Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEIDSCIE CODRAN ABOsaNEiiiiENTSPRijs In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal f2.90 4üe JAARGANG. - VRIJDAG 3 AUGUSTUS 1923 - No. 1002 BureauHooigracht 35 - Leidsn - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTESaTEE-PHUS Gewone advertentlën per regel 22H cenft i Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariet ï.d&ij contract, belangrijke reductie. - Kleine advertentiSn bij vooruitbetaj ling van ten; hoogste 30 woorden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent. Dift numniep bestaat uit twee bladen. 0m de Vlootwet. Over hel Vlootplan is het laatste woord nog niet gesproken. De meeningen loopen nogal uiteen. Tegenover do verantwoordelijke regee ring, die een spoedige behandeling en. uitvoering van de Vlootwet noodzakelijk acht, staan anderen, zooals bijv. de be kende hoefijzercorrespondent Van het „Handelsblad", die de wet willen aan vaarden, maar die uit financieel© over wegingen de uitvoering willen vertragen. En daarnaast staan er nog die hst go- heele Vlootplan niet alleen overbodig, maar zelfs gevaarlijk achten. Tot de laatste categorie behoort Prof. van Embden. Hij ziet in de Vlootwet niets anders dan het product van een verderfelijke milita ristische denkwijze welke de volkeren onder de suggestie brengt dat zij elkaar allereerst hebben te wantrouwen en die tot steeds grooter bewapening drijft. Uit militair oogpunt acht hij de Vloot wet volmaakt doelloos omdat de ontwor pen vloot tegen een aanval op grootere schaal toch nooit bestand zal zijn. Hij gaat zelfs nog verder en zegt dat de 5o bouwen vloot niet alleen doeloos is doch bovendien g e v a a r 1 ij k. Men ver wacht dat zij ais bliksemafleider zal werken, maar in werkelijkheid zal zij dienst doen als blikscmaantrek- k e r. En daarb\. I unen voor dez ;n profes- scr dan nog ct financieele bezwaren. Dt economi.yhe gevolgen, zoo meent Lij zullen mei anders dan in hoogo male eer Lrfelijk z.jn. omdat op deze wijze be zuiniging over heel de linino onmogelijk wordt De N. Tilb. Ccrt., een H. K. orgaan spreekt ir gentel anderen geest. Tn :'en Volkenbond heeft dit blad voor- als nog geen vertrouwen. Ons volk zal voor zichzelf rebben te zorgen, en zal een "behoorlijk© yIoo* niet kunnau ontberen. In dit verltxd wordt daa gewezen op D iiiscMand da* thans het lelt vervloekt, dat hel njo' beter voor de vloet heeft go- jored Dit orgaan wil echter rekening blijven houden met onze financieele draagkracirt Verder dan die draagkracht reikt mogen we in geen geval gaan en daarom wil bet allereerst het financieele vraagstuk zien opgelost. Weer andere bladen wijzen op een uit spraak van den Engelscben gezant bij ons Hof, dat een oorlog in onze Indien totaal uitgesloten is, waartegenover door anderen dan weer betoogd wordt, dat juist van Engelsche zijde pressie zou worden uitgeoefend om een behoorlijke verdediging van onze koloniën te verze keren. Wij zullen niet uilmaken wio hier ge lijk heeft. Dat wij ons land en onze bezittingen ixoeten verdedigen, aan ons internatlona- Jeverplichtingen moeten voldoen en in ge- zal van oorlog onze neutraliteit moeten jveten te handhaven, behoeft geen betoog En als daarvoor het Vlootplan abso luut noodzakelijk is, dan zullen we voor -3e bezwaren niet mogen terugdeinzen. Maar daarnaast slaat het feit dat het "•oor ons land een levensvoorwaarde is, dat het financieel evenwicht wordt her steld. Wanneer het een met het ander niet kan samengaan, dan staan we voor een conflict van plichten, waarbij het uiterst moeiiljk is een keus te doen en waarover de doorsnee-kiezer zeker niet in staat is te oordeelen. Hier moeten allereerst de argumenten over en weer nauwkeurig worden afgewo gen. 