abonnementsprijs Dagblad voor Leiden en Omstreken. In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f2.50 Per v/eek f 0.19 Franco per post per kwartaal f2.90 4 de JAARGANG. - ZATERDAG 11 AUGUSTUS 1923 No. 1009 Bureau: Hooigracht 35 Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTEI3TSE-PHIJS Gewone advertentiën per regel 22J^ cent- Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei Bij contract, belangrijke reductie. Kleins advertentiërt bij vooruitbeta- ling van ten hoogste 30 woorden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent. Dit nummer bestaat uit twee bBaden. Kabinet en Parlement. (Slot). Wij zullen niet trachten van alle in dit jaar door de Tweede Kamer behandelde onderwerpen een opsomming te geven. We zouden dan wel wat al teveel van het geduld onzer lezers vergen, waarom we ons tot de meest belangrijke punten bepalen. En dan mag-zeker wel in de eerste plaats worden genoemd het wetsontwerp dat bedoelde het bioscoopgevaar te be strijden. De bedoeling met dit ontwerp werd al thans aan de rechterzijde algemeen ge waardeerd, maar omtrent de voorgestelde middelen bestond nogal verschil van mee ning. De heer Kersten was wel het meest ra dicaal, toen hij een algemeen bioscoop verbod voorstelde. Daar de voorsteller echter bij de stemming -verhinderd was in de Kamer aanwezig te zijn, en nie mand der andere leden dit voorstel steun de, werd het met algemeene stemmen verworpen. De Vrijzinnig-Democraten vielen in een ander uiterste en wilden het toezicht op de te vertoonen films beperken tot de voorstellingen voor minderjarigen, welk voorstel evenwel met 50 tegen 24 stem men werd verworpen. Het hoofdbezwaar van Anti-revolutio naire en Christelijk Historische zijde gold de voorgestelde centrale keuring. Men wenschte niet een centrale filmkeu ring zooals-in het ontwerp werd voorge steld, maar een keuring waarbij met den aard der bevolking rekening gehouden zou kunnen worden. Geschiedde dit niet, dan zouden de grenzen uiteraard zeer ruim gesteld moe ien worden, met het gevolg dait de keu ring betrekkelijk weinig effect zou heb ben. De bioscoophouders hadden dan echter het voordeel, dat zij hunne films als offi cieel goedgekeurd, overal zouden kunnen aanprijzen. Om aan deze bezwaren eenigszins tege moet te komen, werd door de heeren Rut- gers, Deckers en Tilanus voorgesteld den Gemeenteraden de bevoegdheid te geven te bepalen, dat vergunningen voor het ge- van van bioscoopvoorstellingen niet of al leen onder zekere voorwaarden zouden worden verleend. Daar echter een deel -van de R. K. le den zich hiertegen verklaarde en van links alleen Mej. van Dorp dit voorstel steunde, kon het niet een meerderheid verkrijgen. Toen vervolgens ook een amendement om B. en W. de bevoegdheid te geven, desgewenscht plaatselijke keuringscom missies te benoefmen met 42 tegen 27 stemmen werd verworpen, was bet lot van het ontwerp beslist en werd het bij zeer gemengde stemming verworpen. Het behoeft niet te verwonderen dat de linksche pers deze historie aangreep om te betoogen dat de eenheid der rechtsche partijen in principieel e vraagstukken niets anders was dan oen fictie. Nu is nooit ontkend, dat er omtrent tal van 1 vraagstukken verschil van meening bestaat. Dat was bekend en 't is nooit onder stoelen of banken gestoken. Maar toch valt te betreuren, dat op"de ze wijze een zeer gewenschte zaak niet tot stand kon worden gebracht. Had de Regeering wat meer en beter leiding gegevenv het zou ongetwijfeld ge lukt zijn aan de bezwaren tegemoet te ko men en diet ontwerp in veilige haven te bréngen. Vermelding, verdient voorts een intia- tief-yoorstel van den