Dagblad voor Leiden en Omstreken. IBONNEIHENTSPRIJS In Leiden en buiten Lelden r waar agenten gevestigd zijn er kwartaal f 2.50 er week .7.,7ft.i 0.10 ranco per post per kwartaal ......f2.90 NIEUWE LEIDSCHE COURANT 4de JAARGANG. - DINSDAG 21 AUGUSTUS 1923 - No. 1017 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PRIJS ^'Gewone advertentiën per regel 22K cenf£ l Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariefc #;GBij contract, belangrijke reductie. - Kleine advertentiën bij vooruitbeta ling van ten hoogste 30 woorden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent. Principius obsta. Door B. en W. van Leiden is bij den eraeenteraad aanhangig gemaakt een oorstel om gelden beschikbaar te stellen oor het verleenen van maatschappelijke ulp bij ziekte. De bedoelde maatschappelijke hulp zal locten bestaan in het verleenen van hulp a do huishouding bij plotselinge onge- telclhoid van de moeder, in het uitbeste- van de wasch ter verlichting van de k van zwakke vrouwen- of van vrou- één maand vóór- en één maand na e bevalling en in het verstrekken van erslerkende middelen aan zieken en wakken. Aaii de motiveering van dit voorstel is iet volgende ontleend: Met cle Commissie voor ctan Geneeskun- ligen Dienst zijn wij van meening, dat er lleszins reden is om met het voorstel den Directeur mede te gaan, echter rooropgesteld dat de hulp, die de Direc- Z eur zich voorstelt te verleenen, van tijde- ^ijken aard zij ent dat met deze hulpver- eening slechts een proef wordt genomen. De redenen waarom deze hulp moet worden verstrekt zijn zeer duidelijk aan- ;egeven in het rapport van den Directeur >n in het advies der Commissie. Hulpver leening aan hen; die absoluut niet door wijkvereenigingen, armbesturen en der gelijke inrichtingen gesteund worden, zal Slpvel niet veel voorkomen; hoofdzaak is et verleenen van hulp daar, waar nog iet op andere wijze is voorzien. Met dit 3 laatste bedoelen wij directe hulp, to verleenen totdat door de besturen der in stellingen of vereenigingen omtrent blij vende hulp is beslist, met welke beslis sing dikwijls eenige tijd gemoeid is. Ook kan liet voorkomen dat huismoe ders gedurende korten tijd moeten wor den geholpen door de wasch voor haar uit te besteden en evenzoo kan het noodig zijn aan zieken en zwakken, aan wie niet van andere zijden hulp wordt ver leend, tijdelijk versterkende middelen te verschaffen. Zeer terecht merkt de Directeur op dat de medicus thans in vele gevallen voor moeilijkheden staat, omdat directe hulp noodig is, hulp die, juist omdat zij on middellijk moet worden verleend; -niet te verkrijgen is. In dergelijke gevallen moet de Genees kundige Dienst kunnen voorzien, meestal slechts totdat andere, meer blijvende hulp komt opdagen. Wij stelden daarom voorop dat de hulp, die, zooals uit het voorgaande blijkt, slechts bij ziekte wordt verleend, tij d elij-k zij, maar wij voegden er aan- jstonds aan toe, dat zij ook als een iproefneming moet worden be- j schouwd. I Indien tocli de vrees, door het Burger lijk Armbestuur in zijn te dezer zake uit gebracht advies geuit, mocht blijken ge grond te zijn, dat n.l. van deze hulp een te ruim gebruik zal worden gemaakt of dat deze hulpverleening voor de besturen I van de verschillende instellingen aanlei- i ding zal geven om hunne hulp te vermin- j 'deren, dan zullen wij niet aarzelen om j $f deze proef te staken óf andere wegen ie zoeken die tot het verleenen van hulp Kunnen leiden." W Uit dit advies blijkt, dat het Burgerlijk I [Armbestuur, tegen deze uitbreiding van den Geneeskundigen Dienst bezwaar heeft jflj gemaakt. En dat schijnt ons ook alleszins ver-- J klaarbaax De zaak zelf, het