Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEIDSCHE COURANT ABONNEiiiEaiTSPSiJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 3i!e JAARGANG. - ZATERDAG 24 MAART 1923 - No. 903 BureauHooigracht 35 Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PiliJS Gewone advertentiën per regel 2-2/4 cent. Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief* Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta ling van ten hoogste 30 voorden, orden daselfRcs cenTa'atst. ad f>0 cent. Dit nummer bestaat uit twee bladen. De taak van Gedeputeerden Do komende Statenverkiezingen zijn van groote beteekenis, niet in de laatste plaats in verband met de gewichtige taak die de Gedeputeerde Staten hebben te vervullen. Het is wel waar dat de Provinciale Staten aan het hoofd der Provincie staan, maar daar zij slechts betrekkelijk weinig vergaderen, spreekt het wel van zelf dat een goed deel van hunne macht feitelijk door Gedeputeerden wordt over genomen. Zij vormen zooveel als het dage lij k s c h bestuur der Provincie, hebben de dagelijksche leiding van zaken en kunnen daardoor ook op het provinciale leven een grooten invloed uitoefenen. Als de leiding van hoeren Gedeputeer den verkeerd is, dan kunnen de Staten leden wel remmen, en zullen ze ook nog wel veel onheil kunnen voorkomen, maar dan zullen ze toch niet in staat zijn alle - fouten die gemaakt worden goed te ma ken. Van de keuze van Gedeputeerden hangt dus zeer veel af. Tot de taak van Gedeputeerde Staten behoort in de eerste plaats, do voorbe reiding van hetgeen in de vergadering der Staten aan de orde gebracht. Daardoor hebben ze al dadelijk een overwegenden invloed. "Want wel blijft de beoordeeling aan de Staten zelf, maar daar zij niet als Gede puteerden over alle gegevens beschikken en ook niet de noodige ambtenaren tot hun dienst hebben, spreekt het wel van zelf, dat zij tot op zekere hoogte van de leiding van Gedeputeerden afhankelijk zijn. De Staten kunnen b.v. van meening zijn dat de aanleg of verbetering van provin ciale wogen of wateren noodzakelijk is, maar als zij daarbij niet hebben do me dewerking van hot Gedeputeerden-colle ge, dan zullen ze op bijna onoverkome lijke moeilijkheden stuiten. De taak der Gedeputeerden is verder de verordeningen en besluiten der# Pro vinciale Staten uit te voeren. Dat is hun plicht. Maarals twee hetzelfde doen, dan is het nog niet hetzelfde. En daarom is het ook van beteekenis door wie de door Provinciale Staten genomen besluiten worden uitgevoerd. - Een ander punt van belang is, dat Gedeputeerde Staten toezicht uitoefenen op de waterschappen en de gemeentebe sturen. Vooral het laatste is van groot belang. Allerlei gemeentelijke besluiten, zooals b.v. het aangaan van geldleeningen, het beschikken over gemeente-eigendommen enz. behoeven de goedkeuring van Gede puteerde Staten. Hetzelfde geldt van de begrooting en van de invoering of wijziging van pla atseli jke belastingen. Hier ligt voor Gedeputeerde Staten een rijk arbeidsveld. De wc-t heeft hun een groote macht toe vertrouwd. Wordt van die macht misbruik ge maakt in welken vorm dan ook, dan kan dit zijn tot groote schade van het ge meentelijk leven. Laat het toezicht te wenschen over, dan kan dit tot nadeel zijn van de gemeenten, maar grooter nog is het gevaar, wanneer er hij Gedeputeerden een streven ontstaat om de Gemeentebesturen op zij te drin gen en de macht te verplaatsen Het gevolg moet zijn da.t de autono mie der Gemeenten en daardoor tevens onze volkskracht geschaad wordt. Wat dit laatste punt betreft, wij ont veinzen ons niet, dat wij het optreden van Gedeputeerde Staten niet altijd kun nen bewonderen. W e 11 e 1 ij k is wat zij doen volkomen In orde. Daaromtrent bestaat geen verschil van meening. Als Gedeputeerden