heer Marchant tot wijziging van do wet op de rechterlijke organisatie. Do bedoeling hiervan was ook de vrouw tot het Tech tersambt toe te laten. Dit voorstel, waartegen ook onzerzijds be zwaren werden» aangevoerd, werd echter men 39 tegen 35 stemmen verworpen. Aan genomen werden voorts nog, een ontwerp tot. wijziging van de Huurcom- missiewet, een voorstel-Braat tot intrek king van de wet op den Zomertijd lan ter door de Eerste Kamer verworpen een ontwerp tot wijziging van de Raden- wet dat vereenvoudiging en bezuiniging bedoelde en niet te vergeten het ontwerp- ■Tachtwet tot wijiziging van de Registra- *Jewct waardoor de tuinders van de beta ling van het Vi pet. registratierecht wer den vrijgesteld. Enkele dagen later volgde het ontwerp óot tijdelijke beperking van den invoer yan schoenwerk. Bij de wijziging van de Kieswet noodig geworden door de noodzakelijke regeli#g van liet kiesrecht voor de Eerste Kamer werd door den heer Beumer opnieuw een hoging gedaan om den stemplicht af te schaffen, welk voorstel evenwel met 42 tegen 39 stemmen werd afgewezen. Wij zouden voorts nog kunnen wijzen op het ontwerp ter tegemoetkoming van gewetensbezwaarden tegen de vervulling van den militairen dienstplicht, dat met zoo goed als algemeene stemmen werd aangenomen, op de wijziging van de Hooger-Onderwijswet die een verhooging van de collegegelden bracht en op bet ontwerp tot uitvoering van Art.97 waar bij het nonactiviteitsreclit van de ambte naren-Kamerleden werd geregeld. Het kan niet anders dan betreurd wor den, dat de Kamerleden die straks onge twijfeld geroepen zullen worden aan de verlaging van de amtenaars-salarissen mee te werken, hier waar het hun eigen zaak gold, niet meer geneigdheid toon den, tot bezuiniging mee te werken. Overzien we het geheel wij noem den alleen de meest belangrijke ontwer pen dan kan zeker worden geconsta- teérij, dat de parlementaire machine het eerste jaar voortdurend en niet zonder resultaat gewerkt. Meerdere belangrijke onderwerpen ook van principieelen aaTd kwamen met name ook hij de behandeling van de Staatsbe- grooting ter sprake terwijl'ook verschil lende niet onbeteekenende ontwerpen tot stand kwamen. Wij als anti-revolutionairen mogen ons in meerdere opzichten niet voldaan gevoelen, vopr dankbaarheid is hier tóch wel reden omdat met meerdere van onze wenschen, zoowel in het doen als in liet laten werd gerekend. Toch mogen we niet tevreden zijn, maar behoort met kracht op de doorvoering van onze wenschen te worden aangedrongen. Teleurstellend is zeker, dat de bezuini- gingspogingen tot nu toe betrekkelijk zoo weinig resultaat hadden, dat ondanks-do drukkende lasten de .komende begrooting opnieuw een tekort aanwijst van 15G mil- lioen gulden, wat mede oorzaak is geweest dat de heer de Geer gemeend heeft zijn ambt te moeten neerleggen. Moge het aan zijn opvolger, den heer Colijn gelukken, in hot komende parle- mehtaire jaar het financieel evenwicht te herstellen. En worden in die periode mem nog dan tot nu toe, mét onze anti-revolutio naire beginselen rekening gehouden. V Minister Colijn. De crisis aan Financiën is opgelost door de benoeming van den, heer H. Go- lijn. Wij hadden oas de oplossing van de crisis anders gedacht. Maar nu de zaak is beslist, nu de heer Colijn zich heeft laten vinden de laak van Minister de Geer over te nemen, spreekt het wel vanzelf dat wij den nieu wen Minister van Financiën met gröot vertrouwen tegemoet treden. Het ligt in den aard der zaak dat de heer Colijn maar niet op goed geluk deze portefeuille heeft aanvaard, maar dat hij zich terdege zal hebben vergewist dat 'bij bij de uitvoering van