zoo spoedig mogelijk helpen van hen die hulp noodig hebben, .verdient toejuiching. Maar de w ij z e waarop deze hulp ver leend wordt, komt ons voor een zeer ge vaarlijke te zijn,- omdat de gemeente zich •hier weer gaat begeven op een terrein dat het hare niet is, terwijl als eenmaal de eerste stap gezet is in deze richting, oneerdere stappen niet uit zullen kunnen blijven. In het advies wordt den nadruk gelegd op het verleenen van directe hulp. Maar in de motiveering is ook sprake van hulp bij chronische ziekten, van het 'uitbesteden van de wasch voor. zwakke vrouwen, het verstrekken van versterken-* de middelen enz., waarbij dus een on middellijk ingrijpen als regel niet noodzakelijk zal zijn, terwijl de gelegen heid om op een andere wijze de noodige hulp te verschaffen niet ontbreekt. Do hulp moet in elk geval een t ij d e- 1 ij k karakter dragen zeggen B. en W. Maar dat is oen zeer rekbaar begrip. En dan, waar ligt hier de grens? Wie moeten voor deze hulp in aanmer king komen? En wie zal dat beoordeelen? Waarom moeten hier de organen, waarover de gemeenschap beschikt en die blijkens de ervaring onmisbaar zijn, worden uitgeschakeld? Waarom moet de Geneeskundige Dienst zich hier plaatsen op den weg van Diaco- niën en Armbestuur? B. en W. hebben ook zelf bezwaren, maar die zijn verminderd omdat het aangevraagde bedrag (f 2800) niet hoog is. En daaraan wordt de opmerking •toegevoegd dat de proef onmiddellijk zal worden gestaakt wanneer blijkt, dat van de hulp een te ruim gebruik wordt' ge maakt. Dit is echter al eeii zeer zwak. argu ment. Indien toch tegen" de zaak zelf geen bezwaar kan worden gemaakt dan zal het bedrag niet den d-oorslag kunnen geven en in de practijk zeker ook niet geven. Wij krijgen dan spoedig aanvullings- credieten, die dan op redelijke gronden niet geweigerd kunnen en eenmaal de zen weg betreden ook niet zullen ge weigerd worden. Daarom past hier: p r i i p i u s t) b- s t a, weersta het begin f STADSNIEUWS Vervolgonderwijs. Op 8. Mei j.l. heeft da M nister van On-. Herwijs aan de gemeentebesturen meege deeld, dat- voor hot veolgor.dorwijs, iic-t- Wc.k in den loop van ;8'i3 wordt hervat, u!a tweede o? volgail Der jaar van dat cndexwijs, gaei Rijkssubsidie mwi wordt terieei d Dit beteekent dat de gemeente aan ver goeding van het Rijk zal derven een be drag van pl.m. f 9600.per jaar en bo vendien een vrijwel gelijk bedrag meer zal moeten uitkeeren aan do bijzondere cursussen voor vervolg.onderwijs, zoodat reeds, aanstonds voor openbaar- en bij zonder vervolgonderwijs in totaal een be drag van pl.m. f20.000.per jaar, meer dan tot dusver voor rekening der gemeen te zou komen. De vraag is bij B. en W. gerezen of een zoo groote meerdere 'uitgaaf wel ge wettigd is. Na ampele overweging zijn zij echter tot de overtuiging gekomen, dat het ongewenscht zoude zijn do cursussen voor vervolgonderwijs reeds thans op te heffen, daar dan aan een op het oogen blik nog belangrijk aantal leerlingen (pijn. 180) plotseling de gelegenheid zou worden ontnomen om zich verder te ont wikkelen. B. en W. wenschen dus do cursussen niet op te heffen, maar wel willen zij door hét aantal vakken te vermindoren en het aantal leerlingen per klasse te brengen van 20 op 24 en door het zomergedeelte te laten vervallen, de kosten beperken. Komt zulk een regeling tot stand, dan zullen de meerdere kosten naar raming tot f 10.000.