het door de wet voorgeschreven „hooren"' van den Raad bij de vaststelling van de salarissen van Burgemeesters, Secretarissen en Ontvan gers in dien zin opvatten, dat men den Raad alleen laat hooren wat door G. S. is beslist, zonder hen ook maar eenige zeggingschap te geven, dan is dat hun recht. En als zij beslissingen inzake pensioen aftrek van ambtenaren boven een bepaald de limiet ongeacht den financieelen toe stand der Gemeente eenvoudig afkeuren, dan hebben zij alweer daartoe het recht. Maar een andere vraag is of op die wij ze de belangen van de gemeenten worden gediend, en of het verstandig is, met de meening van de Gemeentebesturen, waar in toch ook nog wel verstandige mannen zitting hebben, eenvoudig niet te rekenen. En dan aarzelen wij niet die vraag ont kennend te beantwoorden. Ongetwijfeld er is gezondigd op dit ge bied. Er zijn gemeentebesturen geweest en ze zijn er n o g wel, die al heel weinig waardeering hebben voor wat de ambte naren presteeren. Maar moet dit nu een reden zijn om alle gemeentebesturen tot op zekere hoog te onder curateele te stellen? Wij kunnen het niet inzien. Marionetten en menschen die gaarne achter anderen wegkruipen hebben W9 al genoeg in de wereld. Tenslotte is het nog beter dat hier en daar een fout gemaakt wordt, dan dat alf le Gemeenteraden aan een touwtje loo- pen, dat door de heeren in Den Haag ge trokken wordt. Wij hebben dus enkele bezwaren. Maar het spreekt vanzelf dat dit nooit een reden kan zijn, om niet opnieuw met geestdrift voor onze mannen in het vuur te gaan. Of denkt men dat de toestand verbete ren zou, indien onze mannen door link- sche Gedeputeerden werden vervangen? Geen sprake van. Laa,t wie dat mocht meenen, maar eens informeeren in andere provinciën, waar de Jinksche partijen in do meerderheid zijn. Neen, we willen niet, omdat niet alles precies naar onzen wensch gaat, ons af zijdig houden. Integendeel, we zullen blijven ijveren voor de doorwerking van onze beginse len. Eerst bij de verkiezingen. En wanneer er bezwaren mochten zijn, dan willen we trachten door broederlijke bespreking die bezwaren uit den weg te ruimen ofons van ongelijk laten over tuigen. Wij zouden tenslotte nog kunnen wij zen op de taak die Gedeputeerden hebben ten opzichte van geschillen van bestuur. Wij denken hierbij in het bijzonder aan kwesties die zich op schoolge bied kunnen voordoen. Het geeft rust en zekerheid, te weten dat in het college van Ged. Staten, man nen zitten bekwaam en geschikt om hun veelomvattende taak te vervullen, en dat zijn zij maar die tevens liefde hebben voor het bijzonder, het Christe lijk onderwijs. Dat is voor ons een dubbele waarborg, dat onze belangen bij dat college veilig zijn. Niet hei minst dus in verband met de geJwichtige taak van Gedeputeerde Sta ten, zullen wij ijveren voor de verkiezing van de anti-revolutionaire candidaten. Het groote belang dat onze mannen ook in dat college zitting hebben, is voor ons een prikkel, om niet aarzelend en half gedwongen, maar vdF geestdrift de verkiezing van onze mannen te bevorde ren. V Propaganda-meeting. Op den tweeden Paaschdag zal D.V. in de Stadsgehoorzaal te Leiden, in verband met de naderende verkiezingen een pro paganda-meeting worden gehouden. Met zou het ook een opwekkingsbijeen komst kunnen noemen. De bedoeling is toch dat uit het heele district onze mannen en vrouwen zullen opkomen om opnieuw te worden bepaald bij de groote beteekenis van den strijd en om voor dien strijd begeesterd te worden. Dat is wel noodig. De belangstelling voor de verkiezingen is overal nog slechts matig. De rechte geestdrift wordt nog niét ge vonden. En hoe zal er dan gewerkt worden en gepropageerd? De sprekers voor dezen middag wekken goedo verwachtingen. De heer H. de Wilde, lid