Dagblad voor Leiden en Omstreken. 95> NIEUWS LEIDSCIE COURANT ABONNEMENTSPRiJS f; i y^'Mn Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn per kwartaal f2.50 f Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal ......f2.90 4de JAARGANG. - D3NSDAG 5 JUNI 1923 - No. 951 BureauHooigracht 35 Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PRIJS v-Gewone advertentiën per regel 22H cenfjA ^Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief, 'JBij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta-, ling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad 50 een t. Het stemmen op nummer één. II. (Slot)'. Bij dit alles komt nog, dat ons volk af- keerig is van dwang. .We zuchten onder allerlei dwang: do vaccinedwang heeft in alle jaren, dat va der Staat er ons mee gezegend heeft, toch niet ons volk eraan kunnen wennen: de overgroot© meerderheid wacht met het laten vaccineeren zoo lang mogelijk en gaat er eindelijk toe over, omdat het de kinderen toch naar school wil zenden. De leerdwang wordt nooit populair bij het volk: vele Kamerleden mogen dit niet. gevoelen en een deel der onderwijzers mag het verschil tusschen volstrekt en betrekkelijk schoolverzuim niet inzien: de massa van ons volk is en blijft afkeerig. Toen kwam de stemdwang, die het om gekeerde uitwerkt van wat de wetgever bedoelde. De verzekeringsdwang met het zegeltjesplakken wil er niet in. Dat werd ik enkele maanden geleden gewaar. Op de groslijst voor de Provinciale Staten Stond ook de naam van den voorzitter van den Raad van Arbeid. Door een lid der Kiesvereeniginj* alhier werd hij op dè vergadering sterk aanbevolen; maar een der aanwezigen zei: „hij mag zoo knap en zoo degelijk zijn als het maar oenigszins kan, maar hij is voorzitter van de zegeltjesplakker ij en dus stemmen we hem nooit." Een groot deel der vergadering gaf tee kenen van instemming. Men kan dit dom noemen: het teekent ons volk. Datzelfde volk wil graag stemmen op een notaris, epn burgemeester, een inspecteur van het onderwijs; zelfs op een inspecteur van de 'belastingen en ook wel op een directeur van een levensverzekeringsmaatschappij zöo'n offïcieele titel is zelfs een aanbeve ling; maar voorzitter van den Raad van Arbeid is het omgekeerde van een aanbe veling. Nu is het een verschijnsel, dat zielkun dig wel te verklaren is, dat men zich aan allerlei dwangmaatregelen onderwerpt, omdat, het nie't anders kan, maar zich onmiddellijk wreekt, wanneer men be merkt, dat er geen strafbepalingen zijn. Een onderwijzer, die een school voor eigen rekening hield, overhoorde eens in de hoogste klas een Engelsche les. Het ging slecht: de leerlingen kenden meest de les maar half. Dat prikkelde hem, doch hij moest zich inhouden. Toen kwam hij bij zijn eigen dochter, die de les ook niet best kende. Deze werd meegenomen naar de huiskamer en kreeg daar een duchtig pak slaag: die zou niet van school worden genomen en hem f 80 per jaar schade veroorzaken. Zoo is een deel van on's volk: vaccine dwang, leerdwang, enz. enz.:* dat is nu eenmaal niet anders doen, of boete en ge vangenisstraf; maar stemmen op num mer één: dat doen we lekker niet. Men begrijpt, dat ik spreek qver de volksmassa; er zijn er ook, die door heel andere beweegredenen er toe komen niet op nummer één te stemmen. Ook daarvan een voorbeeld. Ik zelf ben voor alles onderwijsman: het vrije onder wijs is mijn doel, de politiek is voor mij middel om dit te bevorderen. Stel nu, dat nummer één van de Candidatenlijst een gravamen heeft tegen do onderwijspara- graaf van ons program van actie en dat ik dit weet. Dan zou het mij in dat geval onmogelijk zijn op nummer één te stem men. Door dit te doen zou ik inderdaad mijn geweten geweld aandoen. Op een andere lijst overgaan, ook al stond nummer één bekend als een groot voorstander van vrij onderwijs, zou ik evenmin kunnen doen: daarvoor ben ik weer te goed anti revolutionair. Gelukkig blijft nog een uit weg open en ik stem een der andero can- didaten van wien ik weet, dat hij geen gra vamen heeft tegen do onderwijsparagraaf. En wat is nu mijn conclusie? Aan de menschen zeggen: stemt maar raak? Volstrekt niet. 