eenmaal met den algemeenen toestand rekening heeft te houden. Maar om de volksgunst niet te verlie zen. zwijgt men van al die zaken en stelt het eenvoudig voor alsof het louter een kwestie is van onwil en alsof er een stre ven bestaat om zonder meer de r/sitie van de arbeiders te verslechteren. Omtrent de Christelijke Vakbeweging, die zich meer bewust blijkt te zijn van wat de werkelijkheid eischt, wordt nooit een goed -woord gehoord. De Volk-lezers weten alleen, dat de leiders verraders zijn van de arbeiderszaak. Van de hezuinigingspoeingen der Re geering kan precies hetzelfde worden ge- ze ed. Men schettert tegen de Regeering, die de begrooting tracht sluitend te makeh, zonder ook maar eenige aandacht te schenken aan de ellendige gevolgen, óók voor de arbeiders-bevolking van de drei gende ontwaarding van den gulden. De lezers van de Socialistische peTS worden in den waan gebracht dat de Re- geerinsr alles kan, de lasten verlichten, uitkeeringen en subsidies, verhoogen, de loonen op peil houden, aan de internatio nale verplichtingen voldoen indien zij slechts wil. En als zij dat alles niet doet, maar in meerdere opzichten een terugtred voorbe reid, dan is dat, omdat zij er lust in heeft de positie der ambtenaren en arbei ders, en in 't algemeen de sociaal-zwak ken, te verslechteren. Zoo worden de arbeiders opgevoed. r Zoo wordt de massa verleugend. Zoo wordt wind gezaaid. En zoo kan ook de storm niet uitblij- iven. l J V Het verkeerde adres. Dat er verband is tuschen wat men i kaait en wat gemaaid wordt, weet ieder, j Alleen de Socialistische leiders schij- r lien daarvan geen begrip te hebben, ij Anders toch is onverklaarbaar, de j klacht van den heer Henri Polak, over de I moeilijkheden, die vakvereenigingsbe- j 'stuurders hebben met de werklieden, wier 1 belangen zij behartigen. Over die moeilijkheden schrijft hi] !n weekblad van den Diamantbewerkers- rPond onder meer het volgender y „Van den kant der werklieden verzet tegen elke onvermijdelijke verandering in de arbeidsvoorwaarden, gewoonlijk verge zeld van hatelijke opmerkingen aan ons adres, van ge jouw over onze argumenten, van verwijten dat wij den patroons alles toegeven, van hoon als wij verwijzen naar de arbeidsvoorwaarden in liet buitenland wel te verstaan: van den kant der werklieden, die aan den arbeid zijn; zij ■die werkloos zijn en wien werk aangebo den wordt, maken ons ook hittere verwij ten als wij beletten dat zij alles aan vaarden wat de werkgevers kwijt willen zijn. „Het spreekt van zelf, dat wij zoo ver mogelijk moeten gaan, om inkrimping van arbeidsgelegenheid hier te voorko men. Dat. zulks slechts kan geschieden na afmattende vergaderingen, waarin de he vigste tegenwerking van den kant der werklieden ondervonden, beleedigende taal uit hun mond vernomen wordt, is in hooge mate ontmoedigend voor pns, wier tankin deze dagen toch reeds van zoo 'weinig verheffenden aard is." „Maar erger is het nog, dat, ondanks al hetgeen - daarover geschreven en ge sproken is, ondanks de harde feiten zelf, die daar toch voor ieders oogen duidelijk staan, de werklieden de ellendige houding aannemen, die ik hier omschreven heb en in plaats van de moeilijkheden te deelen, de bezwaren te helpen dragen, den be stuurders 't leven verbitteren met hunne ongegronde verwijten, hun ontkennen van voor ieder waarneembare dingen, hun on behouwen uitingen en grievende taal." Wij kunnen deze klacht van den heer Polak verstaanr De vakvereenigingsleiders hebben een uiterst moeilijke en zeer onbillijke taak. Feit is, dat .menigmaal dè arbeiders, den bestuurders het leven verbitteren met ongegronde verwijten, onbehouwen uitin gen en grievende taal. Alleen, een Sociaal-democratisch leider behoorde daarover toch niet te klagen. We zien hier toch niets anders, dan do noodlottige vruchten van de Soc. Demo cratische opvoeding. Er is wind gezaaid. 