Dagblad voor Leiden en Omstreken. - L NIEUWE LEIDSCHE COURAN ^MONHEMEIRTSPRIJ^ In Leiden en buiten Leiden m waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal f2.90 4de JAARGANG. - VRIJDAG 18 MEI 1923 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 No. 937 Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PRIJS^ •Gewone advertentiën per regel 22« centfv ^Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief! lüBij contract, belangrijke reductie. ;l ^Kleine advertentiën bij vooruitbeta^ ling van ten hoogste 30 woorden, worden!; dagelijks geplaatst ad 50 cent. jiDit nummer bestaat uit twea bladen. V De Gemeentelijke stembus. Iii de huishouding der Gemeente tre den al meer en meer be gin s elvr 3* gen op den voorgrond. Do beslissing daarover hunnen en mo- gen v/ij alleen overlaten aan mannen en. vrouwen, die uit ons christelijk, ons anti-* revolutionair beginsel leven. Vooral nu de groote meerderheid van ons volk bij de Kamer- en Statenver kiezingen rechts koos, bestaat bij alle vrijzinnigen, zij mogen nu sociaal-demo craten. vrijzinnig-democraten of Vrij- 'heidshonders heeten, de neiging en het streven om in den Gemeenteraad zooveel mogelijk vasten voet te krijgen, li .Waarom? Om den ehrislelijken invloed te keeren en de vraagpunten, die in de Gemeenten raden om oplossing vragen in vrijzinni gen, in godsdienstloozen zin te beslechten. Daardoor ^staat de stemming voor leden van den Gemeenteraad in het teeken van 'den beginselstrijd en is ook de Ge- mcentestemhus een belangrijk onderdeel geworden van de politieke actie. In tal van groote Gemeenten kwam de noodzakelijkheid daarvan duidelijk aan 't licht. In kleinere Gemeenten nog niet in die mate. Wees er evenwel verzekerd van, dat socialisme en liberalisme, gelijk het zich in dio Gemeenten aandient absoluut in wezen niet anders is, 'dan het zich in de grootere Gemeenten openbaart. Daarom hebben wo al onze krachten in te spannen om den invloed daarvan to keeren en tot cp een minimum te beper ken. Een flink aantal rechtsche leden moet kunnen waken voor do beginselen, van welker doorwerking wij vertrouwen, dat zij leiden tot waarachtig on bloei van de Gemeente. Daarvoor in 't vuurt Met ^lle macht en met enthousiasme! Man noch vrouw blijve thuis. Ga met geestdrift en wek anderen' op met U te stemmen op No. 1 van de an ti> revolutionaire lijst. r V Theorie en Practijk. De Soc. Democraten, te Leiden hebben, een verkiezingeblad verspreid, waarin hunne eischen naar voren worden ge- Irracht. 'f Is als van ouds een heele waschlijst. In het stellen van eischen zijn het heele meesiers. Maar als het op daden aankomt, dan zijn ze minder goed te spreken. Een wethouderszetel wordt niet aanvaard omdat ze niet de kans willen loopen op dio wijze de onhoudbaarheid van hunne eischen te demonstreeren. Voor de armen en de minder bedeelden waarvoor ze zoo vurig heeten te strijden, doen zo niets. A| De woorden liefdadigheid en armere zorg komen in het socialistische woorden-: hook niet voor. Men adit het veel gemakkelijker en eenvoudiger riemen te snijden van eens a n d er in a n s leer. Trouwens, ook als werkgevers munten de heer en niet uit. Zij hebben als men weet hun coöpera tie. En als men nu nagaat hoe schrikkelijk veel de middenstanders volgens 'humiö pers verdienen, .dan zou men mogen ver- wachten dat men in zulk een coöperatie althans ideale arbeidsvoorwaarden zou aantreffen. •- De winst is tocK niet geringer dan ïn andere zaken en daar do socialistische geest hier heerscht en het gemeenschaps belang alle medewerkenden drijft, is het beheer vanzelf meer economisch