'k Zou gaarne zien, dat bij iedere verkiezing aan ons volk on geveer het volgende gezegd werd: „Broe ders en zusters, heeren en dames: We hebben de candidatenlijst met de meeste zorg vastgesteld, ook wat de volgorde be treft en daarbij allerlei overwogen, wat in het belang van ons volk is. Daarom zul len we liefst zien, dat alle kiezers en kie zeressen op nummer één stommen, om dat daardoor do volgorde niet gebroken wordt. Heeft echter iemand om geldige redenen daartegen bezwaar, welnu, dan toch naar de stembus en dan toch stem men op de antirevolutionaire lijst, maar kies dan den candidaat, die naar Uw meening daarvoor in aanmerking komt. Eu wat zal dan gebeuren? Als nummer één werkelijk een populair man is of ook als het bestuur der Kies- vereeniging het volle vertrouwen bezit, zal slechts bij booge uitzondering van het advies worden afgeweken. Wanneer ech ter aan een dezer voorwaarden niet vol daan is of niet voldaan kon worden, zul len we geen stemmen verliezen, maar wel stemmen winnen. Natuurlijk zal bij het samenstellen van de candidatenlijst mot de mogelijkheid van afwijking moeten gerekend worden. Zoo hier of daar wordt nu wel eens, om een groep tevreden te stellen, iemand er op gebracht, van wien men vreest, dat hij niet geschikt is, maar hij krijgt een plaats, waar hij toch geen kans heeft en dus kan het geen kwaad. Zoo iets, zou bij de vrijheid van stemmen uitgesloten zijn. Alles te zamen genomen, meen ik, dat het in het belang van ons partijleven is op dit punt meerdere vrijheid te laten: we krijgen in ons tegenwoordig dwang- leven althans één dwangbepaling minder en het aantal stemmen voor onze partij zal er in totaal stellig door klimmen. i J. G. WIRTZ Cz. STAEISKIEy^S De Leidsche Pluimveevereeniging. Onder voorzitterschap van Kapitein M. van Mens hield gisterenavond de „Leidscho Pluim vee-Vereeniging" in de bovenzaal van „In den Vergulden Turk" hare 15de J aarvergadering. Na voorlezing der notulen der vorige vergadering, die onveranderd werden goed gekeurd, bracht de secretaris verslag uit over den toestand der Vereeniging in her afgeloopen Vereenigingsjaar, waaraan wij het volgende ontleenen: Door omstandigheden kon er in het af geloopen seizoen geen tentoonstelling, hier ter stede plaats hebben, maar hadden de leden gelegenheid tegen gereduceerde in schrijfgelden hunne dieren te kunnen in zenden op de tentoonstelling van de Veree niging „Avicultura" in Den Haag, waarvan dan ook door velen gebruik gemaakt Het ledental blijft stationair en juist met de tentoonstellingen stijgt dit getal ge stadig. Eene lezing had kortgeleden plaats door den heer C. S. Th. van Gink te Den Haag, over „Rassenkunde", voor welke le zing veel belangstelling bestond en het ligt capk in de bedoeling, van het bestuur, meer dere dezer avonden te organiseeren. De financieele toestand van de Vereeniging is bevredigend, hetgeen de vergadering deed hesluiten, in het a.s. seizoen wederom eene eigen tentoonstelling te houden, mede ter herdenking van het vijftienjarig bestaan van de Vereeniging. Het voornemen bestaat dan ook, aan deze tentoonstelling eene „Kat tententoonstelling" te verbinden, hetgeen voor onze gemeente