van Gede puteerde Staten van Zuid-Holland, een man uit de practijk dus en vurig rede naar tevens, heeft zich bereid verklaard, het woord te voeren. En ondanks zijne overdrukke bezighe den, heeft ook ons Kamerlid de heer J. Schouten gaarne zijn tweeden feest dag willen opofferen om Leiden te die nen. Voorts zal ook <je lieer W. Warnaar van Sassenheim, lid van de Provinciale Staten en no. 1 van de antirevolutionai re Lijst, het woord voeren en tot een be zielde actie opwekken. Met de sprekers is het dus in orde. En dat geeft grond voor de verwach ting, dat ook de opkomst niet teleur zal stellen. Laat er in alle plaatsen van dit district gewerkt worden om deze propaganda- vergadering wèl te doen slagen. en tevens streng zakelijke rede. Beginsel en belang werden op gelukkige wijze gecombineerd. Of liever, het zakelijke gedeelte van de rede maakte zulk oen krachtigen indruk, om dat het een principieelen achtergrond en ondergrond had. Deze eerste kennismaking met den nieuwen burgemeester, geeft goede ver wachtingen voor don toekomst. Men kreeg den indruk, dat hier een man aan het roer is gekomen met een krachtigen wil, en wien het aan inzicht in wat deze gemeente behoeft niet ont breekt. De heer Colijn is geen meelooper, maar een stuurman, wat trouwens ook reeds uit zijne publicaties omtrent de poenale sanctie, waarmee liy dwars te gen den stroom durfde ingaan, was ge bleken. Boskoop was wat cijn burgemeesters betreft, niet in gelukkige conditie de laat ste jaren. - Er was «een sterke wisseling, die niet steeds was in het belang, van de ge meente. Gezien het eerste optreden, spreken wij gaarne den wensch uit. dat de heer Co- lijn voor Boskoop tot het „blijvend ge deelte" zal fceliooren. ST&OS&iSEUWS V Boskoop's Burgemeester. De kloeke rede waarmede de beer P. 'A. Colijn zijn ambt als burgemeester van Boskoop aanvaardde, heeft een uitnemen- den indruk gemaakt. Het was een scherp principieele Chr. Bewaar-(FröbeI)-schoolvcreeniging. In het gebouw waar hopelijk later het Chr. Bewaarschoolonderwijs zal worden gegeven, werd gisteravond eon vergadering gehouden van bovengenoemde vereeniging. Gezien de geringe opkomst zouden we kunnen concludeeren, dat de belangstel ling voor het Chr. Fröbelonderwijs mi niem is, doch vooralsnog willen we de schuld geven aan regen en „ver'gaderons- zatheid". Na opening door den voorzitter, den heer T. S. Goslinga,.mct gebed, werd gelezen Markus 10. Vervolgens zette de voorzitter nog eens uitvoerig het doel der Vereeniging uiteen en besprak het voornemen der vereeniging om liet vergadergebouw, de Singelschool, aan to koppen. Dadelijk werd vervolgens het woord ge geven aan Mej. Mellema, onderwijzeres aan de Chr. Bewaarschool aan den Ouden Rijn, die een en ander over het Fröbel onderwijs zou vertellen. Met lokale kleur werden de vroegere toestanden van het „bewaar"-school-onderwijs get eekend. Door het -verkeerde standpunt, waarvan men uitging, geraakte het onderwijs van kleinere kinderen in discrediet. Frederik Fröbel, een Duitscher, die zelf treurige toestanden in zijn prilst© jeugd meemaakte, was de groote hervor mer op dit gebied. Door zijn invloed wer den in Duitschland overal z.g. „Kinder garten" ingericht en de verblijdende resul taten van die inrichtingen werden ten slotte ook in het Buitenland bekend. In Holland was het Elisabeth van Cal- car, een leerlinge van Fröbel, die, eerst na zijn dood, zijn systeem invoerde. De leermiddelen door Fröbel op juiste wijze gekozen, worden ook nu nog ge bruikt. Met kehnia van zaken besprak Mej. Mellema deze leermiddelen en wees uit drukkelijk op de goede resultaten, die met deze betrekkelijk primitieve toestelletjes worden bereikt. Nadrukkelijk werd gewezen op de zelf- werkzamheid der kinderen. Als machtig