dan V- in welke Zaak ook'. I i •fkMaar nrat schrijft nu 'de Residere -'tiebode: J' „We hebben VA jaar geleden: hier een en ander meegedeeld, over de wijze, waarop de socialistische coöperatie te-? genover haar personeel optrad: We stonden toen nog aan het begin van de malaise, maar deze socialistische werk gevers leerden toen reeds aan andere on dernemers, hoe men tegenover het per-* soneel moest optreden, n.l. ontslag en dan y opnieuw en gageer en tegen minder loon. Op andere plaatsen, blijken deze roode werkgevers niet veel humaner te zijn. We wandelden dezer dagen door Leiden 0& pn zagen voor een kruidenierszaak een groot hord staan, waarop vermeld stond: Onderneming van het ontslagen personeel d^r coöperatie Vooruit. 'êi Het bleek een socialistische coöperatie te zijn, onder presidium van Mr. van Eek, den hekenden revolutionnairen so- cJaal-democraat, lid van den Leidschen gemeenteraad, en lid van het partijbe- V fitnar. Deze foöperatie kon ook nog geen ge- hoeg dividend opbrengen en nu moest het mannelijk personeel ontslagen' worden en vervangen door meisjes, die goedkooper werkkrachten waren. Er waren onder dit personeel gehuw den, zelfs met 15 dienstjaren! Geen pardon, ze gingen de straat op, de heer Van Eek was onvermurwbaar. Zoo zijn de manieren van de roode heeren, wanneer ze zelf als werkgever op-. treden! In parlement en gemeenteraden wordt de Regeering in staat van beschuldiging gesteld, wanneer ze uit noodzakelijke he-: zuiniging iets kort opde loonen. Maar waar de heèren zelf de haas zijn gooien ze hun personeel eenvoudig de straat op. Om te onthouden, wanneer ze straks in' de verkiezingsdagen weer allerlei belof ten doen. Het Leidsche geval leert ons dan, wat de theorie en wat do p r a c t ij k van de heeren is." STADSNIEUWS Militair Tehuis. Het bestuur van het Militair Tehuis had gisteravond voor do alhier gedeta-: cheerde landsverdedigers een gezelligen avond georganiseerd. Aan de vriendelijke uitnoodiging om de avond bij te wonen, hadden velen gehoor gegeven, zoödat de zaal geheel vol was. Hot marine-perscneel zoowel als dat van infanterie en artillerie, was goed vertegenwoordigd. Droeg het samenzijn van 30 April j.L een speciaal feestelijk karakter, thans werd meer het nuttige met het aange name vereenigd. De directie van de Stedelijke Gasfa brieken was n.l. zoo welwillend geweest om de film, die ter gelegenheid van het jubileum in de Slads-Gehoorzaal had ge draaid, ter beschikking te stellen van het bestuur. Op deze wijze werd do werking van het bedrijf aan onze jongens aanschouwelijk voorgesteld. Vooral viel hierbij de medewerking te waardeeren van den heer v. d. Meer, techn. klerk hij de S. L. F., die op dui delijke wijze de strekking van den film verklaarde. Ook komt een woord van dank toe aan den heer Commandant dei* Kweekschool voor Zeevaart, die welwillend het elec- trisch aparaat. aan het bestuur afstond, waardoor het mogelijk was de film te vertoonen. Het bestuurslid, de heer Bos, die de avond geopend had, sprak ten slotte een woord van dank en waardeering aan alle medewerkers. Hij kon er terecht op wij zen, dat deze avond uitnemend was ge slaagd. 