ongetwijfeld iets nieuws is en wat zeker veel belangstelling zal trek ken. De heer F. Mandemaker bracht namens den heer F. G. Boekwijt verslag uit over hunne controle ten aanzien van het ge voerde beheer, hetgeen de vergadering deed besluiten, den secretaris te déchargeeren. Als afgvaardigden naar de vergaderingen van den „Raad van Beheer" werden aangewe zen de heeren H. van Sillevoldt en F. G. C. Bursch. Ten slotte besloot de vergadering nog ©ene excursie te houden op Zondag 24 de zer naar de N. V. Vereenigde Hoenderpar ken „W. O. K." te Soest, waarvoor den leden in de reiskosten eone tegemoetko ming zal worden verstrekt. Droevig ongeluk. Ten huize vau J., in do Kaarsema- kersteeg had hedenmorgen omstreeks 11 uur een droevig ongeval plaats. Het 1-jarig zoontje \V. J. viel in een onbewaakt oogenhlik van de trap op den grond en werd helaas levenloos opgeno men. Op de Algemeene 'Vergadering van aandeelhouders der N.V. Banketfabriek „De Bij" alhier op Zaterdag 2 Juni IJ. is de balans en winst- en verliesrekening goedgekeurd 'en het dividend over 1922 bepaald op 5 pet., evenals vorig jaar. Ten nadeele van de firma G., zijn dezer dagen twee balen lompen ont vreemd. De politie stelt een onderzoek in. Het stedelijk museum de Lakenhal werd in de maand Mei bezocht door 1986 personen, waarvan 599 tegen betaling. De tentoonstelling Singer telde 228 bezoekers. Bij Kon. besluit van 29 Moi is be paald overwegende, dat ingevolgo artikel III, zesde lid,' van het Kon. besluit van 1G December 1920 (St.bl. no. 899), voor het berekenen van de jaarwedde van de onder wijzers als diensttijd mede in aanmerking komt do tijd, voor en na 'de inwerkingtre ding van do Lager-onderwijswet 1920 door gebracht in dienst van andere dan in die bepaling genoemde inrichtingen van on derwijs, welke bij Kon. besluit, den On derwijsraad (afdeeling voor het algemeen vormend lager onderwijs en het bewaar- schoolonderwijs) gehoord, worden aange wezen; dat als diensttijd, bedoeld in ge noemd artikel III, mede in aanmerking komt de diensttijd, als leeraar of onderwij zer doorgebracht aan de Kweekschool voor Zeevaart te Leiden. Op de heden gehouden vrije paarden markt waren aangevoerd 126 stuks. Voor Luxe- en Rijpaarden werd f 300 500 besteed; voor werkpaarden f 150 300; voor slacktpaardcn. f 80150; en voor Hitten f 75150. De handel was matig. Op de RaedsiriEiuAd Daar was niet veel te beleven op de Leidsche Raadstribune,. gisteren. De geheele zitting duurde nog geen uur, en van dat kleine uur werd nog een groot deel in beslag genomen door het voorlezen van allerhande missives af komstig uit het Provinciehuis en diverse ingekomen stukken w.o. een mededeeling dat aan den Burgemeester van 29 Mei tot 29 Juni verlof is verleend. Het was in verband daarmede dat Mr. van der Lip, tot September nog plaats vervangend burgemeester de voorzitters- stoel innam en de vergadering leidde. Slechts een paar punten gaven aanlei ding tot een korte bespreking. Bij het voorstel tot verhuring van een gedeelte van 's Gravenstein vroeg de heer Wilmer het woord, niet om tegen die ver huring te opponeeren, maar om er op aan te dringen het Burgerlijk Armbe stuur naar dit gebouw over te brengen en daar een gelegenheid te maken opdat de belanghebbenden niet langer op straat behoeven te wachten. Uit het antwoord van wethouder Mul der bleek, dat ia deze richting gewerkt wordt. Het voorstel inzake de rioleering en ophooging van een terrein benoorden den Maresingel gaf den heer Eerdmans aan leiding tot critiek, daar hij het noodig achtte voor dit ietwat afgelegen terrein eerst een verbindingsweg met de binnen stad te maken. Wethouder Mulder gaf te