'En dus wordt ook storm geoogst. En daarom is. de klacht van don heer Polak, hoe verklaarbaar ook, toch niet gegrond en richt hij zich aan het ver keerde adres. STADSNIEUWS Zangersfeest op „Oud-Poelgeest Gistermiddag werd op het schoone landgoed „Oud-Poelgeest" het eerste Zangersfeest gehouden van den onlangs opgerichten Ring „Leiden" van Christe lijke Zangvereenigingen. Het weer dat in de voorgaande dagen vrijwel alle hoop op het welslagen van dit feest had weggevaagd, hield zich, al thans bij den aanvang uitstekend, zoodat vele zangers, zangeressen en belangstel lenden uit den omtrek tegenwoordig wa ren. Geopend werd door den voorzitter van den ring, de heer G. Goedhart van Leiderdorp met het laten zingen van Psalm 150:1 en het voorgaan in ge bed. In zijn openingswoord heette hij de aanwezige sprekers, Dr. Riemens, Dr. Joh. Rauws en Ds. H. J. Kouwenhoven, welkom, alsook de talrijke opgekomnen, het Chr. Harmoniegezelschap van Rijns- burg en niet het minst freule Willink, eigenaresse van „Oud-Poelgeest" die weer bereid was gevonden het landgoed voor dit doel ter beschikking te stollen. Na den wenscli te hebben uitgesproken dat dit eerste zangersfeest zou mogen leiden tot meerderen bloei van den jongen Ring, die bedoelt de juiste beoefening van de schoone zangkunst, gaf spr. het woord aan D r. J. Riemens. Hoewel het spr. een .voorrecht is hier thans op te treden, is hij hiertoe toch niet zonder eenigen schroom overgegaan, omdat we hier niet in de eerste plaats komen om te hooren spreken maar om te hooren zingen. In dit verband kwam bij spr. de gedachte op aan de opperzang- meesters waarvan wij in het gewijde Boek der Psalmen lezen, en die aan het gezang leiding gaven. Evenwel, al zal spr. niet voor zingen, maar voor s p r e Ve n, het moge toch in harmonie zijn met wat ■gezongen staat te worden. Aan den hand van verschillende,; dui delijk sprekende voorbeelden die zoowel aan de Heilige Historie als aan het dage- lijksch leven zijn ontkend, toont spr. dan nader aan welk een schoone gave Gods die der zangkunst is, zooais zij reeds door Maarten Luther werd genoemd, die ervan zeide dat ze zelfs de theologie na bij kwam. De muziek vormt, wel gebruikt, oen ze ker verband tuschen het aardsclic en het hemelsche. Of kan men zich ook een openbaring als ons van God in den Bij bel wordt geboden, voorstellen zonder het geïnspireerde en inspireerende lied? Neen toch, want zonder dit zou het schoone verband niet meer volledig zijn. Altijd blijven er dingen over, on dat ge voelen we meermalen bij de weergave van een lied, die zich niet in de gewone prozaïsche taal maar wel in het lied laten vertolken. Ook voor den band in den huU selijken kring is het lied van onschat bare waarde, het?een spr. met een tref fend voorbeeld illustreerde. Spr. hoopte dat dit feest het begin mocht zijn van een grooten bloei van dezen Ring, en tevens dat hij mocht werkzaam zijn om eenheid te brengen tusschen de Christus-belijders die in verschillende vereenigingen zijn ondergebracht, en aan welke eëüfTeid nog wel eens iets ontbrak. Behalve op de aan gesloten. en aan te sluiten vereenigingen hoopte spr. ten slotte dat de hier beoefen de zangkunst haar zegenrijken invloed zal doen gelden op het huisgezin om ook daar meer harmonie te brengen. Vervolgens kwam de Chr. Gem. Zang vereniging „Halleluja" te Oegstgeest op het podium. Hoewel ieder zal toegeven, dat het niet meevalt op Poelgeest te zingen, zetten vooral de bassen hun. geluid wel wat te veel uit, waardoor de uitspraak minder beschaafd werd. Het laatst gezongen nummer „Bede" van Handel, werd evenwel zuiver weer gegeven. Voordat de pauze inging betrad Ds. Rauws het spreekgestoelte om een woord in het belang der Zending te spreken. Er is, zeidé spr., een enorme tegenstel ling. tusschen de gewijde mst in de St. Pauls Cathedraal te Londen, waar de stil te slechts wordt onderbroken door het