1 V De demping van de Mare. Prof. Huizinga schrijft in de N. R. Ct.r Wanneer, gelijk liet Gemeentebestuur van Leiden in beginsel besloten heeft, de Mare wordt gedempt, dan zal de stad een verkeersweg rijker zijn. Een goeden ver keersweg? Neen, een hoogst gebrekki- gen. Want zonder de consequentie van verbreeding der Marebrug en demping ook van de Nieuwe Mare (wat het scheep vaartverkeer verbiedt) is de winst ge ring. Een noodige verkeers weg? Men mag 'het betwijfelen. De Mare is slechts op enkele uren van den dag een drukke verkeersweg en een stren ge verkeersregeling maakt het, nu de Brandewijusteeg verbreed is, zeer goed 'mogelijk, opstopping te voorkomen. Het grondeuvel, dat Leiden nu eenmaal langs den Rijn is gebouwd, en dwarse hoofd aders mist is toch niet te verhelpen, ze ker niet door demping van de Mare. .Wat zal de stad armer zijn? Een be koorlijk gebogen stemmig grachtje, met twee onvergelijkelijke stadsgezichten aan de beide uiteinden: van den Ouden sin gel in de richting der Marekerk, en hij het Huis ter Lugt. De. Marekerk kan men gerust sloopen, als zij niet meer aan het jwater staat. Is het verlies gering? De grachten zijn in een Hollandsche stad wat de oogen zijn in een aangezicht. De hoofd schoonheid van Leiden, die zoo sterk spreekt óndanks den geringen' rijkdom aan mooie oude gevels, ligt in 'het beloop van haar grachten. Men kan er niet straf-: feloos een van omzetten' ineen troos-ï teloos onding, zonder de harmonie van 'het geheele stadsbeeld te schenden. Is er nog niet genoeg verminkt door een: vo-: rig geslacht, dat blind was voor wat thans iedereen ziet? Niemand ontkent Eet gewiclit van 'de eischen van het verkeer. Doch bij ieder dempingsplan moet weer worden afge-: wogen, wat de algemeene winst is en wat het verlies. ïn het thans aanhangige ge val is de conclusie onvermijdelijk: 4- De Mare mag niet gedempt worden, Geref. Schoolvereniging. Gisteravond hield de Geref. ScEoolvei*- eeniging een algemeen© vergadering oti-i der leiding van haren voorzitter den heer C. Versluys. De jaarverslagen van secretaris en pen ningmeester, reap, de heeren J, 6chaaj> Hz. en T. S. Goslinga, werden goedge keurd. Uit deze verslagen bleek dat de toestand van de vereeniging gunstig kon worden genoemd, hoewel de financieele zorgen, dank zij de oude schulden die haar nog drukk?, niet als geweken be schouwd kunnen worden. Tot bestuursleden werden herkozen de heeren G. Kuperus en P. Zijlstra en ge kozen in de vacature v. d.'Berg de heer D. v. d. Most van Spijk. Besloten werd de Singelsohool te ver- koopen aan de Vereer, voor Chr. Be- waarsöhoolonderwijs voor f 6000, te be talen in 4 termijnen van f 1500 zonder renteberekening. De goed-bezochte vergadering werd door den heer H. J. Blommendaal met dangzegging gesloten. Onze fietstocht. Wij Eerinneren nog- even aan tie pro- pagandafietstocht voor do Antirevolutio naire candidaten die morgenmiddag ge houden zal worden. De deelname is haar wij vernamen zeer bevredigend. Maar vooral nu van de zij de der revolutionaire partijen eeh zoo ge weldige actie ontwikkeld wordt, is het noodig dat ook onzerzijds een massale actie wordt ingezet. Wij wekken daarom allen die^ daartoe in do gelegenheid zijn op, zich'mórgen middag tijdig naar de Cobetstraat te be geven. Laat niet van Leiden gezegd kunnen worden, dat rood troef is morgen. Een 7-j3.rige" jongen werd door de politie op heeterdaad betrapt toen hij bezig was 'om ijzer te stelen van een alhier liggende schuit. Op de Turfmarkt had gistermorgen een kleine aanrijding plaats. - Een vrachtauto moest even achteruit rijden om voldoendo verkeersruimte te kunnen bieden voor een collega, die uit de andere richting naderde. De Chauffeur verzuimde echter om een handsignaal te geven voor de omstanders, (enge.volgo waarvan een achter de auto staande jongen met zijn fiets ónder do aulio geraakte. Het voorwiel van do fiets werd -totaal vernield, de knaap zelf bekwam geen letsel. - De jongen, die, zooaïs wij gisteren meldden, zonder medeweten der huisge- nooten, de ouderlijke