ver staan dat het hem nog niet duidelijk is hoe dit verbindingsvraagstuk moet wor den opgelost. Daar het werk echter in de eerste plaats als werkverschaffing bedoeld is, wilde hij van geen uitstel welen. Om dezelfde reden achtte hij het ook niet noodig een door den. heer Wilbrink gewenschte dubbele aanbesteding te hou den. Het voorschrift dat 80 pet. der te werk te stellen arbeiders van de Ar beidsbeurs betrokken moeten worden zal allicht de kosten van het werk heel wat hooger doen worden dan een voorschrift dat 80 pet. uit Leidenaurs moet bestaan, maar voor werkverschaffing is het eerste meer doeltreffend en daarom moet over dat verschil worden heengezien. Daarmee was het bezwaar van den heer Wilbrink, die toch het kostenver schil wel eens wilde weten, niet opgelost, maar mede op advies van de heeren Huurman en v. Stralen, ging het voorstel van B. en W. er glad door. Mevrouw van Itallie kwam zoowaar nog even met het Levendaal op de prop pen. Zij vreesde dat als zóóveel geld voor andere doeleinden wordt uitgegeven, niet genoeg geld voor de demping van het Le vendaal beschikbaar zal blijven. De wethouder stelde haar echter gerust wat hem een bravo van socialistische zijde bezorgde. Opvallend is trouwens de welwillend heid waarmede deze wethouder in tegen stelling met zijn voorganger vanuit den rooden hoek wordt behandeld. Onwillekeurig denkt men, geleerd door de ervaring, aan het spreekwoord: „Als de vos de passie preekt, hoer pas op je ganzen". De rondvraag waaromtrent booze ge ruchten liepen bracht niets belangrijks en zoo geviel het dat binnen het uur de geheele agenda was afgewerkt. Op die manier zal van dezen, straks verdwijnenden raad nog kunnen gelden: „lest, best". Van het Hof. De Koningin, die met den Koning van Noorwegen en den Prins Woensdag 6 Juni te ll.Stf uur aan het Station te Baarn (H. S.) verwacht wordt, zal door de Koningin-Moeder aldaar begroet wor den. Te 11.30 uur vereenigen de Vorstelij ke Personen zich aan een dejeuner, waar aan ook Prinses Juliana zal deelnemen. Voor het gevolg is er Maarselialkstafel. Bij het vertrek van H,H. MM. en Z. K. H. van het station Soestdijk zal do Ko ningin-Moeder haar Gasten uitgeleide doen. De wegen die bij bet bezoek van den Koning van Noorwegen aan de Residen tie,. op Woensdag en Donderdag a.s. bij de rijtoeren naar instellingen en bij het vertrek van den Koning Donderdagoch tend zullen worden gereden, zijn als volgt vastgesteld:' Na aankomst Woensdagmiddag aan do Staatsspoor, waarvan de te volgen routo naar het Koninklijk Paleis reeds is ge meld, wordt ten 5 uur van het Paleis af gereden naar het Mauritshuis, langs Noordeinde, Hoogstraat, Gravenstraat, Buitenhof en Binnenhof tot het Maurits huis. Terug langs Korte Vijverberg. Lan-! ge Vijverberg Plaats naar het Noord einde. Naar het Concert in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen wordt Woensdagavond ruim half 9 de volgend6 weg gereden: Paleis Noordeinde, Heul- straat, Lange- Voorhout, Korte-Voorhout; Princessegracht, Zwarteweg tot het Ge bouw, waar de Vorstelijke personen, kwart voor 9 uur verwacht worden. Te rug wordt langs denzelfden weg gereden. Donderdagochtend wordt voor het be zoek aan het Vredespaleis ten 9J4 uur van het Paleis afgereden langs Noordein de, Zeestraat, Scheveningsche Weg tot het Vredespaleis. Van het Vredespaleis naar het Station Hollandsché Spoor, voor het vertrek naar Rotterdam wordt gereden langs den Sche veningsche Weg, Javastraat, Alexander- straat, Plein 1813. Alexanderstraat, Parkstraat, Kneuterdijk, Gevangenpoort, Buitenhof, Hofweg, Spui, Rijs- wijksche Plein, Stationsplein, alwaar de' stoet ten 10.25 verwacht wordt. Leeraar