- per jaar warden terugge bracht, welke kosten in verband mot de invoering van het 7e leerjaar, op den duur nog aanmerkelijk zullen verminde ren. B. en W. geven den Raad in overwe ging in dezen zin een besluit te nemen. Woonwagens. ïn verband met de inrichting van een terrein nabij den Lagen'Morschweg voor woonwagenkamp, stellen-B. en W. aan den Raad voor, over té gaan tot de hef fing, van een staangeld voor woonwagens, en het bedrag der belasting te bepalen op 25 cent per dag en per wagen. Tot heffing van dit recht zal eerst wor den 'overgegaan wanneer het verblijf van den woonwagen in de gemeente de veer tien dagen binnen hetzelfde kalenderjaar te boven gaat. -Een voor 'een vierwielige wagen ge spannen paard sloeg gistermiddag te half twee op de Hoogewoerd op hol en ver oorzaakte op dit drukke uur heel wat ont steltenis. Een handwagen, werd door het slingerende gareel aangereden en kreeg belangrijke schade. Nadat nog een voor den ingang van een steeg geplaatste keer- paal was vernield, werd. het zenuwachti ge paaTd door omstanders gegrepen en tot staan gebracht. Een buurtruzie vermag Immer do al gemeen© belangstelling der omwonenden te trekken. Vooral in vroeger dagen wer den dergelijke tooneeltj.es- door onze schilders aan de 'vergetelheid ontrukt Thans gaat- dat zoo niét jneer onze tijd wordt te prozaïsch. Dat bleek gisteren, weer! Een ter koffietafel gezeten echtpaar was niet indachtig de schoone regel uit de vertaalde „Hochze.itmarsch"„Weest man en vrouw, elkaar getrouw", en be gon door welke oorzaak zal wel nooit bekend worden een kleine ..afdroog- partij" op touw té zetten. Of beter van afdrogen kwam niét voel, want eilacie! de liefderijke echtge- noote blijkbaar tot het voeren van andere wapenen onbekwaam, nam een kloek be sluit en deponeerde-met eénigen- kracht een gevulde koffiepot op eega's aange zicht. Manlief retireerde naar het Academisch Ziekenhuis mama schonk nog maar eens op. Een kommetje koffie is zoo goed voor de zenuwen zeggen ze. Een slagersknecht, zekere G. F., ver richtte gisteren zijn werkzaamheden in de slagerij van de firma B. aan de Lange Mare. Daarbij gleed hij, staande op een pekelketel, uit, en kwam met zijn linker voet in de kokende pekel terecht. De E. H. D. verriehtte nuttig werk door het verbinden der brandwonden cn over brenging naar zijn woning. B. en W. geven den Raad in over weging den heer G. F. L. Crop opnieuw >voor den tijd van een jaar te benoemen tot leeraar in de plant- en dierkunde aan de H. B, S. met vijfjarigen cursus. -Voor do benoeming van een onder wijzeres aan de centrale school voor het ■7e leerjaar L zijn door B. en W. op de voordracht geplaatst de dames J. B. van Heuve'n,°J. Lafeber en J. Ephraïm, allen alhier. .Naar wij vernemen heeft de heer S. P. Israël wegens a.s. vertrek uit de ge moorde' ontslag genomen als secretaris van clpn Ghr. ^üddenstandsbond. Gistermiddag 5 uur geraakte de 6- jarige B. spelenderwijs aan de Oude Rijn nabij de Haven te water. Een juist passeerende -wielrijder, de liocr A. M. C., een goed zwemmer, begaf zich onverwijld te water en mocht het genoegen smaken het knaapje op het droge te brengen. BINNENLAND Het jubileum van de Koningin. Gisteravond om half zeven heeft de Kor ningin. t«en paleizo Het Loo in plechtige audiëntie ontvangen Pangeran Ario Soer- jowidjojo, Prins van Djokjakarta, kapitein van dien generalen staf van het Indische Leger, die zich bij H. M. kwam kwijten van de opdracht van den Sultan van Djok jakarta, de Koningin dien gclukwenscben over te brengen met Haar regeeringsjubi leum. De ontvangst had op eenzelfde wijze plaats als die van de missie uit Solo. De Prins werd, behalve door den lieer Oude mans, vergezeld door Raden Mas Töe- neiiggoen Soerjo Winoto. Hij werd des middags bij aankomst aan het station te Apeldoorn, om 4 uur 6 min., ontvangen door kapitein Gey van Pittius, adjudant der Koningin, en in een met vier paarden bespannen hofrijtuig naar het paleis ge leid. Do Prins drceg aanvankelijk de militaire tenue; bij de audiëntie, welke de Koningin verleende in tegenwoordig heid van dezelfde leden Harer hofhouding, die aanwézig waren geweest bij de ont vangst van den Prins van Solo, droeg hij het cosluum dat bij Garebegs, de officieele gelegenhoden, gedragen wordt. De Prins hield tot II. M. een koito toe spraak, die, na vertaling door den heer Oudemans, door de Koningin beantwoord V.V.