't Zou de grootste dwaasheid zijn, die de regeering reeds voor zij hare plannen "rolledie beeft blootgelegd en toegelicht, te veroordeelen. En dan past hier ook eenig vertrouwen in de voormannen, in de leiders, van wie /erwacht mag worden, dat zij althans be- :ier dan de massa, deze problemen kun nen overzien. Zoo moet bet ons toch wat te zeggen nebben dat het Kabinet een zijner meest bekwame leden tenslotte loslaat en dat de organen van de Christel. Hist. Unie, hoe seer zij ook den heer de Geer respectee- uen, zich toch scharen achter de regee- ïing. Wij behoeven daarom nog niet te zijn %linde volgelingen zooals b.v. do Com- imunislen en de Soc. Democraten die zich vanuit een centraal punt laten regeeren ten over wie, maar zonder wie door de leiders wordt beschikt. Dit is niet noodig. Maar we moeten ook niet zoo dwaas zijn to meenen dat wij alles weten en in navolging van een vooraanstaand socialist op critieke momenten het verstand over boord werpen om ons door het gevoel te .laten leiden. Mot fanfares en groole woorden, in welken zin dan ook, komen we hier niet verder. Daarom "willen wij ook waarschuwen tegen een tactiek als door Het Volk wordt gevolgd als het met groot misbaar spreekt van de millioenen die worden weggeworpen, ten koste van het geluk en de welvaart van het proletariaat. Dat is een al te goedkoope en al te doorzichtige tactiek. Wij hebben hier precies dezelfde rede- neeTing die men ook vindt bij tegenstan ders van do Vakbeweging, die met de zelfde oppervlakkige argumenten wordt bestookt. Men stelt het voor alsof al die hóóg© contributies voor de vakbeweging geen ander doel hebben dan do leiders op het kussen te houden, terwijl als er een con flict uitbreekt de gewone arbeider toch het gelag moet betalen. Door do contributie voor do vakver- eeniging in den zak te houden, meent men de eerste winst te hebben behaald. Men denkt zich niet in en heeft er geen oog voor, dat een krachtige vakbeweging kan zijn een schild voor de zwakken. Wie meeleeft weet, dat alleen kortzich- tigen op zoo smalende wijze over de vak beweging zich uitlaten. Maar die weet ook, dat alleen kortzich- tigen en naïvelingen de voorstelling kun nen wekken dat bet geld voor de lands verdediging besteed als weggeworpen moot worden beschouwd. Wij kiezen in deze vloolkwestie geen partij. Wij wachten rustig af tot nadere gegevens zoowel omtrent de weermacht als den fi- nancieelen toestand zijn verstrekt. Indien het landsbelang dit eischt, moet de Vlootwet worden geaccepteerd. Maar alleen een krachtige regeering waarvan ons volk de overtuiging heeft dat zij in deze benarde tijden met vaste hand weet te sturen, kan aanspraak ma ken op zoo groot vertrouwen van^le ver tegenwoordigers van ons volk. STAOSÜiEUWS -Hedenmorgen omstreeks half elf uur geraakte een paard, bespannen voor een ledige kaasbrik zonder bestuurder aan de Breestraat op hol. In vliegende vaart ren de het paard de drukke Hoogewoerd op, gevolgd door een aantal fietsers, die, evenals de voorbijgangers, met spanning uitzagen hoe het af zou loopen. Aan grij pen van het woeste dier viel niet te den ken. Ter hoogte van don winkel der firma Christiaanse werd een melkwagen aange reden. welke beschadigd werd en omviel, waardoor de inhoud, eieren en melk over de straat werd gestort. Op den verderen rit werden van 'n steenwagen, welke bij do pas verbouwde garage van de fa. Stal- linga stond, de wielen afgereden, en kwam het paard in botsing met een pas- seerende auto, welke eveneens, hoewel weinig, beschadigd werd. Hier