heerlijke koorgezang, en het drukke ge woel van het metropool verkeer op straat. Deze tegenstelling is er ook als we ons uit het gewone leven ierug trekken om in. den tempel van ongekorven hout Gode's lof te zingen. Het was een goede gedachte van den Ring hier een samenkomst te houden. ^Zoo moest heei de aarde instemmen in één lofzang tot den Schepper, die ons in de offerande van Zijn Zc^pn het verloren paradijs wil wergeven door de zonde van weg. te nemen. De volheid der tijden zal niet komen voor alle de volken het Evangelie is ge-, bracht. Zoover zijn we nog niet, en daarom moet ieder op zijn wijze deelnemen aan de uitbreiding van Gcd's Koninkrijk. Daarom wekte spr. op "tot gebed en of fervaardigheid voor de zending. Na het uitspreken van deze opwekken de rede trad de pauze in. Intuschen begon het te druppelen uit de reeds lang gedreigd hebbende lucht. Toch werd onder het geboomte de sa menkomst voortgezet. De Rijnsburgsche Harmonie hield er de*, stemming in. Ten langen leste drong een stortregen door de bladeren heen en ging het in snel tempo naar het koetshuis. In het begin was er meer rumoer, ge lach en kindergejammer dan zang en mu ziek. Toen evenwel „Excelsior" uit Leimui- den, tenminste een zeer gering deel van deze vereeniging het geïmproviseerde po dium betrad, trad de stilte weer in. Ondanks het feit dat de Loimuidenaars mettwee bassen opkwamen werd Psalm 150 'nog vrij goed gezongen. Op het tweede nummer zullen we maar geen kritiek, geven Een goed bezet koor had „Ledagoh", Leiden, en er werd zeer goed gezongen ook. Hoewel aangekondigd als „slotwoord" werd door Ds. H. J. Kouwenhoven daar na een gloedvol woord in het belang der zangbeoefening gesproken „Kun je nog zingen, zing dan mee" dit, zeide spr., is het karakteristieke opschrift van een bekenden liederenbundel. Dit woord geldt voor ieder ook in deze donkere tijden. Vraagt men het aan het tegenwoordige geslacht dan zullen velen in doffe moedeloosheid de schouders op halen en antwoorden dat het geen tijd is om te zingen. Dit mag niet zoo zijn. De zang is een gave God's om ook in tijden van druk als hefboom van het gemoed te werken en de ziel op te beuren. Tenminste de rechte zang niet de liederen van dan geest dezer eeuw, die zich uit in een spotlied of den zang der lichtzinnigheid. Goede zang behoeft zich niet. te beper ken tot Psalmen en Gezangen alleen hoewel deze ook niet verwaarloosd behoe ven te worden. Spr. hoopte, dat vooral onze jonge men- schen zich zouden blijven vastklampen aan den zang om ook Haarin te belijden den Naam van onzen God, en eindigde met een hartelijke aanbeveling uit te spreken voor den Ring Leiden van den Bond voor Gbr. Zangvereenigingen in Nederland. Het best van den gelieelen dag beviel ons de zang van „Excelsior" te Leider dorp. Reeds het eerste nummer „Feestlied" van Leo Mens was bijzonder aardig met zijn variatie's op „Geluckig Vaderlandt". Wat we niet schrooraen het hoofdnum mer van het programma te noemen was de cantate „De laatste eer", bijzonder ge lukkig getoonzet door J. W. Snel Jr. Het koor gaf zich onder do goede lei ding van dep. componist geheel. Eén enkele tenorstem met vreemd ac cent deed onaangenaam aan in het ge heel. De woordenkeus en strekking van het gedicht achtten wij niet altijd gelukkig. Hoe men het klaarspeelt „een lied zoo- plechtig en zoo schoon machtig te doen klinken in haar zacht geruisch" is ons een raadsel. Natuurlijk staat het koor dat verdien stelijk werk gaf daar geheel huiten. Als toegift werd gegeven het „Excel- siorlied". De muziek speelde daarna verschillen de vaderlandsche liederen welke uit volle borst werden medegezongen. Tot slot zong de Chr. Zangvereeniging „Zing den Heer" een drietal nummers: „Eere zij God", Geluckig Vaderlandt" en „Wilhelmus". Het eerste dat reeds meermalen werd uitgevoerd, was vooral technisch hoog staand. „Zingi den Heer" leverde technisch