abonnementsprijs Dagblad voor Leiden en Omstreken. advertentie-prijs stadsnieuws NIEUWE LEU COURANT In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn per kwartaal f 2.50 Per week ,,...f0.19 Franco per post psr kwartaal f 2,90 4ile JAARGANG. BureauHooigracht 35 VRIJDAG 27 JULI 1923 - No. 996 Leiden - Tel. Int. 1278 Postrekening 58936 ...Gewone advertentiën per regel 22'A cen£ 'Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. êJBij contract,- belangrijke reductie. - Kleine advertentiën bij vooruitbeta ling van ten hoogste 30 woorden, worden" dagelijks geplaatst ad 50 cent.i Een terugblik. De Kamer is met vacantie gegaan. Het eerste parlementaire jaar na de verkiezingen, als we de korte zittings periode van Juli tot September 1922 niet meerekenen, ligt achter ons. 't Is daarom thans een geschikt mo ment en een nuttige bezigheid tevens, een oogenblik terug te zien op den afgelegden weg. Wij vergeten zoo gemakkelijk. En soms nog 't gemakkelijkst dc dingen die vlak achter ons liggen. Wij hebben vaak neiging om 't verle den ten koste van het heden te verheer- _'j»ken en we" komen er zoo weinig toe om de zegeningen die wc ontvangen, te tellen één voor één. Een korte terugblik kan daarom diens tig zijn. En leerrijk voor de toekomst tevens. net was niet onder gunstige omstan- heden dat in 1922 de Anti-revolutionaire partij den verkiezingsstrijd tegemoet ging- Altijd weer was het voorgesteld dat. het Dr. Kuyper was die de partij hijeen hield. Met liét heengaan van, Dr. Kuyper zoo was voorspeld e*a menigmaal g e- v r e e s d zou de Anti-revolutionaire partij van kracht beroofd, uiteenvallen. En nu was in November 1920 de groo- to. leider heengegaan en afgelost van zijn post. Zondffr leiding Lleef de partij echter niet. De lieer Golijn, terzijde gestaan door den heer Idenburg nam de taak van Dr. Kuyper over. Neen, de heer Colijn is geen Kuyper. En hij heeft ook nooit moeite gedaan om Kuyper te ioileeren. Maar' hierin_ stemt hij met zijn grooten •voorganger overeen, dat hij de Arti-revo- lutionaire beginselen liefheeft, en dat het zijn hoogst fcegeeren is, die beginselen, tot heil van- land en volk in toepassing te brengen. Toen hij op 1 April 1922 de hoofdre dactie van de Standaard aanvaard de. schreef dan ook de heer Golijn: In schittering van journalistieke ga ven, en in scheppend vermogen zal de Standaard niet kunnen zijn wat zij vroe ger was. „Alleen in één opzicht zal het blad zich gelijk blijven. In trouw. In trouw aan het program dat Dr. Kuyper in zijn eerste leader ontwik kelde. Geen andere begeerte vervulf mijn ziel. dan, naar de mate der krachten door God mij geschonken, Dr. Kuyper's arbeid voort te zetten. In eigen blad. Het praalgewaad moge desnoods door een bedelaarskleed «vervangen worden, het hart klopt even warm. Hot vroom hevel eens door den Zwij ger aan zijn Watergeuzen gegeven, hield onder meer ook in, den last om alle ambitie en eigenbaat terzijde te stellen en te werken voor de glorie Gods. Daarnaar willen wij ons ook richten bij ons werk ia Be Standaard. Wij willen niets anders zijn dan de zaakwaarnemers voor ons Antj-Revolu- tionairè volk, in den strijd voor de be ginselen ons van de vaderen overgele verd en wij plaatsen ons daarbij op den bodem van hetzelfde program, dat bij de verschijning van De Stan daard, voor nu 50 jaren het licht zag." Mot greote instemming werd deze klaring door ons anti-revolutianaire volk vernomen. De heer Colijn wenschte Dr. Kuyper's arbeid voort te zetten. Hij wenschte. op te trekken onder de zelfde banier. Zich te richten naar het zelfde pro gram. i i Te strijden