kwam echter het paard te vallen, en kon toen door de saamgestroorade menschen wor den losgeluigd en weggevoerd. Dit dit ongeval, dat wonder boven wonder zonder persoonlijke ongelukken afliep, heel wat opschudding in dit druk ke stadsgedeelte teweegbracht, laat zich denken. Do heer W. Hooghiemstra. alhier slaagde voor het examen Engelsch L. O. Deh eer J. van Leeuwen alhier slaag de te 's-Gravenhage voor het examen, Hoofdakte. Hedenmorgen circa 9 uur ontstond op het terrein van de W.A.G. aan de Hee rengracht een vechtpartij tusschen de ge broeders B. over een civiele kwestie. Een der gebroeders B. werd aan hoofd en lip pen gewond door de scherven van een ruit van een aan hen toebehoorende vracht auto, welke ruit in het vuur van den twist werd ingeslagen. 1—Twee Duitschers uit Bochum, die naar hier waren gekomen om werk te zoeken, werden door de politie weer over de grenzen gezet, daar zij niet in het be zit waren van geldige paspoorten. E. W. heeft aangifte gedaan, dat hij mishandeld is door oen zekere A. v. S. Een zekere juffrouw J. B. heeft zich beklaagd, dat zij door een juffrouw L. op de Uiterstegracht mishandeld is. Genoem de juffrouw L. zou haar hebben gekrabd en haar 8-jarig kind hebben geslagen en tegen den grond gegooid. W. L. heeft aangifte gedaan, dat juffr. B. en diens dochter, zijn vrouw hebben mishandeld. De dames B. hebben ook eenige ruiten aan zijn woning inge slagen. Van een wagen van M. Z., slaande in de Groenhovenstraat, is in een onbewaakt oogenblik een koperen gewicht ontvreemd BIMHERLAiaD Engeland en Nederland. In het Lagerhuis heeft Morel gevraagd of er besprekingen zijn gehouden tus schen de regeeringen van Engeland en Nederland met betrekking tot zekere ont worpen strategische werken in Neder- landsch Oost-Indië. Amery, de minister van marine, antwoordde dat "zulke be sprekingen niet gehouden zijn. De voorzitter der Eerste Kamer. In verband met de mededeeling in het „Vaderland", dat baron Van Voorst tot Voorst zich niet meer beschikbaar zou stellen voor het voorzitterschap der Eer ste Kamer, kan het „Hsgz." meedeelen, dat er tot heden geen uitlating zijnerzijds is gedaan, die een dergelijke mededeeling rechtvaardigt. Woningbouw met Rijkssteun. In verband met de financieele moeilijk heden welke door gemeenten, woning- bouwvereenigingen en -stichtingen bij de exploitatie van met Rijksvoorschot ge bouwde woningen worden ondervonden, heeft zich een commissie gevormd, be staande uit vertegenwoordigers van den Nationalen Woningraad, den Bond van Arbeiderswoningbouwvereenigingen, den R.-K. Bond van Woningbouwvereenigin- gen en de Vereeniging van Nederlandsche Gemeenten. Deze commissie zal zoo mogelijk geza menlijke stappen der vier genoemde in stellingen bij de Regiering voorbereiden. Met dit doel wordt door haar bij de le den der vier organisaties thans een en quête ingesteld. Presidium en secretariaat der commis sie berusten bij de directie der Vereeni ging van Nederlandsche Gem ten ten, Laan Copes van Cattenburch 23, 's-Graven hage. Bezuiniging bij Landbouw. De Minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw heeft zich per circulaire nog maals .gewend tot de burgemeesters, om hen aan te sporen erastic: rekening to houden met de noodzakelijke zuinigheids- eischen; in zake de in te dienen, veeziek- tendeclaraties. De minister omschrijft in bijzonderheden de bezuinigingen, die zouden kunnen wor den aangebracht bij het betrekken van ontsmettingsmiddelen en het toezicht daar op, evenals op de onschadelijk-making, waarbij de hoeveelheid verbruikte brand stoffen en het aantal daaraan bestede uren dikwijls buitensporig hoog