zijne plannen op den volledigen steun van zijn collega's zal kunnen rekenen. Welke die plannen zijn, zal straks in de Troonrede en meer in bijzonderheden uit de Millioenennota moeten blijken. Toch tasten we hier niet geheel in het duister. Hier past een opmerking van de Tele- gmaf: „Wij weten er niets van; niette min weten we het allen even zeker." Wij kunnen dat nagaan uit wat de heer Colijn sprak en schreef, maar daaruit niet alleen. Het aandeel dat de heer Colijn had in de samenstelling van ons program van actie staat er ons borg voor dat hij zijn invloed zal aanwenden om althans een deel van dat program te verwezenlijken. Dat dus aan de principieele vraagstuk ken voorzoover dat op zijn terrein ligt aandacht zal worden geschonken. En voorts is er het financieele vraag stuk. Het spreekt vanzelf dat de" nieuwe Mi nister van Financiën maatregelen zal ne men om tot een sluitend budget te komen. Een gemakkelijke taak is dat niet. Mag men de geruchten gelooven, dan dig zijn om dit landsgevaarlijke tekort aan van pl.m. 150 millioen gulden. Uiterst krasse maatregelen zullen noo dig zijn om dit langsgevaarlijke tekort weg te werken. Veel tegenstand zal hier moeten wor den overwonnen. Het zal, zooals de heer Colijn reeds het vorig jaar opmerkte, steenen rege nen. Den nieuwen functionaris wacht dus een uiterst moeilijke taak. De heer Colijn is echter niet gewoon voor moeilijkheden uit den weg te gaan. Hij is nooit bevreesd geweest tegen den wind op te tornen. Wij verhelen ons niet, dat wij ons de oplossing van de crisis anders hadden gedacht, en dat wij aanvankelijk een an dere oplossing hadden gewenscht. Maar het strekt tevens tot voldoening te zien hoe een-groot deel van de pers onzen - partijleider begroet als d o -man die or.s uit het financieele moeras kan voeren. Worden de verwachtingen niet be schaamd. Sterke God den heei Colijn voor zijne moeilijke en ondankbare iaaar toch ook weer schoone taak! STAOSSfiEimS Wethoudersvêrkiezing. Zooals onlangs reeds werd medegedeeld hebben de rechtsche raadsfracties de link sche fracties uitgenoodigd een hunn-or mannen voor het wethouderschap aan te wijzen. Naar wij vernemen hebben de leden van den Vrijheidsbond en die van de Vrijz Dem. Partij besloten den heer Aug. L. Reimeringer candidaat te stellen. De twee leden van de Democratische partij stellen zich naar wij vernemen op het' standpunt dat zij noch tot de r^chter- noch tot de linkerzijde behooren, waarna i zij met den heer Witmans zuilen uitko men. De rechterzijde zal dus een ,keus moAt-n. doen. Zijn wij goed ingelicht, dan is de v kiezing van den heer Reimeringer niet twijfelachtig. f 45^Jarig jubüeuni „Dient den Hoer". 1 Op Woensdag 3 October zal het D.V. 45 Jjaa? geleden zijn dat de C. J. V. Dient /den Heer" Conderafd. der „Chr. Wijkver. '„Levendaal") werd opgericht door wijlen jden WelEerw. lieer Ds. S. H. J. de Wolff. Woensdag 10 October zal dat heuglijk -feit, met de-beide oud-Voorzitters, alle oud-leden en de juhileereDde vereen!- 'ging, in intiemen kring worden herdacht. Een commissie uit de oud-leden werd [gevormd waarvan Voorzitter is de beer J. 