voor dezelfde beginselen. Welnu, dan zou do A. R. partij haar nieuwen leider ook omringen met dezelf de trouw en liefde en hem even geestdrif tig volgen on steunen als zij het Dr. Kuy per gedaan had. Dat was reeds gebleken bij de door de hoeren Colijn. en Idenburg op touw ge zette actio voor het Millioen. En dat is ook gebleken bi j de verkie-= zingen van de Tweede Kamer in Juli 1922. De hoop van de vijanden en do vrees van de vrienden werd be^ schaamd. Beschaamd, ondanks de vaak felle be strijding zelfs van £eer bevriende zijde. Beschaamd ook ondanks het feit, dat de Anti-revolutionaire partij in materieel opzicht met leege handen stond. In verhand met de algemeene malaise en don deplorabelen toestand van 's lands financiën kon geen enkele toezegging worden gedaan. Het 'tekort voor 1921 werd geraamd op 100 a 150 millioen gulden, terwijl op ver meerdering van inkomsten in geen enkel opzicht te rekenen viel. Onder die omstandigheden aldus het program van actie zou het kortweg bedrog zijn om- bij de stembusuitzicht te openen op voorzieningen, die nieuwe offers van de schatkist zouden vragen. Het zou blijken ergerlijke kiezersmis leiding te zijn geweest, indien men de ge dane beloften met inloste en deed men het wel, dan zou het einde erger zijn dan het begin. Men zou de reeds wankelende grondslagen van ons financiewezen ge heel hebben verwoest." Bezuiniging en versoberingwas "het wachtwoord. Maar daarnaast werden de aloude be ginselen met grooten nadruk op den voorgrond gestéld. „De nood der tijden zoo heette het in de inleiding van het program roept met grooter aandrang dan ooit tevoren, om een zuivere begins el politiek; om vastheid van grondslag; om een onwankelbare overtuiging Tegenover hen, die de bron van het recht zoeken in den mensch, stelt dat be ginselprogram de uitspraak,, dat alle recht uit God is. Tegenover de souverei- niteit van den mensch, handhaaft het de volstrekte souvereiniteit Gods over al het geschapene. Tegenover de onstandvastig heid der menschelijke vindingen op staat kundig terrein, plaats het de eeuwige be ginselen van het Woord des Heeren. Waar do geest uit den afgrond in onze dagen er zich op toelegt om de grondsla gen van het gezinsleven te ondermijnen, daar vraagt dat Program om waarbor gen, teneinde het Christelijk huisgezin te beschermen tegen zoo boozen aan slag." Zou ons volk met dit streven zijne in stemming betuigen? Zouden die beginselen ook in deze om standigheden in staat zijn het anti-revo lutionaire volk to bezielen voor den strijd? Of zou aan de van alle zijden opgehe ven belangenvaandels aandacht worden geschonken. „Ex Animo" in Zomerzorg. 'n Druilende, grauwe lucht boven den op z'n zomerscli uilgédoschten tuin van „Zomerzorg". 1 'n. Kille bries blaast plagerig door de meeritselende boomen. In de muziektent het Harmo'niegezelschap „Werkmans Wilskracht". Voor den ingang van c(e Stationsweg rijen ,damesleden Van „Ex Animo" in fleurige, luchtige zomertoiletjes. Jammer alleen dat 't weerz ij n nummer van 't programma niet. goed afwerkt. Enfin geblazen is er toch, èn gezongen èn ge noten. „Ex Animo" zingt goed; daa^wis ten 'de vaders en moeders wel, die waren komen luisteren naar. hun medejübelehde spruiten. Ze zaten overal. Met moeite was er zelfs nog een stoel te bemachtigen Ja, we zagen zelfs een heel glundere, en nogal gezette papa, die rustig naast moe der de vrouw troonde op 'n bierton! „Ja, 'n mensch mot maar niks anders hebbe", legde hij uit, z'n portie ijs (hoe veel graden was 't ook weer in de scha duw?), z'n portie ijs met een IJsland- sche kou-bestendigheid oplepelend. Nadat