woning had verla ten en dus werd gezocht, heeft zich thans weer bij zijn „eigen haard,, aangemeld. Reeds vroeg is dit jaar 'de afdeeling Leiden van het Centraal Genootschap voor Kinderherstellings- en Vacantiekolo- nies met - haar werk begonnen. In Maart ging een groepje kinderen naar Egmond aan Zee, en Zaterdag 1.1. vertrokken 5 'glunderende kleuters naT Wijk aan Zee. Vele tientallen anderen wachten nog op hun beurt, maar helaas, het bestuur ziet reeds den bodem van de kas. Daarom zal morgen een vlaggend&g worden gehouden waarvoor tal van jongedames, meisjes gezellen en leden der gymnastiekvereni ging jVBrunhilde" hare medewerking heb ben toegezegd. Tast nu eens in uw zak, stadgenooten, wranneer gij Het groen en witte strikje ziet. Er zijn heel wat Leid sche kindertjes, die de buitenlucht hard noodig hebben.---------- Mej. ff. C. Aalbersberg alhier slaag-; de voor het examen vrije-, en orde-oefe ningen. •-.» a-_ Hedenmorgen werd in het perceel Hooigracht 26 door den deurwaarder der gemeentebelastingen een publieke verkoo- ping gehouden, daar de bewoner, de fruithandelaar v. d. P. weigerde zijn na- yorderingsbelasling over het dienstjaar 1920—21 te betalen. De artikelen werden door andere fruithandelaren tegen zeer lage prijzen opgekocht en prijkten later weer in de zaak. De betrokkene zal nu echter behalve do verschuldigde belastingen ook nog een aanzienlijk bedrag aan „kosten" hebben te betalen. '7*== De fïrma Gu 1 d0m0nid Haaf-; ïemmerstraat 66, heeft aan haar alom bekende zaak ïn muziekinstrumenten een belangrijke uitbreiding gegeven, door daaraan een geheel nar den eisch dea tijds ingerichte toonzaal te verhinden. 'Is het voor zulk een zaak op zichzelf reeds van groote beteekenis dat zij kan beschikken over een groote verscheiden-? Sheid van alles wat op dit gebied bestaat, het rechte profijt wórdt eerst genoten wanneer dio verscheidenheid goed uit komt, en allo 'voorwerpen do plaats kan worden gegeven die zij verdienen, en ook noodig hebben om door de koopers juist te worden gewaardeerd. 1 Door het inrichten van <leze toonzaal is de firma er uitnemend in geslaagd om een goede expositie van haar instrumen ten, in het bijzonder van haar ruime col lectie violen, mandolines, pat hé- en gra- mofones te bevorderen. Heel wat werk mors', er verricht wor den, heel wat moeilijkheden overwonnen, om tot dit doel te geraken, maar het re sultaat loont die moeite ten volle. Niemand zou, wat nu bereikt is voor mogelijk gehouden hebben, bijbet zien van de situatie zooals die achter het eigenlijk magazijn vroeger was. Plafont en muren werden uitgebroken, de „opstap" die naar het bewuste gedeeld- te leidde wat verlaagd, en zoo werd eeln prachtige expositieruimte verkregen. Door het nieuw aanbrengen van dak vensters werd een doelmatige belichting verkregen, terwijl het schilderwerk het overige deed om het interieur een frisch cachet te geven. Over hetgeen wij zagen en hoorden aangaande de superieure eigenschappen en de hoogst billijke prijzen van het ge- exposeerde, behoeven we niet veel te zeg gen, de firma heeft zichzelf reeds popu lair weten te maken, en we vertrouwen, dat van de nieuwe toonzaal, die er inder daad zijn mag, een dankbaar gebruik zal worden gemaakt. De „Tubantia"-kwesiie. Met betrekking tot den Nederlandschen eisch om schadevergoeding voor het tij dens den oorlog tot zinken gebrachte Ne- deriandsche schip „Tubantia" door een Duitsch oorlogsschip is thans, nadat de vorige daaromtrent getroffen regeling niet door de intergeallieerde garantie commissie was erkend een nieuwe rege ling tot stand gekomen, waartegen, naar