Dagblad voor Leiden en Omstreken. ABORNEHaEÜTSPRMS In Leiden en bulten Lelden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaalf2*S0 Per v/eek fO.t0 Franco per poet pér kwartaal f2.90 4de JAARGANG. - WOENSDAG 4 JULI 1923 - No. 976 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tei. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PRIJS ©awone advertent! ën per regel 22H een* -'Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariet Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruifcbet*» Lng van ten hoogBte 30 woorden, wordeS dagelijks geplaatst ad 50 cent. Hit nummer bestaai uit twee bladen. V Vrede door recht. Hoever zijn we nog van dit ideaal vor- fwijderd! Er is een tijd geweest, het w-as in het zelfde jaar dat de groote wereldoorlog uitbrak, dat zelfs vooraanstaande staats lieden als een De Beaufort meenden, dat liet oorlogsgevaar wel zoo goed als gewe ken was. De risico van een oorlog zou in ver band met de moderne bewapening zóó groot zijn, dat geen volk ter wereld zich aan zulk een avontuur zou durven wa gen, en bovendien had de beschaving nu wel zulke vorderingen gemaakt, dat een oorlog van beteekenis toch eigenlijk niet meer denkbaar was. En nauwelijks was de inkt voor het drukken van deze woorden gebruikt, droog of de groote oorlog brak uit. En nu, negen jaren, later heeft nog het oorlogsvuur niet uitgewoed. De ergste vlam is gebluscht, maar de puinhopen van den oorlog smeulen nog door en. telkens weer opnieuw breken de ylammen uit. De bezetting van het Roergebied, met al de gruwelijke gevolgen daaraan voor de bevolking verbonden, wat is het anders dan een nieuwe oorlogsverklaring! En juist toen er eenige kans scheen te zijn zooal niet op een oplossing, dan toch op een ernstige poging om te komen tot een oplossing door overleg, werden we opgeschrikt door den aanslag op den trein met Belgische soldaten, waarvan nieuwo wedervergeldingsmaatregelen het gevolg waren. De Belgen hebben onmiddellijk een twintig Duitschers in gijzeling genomen en in alle treinen in het bezette gebied zullen voortaan Duitschers gedwongen worden mee te reizen. Een afschuwelijk stelsel is dat, het ne men van gijzelaars. Het is nog een overblijfsel uit den tijd van het onbeschaafdste oorlogvoeren. Toen in het begin van den oorlóg de Duitschers dit stelsel in België met groo te gestrengheid toepasten werd het door Mr. de Beauort in de Tweede Kamer op de volgende scherpe wijze veroordeeld: „Men moet niet vergeten, dat een man die een brug in de lucht laat sprin gen of dergelijke daden wil verrichten tegen den vijand die zijn land bezet, zich daarvan niet altijd zal laten terug schrikken, omdat een persoon dien hij niet kent, misschien zelfs niet bij name, daardoor in moeilijkheden zal komen en aan slechte behandeling zal bloot staan „Het uemen van gijzelaars zal dus in vele gevallen niet aan het doel beant woorden. Het is daarenboven in strijd met de eerste beginselen van het recht, Slat een onschuldige gestraft wordt voor een daad waarvan hij niet eens weet dat zij bedreven is. Het instituut is daarmee veroordeeld. Daarom hoop ik ook, dat wanneer na dezen oorlog besprekingen zuilen plaats hebben over de vestiging van nieuwe regelen van volkenrecht, deze zaak aan de ernstige aandacht van de regeering niet zal ontsnappen Dit protest heeft op de houding van Duitschland geen invloed uitgeoefend. En de geallieerden die het optreden van Duitschland zoo scherp veroordeelden, zij deinzen als het in hun kraam tepa§ komt, voor dezelfde maatregelen goen oogen- blik terug. Dit alles loert ons overduidelijk dat het „vrede door recht" voorloopig nog een ideaal zal blijven. Maar dan toch een ideaal. V/ij mogén er geen vrede mee hebben, dat in de internationale politiek niet het recht, maar het zwaard den