wapen voor de geestelijke en zedelijke opvoeding van bet kind, werd genoemd het vertellen en het zingen. Bij bespreking van het spel werd naar- voren gebracht het lichamelijke voordeel dat hiervan kan uitgaan. Do vraag „Waarom een Chr. Bewaar school" werd uitvoerig behandeld. Gewe zen word op de wijze waarop de moraal kon worden geleid, ook door het vertellen van eenvoudige Bijbelscho Geschiedenis sen en het kindergebed. Ten slotte werd uitvoerig stilgestaan bij de ouderroeping bij de doopbelofte afgo- legd. De voorzitter dankte (en zeker namens de gebeele vergadering) voor het keurige woord in het belang van het Chr. Be waarschoolonderwijs uitgesproken. Op de vraag of een Chr. Bewaarschool in deze omgeving voldoende rendabel zou zijn werd door heel de vergadering met zooveel vuur bevestigend geantwoord, dat we nader beschouwd aan het komen van Chr. Bewaarschool niet twijfelen. De Voorzitter gaf nog enkele plannen aan, waaruit bleek, dat het in de bedoeling ligt het „kleutertehuis" zoo modern moge lijk in te richten. Een krachtige opwekkjng tot belangstel ling in het betrekkelijke stadsgedeelte werd tot de vergadering gericht. Nadat in den breedo over practische zaken als b.v. schoolgeld e. d. was gesproken, werd tenslotte een commissie benoemd om te onderzoeken hoeveel kinderen even tueel zullen worden ingeschreven als leer ling, en tot het aanwerven van leden. Voor deze propaganda gaven zich op: A. de Vriend, Atjehstraat 10; Mej. Keeper, Javastraat 16; Mej. Bavelaar, Kooihof 20; Mej. van Eek, Prins Frederikstraat 10; van Va rik, Lage Rijndijk 71; Miercmet Prinsenstraat 48; Mej. Doove, Prinsestr. 86 a; Serli, Verl. Oosterstr. 25; van Varik, Parkstraat 2a; P. Rijnsburger, Lombok straat 2 a; Mej. Nievaart, Vftorstr. 47; Mej. Vermeulen, Billitonstr. 10; Mej. Ro bijn, Zijlsingel 22; G. Eikerbout, Atjehstr. 33 a; de Wit, Voorstr. 46. Bij deze adressen kan men opgeven, hoeveel kinderen men eventueel ten Be waarschool zal zenden. Staande de vergadering werd toezegging gedaan dat eventueel 23 kinderen van de school zullen gebruik maken. Verder ga ven een aantal personen zich als lid op. Nadat nog geruimen tijd over het ge bouw en de kosten van gedachten was gewisseld, werd de vergadering door den heer Boogaards met dankgebed gesloten. Staatkundig Gereformeerde Partij. De Afd. Leiden van bovengenoemde partij, vergaderde Donderdag in een der zalen van het Gebouw „rrediker", Jan Vossenstecg. De Voorzitter opende even acht ure do tamelijk goed bezochte vergadering op de gebruikelijke wijze, waarna de secreta ris do Notulen der vorige vergadering voorlas, welke na oen kleine aanmer king op de redactie, werden goedgekeurd. De Commissie, belast met het in studie nemen van het Concept Gemeente-Pro gram, bracht verslag uit, waarna be sloten werd, D. V. 27 dezer to vergaderen met het Bestuur, om clan de gemaakte aanbeekeningen to formuleoren en door te zenden naar het Hoofdbestuur. Aan do orde was nu de stemming voor de plaatsing op de Candidatenlijst voor de aanstaande Gemeente-Verkiezing. Na het voorlezen der Groslijst op de vorige gehouden vergadering vastgesteld, ging men tot stemmen over. De uitslag was No. 1 M. v. Klinken; 2. H. G. Overduin; 3. H. Jansen; 4. W. Wendt en 5. M. J. Dool. Na vaststelling der Candidatenlijst werden tot afgevaardigden naar de Alg. Vergadering D. V. op 5 April te IR1 te houden, benoemd de heeren H. C. Overduin, H. Jansen en J. Hakkenberg. Hièrna werd de Propaganda besproken en geregeld, waarna de heer A. Noort even half elf met dankzegging deze zeer geanimeerde vergadering sloot. Openbare Leeszaal „Reuvens". In hot bibliotheek-gebouw werd gister middag de Algemeeno jaarvergadering gehouden, die slechts door een zeer be perkt aantal leden werd bijgewoond. "Wegens