zijn. Ook ten aanzien van de kenteebenen zijn soms de uitgaven onevenredig hoog; en de kosten van schadeloosstelling voor te ver nietigen vee of andere voorwerpen kunnen belangrijk worden verlaagd. Het toezicht op de bewaking van hoeven en landerijen mag in den regel gevoegelijk tot de gewone taak der politie worden gerekend, zonder dat daarvoor kosten in rekening worden gebracht. Landarbeiders naar Frankrijk. ïn Noord-Frankrijk bestaat thans ge legenheid tot onmiddellijke plaatsing van Korxmaaicrs v (bekend met het maaien met sikkel of zicht) in taakwerk; het ko ren moet verder in schoven gebonden, op hoopen gezet en naar de voorraadschu ren getransporteerd worden. Voor maaien binden, op hoopen zetten en transporten naar de schuren woTdt betaald fr. 500 en meer per H.A.; voor maaien en binden in taakwerk 200 tot 250 francs per H.A. De werkgever verstrekt huisvesting en soms ook een deel van den kost. Personen, goed bekend met het hinden van het koren tot schoven op- en afladen van de wagens tegen 10 francs per dag, met kost en huisvesting. Melkers (ook met gezinnen zonder of met ten hoogste drie nietwerkende kinde ren). Gegadigden kunnen zich wenden tot de openbare arbeidsbeurzen of tot de corres pondenten der openbare arbeidsbemidde ling ter plaatse of (doch dan alleen schriftelijk) tot den rijksdienst der werk loosheidsverzekering en arbeidsbemidde ling, Bezuidenhoutscheweg ne. 30 te 's Gravenhage. De wethouderssalarissen te Zaandam. Do gemeenteraad van Zaandam heeft Dinsdagavond de voorstellen van het raadslid, den heer Fermie (Midd.) tot verlaging der wethouderssalarissen en wij ziging der pensioenvoorwaarden in be handeling genomen. De heer Fermie had voorgesteld het salaris van f 2500 terug te brengen op f 1000 en het pensioen na vier achtereenvolgende dienstjaren op 60-jarigen leeftijd te doen ingaan en dit te bepalen op 40 procent dor wedde. Verschillende leden hadden echter be zwaar deze aangelegenheid door den ouden raad to deen behandelen. De heer Fermie (Midd.) zeido hét voor stel fo hebben gedaan om geen vcrwachtin gen bij de nieuwe wethouders op te wek ken en om te voorkomen, dat men later zal zeggen op dat salaris niet te zijn „in gehuurd". Burgermeester Ter Laan gaf het denk beeld in- overweging om deze voorstellen te doen behandelen door den nieuwen Raad vóór de verkiezing der nieuwe wethouders plaats heeft. Met op één na algemeene stemmen werd besloten de behandeling dezer voorstellen te verdagen tot de nieuwe raad zitting zal hebben genomen. Staking van werkloozen. Bij de productieve werkverschaffing te Heemstede hebben 40 arbeiders het werk gestaakt, omdat hun loon van 24 gulden is teruggebracht tot 18 gulden per week, plus een kindertoeslag van 1 gulden voor elk kind beneden den leeftijd van 14 jaar De stakers eischen thans een gemeente- loon van 31 gulden, de werkwilligen worden door de politie naar huis gebracht Het Jubileumslied. De juryleden H. Cuypers, H. Rutgers en B. Zweers, die de 718 ingeonden toonzet tingen) van het jubileumslied (tekst van mr. A. T. Vos) beoordeelden, hebben den prijs toegekend aan de compositie, die, bij opening van de verzegelde enveloppe, van mej. Dina Appeldoorn te Den Haag bleek te zijn, zoodat deze de gelukkige winnares wordt van cLeni Uebel- en Lechleitervleu- gel, die door den heer I. van Praag te Amsterdam beschikbaar was gesteld. De uitgeversmaatschappij „Mundus" te Amsterdam zorgt voor de publicatie van het bekroonde lied, dat binnen enkele da gen in den handel gebracht zal worden. Uit de textielnijverheid. Donderdag 9 Augustus zal in de groote Sociëteit te Enschedé een conferentie plaats