doorslag geeft. Dwaas doet en zondig, wie zonder te rekenen met de werkelijkheid zijn land onverdedigd wil laten en op die wijze de veroveringszucht van anderen prikkelt. Maar zondig handelt eveneens wie wei gert mee te werken om het „vrede door recht" zooveel mogelijk tot werkelijkheid te maken. V Goddelooze taal. Een schrikkelijk bericht was het dat dezer dagen in de pers de ronde deed: „De Duitsch-nationale partij in Lena (Oostenrijk) heeft besloten tot afschaf fing van den christelijken god, teneinde hem te vervangen door den god Wodan, den ouden god uit de Germaansche mythologie. De president van de partij liet zich in de volgende woorden uit: „De christen-god heeft bet Duitsche volk verraden, want hij heeft het over geleverd in de handen van zijn ergste vijanden. Daarom moeten wij terugkee- ren tot onze oude goden." De vergadering besloot daarop een parig God af te zetten en hem te ver- rangen door Wodan." Dat is toch wel ontzettend. De vergadering besloot eenparig God af te zetten. Zeker, we kunnen over zulk een gru welijke profane handeling tot op zekere hoogte lachen. Daar zijn enkele menschen bij elkaar, nietige stervelingen, wier dagen zijn als een schaduw en die besluiten den almach- tigen God. den Schepper van hemel en aarde, af te zetten. Wolk een belachelijke waan. Alsof God ook maar te vergelijken was met een aardsch vorst, hoe machtig dan ook, die men op zij kan schuiven! Onwillekeurig denkt men bij het lezen van deze verwaten taal aan wat God zegt in den tweeden Psalm: „Die in den Hemel woont zal lachen, de HeeTe zal ze be spotte n." Belachelijk, maar droevig tevens, is deze schrikkelijk opstandige taal. Ja, ook droevig. Want het is toch geen kleinigheid als daar in een Christenland menschen zijn, die openlijk God afzweren. Het bewijst ons hoe diep Europa lang zamerhand wegzinkt. Terwijl de zendelingen uit het Oosten heel Europa bewerken om propaganda te maken voor het Mohammedanisme, ter wijl in Parijs zelf een Mohammedaan- schen tempel wordt gebouwd, gaat men hier nog een stap verder en besluit naar het afgodendom terug te keeren. En hadden we hier nog maar met een uitzondering te doen. Maar het tegendeel is veeleer het geval. Immers ook ten onzent wordt openlijk verkondigd, dat God huiten de staatkunde moet worden gehouden. Men wil God desnoods nog erkennen in het huisgezin en in de kerk, maar in het maatschappelijke en staatkundige le ven, erkent men toch niet de heerschappij van den eeuwigen God, wiens macht niet Itot een of ander terrein begrensd kan worden. Het ongeloof treedt steeds driester op. Maar daartegenover moet onzerzijds dan ook staan een krachtiger getuigen een vuriger belijden. Als de wereld God openlijk afzweert, of dood verklaart of zijn macht niet erkent, dan moet door ons het Pro Rege, scher per en meer belijnd dan ooit op den voorgrond worden gesteld. Dan moet bij ons vuriger worden de begeerte om God te dienen, ons voor Hem diep ootmoedig te buigen, om dan in Zijne kracht ook te komen tot kloeke daden. STADSNIEUWS L. A. W. E. T. Maandagavond j.l. werd in de bovenzaal van „De Harmonie" op de Breestraat, een vergadering gehouden van deelnemers aan de aanstaande Leidsche Algemeen© Win kel Etalage Tentoonstelling. De bedoeling van deze vergadering was om een overzicht te verkrijgen Van de ver schillende branche's welke op genoemde tentoonstelling zullen vertegenwoordigd zijn, en tevens, om bij wijze van loting de plaatsen voor de verschillende stands aan te wijzen. Aanwezig waren totaal 37 standhouders. Voorzoo ver tot hoden bekend ïs, zullen de volgende branches op de L. A. W. E. T. aanwezig zijn: Automobielen, Bijouterieön, Borduur werken, Comestibles, Dames- en Heeren- Mode-artikelen, Druk- en Reclainewerken, Draadl. telegraphie, Electr. artikelen, Gra- mophoons, Granietwerken, Glas- en