voor Prinses Juliana. Naar wij vernemen hebben H.M. de Koningin en Z. K. H. de Prins aan prof. J. C. van Eerde, hoogleeraar aan do Ge meentelijke Universiteit te -\msterflam, verzocht voor H. K. H. de Prinses oen cursus te houden in kennis der Koloniën. Prof. van Eerde heeft zich hiertoe be reid verklaard en zal met dezen cursus aanvangen na de groote vanr'i De droogmaking der 7 -na. Ingediend is een wetsontwerp, dat ten doel heeft, met het oog op de omstandig heid, dat de plannen voor de droogma king van de af te sluiten Zuiderzee nog niet een zoodanig vasten vorm hebben aangenomen, dat reeds een deugdelijke grondslag aanwezig is voor het vaststel len der in verband darmede noodige maatregelen en werken in het belang van de landsverdediging, de termijn voor het indienen van het daarop betrekking heb bende wetsontwerp met vijf jaar te ver lengen en den einddatum te stellen op 5 Juli 1929. Wijziging der Warenwet. Een wetsontwerp is ingediend tot wijzi ging van do Warenwet 1919. Blijkens do memorie van toelichting strekt deze wijzi ging om ook ton aanzien van de hoeveel heid van verpakte waren openbaarheid to doen betrachten en de winkeliers te doen mede betalen in do kosten van onderzoek ingeval knoeierijen worden geconstateerd. Invaliditeits- en Oudcrdomsrenie. Op 1 Mei 1923 werden 2153 weduwen- renten en 4114 weezenrenten krachtens de Invaliditeitswet genoten, terwijl op ge noemden datum krachtens artikel 373 dier wet 27.5S6 personen in hot genot verkeerden van een als vrucht hunner verzekering verkregen ouderdomsrente van drie gulden per week; voorts genoten 2196 person eneen invalidilcilrsente als bedoeld in art. 71 dier wet. Krachtens de vrijwillige verzekering geregeld in de ouderdomswet 1919 waren, op vorengenoemden drtum 62.398 perso nen in het genot van eeno *ls vrucht hun ner verzekering vrkregen ouderdomsren te van drie gulden per week. De malaise in hel zakenleven. De voortdurende malaif blijft zich nog steeds afteekenen in het zakenlcvei FEUILLETON i? Van hooger Orde. i' Naar hefc Engelsch. Toen hij vertrokken was, gingen wij niet weder om den haard zitten, i Maud verdween; de beide jongens ook; Guy zette zich neer op de sofa, nadat hij i eerst de moeite genomen bad om door de kamer te hinken en de Flora te nemen, welke Edwin zorgvuldig in de boekenkast had weggeborgen. Daarna ging hij ge- j makkelijk liggen en zag droomerig naar het titelblad, waar haar naam geschreven stond en „Van Guy Halifax, met V „Wat gaat gij er bijvoegen, mijn zoon?" r Hij zag op naar zijn moeder en ant- j woordde niet, maar sloeg hastig het boek 5 dicht. 4 Zij scheen getroffen; maar ze zei niets meer en begon door de kamer te gaan om alles op z'n plaats te zetten. John zat in de leuningstoel. - peinzend. Zij vroeg hem waar hij aan dacht? „Aan dien man, Jacques D'Argent." „Hebt gij dan van hem gehoord?" „Hij was een van de meest bloed dorstige leden van het schrikbewind. Een man zonder eergevoel, zonder geweten of betamelijkheid." „En de dochter van dien man hebben •we in ons huis gehad, om ons onschuldig kind te onderwijzen." Schrik en tegenzin stonden' te lezen op eiken trek van het gezicht der moeder. Geen. wonder. Nu, terwijl datgene, wat de mataschappij in onze jonge dagen had beroerd, was uitgegist hoewel we nog ver waren van die algeheele kalmte, wel ke het nageslacht in staat stelt geheel en rechtvaardig te oordeelen over zulk een merkwaardig keerpunt in do geschiede nis als do Franscho Revolutie zagen de meest© Engelschen met afschuw terug op de overdreven gevoelens van dien tijd. Als mevrouw Halifax een zwak haft had was 't haar vooroordeel tegen alles, wat Fransch of Jacobijnsch was. Gedeel telijk wegens haar zedelijk conservatis me, dat met de jaren toeneemt, vooral bij vrouwen, gedeeltelijk ook, geloof ik, we gens de verschrikkelijke waarschuwing welke gegeven was door het ongelukkig lot van eene van wie wij in jaren niets hadden gehoord en wier naam onbe kend of vergeten was hij onze kinderen. „John, kunt gij niet spreken? Ziet gij dan 't schrikkelijk gevaar niet?" „Lieve, tracht wat kalmer te wezen.