-L Namens den Sultan van Djokjakarta werden H. M. ten geschenke aangeboden heb pcitict van den Sultaii, een sierlijk be werkte kris en oen piek. Namens de Ra- too KeLitjono, de gemalin van den Sultan, werd de Koningin een waaier aangeboden. De gezamenlijke Prinsen van Djokjakar ta. hebben do Koningin ren intkoker ten - geschenke doen aanbioden. Na de audiëntie bcod do Koningin den Prins van Djokjakarta ten paleize een maaltijd aan. Hieraan -zaten, met do Ko ningin en den Pangeran van Djokja, aan de heer Oudemans, Raden Mes Toeneng- goeng Soerjo Winoto, en voorts dezelfde dames en heoren van Harer Majesteit's hofhouding, die hadden deelgenomen, aan het noenmaal ter cere van den Prins van Solo. Om 9 u. G min. is do Prins van liet sta tion Apeldoorn vertrokken. De Prins van Solo was met den trein van 3 u. G min. uit Apeldoorn gegaan. Het Ouderdomspensioen. Een: dor Amsterdamsche bladen bevatte een bericht, waaruit zou kunnen worden afgeleid, dat de ouderdomspensioenen ver laagd zullen worden. Van bevoegde zijde verneemt het Hdbl. echter dat verlaging van het ouderdoms pensioen niet overwogen wordt. Revolutionaire actie. Naar „Het Volk" verneemt heeft de mi nister van Binnenlandsche Zaken, op ver zoek van den minister van Justitie, via de commissarissen der Koningin, de burge meesters aangeschreven omtrent plannen, die in „revolutinaire" kringien zuden be staan tot „daadwerkelijke actie", bij ge legenheid van de a.s. Oranjefeesten. Den burgemeesters is verzocht om tij dig, zoodra houding of gedragslijn van „revolutionaire" elementen te hunnent hun daartoe aanleiding geven, in overleg te treden met het rijkspolitiegezag ten einde zich zoo noodig de hulp van rijks- jjolitiepersoneel te verzekeren. Reizigersverkeer met Duitschland. Het verkeersverbod tusschen het be zette en onbezette gebied is door de In- tergeallieerde Rijnlandcommissie tot 15 September verlengd. Buitenlanders kun-, nen de grens tusschen het onbezette en bezette gebied ongehinderd passeeren. De treinen ondervinden door het onderzoek groote vertraging, soms 3 uur en meer. Nederlandscho reizigers voor Keulen kunnen daarom in plaats van óver OJden- zaal beter over Heerlen reizen, van daar per auto of tram naar Aken gaan en ver volgens van den trein gebruik maken naar Keulen. 's Lands wijs, 's lands eer. De heer Henri Polak vertelt in het Weekblad van den A. N. D. B. herinne ringen van 40 jaren her. Het volgende knippen we er uit: De toenmalige Shah van Perzië, Naar- êd-Din, bezocht Amsterdam en hem werd o.a. de diamantslijperij Coster in do Zwa nenburgerstraat, toen onder directie van nu wijlen den heer Alexander Daniels, getoond. Teen de vreemde vorst, na alle? gezien te hebben, de fabriek verliet, kwam een der slijpers op den lieflalligon inval hem een bak water op het lijf te gooien en ging oniniddeliljk tot uitvoering van het schoon© denkbeeld over. Do vloeistof kwam echter terecht op den burgemeester die vlak achter den Shall liep: Deze laat ste, den plons hooiende, keek om, waarop de burgemeester hem zeer gevat zeide, dat in Holland een oud gebruik was, een scheidenden bezoeker water na Ie werpen. De Shall vond dit een zeer zonderlinge en voor bezoekers niet bepaald aangename gewoonte, doch troostte zich met de ge dachte, dat ook hier 's lands wijs 's lands eer was. De werktijdver'cnginn bij Wiiion. Het Tweede Kamerlid G. J. Kuiper heeft aan den minister van Arbeid" de vol gende vragen gesteld: lo. Is de minister bereid, mede tc doe len of door hem wordt goedgekeurd de met ingang van 6 Augustus jl. ingegane "overwerkvergunning tct 56! 