men verwacht, door de intergeallieerde garantie-commissie wel geen bezwaar meer zal worden gemaakt. Volgens de getroffen regeling zal de Nederlandsche reederij niet meer op di recte wijze door het Duitsche rijk voor het verlies schadeloos worden gesteld, doch zal zij, overeenkomstig den wensch van do intergeallieerdo garantie-commis sie, door een groep van Duitsche reeders worden schadeloos gesteld. Deze zullen aan do Nederlandsche reederij twaalf schepen leveren tot een totale tonnenmaat van 62.908 ton, waarvan de bouw aan een aantal werven zal worden opgedra gen. De totale waarde dezer schepen zal 14 millioen gulden bedragen volgens den wereldmarktprijs berekend. De Duitsche binnenland-prijs zal, bere kend volgens den stand der loonen en prijzen der materialen van 23 April j.l. 146 milliard papier mark beloopen. Van deze twaalf schepen zullen er vier ieder een tonnenmaat van 11.227 ton hebben, twee ieder een inhoud van 3000 ton en de overige zes ieder een tonnage van 2000 ton meten. De Duitsche reederijen zullen hiervoor op haar beurt door het Duitsche rijk schadeloos worden gesteld. De Indische leening. ïn de vergadering van de Tweede Kamer van Woensdag 23 Mei a.s. te een uur zal de voorzitter voorstellen in die vergade ring een aanvang te maken met de be raadslagingen, o.a. over het ontwerp tot aangaan van een geldleening ten laste van Nederlandsch-Indië (indien het eind verslag is uitgebracht) en het ontwerp Wijziging van de Pensioenwet 1922. Extra steunregeling te Almelo. De fabrikanten te Almelo hebben een adres aan Gedeputeerde Staten gezon den, waarin zij er bij dit college op aan dringen, dat het raadsbesluit, waarbij 50.000 gulden is gevoteerd voor een spe ciale steunregeling, niet worde goedge keurd. Bij liet "gemeentebestuur is een telegram ontvangen van den minister van binnen- landsche zaken en van landbouw, met het verzoek, onverwijld toe te zenden een afschrift van het raadsbesluit van 11 de zer, betreffende beschikbaarstelling van 50.000 gulden ten behoeve van uitgesloten textielarbeiders. T\. Herhalingsoefeningen.V-r,. Op 28 Mei a.s. zullen voor herhalings oefeningen onder de wapenen moeten ko men de dienstplichtigen der lichting 1918, behoorende tot de trein-afdeeling der 1ste artillerie-brigade. ;V staking in BelgiS. De Koninklijke Luchtvaartmaatschap pij heeft de volgende maatregelen getr<V fen met het oog op de spoorwegstaking in België. Do pasagïers voor Bruöel begeven zich op eigen gelegenheid naar het vliegter rein Waalhaven te Rotterdam, waar zij volgnummers krijgen. Drie of vier vlie gers zijn daar den geheelen dag beschik baar met een voldoend aantal toestellen en van des morgens. 7 tot des avonds 6 uur vertrekken de toestellen zoodra zij vol zijn. Elk halfuur of elke driekwartier gaat er een, zoodra de toevloed van pas sagiers regelmatig loopt. Te Brussel zijn gelijke maatregelen genomen voor het verder vervoer naar Parijs. In totaal ziet de K. L. M. kans op deze wijze per dag een 80 personen naar Brussel te vervoeren. Bemerking invoer Schoenwerk. De commissie, welke ingevolge '03 f Aan hef Zoeklicht Löiden, 18 Mei 1023. De Leidsche correspondent van Het' ïolk schrijft: De aardappelen worden thans te Leiden verkocht voor den prijs van 6 ct. per K.G.; de allerbesten kosten 7' ct. Dit staat dus gelijk met een prijs van f 4.20 a 4.90 per mud. Nu verna- men wij vandaag uit zeer betrouwbare bron, dat de hoeren op Flakkee de1 aardappelen njet kwijt kunnen en scheepsladingen van de beste aardap-/ pelen moeten verkoopen voor 40 ct. per mud. Als men dus voor vracht, loonen. enz., enz. eens