* „Hoe kan ik dat? denkdenk aan Caroline." „Neen, wij spreken niet van haar, maar van een meisje, dat we kennen en goede gelegenheid hebben gehad om te leeren kennen. Een meisje, dat, wat ook haar verleden moge geweest zijn, gedu rende zes maanden onberispelijk in ons huis gewoond heeft." „Ik wilde, dat de Hemel verhinderd had, dat zij er ooit binnen gekomen was! Maar 't is niet te laat. Zij kan heengaan zij zal heengaan, onmiddellijk." „Moederl" barstte Guy uit. Nooit had zij haar naam door hem op dien toon hooren uitspreken. Zij stond versteend. „Moeder, u zijt onrechtvaardig, harte loos en wreed. Zij zal niet heengaan; zij zal niet, zeg ik!" „Guy hoo durft gij zoo tot uwe moeder spreken?" „Ja, vader, ik durf. Ik durf alles, liever dan i „Houd op. Denk er aan wat gij zegt of 't zal je berouwen!" En mijnheer Halifax greep den jongen j bij den schouder. Vader en zoon zagen elkaar woedend aan. De moeder, ver schrikt, kwam tusschenbeide. „Neen, John! Wees niet boos op hem. Hij kon 't niet helpen mijn arme jon gen!" Guy en zijn vader gingen beiden ach teruit. John sloeg den arm om zijne vrouw en deed haar neerzitten. Zij beef de erg. „Gij ziet 't Guy, hoe verkeerd je gedaan hebt. Hoo kon je je moeder zoo pijn doen?" „Ik bedoelde haar niet pijn te doen," antwoordde de jongen, „ik wilde haar al leen verhinderen onrechtvaardig en on vriendelijk te wezen jegens iemand, wie zij recht en vriendelijkheid moet bewij zen. Iemand, voor wie ik eerbied heb en achting, iemand, die ik liefheb." „Liefheb!" „Ja moeder! Ja vaderl Ik heb haar lief. Ik wil haar trouwen." Guy zei dit met rustige beslistheid. Het was gemakkelijk te zien, dat or een groo te veranderipg in hem had plaats gehad; dat hij in deze liefde, welker stillen groei niemand had vermoed, geheel en al in ernst was. Van jongen was hij plotseling man geworden en zijn ouders bemerk ten 't. Zij zagen hem aan en toen bedroefd naar elkander. De vader sprak 't eerst: „Dit alles komt zeer onverwacht. „Gij hadt 't ons eerder moeten zeggen!" „Ik wist 't zelf niet nog maar pas," antwoordde de jongen zacht, terwijl hij bloosde. „Weet juffrouw Silver weet zij 't?" „Neen." „Dat is in orde," zei de va1 r, na een poosje. „Door 't stil te zwijgen hebt "gij gehandeld als een flinke minnaar tegen over haar en als een zoon, die zijn plicht kent tegenover zijn ouders." Guy scheen verheugd. Hij bracht zijn hand dichter bij zijn moedor, maar deze nam haar niet; zij scheen geheel be-> 1 dwelmd. Op dit oogenblik zag ik, dat Maud do kamer binnensloop ik zond haar, zoo j spoedig ik kon, weer weg. Helaas! dit was 't eerste geheim, dat wij er voor haar i op na moesten houden; het eerste pijnlij ke mysterie in ons gelukkig tehuis! „Vader!" zei Guy ten slotte, bij inge- ving voelende, dat zijns vaders hart het zijne 't best begrijpen zou. „Wel mijn zoon," antwoordde John be-* droefd. „Gij waart ook eenmaal jong." „Zeker," en terwijl hij teeder zag naar 't opgewonden gezicht van den jongen „Denk niet, dat ik niet met je mee gevoe len kan. Toch had ik gewild, dat ge wat minder overhaast waart geweest." „U waart weinig ouder dan Ik nu ben, toen u trouwde?" IWvrdt vervolgd). 9

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1