5 uur per week en voor den duur van 6 maarden, met machtiging van den Directeur-Gene raal van den Arbeid verleend aan de N.V. "Wilton's Scheepwprf c:i Mcch'ncfabriek te Rotterdam? 2o. Wil dér minister mede ie r, cp welke gronden speciaal deze iag:ijp:tïdo over,werkvergunning. is verleend, en voorts, welke maatstaf bij de toekenning van het toenemend aantal overwork*, cr- gunningen -van den laatsten tijd wordt aangelegd? 3o. Is de minister niet van moering, dat het wenshelijk is, bij ingrijpende over- werkvergunningen, als onder lo. bedoeld, alvorens deze verleend worden, de bestu- Tén der vakbonden, wier leden in het be-1 trokken bedrijf .of ondernoming werkzaam zijn, in de gelegenheid te stellen, even- fueele bezwaren kenbaar te maken, en. zoo ja, waarom zulks in het end--Vvïgé geval niet is geschied? 4o. Is de minister bereid, een schrifte lijke opgave te verstrekken van het aan tal in dit jaar verleende overwerkver- gunningen, benevens den tijdsduur, de verschillende bedrijfstakken en het aantal arbeiders, waarvoor de vergunnir^n gel den? Betaling van de seinkostev. Bij Kon. besluit is bepaald, dat art. 21 van het Rijkstelegraaf reglement 191G zal worden gelezen als volgt: Behoudens de bij dit reglement vermelde uitzonderingen, worden d- seinkoslen van den afzender geheven. Deze kan echter ver langen, dat zijne telegrammen op het rijks kantoor van zijn woonplaats, of, na het bekomen van bijzondere vergunning van de telegraafadministratie. op andere rijks kantoren, zonder dadelijke betaling wor den- aangenomen, mits op een door hem aan te wijzen rekening bi] den poslchéque- en girodienst een voldoend saldo aanwezig FEUILLETON Den Vaderland ghetrouwe. Een vertelling uit den. Franschen tijd- 23) 1 „Daar komen ze!" gilde boven van den Öijk een jongen en wees met zijn hand de lichting. „Je hoort 't zelfwillen jullie voor je éigen oogen Duitsche broeders zien on dergaan?" „Nee, dat wel niet, maar we komen zoo tpas aan en naar Helgoland „Nou, wat de Elsflethers kunnen, zul len jullie zachtst óók kunnen," zei kort ■Sn duidelijk de oude vrouw, die dichter bij was gekomen. „Ja, dat welmaar we hebben geen bierden man aan de riemenen met 'drie, en met zoo'n zee, en dan nog al naar Helgoland; dat gaat toch niet." „Ik zal de vierde man wezen," zei de techaapherder dadelijk, „ik heb zes jaar •op zee gevaren." „En dan hebben wo ook geen man aan ?~t roer zónder kan toch niet." „Wel man, dat was wat voor jou," richtte zich de oude vrouw tot den groot vader. Deze zette het kind op den grond ?n knikte toestemmend* ...i - „De -ouwe met z'n kromme knuisten? Och mensch, die krijgt-ie niet eens om de roerpen." „Stommerd! Dan schpift-ie ze er maar over heenen geen zee, die de pen er dan weer uitslaat." „Alla, vooruit dan maar." Hulpvaardig kwamen de visschersvrouwen - al aanloo- pen, en wierpen de manden met mond kost, halfvol nog door hun mannen zoo juist meegebracht, weer in de boot „Water," riep er een, en rolde een vaatje aan, „maar je zal er niet genoeg •aan hebben." „Nemen we in Tossens in," besliste de visscher. „Jongens, gauw, jullie de paarden," be val de oude vrouw, „toe, vooruit, breng ze naar de kreekdaar groeit 't riet hoog genoegen laat je niet pakken." „Als 't kan, breng ze dan niet in 't die pe waterze zijn zoo nat van 't loo- pen," zei