hebben tusschen alle Twentscke fabrikantenverenigingen en de textielar- beidersbonden in Twente. BUITENLAND DE VERKLARING VAN DE ENGELSCHE REGEERING. Verdeeldheid onder d© geallieerden. Gisteren heeft de Engelsche regeering in het Lager- en Hoogerhuis de verwach te verklaring afgelegd omtrent onderhan delingen over het schadevergoedings- VTaagstuk. Wij kannen het geheele stuk niet op- 5 nemen, maar willen toch de hoofdzaak hier laten volgen. Herinnerd wordt hoe Duitschland op 7 Juni j.l. voorstellen deed om de kwesties van de schadevergoeding en de Roerbe zetting te regelen. Overtuigd dat een oplossing van deze kwestie voor geheel Europa noodzakelijk is, heeft toen de Britsche regeering een ontwerp-antwoord ontworpen en dit aan de bondgenooten voorgelegd. Zij uitte daarin de meening, dat, ter wijl niets diende te geschieden, dat on- vereenigbaar was met de bepalingen van het tractaat van Versailles, liet zijn voor deel zou hebben als o n p a r t ij d i g e deskundigen in samenwerking met de commissie van herstel Duitschland's betaÜngscapaciteit zouden onderzoeken. Wat de kwestie van de waarbor gen, door de Duitsche regeering aange boden, betrof, liet de Britsche Tegeering verder uitkomen, dat de oeconomische waarde van eiken zoodanigen waarborg grootendeels moest afhangen van facto ren als de stabilisatie van de mark en het in evenwicht brengen van de Duitsche begrooting en dat geen waarborgen doel treffend konden zijn, tenzij voorzienin gen werden getroffen voor den een of an deren voTm van internationale controle van Duitschland's finan cieele beheer. Het ontwerp van antwoord eindigde met de Duitsche regeering den raad te ge ven, indien zij de hervatting van het on derzoek wenschte, zonder verder vertoef de verordeningen en besluiten in te trek ken die de politiek van het lijde- 1 ij k verzet hadden georganiseerd en aan gewakkerd en ondubbelzinnige daden van geweld en sabotage te verloochenen, die haar in sommige gevallen vergezeld had den, en het ontwerp uitte bet geloof, dat zulk een handelwijze van den kant van Duitschland zou meebrengen dat de be zettende mogendheden do voorwaarden van hun bezet- tiirg opnieuw zou den overwe gen en gaandeweg zouden terugkoeren tot de normale vormen van liet indus triële leven in het Roergebied. „De antwoorden van de goallieerde re geeringen, zoo gaat do verklaring voort, ziin thans ontvangen. Een schriftelijk antwoord van de ïta- liaansclie regeering is nog niet aangeko men, maar zij heeft in het algemeen haar instemming geuit mot de opvattingen en voorstellen van de "Britsche TOgcering. De Fransche en de Belgische regeerin gen hebben onafhankelijke antwoorden gezonden. De Britsclio regeering heeft deze ant woorden zeer zorgvuldig en angstvallig overwogen en ofschoon zij zich ten volle bewust is van de vriendelijke termen waarin zij gekleed zijn en van den barlo- lijk'en geest waardoor zij ingegeven zijn, PRESIDENT HARDING f PRESIDENT HARDING OVERLEDEN. Hij wordt opgevolgd door den vice-president Calvin Coolidge. Terwijl de laatste berichten omtrent de ziekte van president Harding uiterst gunstig luidden, kwam hedenmorgen plot-; seling het bericht dat Harding is over- leden. De overleden president is 57 jaar ge worden. Hij wordt gedurende de loopende peri ode vervangen door den vice-president, zoodat een verandering van regeerings- koers niet waarschijnlijk is. Er zijn, met Harding meegerekend, 2F presidenten geweest, van wie zes als pre., sident zijn overleden, te weten de drie vermoorde presidenten en Harison, Tay-ï lor en nu Harding. Allen werden zij door hun vice-r resident opgevolgd. In twee van de