Aar dewerk, Huish. en Luxe-artikelen, Kasre gisters, Lingerieën, Manufacturen, Meubel en Bcddenhandel, Parfumerieën en Toilet artikelen, Pianohandel, Schoenwerken, Speelgoederen, Sigaren en Rookartikelen, Vogelzaden en aanverw. artikelen. Intoxiatie of Deficiëntie. In het Groot-Auditorium van hot Uni versiteitsgebouw aanvaardde heden Dr. E. Gorter, de nieuwbenoemde hoogleeraar bij de faculteit der Geneeskunde om on derwijs te geven in de Kindergeneeskun de, zinj amb fcmet eene rede over het in den hoofde dezer vermeld onderwerp. Gemeentelijke Arbeidsbeurs. Verschenen is het verslag van de Gemeentel ij ko Arbeidsbeurs over het jaar 1922. Wij ontleenen daaraan het volgende: Bestuur. De heer van Kerkhoff, die als lid werknemer vanaf de oprichting der arbeidsbeurs in 1906, zitting had in het bestuur en wiens adviezen steeds werden gewaardeerd, zag zich door zijne tewerkstelling als schrijver aan de ar beidsbeurs genoodzaakt als bestuurslid te bedanken. Op 31 December was in deze vacature nog biet voorzien. Bestuurswerkzaamheden. In dit ia ar werden vijf bestuursvergaderin gen gehouden, waarin enkele malen een plaatsvervangend lid optrad. Naar aanleiding van een verzoek van de afd. Leiden van den Nationalen Bond van Handels- en Kantoorbedienden „Mer- curius" om aan de Arbeidsbeurs een af zonderlijke vakafdeeling te verbinden voor deze beroepgsroep, werd besloten voorloopig hiertoe niet over te gaan, ge-* zien den geringen omvang der bemidde ling in deze groep. Vertegenwoordiging op ver gaderingen. Door de Vereeniging van Nederl. Arbeidsbeurzen werd dit jaar op 13 en 14 September te Nijmegen de Al- gemeene jaarvergadering gehouden, waarbij het bestuur werd vertegenwoor digd door de heeren D. M. Kuivenhoven, voorzitter; M. G. Schouten, lid werkge ver; en W. F. Schutter, secretaris. In deze vergadering werd de aftre dende voorzitter, de heer Alberda met al- gemeene steimmen herkozen en na behan deling der huishoudelijke aangelegenhe den eenige beschouwingen gehouden over den toevloed van Duitschers in de Ooste lijke en Zuidelijke Provinciën van Bel gische Arbeiders in Zeeuwsch Vlaande ren. Breedvoerig werden besproken de prae- adviezen, uitgebracht door de heeren van Geelen, Directeur der Arbeidsbeurs te Utrecht en door Mej. Anna Polak, Direc trice van hot Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid te 's-Gravenhage, over het vraagstuk: „De voorlichting bij beroepskeuze en de arbeidsbemiddeling voor hen, die hunne opleiding hebben genoten aan scholen voor middelbaar of voorbereidend hooger onderwijs of aan hoogeschool en Univer siteiten." Op 16 Mei werd to 's-Gravenhage een vergadering van Directeuren van Ar beidsbeurzen gehouden, welke werd hij- gewoond door den Directeur en waarin de besprekingen voor een groot deel war ren gewijd aan do wenschebjkheid tot het inrichten van een Centrale vakafdeeling der Arbeidsbemiddeling voor handelsper- soneel en technici Gebouwen. Het sedert November 1921 in gebruik zijnde nieuwe gebouw bleek aan de gestelde eischen to voldoen en ver zekerde door zijn doelmatige inrichting en ruimte, bij de dit geheele jaar beerschende groote werkloosheid, een geregelden gang van zaken. Personeel. In het begin des jaars werd het personeel uitgebreid met een schrijver in lossen dienst en bestond op 31 December uit vier personen behalve den directeur. Omtrent de bemiddeling in het algemeen wordt het volgende opgemerkt: In tal van bedrijfstakken en ondernemin gen heerschte tengevolge der economische crisis, slapte en in vele bedrijven werd slechts met verminderde capaciteit doorge werkt. Ten einde tot vermindering der pro ductiekosten te geraken, werd in sommige bedrijven loonsverlaging en werktijd ver lenging toegepast, welke meermalen tot