'O. v. Dijk, Secretaris de-heer W. Keere- Veer Jr., Mauritsstraat 44. Temdng- Imeester de heer L. A. J. den Holder iKern straat. Het Comité roept aföe- r u d l e <11- - Hol een vergadering op D.V. Vr <j d a g 7*24 Aug. in „Leven-da a V' waer 't ?voorge,steide doel nader zal bekend ge- pnaakt worden. Tentoonstelling Avor>dteekens;hool R. K. Volksbond. In het Bondsgebouw aan het Steen- schuur der R. K. Volksbond wordt een tentoonstelling gehóuden van werken door de leerlingen der Avondtèekienscliool in den afgeloopen «cursus gehouden. Gisteravond werd deze tel toonstelling in een officieele bijeenkomst geopend door dien voorzitter van het bestuur, den. heer Heemskerk. Deze herinnerde er in zijn openings woord aan, dat voor de tweede maal na den wereldoorlog een dergelijke tentoon stelling .wordt gehouden, op initiatief van den directeur den heer v. Hcussderi. Vorig jaar is van de gelegenheid tot bezoek aan de tentoonstelling geen overmatig druk gebruik gemaakt, vermoedclijk door te weinige bekendheid. De vruchten werden echter gezien in do toename van het leer lingenaantal. Voor het bestuur van den Volksbond is nog een doel bereikt n.l. dat in R.K. krin gen meerdero belangstelling is gewekt. Het aantal Protestantsche leerlingen was voorheen overwegend thans kwam er meer evenwicht. Gaarne gaf het bestuur den directeur opnieuw concessie tot het inrichten van een tentoonstelling van werkstukken. Spr. heette de aanwezigen hartelijk welkom, in het bijzonder den inspecteur van het Nij verheidsonderwijs, de heer Grootenbaan, waarbij hij zijn spijt uitdrukte, dat de weth. van onderwijs Mr. v. d. Lip door uitstediglieid niet tegenwoordig kon zijn, terwijl de geestelijke adviseur Pater v. Donk eveneens was verhinderd. Woorden van welkom richtte de voorz. vervolgens tot den voorzitter van het Cen traal bestuur van den R. K. Volksbond, de Vakvereenigingen, de pers, directeur en leeraren, assistenten en leerlingen. Vervolgens gaf spr. een kort. overzicht- van het afgeloopen schooljaar. Hierin werd herdacht do gestorven leer- aar J. A. Hu'ibers, die 16 jaar werkzaam was als docent in Handteekenen, hout en maimerschilderen. Het aantal Classen bedroeg 13 met 91 les uren per week. Het aantal leerlingen nam tce met 125 oude en 102 nieuwe leerlingen, zoodat de school 227 leerlingen telde een aantal dat nog nimmer is bereikt. Hiervan waren 101 R. K. en 126 Protes tant. Afgevoerd werden 13 leerlingen. Wederom werd een som gelds beschik baar gesteld ter completeering van do leer middelen. In óverleg met den Inspecteur van het Nijverheidsonderwijs werd besloten de school, cm te zetten van eene met 3-jarigsn tot een met 4-jarigew cursus tor meer dero toebrenging van kennis. De teleurstellende medcdeeling incest worden gedaan dat ingevolge een Minjste- rieele aanschrijving de schoolgelden eenigs zins zullen moeten worden verhoogd. Door te trachten een progressie-methode a in te voeren, eal deze verhooging voor nie mand hopelijk een bezwaar tot inschrij ving of wederopgave zijn. De Voorz. richtte zich na deze mede deelingen tot, de leerlingen die hj wees op de beteckenis van een ingevolge Art. 29 der Nijverheidsonderwijswet uitgereikt - einddiploma. Met een aansporing om ook na het ver laten der school te blijven voortgaan zich in zijn vak te bekwamen of in een hoogere klasse met frisschea meed voort te gaan o.m te worden nuttige burgers der maat schappij bc-sloot spr. zijn met applaus be groet openingswoord. De Inspecteur van het Nijverheids onderwijs sprak vervolgens enkele, waar- dcerenido woorden, tot Bestuur, Leeraren en leerlingen. Spr. had den indruk gekre gen met een bloeiende inrichting te doen te hebben met UaCó lekende leiding van be stuur en leeraren. Jammer achtte spr. het, dat de regiering juist nu, waar allerwego malaise Lecrscht, op verhooging dei school gelden moet aandringen. Dit had eerder moeten geschieden, daar zo inderdaad be neden peii vitreu. Waar velo dingen ons tegenwoordig pessimistisch stemmen, mo gen v?o ziende of de dragers van den toe komst, zooals thans veer deze geslaagde leerlingen, toch veer optimistisch ijn. Dat goed o vakkennis ook van practiscli.cn