Werkmans Wilskracht, welke er heusch bij dit weer wel noodig bleek té zijn (die wilskracht - bedoelen we) uitgeblazen was, bestegen de leden van „Ex Animo" den tempel der muzen. De directeur had het meest gelijk, vonden we: d i e hield tenminste z'n hoed nog op tegen de kou; want we hebben heusch de moed van al die dametjes in 't zij, en 't satinet, in 't crêpe de chine en 't mouse- Jins, en van al die heeren zoo-jnaar- blootshoofds -bewonderd En er is óók heel goed gezongen. En wat vooral piettig is dat is 'n be schaafde uitsprcak. Nu diew a s er, en die zegevierde glans rijk boven de enkele kleine drukfoutjes in 't programma; maar daar had nie mand last van, die geen Latijn kende. Zoo'n vinnig verslaggever ook, hè? Van Latijn gesproken, 't was maar goed dat de vertaling er niet' naast stond. Menige voorstander van eeh Chris te-, 1 ij 1c e zangvereeniging zou even beden kelijk 't hoofd geschud hebben. Want de tekst van het „Salve Regina" hoort toch niet onder ons thuis, dachten we zoo.' Nu ja we zullen er niet dieper op in gaan. 't Is maar een kleine wejik aan den directeur. We moeten er altijd voor op passen niet al teveel met onze protestant- sche koren den kant uit te gaan van het Katholieke kerkkoor. Maar overigens: niets dan lof, hoor! Er werd goed ingezet, wel eens een beetje gezakt, maar ala! Het verplicht num mer „In Mei" beviel ons 't best. Wel een beetje schuchter van inzet, maar 't twee de couplet haalde 't glansrijk op. 't Koor bezit -bijzonder goede tenoren, die gerust wel wat meer mochten uitkomen. We denken aan 't „Jesu dulcis memo- ria". Dat wa.s toch wel wat teveel aan vrouwenmonden toevertrouwd, terwijl het toch ook voor mannenkoren uitstekend voldoet. Maar veTder was 't wel gezellig. „Ex Animo" moet ons maar weer een trac- teeren, als 't mooier weer is. Tegen half elf vertrokken we. Nog schetterden luide fanfares uit de kope ren. blaasinstrumenten, 'n Kellner in wit te uniform mee gouden tressen en blin kend presenteerblad stond als 'n schild wacht bij de deur. i „Guur weertje, mijnheer!" Op den Stationsweg schommelden de lampen, wiegelend in den wind. Ontevreden aannemers. Door do heeren C. Corver en E. J. de Vrie's te Leiden, J. Bakker en Co. te Haarlem, IJskers te Heemstede, is aan B. en W. dezer Gemeente oen. adres ge zonden waarin gezegd wordt: Dat op Vrijdag 29 Juni 1923 te Leiden is aanbesteed, a. het bouwen van een af zonderlijke jongens- en meisjesschool voor L. O. met gymnastieklokaal en b. het bouwen van een bewaarschool, beiden op een terrein aan den Heerensingel te Lei den, kadastraal sectie K. No. 449; Dat ondergeteekendem daarop hebben ingeschreven en wel: Ondergeteekende sub. 1 voor het onder a. genoemde voor f 95.308 en voor het on der. b. genoemde voor f 21.302 in massa voor f 110.000. Ondergeteekende sub. 2 voor het onder a. genoemde voor f 103.000 en voor het onder b. genoemde voor f 28.500 in massa voor f 125.000. Ondergeteekende sub. 3 voor het onder a. genoemde voor f 100.000 en voor het onder b. genoemde voor f 27.000 in massa voor f 127.000. Ondergeteekende sub. 4 voor het ouder a. genoemde voor f 104.340 en voor het onder b. genoemde f 27.400 in massa voor f131.740. Dat ondergeteekenden met hunne juist genoemde inschrijvingen van al de in schrijvers de laagste waren. -Dat echter ondanks dit feit, het boven genoemde werk. aan geen der onderteeke naars is gegund, doch in tegendeel het werk is gegund aan de aannemers W. Oudshoorn en Zoon, wonende te Leiden* die hadden ingeschreven voor het onder a, genoemde voor f 105.151 en voor het onder b. genoemde voor f28.758 in