zes gevallen bracht dc nieuwe president wijziging in de politiek van zijn overleden voorganger. Dat deden n.l. John Taylor, die na Harrison kwam, en Andrew Jchnson, die den grooten Lincoln verving. Zeer curieus was het gebeurde na de vermoording van Mc Kinley. Men weet dat de toenmalige vice-presi dent Roosevelt opvolgde. Het curieuze var* dit feit zat hem hierin, dat Roosevelt juist door de partij vice-president was gemaakt, omdat men hem wat uit den weg wilde hebben. Roosevelt voegde zich slechts noode in het partij-gareel; en de partij-bazen meenden, dat men nog den minsten last van hem zou hebben als men hem het eerebaantje waaraan slechts weinig werkelijke invloed verbonden is gaf. De mijn sprong verkeerd, want Mc Kinley werd vermoord, Roosevelt volgde op en werd. toen McKinley's (tweede) termijn verstreken was, herkozen. Dit leidde later nog tot een merkwaar dig conflict tusschen Roosevelt en het Amerikaanscbe volk. De door de praktijk van meer dan een eeuw geijkte traditie, door Washington gevestigd, dat geen pre sident langer aan het bewind behoort te zijn dan twee termijnen, werd door Roo sevelt genegeerd, of liever hij legde het zoo uit, dat hij zijn eersten termijn 19011905 als nog toekomende aan MeKinley beschouwde en niet voor zich zelf wilde meetellen. De Amerikaanscbe kiezers gingen op deze spitvondigheid niet in en hij leed bij de verkiezing in 1912 een eclatant échec. Van de oud-presidenten zijn enkel Taft en Wilson nog in leven. De huidige vice-president is Calvin Coolidge, nog een betrekkelijk jonge man, n.l. 51 jaar. Sterft een president, wordt hij uit zijn ambt ontzet of wordt hij door ziekte on geschikt zijn ambt te blijven waarnemen, dan treedt de vice-president in zijn plaats; komt deze te vallen of wordt hij physiek of geestelijk ongeschikt, dan volgt de secretaris van Staat, daarna komen, in bepaalde volgorde, dc leden van het kabinet. Maar het is nog nooit voorgekomen, dat men met de vervanging van een presi dent verder behoefde te gaan dan den. vice-president. betreurt zij het daarin geen mate riaal te vinden voor het zen den van een geallieerd ant woord op de Duitsche nota, aan welks verzending zij zooveel hecht metterdaad wordt het ontwerp van het antwoord, dat door de Britsche regeering voorgelegd is, niet vermeld in de Fran sche en Belgische antwoorden. Evenmin schijnen deze nota's eenig stellig vooruit zicht te bieden hetzij op een spoedige wijziging in den toestand in het Roerge bied hetzij op het beginnen van beraad slagingen over de vergoedingen, naar welke beide dingen de Britsche regec^ng gretig had uitgezien. Do Britsche regeering kan niet tv.,.-aak herhalen dat, terwijl zij de belangen van hare bondgenooten als met haar eigen belangen saam verbonden acht en terwijl zij terugdeinst, gelijk zij altoos gedaan heeft, voor elke actie waarin men een aanwijzing zou kunnen zien van v e r- deeldheid onder de gealliecr- den zij overtuigd blijft dat het vraag stuk. hetwelk thans aan allen wordt ge- steld niet kan worden ontweken en dat terwijl de geallieerden over dit of dat on derdeel of voorstel op de meest vriend schappelijke wijze van gedachten wisse len de Europeesche toestand waarbij alle kansen op schadevergoeding op welke do geallieerden alleen aanspraak hebben j betrokken zijn, kan verzinken in een onherstelbare ruïne. In deze omstandigheden heeft de Brik sche regeering besloten met zoo min m» gelijk vertoef aan het parlement de stuk ?j ken voor te leggen, die liaro eigen opvat tingen en pogingen vermelden cd zij doo S digt thans hare bondgenooten uit, toe

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1