finantieel nut is blijkt bij de heerscliende werkloosheid wel het beste: de goede werkkrachten worden zooveol mogelijk, aan. het werk gehouden en gaan voor bij anderen. Spr. licht ceni woord van gcluk- w-enseh tot de leerlingen en spreekt ten slotte den wensch uit, dat de inrichting moge groeien tot' een der Dcste nijver heidsscholen. Vervolgens sprak nog de heer S i 1 v i u s, voorzitter van het centraal bestuur van den R. K. Volksbond zijn complimenten tot het bestuur uit, en hoopte dat het steeds crescendo" zou gaan mot de a vond teekenschool. De Voorzitter dankte 'do sprekers en ging daarna over tot uitreiking der ge tuigschriften en diploma's aan de navol gende persctoer. Getuigschrift ingevolge art. 29 der Nij verheidsonderwijs wet Vakteekenen aan Timmerlieden, K. Gh. v. EgmoJid, G". O. Gilein, J. Horsman, M. j'. H. v. d. Peel. Vakteekeuen aan Metselaars: D. W v.Leeuwen. Vakteekenisn aan Meubelmakers: P. M. Veimeulen. Vakteekenisn en Hout- enNMarmorschil- deren aan Schilders: L. Schrijvers, G. C. A. Onvlee. Vakteekenisn aanM odelmakers: P. v. d. Broek. Vakteekenen aan M a c h i n e-b ank werkers: Oh. P. Crispijn. Voor vor-leiiogen. in de tcekenvakken werd aan de volgende leerlingen oen eer volle vermelding toegekend, Klasse 1 A: Handteekenen: E. Bakels. 1 A: RechtlijnigteeLer.ten: L. v. d. Hoo- naart, C. v. Ingen. 1 B: Rechtlijnigteekenen, H. v. d. Bergr F. Bonnet, G. v. d. Brink, A. H. Homber gen. 1 C: Hand teekenten: F. P. A. Otte. 1 C. Rechtlijnigteekemeni:_ H. v. Beek, T. Bonten, F. P. A. Otte. 2 A. Handteekenenr C. Bovenlander, H. Vermond. 2 A. Projectieteekenen, W. Bertram, C. Bovenlander, P. C. v. Leeuwen, D. R. A. RieL 2 B. Handteekenen: Th. C. v. Wieringen. 2 B. ProjectieteekenenJ. v. Brink, D. H. v. Tongeren, O. M. Middelkoop, Th. C. v. Wieringen. 3 A. Vakteekenen: B. Bakels, A. J. v. Bennekcm, M. P. M. E'derhorst, J. Vink, J. v. d. Werf. 3 B. Voortgezet Vakteekenen: K. Ch. v. Egmond, G. C. Gilein, J. Horsman, D. W. v. Leeuwen, M. v. d. Poel, P. Vermeulen. 3 D. Voortgezet Vakteekenen: L. Schrij vers, G. C. A. Onvlee. 3 E. Vakteekenen,- F. Ditmans. 3 F. Voortgezet Vakteekenen: P. r. d. Broek, Ch. P. Crispijn. Na deze uitreiking begaven de genoodig- den zich naar do tentoonstellingszaal, wel ke een vroolijk aspect heeft. Achtereenvolgens ziet men do resultateni van Lijnteekenen (klasse 1), Projectietee kenen, gesplitst in do verschillende afdee- lingen. Waar het ondoenlijk is van de uitge breide collectie werkstukken een beknopt overzicht te geven wekken wij belangheb benden en belangstellenden gaarno op tot een bezoek aan deze kostelooze tentoon stelling. Voo den Indisclien Dienst is bestemd de lieer W. J'. v. d. Moosdijk alhier, als ad- ministrtief ambtenaar. ÜSISÉÜMEE&LAÜB VERLAGING VAN DE VRACHTTARIEVEN. Blijkens door do kamer van koophandel en fabrieken voor "Westelijk Noord-Bra bant ontvangen mededeelingen zijn door de Nederlandse lie Spoor wégen speciale tarieven ingevoerd voor het vervoer van petroleum, benzine, bloemen, levende planten, hoornen, gewassen en heesters. De resp. vóór 1 Juli en 20 Juli IJ. gel-* denden vrachtprijzen zijn hierdoor aan merkelijk verlaagd. Bij het vervoer van bloemen, levende planten, boomen, gewassen en heester» als ijlgoed is hiermede een vrachtverla ging tot »tand gekomen van 25 pet. in binnenlandsch verkeer en nog van 20 pet bovendien bij vorzending naar buiten- landscho-stations. Het ministerie van financiën. Bij Koninklijk besluit is met ingang van 11 Augustus aan jhr. mr. De Geer x>p zijn verzoek, onder dankbetuiging, 'eervol ontslag verleend als minister van financiën, en .net ingang van