mas sa voor f 133.913; Dat ondergeteekenden al kunnen zij niet Ontkennen, dat bij een aanbesteding niet zonder meer het werk aan den laag- sten "inschrijver gegund moet worden deze handelwijze zeer vreemd vinden, daar zij allen toch te goeder naam en faam bekend staan en allen, althans eeni- ge van hen de grootst mogelijke zeker heid konden aanbieden voor een behoor lijke nakoming der op te nemen ver plichting, zoodat naar hunne meening, geen reden is aan te wijzen, waarom in het onderhavige geval van den gebruike- lijken regel moest woTden afgeweken en zulks nog wel dermate, dat de vier laag ste inschrijvers worden gepasseerd; Dat dit nog te meer verbazing wekt in een tijd, dat algemeen en niet het minst van overheidsweg© op bezuiniging wordt aangedrongen en daarnaar wordt ge streefd, welk streven, naar de meening van ondergeteekenden, hier in een daad had kunnen worden omgezet, daar toch voor den bouw van de boven genoemden scholen subsidie wordt verstrekt uit de gemeentekas en die subsidie geringer kan zijn, naar gelang de bouwkosten minder worden^ Dat in het onderhavige geval de bouw kosten. zonder reden en onnoodig ver hoogd zijn en ondergeteekenden derhalve van meening zijn, dat hier eveneens on-, noodig een aanzienlijk bedrag van de ge meentegelden wordt uitgegeven, hetgeen le erger is nu dit een gevolg is van de afwijking van den gewonen regel, dat bij aanbestedingen het werk aan den laag- sten inschrijver wordt gegund; Dat 'verzoeker^ een. en ander uitdruk kelijk onder do aandacht van Uw Colle ge wenschen te brengen en daarbij het verzoek doen, dat Uw Collego in de ge vallen, waarin het in meerdere of miny dero' mate zeggingschap heeft bij of goed keuring moet hechten aan aanbestedin gen hetzij omdat van gemeentewege 'sub sidie wordt gegeven, hetzij om andere re denen liet daarheen weet te leiden, dat het werk aan den laagsten inschrijver wordt gegund, indien niet zeer gewich tige redenen welke ondergeteekenden in casu niet aanwezig achten tot een andere beslissing noodzaken. Aan den Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid is van dit adres een a£y schrift gezonden. De tram naar Wassenaar. Met ingang van 1 Aug. wordt ook het traject WassenaarHaagsche Schouw van de eleclrische tramlijn Den Haag- Wassenaar in gebruik genomen, terwijl van 5 Aug. af het beginpunt der lijn aan den hoek van den Benoordenhoutschen weg bij den Dierentuin zal zijn. Op het te 's-Gravenhage gehouden examen Hoofdacte is geslaagd de heer G. Boltje alhier. 1 Ee.v. persoon, die bij de politie nachtverblijf vroeg, is aangehouden en ter beschikking gesteld van den commis saris van politie te Botterdam, door wien zijn aanhouding was verzocht als very dacht van het plegen van verduistering. Volgens den uitslag van de 1.1. 2f Juli gehouden schietwedstrijden van do Leidsche Burgerwacht op de Schietba nen te Katwijk, zijn de volgende heeren aangewezen om deel to nemen aan den wedstrijd op 28 Juli a.s. om den Pijn- acker-Hordijk-Beker. Afd. I: Ph. v. d. Drift. J. P. Kooreman, O. F. Kooreman, A. Bisschop. Afd. II: Alphenaar, Broekhuijzen, v. Stavoren Jr., D. v. Leeuwen. Afd. Ill: W. J. de Nie, F. W. J. v. Leeuwen. H. J. J. Knaap, Rijnbende. BSNNENLAhlb De hervorming der Sociale VerzoLttring. In „Ec. Stat. Ber." 