de luitenant en nam liefkoozend van zijn paard afscheid. Vlug hadden de huzaren afgezadeld en al hun have volgens aanwijzing inde boot gelegd, nu sprongen ze er zelf in, de jon gens draafden, zoo hard ze konden, met do paarden Weg; de schaapherder vatte zijn riem. „Daar zijn ze al," riep weer de jongen boven van den dijk „Nee, daar valt een wagen onderste bovenze krabbe-* len allemaal als. -gekken door mekaar." Vlak daarop de Fransche officier „Voor de vijanden van den keizer geen hulp! Terug met die boot!" „Los!" beval de visscher rustig, en met. behulp der zonder schroom het water in- wadende vrouwen werd de boot gemakke lijk afgestooten. „Vuur!" De boot schoot voort; de riemen bogen onder den drukdaar viel een schot, toen een tweede, een derde de kogels vlogen over de booteen golf hief haar hoog op, en op 't zelfde oogenblik, dat de boot in. het golfdal neerplofte, kraakte een salvo zonder eenige schade aan te rich ten. De Franschen draafden slrandwaarts en legden opnieuw aan. - - „Wat mót dat met dat vervloekte schie ten" zei de oude vrouw, en sloeg een ge weerloop in de hoogte, zoodat 't schot in de lucht afging. Verbaasd keek de soldaat haar aan, zooals ze zelfbewust voor hem stond en moest om haar optreden lachen. „O ma dame," zei hij, „nix pour une femme si belle." Schersend vutte hij haar arm en wilde haar op zij duwen. „Niks, wat niks? Niks is goed voor de oogen," en met liaar beenige vuist sloeg ze toe en verbluft voelde de Franschmau, dat plotseling een paar tanden hem los in den mond stonden. „De scheper de scheper daar is t'ie schietschiethij is ont snapt hij heeftGeesje mijn kind drie maal vervloekte hond schiet dan toch schiet dan toch tierde Jan Bartels en als een waanzinni ge holde hij op het strand toe. „Krak!" Weer een salvo, dan een leven dig vuren, maar altijd te onzeker gericht; al wat ihen zag, was, hoe 't water telkens even opspatte. „O kijk die kogels eens fijn zeilde- ren," riep een half opgeschoten meisje, verrukt over 't telkens opwippen van de kogels uit 't water. „Daar zullen jullie van lusten," schreeuwde de officier woedend, „als ze weer naar huis komen, laat ik zo krom sluiten in de boeien." „Diè?" vroeg de jonge vrouw met het kind, „maar die zijn heelemaal hier niet eens vandaan." „Zo komen uit Blexen," riep een ander. „Die zijn immers hier al lang besteld geweest." „Ja hoor, gaan jullie maar naar Blexen, als je ze pakken wilt." Zqp klonk 't verward dooreen; de vrou wen lachten en hoonden naar hartelust. „Schiet dan toch... schiet dan toch! De schoeljes de schoften!" schreeuwde Jan Bartels weer en trachtte oen Franschmau het geweer te ontrukken. Dreigend stak hij zLjn vuisten uit naar zee, toeai 't niet lukte. Weer kraakten schoten. „Wat is dat er voor een?" vroeg een vrouw, ,,'t lijkt warempel wel een Am- merlander." „Is dat een Judas?" „Nee, maar kijk eens Judas Judas bah!" De oude vrouw spoog hem in 't gezicht en hij wilde op haar los stormen. „Laat datl" En éér hij 't begreep, had de oude vrouw haar klomp al gevat ei die hem vlak tegen 't hoofd gesmeten Op hetzelfde oogenblik hadden ook de an deren de klompen al in de handen e» stonden tot den strijd gereed. De officio achtte 't tijd nu teTug te koeren; tego vrouwen wilde hij niet vechten e misschien hadden ze wel gelijk ook mu. dat zeggen van Blexen. Bovendien kwa-» men ginds op den dijk de mannen aaru draven met tal van verdedigingsmiddelen bij zich. „Waar zijn de paarden?" vroeg hij. „Zoek. zo zelf." „Kom, geen gezanik nou; waar zijn de paarden?" „Oele, oele hoonden do vrouwen. „Do paaiden moeten me^e't andere kan hier blijven en anders (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1