den zelfden datum als zoodanig benoemd het Tweede Kamerlid de heer H. Colijn. i Uil de textielnijverheid. Donderdagmiddag heeft te Enschede een samenspreking plaats gehad tus- schen de besturen der Twentsche werk geversorganisaties en de besturen der ■textielarbeidersbonden over den toestand in de textielnijverheid. Van werkgevers zijde werd betoogd, dat de toestand van dien aard is, dat een langeren werktijd noodzakelijk is. Voorgesteld werd, 53 uur per week te werken voor de thans gelden de cindloonen. Zou mén hiertoe niet ge raken, dan was zeer zc^er een inkr'ni- ping van den weke-lijkschen werktijd het gevolg. Verder hebben de werkgevers opge» merkt, dat men reeds het vorige jaar op dezen toestand gewezen had. en ook toen reeds over w arktijdverlenging gesproken was. maar dat de arbé:dercorg?.nisaties daaraan niet wilden meewerken. De besturen van Je arbeidersorganisa ties hebben de argumenten van de werk gevers voor een- langeren werktijd bostre-^ den. Bovengenoemd ver^-'^ 1 nu een pun* van bespreking r moe; •akenop de hoofdbesturen- en- let:;nvergaderingen van de arbeidersorganisaties. Vóór 30 Augustus verlangen dp werkgevers het standpunt ven de; organisaties tc kennen. Hel Rijksinkoopburcgu. Op de vragen van den heer Staalman betreffende aanbiedingen van rijwielbui-» tenbanden door het Rijksinkoopbureau aan Rijksveldwachters en andere Rijks-* ambtenaren antwoordde de Minister van Financiën: Het- aanbod geschiedde niet aan Rijks- veldwachters en andere Rijksambtenaren ten eigen behoeve, doch aan den dienst der Rijksveldwacht met het oog op dn aanschaffing van rijwielbuitenbanden •voor 's Rijks dienst. De toevoeging: „Bij groote partijen belangrijke reductie'' vindt haar natuurlijke verklaring hierin, dat, naarmate het Rijksinkoopbureau z:jn tusschenkomst voor grootere partijen kan verleene.n, dit, gelij kin den handel ge bruikelijk is, een grootere reductie ver krijgt en ten bate van het Rijk kan doen strekken. Sn funclionnëeren, als omschreven in de desbetreffende vraag, acht de Minis'er in overeenstemming met de laak van liet Rijksinkoopbureau. V Het Koninginne-Jubileum. De Koninklijke Zangveroeniging „Excel sior" te 's-Gravenhage, is voornemers met ongeveer 100 zangers deel te nemen aan de betooging van 6 September op den Dam en aldaar mede te werken bij de uitvoe ring aan het „Huldigingslied" van Kor Kuiler. Voorts zal bij gelegenheid van de Kerkelijke herdenking op 5 Septembc^- te -sGravenhage door haar worden* r.tge voerd de Cantate 'van Anthon van der Horst, op woorden van Dr. F. van Gheel, Gildomeester, voor koor en solostemmen en jongenskoor met 'orgeUiegeleiding. De Goudsche Land- en Tuinbouw- ""7 tentoonstelling. De inschrijvingen voor de verschillende afdeelingen van de Goudsche Land- eit Tuinbouwtentoonstelling zijn zeer talrijk. Voor de kaasexpositie zijn er 118 inzendin gen, boter komt er uit alle oorden van liet land. Voor den veedag ziin reeds 320 in schrijvingen, terwijl de afd. pluimvee etf konijnen bijna 500 nummers telt. De Toin- bouwafdeeling komt zeer goed voor deö dag; ën Boskoop èn Aalsmeer én het West- land doen hun uiterste best om het besté van hun producten ten toon te stellen. Dé. afd. wetenschap en organisatie zal even-, eens een belangrijk deel vormen. De regee-y ring exposeert hier een afdccling voor on-| derwijs en statistiek; verder zullen inzenf: dingen komen van de Rijkssoruminrichting, van 5 proefstations, van do Landbouwhoo-, geschool te Wageningen, van dé Tuinbouw- wintcrschool te Boskoop, de Lcerhocvo té Alphen aan den Rijn en van andere instel lingen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1