'zet thans mr. V. H. Rutgers zijn meening over het rapport van de Commissie XI uit den Iloogen Raad van Arbeid uiteen. Schr. maakt do opmerking, dat dergelijke adviezen .aan de openbare meening niet. veel leiding kunnen geven, wanneer, zij niet geheel anders worden ingericht. Er is geen sprake'van, dat in dat rap port met beslistheid een standpunt wordt gekozen, dat aan de Regeering een over tuigend advies wordt gegeven. Het rap port is niet andérs dan een doorloopend verslag der debatten tusschcn do leden der commissie. Schr. stelt dan speciaal de' vraag aan de orde, of de maatregelen, die door do meerderheid van de commissie en door de nota-Groeneveld worden voorgesteld, inderdaad bezuiniging zullen brengen; vooral de eenheidsrente voor invaliditeits- en ouderdomsverzekering der collectieve verzekering Schr. ontkent do mogelijk-» beid van bezuiniging in een uitvoerig be toog ten sterkste, en concludeert: „De commissie is in gebreke gebleven op ook maar eenigszins voldoende wijze te onderzoeken, in hoeverre de vereen voudiging en bezuiniging, dio de Rcgeey ring wil, inderdaad zullen voortvloeien uit het nieuwe stelsel van invaliditeitsy en ouderdomsverzekering; de bewering, dat die bezuiniging en vereenvoudiging geheel onbewezen zijn, en ook niet zullen intreden, is nauwelijks bestreden en nog minder weerlegd." Soct. Dem. wethouders. De federatievergadering der S. D. A. P. te Leeuwarden besloot niet in te gaan op het aanbod der andere partijen, tot het aanvaarden van slechts één wethou- derszetel. De vergadering bleek van mee-» ning, dat e§n partij, die over 11 raads* zetels beschikt van de 27, recht heeft op 2 wethouderszetels. -i De Haringvisscherij. Door do Reedersvereeniging voor de Nederlandsclie Haringvisscherij zal a.s. Vrijdag in den Haag eene vergadering •worden gehouden van Haring-reeders in FEUILLETON Oon Vaderland gtietrouwe. .Een vertelling uit den Franschen tijd. „O. man, man daar heb ik het .veer," zuchtte zij. „Toen de hond je brief bracht, toen werd ik al zoo naar en ik had geen rusten nou is 't er al weer „De moeraskoorts?" zei de sckaaphery icr verschrikt. „Eu we hebben geen poeiers er meer voor in 'l land. Toen ik ir.alsl in de stad was, had ik er wat wil- gd meebrengen, maar dc apotheker zei, Jat er geen meer te krijgen waren; de blokkade op zee liet niets meer door. Wat moet dat nou worden?" vDat weet God alleen..." De tanden der vrcuw klapperden hoorbaar op el- Kaar, en voorzichtig leidde de man haar in huis. Een moeilijke les. Het boerderijtjo van den schaapherder was 't laatste van 't in een lange rij ge bouwde dorpje; het lag het dichtst hij iet moeras en zelfs tot vla kbij 't huis ^as dc bodem drassig. Wel was rondom pt boerenstêken de grond afgegraven •om. het zoodoende wat droogcr te maken, maar een goede afwatering was op deze wijs niet te verkrijgen; en tegen de voch tige dampen -uit 't moeras gaf het heele- maal niets, de grond trok voortdurend op. In den tuin groeide alles maar ar melijk; zwammen en korsten en mossen nestelden zich op struik en boom en ver bruikten de beste sappen; alleen wild gras en onkruid tierden er welig. Ook 't huis verried in alles de armoe en den ar- melijken bodem. De stijlen aan beide zij den der hoofddeur, waar 't varkenskot lag, waren schef gezakt; de halken, die de fundeering van 't huis vormden, wa ren verrot, en enkele binten stonden zelfs geheel los en naar huiten overgeheld. Voor vele tientallen jaren was het dak wel stevig gemaakt uit dikke lagen riet, maar in den loop des tijden was dit ver teerd. Nu groeide in dichte zoden mos •op het dak, en de huislook ha,d er uit -zijn hreedo sappige bladrosetten do' bloem stengels Welig doen opschieten; zelfs het zaad van vlier en vogelkers waren: er Op ontkiemd, en hier en daar zag men •boschjes groen. Zoo zwaar en slaperig lag 't dak, met zijn rand overal breed over de wanden uitsteken^» Jat 't was als zat een oud man ter neder, en