het meest hoogstaande werk. Nadat nog gezongen was Psalm 72:11 en door den voorzitter 'een woord van dank tot ver schillende inedewerekrs was gesproken, werd de, hoewel verregende, toch welge slaagde zaugersdag met dankgebed geslo ten. De ziekenhuis-misère. „Een partijgeonot, die blijkbaar meer weet dun anderen, schrijft aan „Het Volk"; „Naar aanleiding van uw artikel over het Leidscho Ziekenhuis en van veel, dat in andoro kranten hieromtrent geschreven werd, kan ik liet volgende mededeelen: Reeds het feit dat, zoo kort na do cen tralisatie van den Gebouwendienst aan Fi nanciën c-n bij don aanvang van de reor ganisatie van de 5 Rijksbouwmeesters- bureaux f welke tot één bureau „Nieuw bouw" en één bureau Onderhoud" worden hervormd), de leider van het belangrijkste dier 5 bureaux geschorst werd, wijst er op, dat de jonge afd'eeling Rijksgebouwen haar laak wèl heel ernstig en krachtig aanpakt. I)at reeds meerdere schorsingen plaats hadden, juist onder 't hoogere personeel, is een hieuw bewijs, dat dezo Augius-stal althans flink gereinigd wordt. Hier, eindelijk, zocht men de fouten van het verleden noch te verdoezelen, noch op do rangen van lagere ambtenaren af te schuiven. Het. mes gaat er diep in. En na wat wij tot nu toe ..van de maatregelen tpgen de knoeiers zagen, ook na wat wij konden opmerken bij de afvloeiing van een heirleger overtollige menschen (39 pCt.!) die allereerst de hoogeren en eerst daarna de tijdelijken trof en de vaste lagere amb-' tenaren zéér ontzag, durven wij verzeke ren, dat deze Centralisatie van den Ge bouwendienst niet slechts onze goedkeuring kan hebben, doch ook onzen steun. Wij hebben thans de overtuiging, dat cfök do uitvoering van centralisatie en reorganisatie in onzen geest gaat en in de knoeierij-affaire het volle licht zal schijnen, zoodra het onderzoek dat in vollen gang is niet door te vroege open baarheid geschaad zal worden, hetgeen thans wol het geval zou zijn. Wij meenen namelijk te weten, dat men niet slechts de knoeiende amb tenaren wil ontmaskeren, maa; ook vooral die firm a's wil' treffen, die door hun ver leiding sommigen der amb tenaren ten vai brachten. En hiervoor is een zeer uitgebreid geheim accountantsonderzoek noodig." Het blad voegt hieraan nog toe de op merking, dat bij het onderzoek ook steun en hulp van de zijde der arbeiders op prijs wordt gesteld, en dat degenen die over de Ziekenhuiszaak inlichtingen kunnen ver strekken, zich gerust kunnen wenden tot de afd. Rijksgebouwen aan het Ministerie van Financiën te 's-Gravenhage. Geneeskundige dienst. De Geneeskundige Dienst meldt ons het volgende: Gedurende de uitvoering op het Schut tersveld op Vrijdag 31 Augustus a.s. zal een post voor eerste-hulp gevestigd zijn in de school op het Schuttersveld, waar hulp zal worden -verleend door een ge neesheer en twee verpleegsters. De eerste- hulpdienst blijft op de gewone wijze voor de stad beschikbaar. Panorama. Van„Panorama" het bekende geïllus treerde weekblad is ter gelegenheid van het Regeerings-jubileum van H. M. de Koningin een jubileum-nummer versche nen, dat door de artistieke uitvoering zeer de aandacht trekt. De voorzijde van den buitenomslag is geheel ingenomen door een fraai, in kleu rendruk uitgevoerd portret van H. M. de Koningin, welk portret op den bjnnenom- slag gevolgd wordt dooi een niet minder mooi uitgevoerde foto, van H. M. de Ko ningin-Moeder. Het blad bevat voorts een aantal jeugdportretten van H. M. 