ernstig protest van de zijde der werknemers aanleiding gaven (staking textielarbeiders De overwegend ongunstige verhouding en sigarenmakers), voor de werknemers bleef n den loop des jaars vrijwel stationair, de werkgelegen heid nam echter af in het bouwbedrijf, de typografische vakken, de textielindustrie en in verscheidene takken der metaalnij verheid. Tengevolge van het aannemen van een gewijzigd collectief contract in de sigaren- industrie, werden in het laatac van het jaar nog vele sigarenmakers, die reeds geruimen tijd werkloos waren, aan het werk gezet. Werkverschaffing. Bij de ge meentelijke werkverschaffing worden in den loop van dit jaar geplaatst 107 per sonen. Hoofdzakelijk bestond het werk in het aanleggen van een speelterrein en het dempen van slooten, Het meerendeel der arbeiders -bleef pl.m. 10 weken werkzaam en werd dan weder zoo noodig vervangen door anderen. Geoefende grondwerkers, in hun vak werkzaam, ontvingen het minimumloon vol gen» C. A. O., de overige werklieden die niet in hun vak werkzaam waren, ontvin gen 10 pCt. minder. nl Augustus werden bij de werkverschaf fing voor sigarenmakers, het maken van senoritas, 30 sigarenmakers te werk gesteld en in September 1922, op de voorwaarden door den Minister van Arbeid vastgesteld Deze werkverschaffing duurde door het afloopen van het contract slechts korten tijd, van ongeveer half Augustus tot half October. J. du Pon. Hzn. t 1Gisteren is alhier overleden de heer 'J. du Pon Hzn., die vooral in Ghr. krin gen een zeer bekende persioonlijkheid was, door den ijver en de liefde, waarmee hij zijn leven lang de zaak van het Koninkrijk God's heeft gediend. De overledene bewoog zich voorname- lij op het terrein van de Zondagschool- arbeid en het verenigingsleven. Zelf als leerling-onderwijzer op de Zondagsschool, van de Chr. J. V. Predi ker XII:la gekomen zijnde, is hij 40 ja ren onafgebroken als onderwijzer aan die Zondagsschool werkzaam geweest, waar van 12 jaar als secretaris van het be stuur. Tevens behoorde hij tot de personen die met elkander het bouwfonds van „Prediker" hebben opgericht, terwijl hij ook vele jaren zitting had in de commissie van toezicht Vooral de Zondagsschool had de liefde van zijn hart, in welk opzicht hij zich dan ook jegens zeer velen, en niet het minst jegens de J. V. „Prediker XII" zeer verdienstelijk heeft gemaakt De begrafenis zal plaats hebben a.s. Vrijdag voorm. te 11 uur op de begraaf plaats „Rheinhof", bij welke gelegenheid verschillende personen het woord hopen te voeren. L„ heeft ten politiebureele eien klacht ingediend, tegen zekeren W., omdat deze hem zou hebben mishandeki. Hoewel volgens deskundigen de mishan deling slechts in 't overdragen van een paar „droge klappen", bestond, zal er toch werk van worden gemaakt, daar er ook van „kleerscheuren" sprake is. Dezer dagen is weer1 een proces-ver baal opgemaakt tegen een „werklooze", die in werkelijkheid wel arbeid verrichtte en daarvoor loon genoot, zonder daarvan kennis to geven aan het bureau der werk- loosheidsuitkeering, zoodat ïuj zich schul dig maakte aan diefstal jegens de ge meenschap. Ons werd nog opgemerkt, dat meerdere gevallen van dien aard in be handeling zijn, zoodat een ernstige waar schuwing aan de betrokken personen zeker op zijn plaats is. Op de Princessekade ontmoette gis teravond een politieagent een man, die het niet best scheen te hebben, althans te oordeelen naar zijn kleeding, die overal ketsnat was. De zaak zat zoo. De man was, op weg zijnde van Voor schoten naar Leiden, te water geraakt bij den Haagwcg. De historie was kort, maar treurig. En fin, de politieman ontfermde zich over den bad-wandelaar en nam hem mee naar het bekende gebouw aan de Breestraat, ten einde hem droge kleeren te verschaffen. De politie echter heeft nu