droomde van vergane tijden en liet moedo zijn wimpers half •over de oogen zinken Maar op en om het oude dak was een gejoel van jolig frisch leven; daar stoeiden de spreeuwen iiv hun nesten achter de bemoste spanten, die 't dak op den muur deden rusten; zwaluwen hadden zich onder de kroon lijst nestjes gebouwd en scherden stout weg door ,alle open deuren en vensters, door uilengat en stal. Muschen koester den zich heerlijk in kuiltjes, die ze in 't riet hadden uitgehold; roodstaartjes en meezen wipten klimmend de planken langs en tikten tegen de staanders; en op de vorst had een ooievaar* zijn nest ge bouwd, al moest hij het geheel kronen. De jongen hadden van 't jaar al vroeg veeren gekregen en huppelden nu daar boven rond, waagden zelfs soms een vluchtje in de huurt en deden bij 't neer komen hoogst verbaasd, dat zo de poolen waarmee ze zoo angstig gemanoeuvreerd hadden, niet eens gebroken hadden De schaapherder was dien morgen al voor dag en dauw opgestaan; zijne vrouw had- een slechten nacht gehad; laat was ze in slaap geraakt hij echter was zachtjes naar huiten gegaan: hem drukte zooveel,dat 't binnen hem te benauwd werd. Hij kon den vreemdeling maar niet uit de gedachten zetten, die zoo moedig Napoleon getrotseerd had en nu als een vluchteling door 't land doolde. Graag had hi jnog langer naar den moe digen man geluisterd,'en hij hoopte hem nogmaals te mogen ontmoeten. Vandaag echter moest hij we lmet zijn kudde dicht hij huis blijven, hoe schraal de wei ook in deze buurt was; do Franschen zwier ven immers rond; ook had zijn vrouw misschien behoefte aan zijn hulp; en de kinderen konden hem dan makkelijk ko men roepen. Hij liet de zeug met liaar twaalf krach tige biggen, de een- al ronder dan de an- -der, uit het kot vrij die zouden 't ge zin tegen den winter uit den nood helpen, als er maar lot zoolang voer voor ze was. „Het varken is een spaarpot", was een oude spreuk. Leutig knorrend liepen de dieren den hof Tond; de zeug wreef zich behagelijk -aan tegen een ouden eiken- stronk Brun Dierks keek toe, dacht echter minder aan het dier dan aan den stronk. Drie machtige eiken hadden op den hof gestaan, teen hij naar zee ging, en tox hij terug kwam waren er alleen drie stompen over: de stammen waren in den bilterslen nood verkocht; de tranen waren hem in do oogen gekomen, ïoen hij het kale erf gerien had. Langzaam ging hij verder; 't was nog te vroeg om de schapen huiten te doen, eerst wou hij een plek in de heining aan den tuinkant dichtmaken, zoodat de zeug niet zou kunnen doorbreken naar 't ge bied van zijn buurman-. Aan den anderen kant echter, bij 't gat van de heg, stond een lialf-opgeschoten meisje, als had zij hier gewacht. Het vlasblondo haar hing in lange vlechten haar op den rug, en haast to verstandig en te peinzend blik-i ten de blauwe oogen den schaapherder aan,'die enkelo slieten aandroeg en vast maakte. i „Hé, Geesje, al zoo tijdig op?" vroeg zoo, zonder te denken, do schaapherder na den eersten morgengroet. „Buurman Dierks," begon 't meisje met haar kinderlijke stem, die nu opvallend ernstig klonk, „wat heb-jij met vader ge had?" i De schaapherder schrikte onwillekeu rig; een bloedgolf steeg hem in 't effen gelaat, en aarzelend zei hij: „Wat zou ik met hem gehad hebben, Geesje?" „Vader heeft den halven nacht door 't huis heen en weer geloopen en schrikke lijk op je geschilden en gevloekt... hij zal je nog wel eens in riemen snijden, zei die, en je zou aan hem denkon. Ik ben weggeloopen, zoo erg gaat-ie vanochlend te keer." (Wcrrll vervolgd)'.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1