'de Koningin, vergezeld van een interessante bijdrage van Joh. H. Been. Behalve door verschillende interessante kieken wordt verder de aandacht getrok ken door het Wilhelmus met de oudste wijs en een zeer sprekend portret van Ds. G. Wisse, die dezer dagen jubileert. De uitgeefster A. W. Sijthoff's Uitg. Maatsch. heeft met déze schitterende uit- Aan hei Zoeklicht Leiden 30 A.ugustus 1923. Men kan van Wijnkoop, den opperste der Communisten, zeggen wat men wil, maar hij staat voor zijn zaak en aan. moed ontbreekt het hèm niet. Nu het volk zich opmaakt om zijn Ko ningin te huldigen en feest te vieren, laat Wijnkoop zijn volgelingen als spel- brekers optreden. Overal waar de politie het niet verhin-» dert, wordt met 'de Spelbreker ijve-» rig gecolporteerd, met het gevolg dat meerdere spelbrekers-in-spé werden ge arresteerd. Wijnkoop evenwel behoort tct de gc- arresteerden niet. Toen zijne volgelingen hun spelbrekcnd werk begonnen pakte h ij zijn koffers en vertrok met vrouw en kind voor het ma-> ken van een vacantiereisje naar Noorwe gen. A 1 s er dus klappen mochten vallen men kan nooit weten dan is hij in elk geval in veiligheid. De Oranje's deden 't anders. Zij waren altijd daar waar 't ge vaar dreigde. „Lijf ende goet" hebben zij in de waag-- schaal gesteld en geofferd voor het volk dat in grooten nood verkeerd). Maar Wijnkoop, de man met het hazen-hart hij heeft geen Oranjebloed. En terwijl hij zijn volgelingen prikkelt tot verzet, offert hij zelfs zijn vacantio niet maar heeft hij den moed een snoep reisje naar Noorwegen te maken. OBSERVATOR. gave har goeden naam weten hoog te houden. Ons wordt verzocht .te melden, dat morgen in de Chr. Geref. Kerk alhier geen dienst zal worden gehouden, maar wel op 5 September a.s. Door de Gereformeerde Gemeente zal morgen 31 Augustus te 10 uur v.m. een herdenkingsdienst worden gehouden, waarin Ds. den Hengst hoopt voor to gaan. Tot teleurstelling van het bestuur der 3 October-Vereeniging kwam er voor den wedstrijd in versierde peurschuitjcs slechts één inschrijving binnen. De uitgeloofde geldprijzen hebben dus blijkbaar geen invloed gehad. Het bestuur heeft thans besloten dezen wedstrijd te* laten vervallen en daarvoor in do plaats te stellen een wedstrijd' in versierde roei-vaartuigjes, waarvoor het bestuur meent, dat, gezien de liefhebberij op dit gebied, wel deelname zal komen. De Optocht-Commissie heeft voorts in het belang' van het geheel zoowel op tocht als openlucht-spel het wensche- lijk geacht, enkele uitbreidingen aan on- derdeelen te moeten geven. Daardoor kun nen nog enkele deelnemers worden inge deeld. Wij namen eens een kijkje op het Schuttersveld. het feestterrein op 31 Augustus. Het veld is keurig ingedeeld, doch de toestand van het terrein zelve is zoo slecht, dat we het ergste vreezen. Het kon wel eens één modderpoel worden. De feestcommissie is echter actief geweest en door het strooien van meerdere balen turfmolm zal 'het euvel wel grootendeels worden verholpen. Nu nog een Oranje- zonnetje! B1MHEMLA&I* De Koningin en de Boskoopsche kweekers. Een aardige attentie beeft gistermiddag de Koningin tegenover de Boskoopsdhe kweekers, .die habr Paleis versieren, aan den dag gelegd. Toen zij omstreeks 2 uur in het Paleis aankwam voor de ontvangst van verschil-' lende gezanten, betrad zij het gebouw: niet door den hoofdingang, doch langs de achterzijde, ten einde er blijkbaar toe mede te werken, dat de versiering van het Paleis en het Voorplein tot den 31cn dezer een verrassing voor haar zou blij ven. I Ministers van Staat. Bij Koninklijk besluit van 22 Augustus 1923, no. 28 zijn benoemd tot Minister, van Staat: A. W. F. Idenburg, oud-Min is-» ter van Koloniën, lid van de Eerste Ka-» mer der Staten-Generaaf, en prof. mr. dr. W. H. Nolens, lid van de Tweede Ka-» mer der Staten Generaal. U Wethouders van Gouda. De wethoudersverkiezing zal te Gouda! een eigenaardige zijn. Er komen weer 4* wethouders. Ook 'de socialisten zullen ceiv man aanwijzen. Alleen de Katholieken:! zijn verdeeld. Een der onlangs on-orga-»» nisatorisch gekozen Kath. raadsleden, do heer C. H. Koemans, bovendien nog in j staat van faillissement verkeerend, zal te-» genover den aftredenden Kath. wethouder van sociale aangelegenheden dr. Hoffman

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1