eenmaal de gewoonte, om iederen gast goed in de oogen te zien, wat ook nu gebeurde.... en niet zonder resultaat. De drenkeling bleek n.l. te zijn J. F. S., koopman van beroep, die jegens de justi tie nog een eereschuld had af te doen in den vorm van f 3 boete, of 3 dagen hech tenis. Waarschijnlijk zal tot het laatste beslo ten zijn, teneinde de kleeren in dien tus- schentijd te drogen. S., was ditmaal in tweëerlei zin „van den wal in de sloot" ge raakt. In verband met het onlangs ge vierde jubileum van de vereen. „De prac- tische Ambachtsschool" werd hedenmid dag een boottocht gehouden over de Kager- en Braassemer-meren. De tocht, welke begunstigd werd door mooi zomerweer, werd in een tweetal pleizierbooten volbracht, en meegemaakt, behalve door het bestuur der vereeniging door de leeraren de leerlingen en de oud rleer li n gen. Tot lid van de gezondheidscommissie alhier is door dien commissaris der Konin gin benoemd Mej. dr. A. J. Steenhauer, hoofd-assistente aan het Pharmaceutisch Laboratorium der Universiteit alhier. BEiSNENLASiB Burgemeester van Rotterdam. Over de te wachten benoeming van een burgemeester van Rotterdam schrijft de Maasbode: Practisch zitten we reeds 'm een half jaar zonder burgemeester, en nog is er geen kijk op, tegen welken tijd we een benoeming kunnen tegemoet zien. W ant dat zal thans ieder, niet het minr' -t de geschiedenis der jongste dagen, wel heb ben begrepen, dat er heel wat komt kij ken om een groote bloeiende stid een hoofd te geven, dat in staat is haar den Veg op te leiden van blij venden vooruit gang. Die geschiedenis moet ons hebben ge leerd, dat wij geenszins reden hebben ons ongeduldig te toonen. Er is heel wat meer aan gelegen, dat we een burgemees ter krijgen die ten volle voor de groote taak welke hem wacht, berekend is, al moeten we het dan nog een paar maan den zonder hem stellen, dan dat wc mor gen aan den dag een burgemeester instal- leeren, in wiens handen niet met volle ge rustheid de toekomst onzer stad kan wor den gelegd. Niet ieder overigens hoogst bekwaam en verdienstelijk man is geschikt voor 'het burgemeestersambt onzer wereldqa- venstad. Onder de weinige geschikten valt dan nog af het groote percentage dat zich niet bereid verklaart een benoeming te aanvaarden of dat slechts met groot bezwaar kan Worden gehaald uit een functie waar eveneens huu vervanging haar eigenaardige moeilijkheden met zich brengt. Er moet met zooveel factoren worden rekening gehouden, dat tenslotte de Re- igeering niet alleen niet meer te kiezen heeft tusschen een aantal personen die voor den post als aangewezen schijnen, maar dat zij moet zoeken naar dengene tegen wiens benoeming de minste bezwa ren bestaan. Landarbeiders naar Frankrijk. Van bevoegde zijde wordt aan het Haagsch Correspondentiebureau mede-i gedeeld, dat er nog steeds gelegenheid be-* staat voor landarbeiders, die op de hoog te zijn met landbouwwerk, om in Frank-* rijk werk te verkrijgen. De arbeiders moeten bij voorkeur kun nen melken, of kunnen ploegen (met 3 paarden) of goed met paarden -en land bouwmachines kunnen omgaan, zoodal zij als voerman kunnen optreden en te vens landbouwmachines kunnen bedie nen. De beste plaats vinden zij, die met het landbouwbedrijf in zijn geheel bekend zijn. Thans is er ook gelegenheid voor plaatsing van arbeiders, die eenigszins bekend zijn met landbouwwerk. Ook is er vraag naar arbeiders, bekend met den hooioogst, (maaien, dragen, op hoopen zetten, werk bij de maaimachines enz.). Het minimum-loon in genoemde betrek king als seizoenarbeider bedraagt 200 tot 240 frs. per maand met kost en huisves ting. Dikwijls is het loon aanzienlijk hoo ger. Ook kunnen eenige gezinnen van land arbeiders naar Frankrijk emigreeren. In het laatst van Juli en in den loop der maand Augustus