f 1 per mud rekent, dan I betaalt men op 't oogenblik zeker nog f 2.50 per mud teveel. Ik heb 't nagerekend en 't klopt pre cies. En toen ging ik verder rekenen. Als nu b.v. de Soc. Coöperatie een paar duizend mud van die aardappelen inslaat, en als ze die dan een gulden goedkooper verkoopt dan de handelarc-n, dan verdient ze zeker nog 2000 maal f i.50 of f 3000.die ze dan b.v. aan haar ont slagen personeel zou kunnen uitkeeren. Die rekening klopt óók. En als men dan vraagt, waarom ze niet doet, dan is 't antwoord: omdat de rekening niet klopt. Want naast dat als hoort nog ccn maar. OBSERVATOR. Schoenenwetje is ingesteld om de Regeo- ring van Advies te dienen bij het vast stellen van de voorwaarden waarop, in geval van invoerverbod van schoenwerk, beperkte invoer van schoenen zal worden toegestaan, is volgens „De Msb." reeds met haar arbeid gereed gekomen. Reeds zeer spoedig kan do algemeene mataregel van bestuur verwacht worden, waarbij de invoer van schoenen zal wor-i den vastgesteld, waaronder, niettegen-. staande dit verbod, schoenen zullen mo- gen worden ingevoerd. De zakelijke bedrijfsbelasting. Te Rotterdam is een actie op touw ge- t zet tegen de zakelijke bedrijfsbelasting* Een honderdtal werkgevers, die onge veer 20.000 arbeiders in hun dienst heb ben, vergaderden gisteravond ter bespre- king van maatregelen om op de snelste wijze tot afschaffing te komen van ge- j noemde belaslihg. Na uitvoerige bespre- f kingen werd besloten, een actie op touw te zetten, die landelijk z^l gevoerd worden Reeds is een nationaal comité gevormd, waarin een vertegenwoordiger ui! Am sterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht en Arnhem zitting heeft. Sinds de instelling van dc Zakelijke Bedrijfsbelasting te Nijmegen warm' ver schillende ondernemingen aangeslagen, voor arbeiders, die slechts een klein ge-j declte van don dag voor haar werkzaam waren, zooals couranten-bezorgers, werk- vrouwen, enz. De Gemeenteraad heeft rlio' ondernemingen thans eindelijk van dien* onbillijken last ontslagen: do genoemde categorieën arbeiders zullen voortaan voor de Zakelijke Bedrijfsbelasting builen be schouwing blijven. Op een verzoek om' terugbetaling van dc vroegere betaalde be lastinggelden, heeft de Raad echter afwij-, zend beschikt. Gemeenteraadsverkiezingen. De tot nu toe binnengekomen uitslagen der gemeenteraadsverkiezingen zijn niet erg gunstig voor de S. D. A. P. Zoo zijn ze b.v. in Wormerveer 2 zetels achteruitgegaan, in Wcststellingwerf even zoo, in Alkmaar 1, zetel. Auto-weg Amsterdam—Den Haag. Door den heer S. ten Bokkcl Huinink i itr Ubbergcn is concessie verzocht aan da Kroon voor het aanleggen van een auto weg voor snelverkeer tusschen Amsicr. am en Den Haag over N. Amstel, Aalsmeer, Leimuiden en Leiden. BUITEKLAKU DE BEAMBTENSTAKING IN BELG IE. Een verloren zaak. Heel België is de ls-W-9 dagen in rep en roer o ir do groote beambter.staking. De toestand doet herinneren aan i.e >c- kende spoorwegstaking in 1903 in ens ^rin~ i ook ten aanzien van de aflopc van het conflict. 'I De eovste dagen heeft de spoorwc 7 king wel heel wat verwarring geslicht.^ Vooral toen gister de staking van het per sonenvervoer op do hoofdlijnen L.' '*"7\ Antwerpen en BrusselKortrijk wc a gokondigd, was.de verwarring groot. Do telegraafkantoren welden be A- met reizigers, dio hun komst af wriden nen, die in ieder geval cp de i - - net bestemming moesten zijn voor een auto fancy pi ij /.en tot S_j per plaats toe. Onmiddellijk liccft echter he- -°D het mant van spoorwegen maat-vg km

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1