a.s. bestaat er gele genheid voor groepen van personen be kend met het maaien, binden enz. van ko ren, om in den graanoogst te werken. De ze arbeiders kunnen zoo zij dit wenschen en dit geldt ook voor z.g. hooiers na het eindigen van het hooiseizoen en van den graanoogst werk vinden hij liet aardappel- en bietenrooien enz. Hierom trent zullen nog nadere inlichtingen wor den verstrekt. Personen die als landarbeider of als seizoenarbeider in den landbouw in Frankrijk willen werken, kunnen zicb op geven bij de arbeidsbeurzen en correspondenten der arbeidsbemiddeling in hunne woonplaats, welke instellingen alle gewenschte inlichtingen kunnen ver strekken. Eveneens worden inlichtingen verstrekt door den Rijksdienst der "Werk loosheidsverzekering en a rkeM-bemoe iing (Ministerie van Arbeid, Handel en Nijverheid) Bezuidenhoutschowog 30, te 's-Gravenhage. De aandacht vo belangstellenden wordt er uitdrukkelijk op gevestigd, dat de aanvragen in de hierbedoe'd^ betrek kingen door de bevoegde Fransche regee-» rings-bureaux aan den Rijksdienst voor noemd worden medegedeeld, zoodat er waarborgen zijn dat de personen, die in deze betrekkingen worden geplaatst, niet behoeven te worden teleurgesteld, indien zij in staat zijn den arbeid naar behoor ren te verrichten. De infanterie-kazerne te Haarlem. Gisteren heeft de Techtbank te Haarlem in civiele zitting vonnis gewezen in het proces tusschen het Rijk en de gemeente Haarlem inzake de ontruiming van de in fanterie-kazerne aldaar. De rechtbank ging de b^werinren van partijen na en stelde vast, dat het geschil gaat over de vraag, of bij do acle van u October 1860 is gevestigd oen zakelijk recht van gebruik, of dat alleen een over-* eenkomst van bruikleening is gesloren. De rechtbank stelde vast, dat in de acte van 11 October 1860 geen enkele aanwij-* zing is te vinden voor een zakelijk vcht van gebruik, maar ook niet, dat een over eenkomst van bruikleening is bedoeld. Echter heeft na het sluiten van de over eenkomst de garnizoenscommandant van Haarlem op last van den minister nan do gemeente meegedeeld, dat de acte nog moest worden ingeschreven ten hypc- theekkantore, waarmede de gemeente zich heeft vereenigd en hetgeen geschied is Daaruit leidt de rechtbank af. dat par tijen hebben bedoeld, eon zakelijk recht van gebruik te vestigen, roet het gevolg, dat waar een zedelijk lichaam slechts een zakelijk reoht van gebruik n voor den duur van 30 jaar, de staat thans geen beroep moer kan doen op de acte van 11 October 1860. Op deze gronden veroor deelde de rechtbank den staat, de kazerne te ontruimen binnen drie maanden na do beteekening van het vonnis. De advocaat van het Rijk heeft meege deeld, dat nog niet gezegd kan wordei\, of de staat van het vonnis in hooger beroep zal gaan. De Overheid als bankier. Naar het Haagsche Correspondentiebu- Teau verneemt, hebben de directies der Centrale Credietbank, Crediet-Hypotheek- bank, heiden te 's-Gravenhage, en Provin ciale Crediet- en Spaarbank te Schiedam, zich tot de regeering gewend met het ver-» zoek, een deel der gelden van den Post-» chècpie- en Giro-dienst of andere gelden te harer beschikking to stellen. Zij gronden hun verzoek hierop: lo. dat ook zij het bedrijf uitoefenen van het ver-» strekken van bouwcredieten en ander® credieten, eveneens aan den middenstand, zonder zich te bemoeien met eenige po-» litieke of kerkelijke kleur; 2o. dat haar bedrijven zijn gezond en in oeeonómisch' opzicht het algemeen belang dienend, wijl zij immers daarmede eensdeels bovorde-» ren den nieuwen bouw van huizen en an-» derdeels den middenstand steunen, zij het dan ook uitsluitend tegen voldoende zo^ kerheidsstelling (blanco credieten worded door hen nimmer verstrekt); 3o. dat zii

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1