ontstentenis van de presidente Mevr. Wed. Prof. Kuenen, opende do waarnemend-voorzitter, Mr. A. van der Eist, de vergadering, en gaf het woord aan den secretaris, de heer Dr. J. E. Kroon, die de nbtulen las, welke onver anderd, onder dank der vergadering wer den vastgesteld. De ingekomen stukken behelsden oen schrijven van den heer P. Aug. Driessen, waarin deze wegens vertrek uit de ge meente bedankte als bestuurslid-donateur. Verder een bericht van verhindering van Mr. Dr. J. Schokking. Besloten werd in de vacaturo-Driessen in de eerstvolgende vergadering te voor zien. In de kascommissie voor het boekjaar 1923 werden met algemeeno stemmen be noemd de heeren K. Sytsma en Zijlstra. De secretaris bracht vervolgens het jaarverslag over 1922 uit, waarin hij eerbiedige hulde bracht aan de nagedach tenis van wijlen Prof. Kuenen, die door allen, die zich maar eenigszins voor de Leeszaal interesseerden op de handen ge dragen werd, doch die helaas, door zijn plotseling overlijden, niet het ideaal ver wezenlijkt zag: een modern, goed inge richt gebouw voor zijn „troetelkind" de Openbare Leeszaal. Daar de echtgenoote van den geachten gestorvene zich echter bereid verklaarde, zijn werk voort te zetten, zijn werk voort te zetten, werd deze met algemeene stemmen als bestuurslid en presidente gekozen. Verder werd herdacht het 12 XA-ja rig bestaan der instelling (1 Juni 1922). waaraan de bibliothecaresse, Mej. A. G. Berends en de concierge-boekbinder, de heer Smit, vanaf de oprichting verbon den zijn. Over den algemeen en toestand der corres pondentschappen (Voorschoten en Noord- wijk) kon gezegd worden dat deze in bloei toenemen. Het aantal leden was te Voorschoten 73 en te Noordwijk 40. Het totaal aantal le den der Leeszaal bedroeg 2549 (vorig jaar 2419), terwijl 306 z.g. „buitenlezors"' van de inrichting gebruik maakten (tegen 260 in 1921). Het aantal boekbanden breidde zich uit van 13885 in 1921 tot 15151 in het afgeloopen jaar. Vermelden we tenslotte nog, dat in het totaal werden uitgeleend 71220 boeken tegen 66022 in 1921. Opmerkenswaardig is het zeer groote percentage romans en ontspanningswer ken (ruim 46000) waar tegenover staat een gering percentage aan uitgeleende studiewerken. Bij acclamatie werd het jaarverslag goedgekeurd. De heer Hibma bracht bijzonderen dank aan den secretaris voor de welgeko zen woorden, waarmede deze Prof. Kuc^ Aan het Zoeklicht Leiden, 24 Maart 1923. Tot nu toe was het gewoonte, dat witf kwaad doet, gestraft wordt, b.v. met een geldboete. Dat schijnt nu anders te zullen wor den. Men gaat nu naar ik vernam de deugd beloonen. We hebben gekregen de tabaksbelas ting, die ondanks alle bezwaren werd in-» gevoerd omdat het Rijk geld noodig heeft. Maar nu werden deze week de sigaren-» winkeliers veorzoover ze hunne zaakjes goed voorelkaar hadden, verrast met de mededeeling dat ze de helft van de be taalde belasting terugkrijgen. Dit systeem lijkt me voor uitbreiding vatbaar. Stel dat de Gemeenteraad besloot, dat ieder die zich ordelijk gedraagt de helft van den betaalden H. O. terugkrijgt. Wat eén besparing op de politie zou dat gevenI Maar nu in ernst, hoe zit dat nu eigen lijk met die tabaksbelasting? Als men nu eerst met veel moeite ou kosten de belasting invordert, en dan do helft terugbrengt, is het dan niet beter deze heffing af te schaffen en den men-» schen heel veel ergernte te besparen. Wat nu-gedaan wordt, lijkt veel op... ja, waarop eigenlijk! OBSERVATOR. nene herdacht, bij welken dank zich do voorzitter aansloot. De penningmeester der vereeniging, de heer J. Schaap Hzn. bracht daarna jaar-» verslag uit over de finantiëele omstandig-» heden. Wij ontlcenen hieraan het vol gende: Do ontvangsten bedroegen: A Contribution en subsidiën fll.4i5.22J4 B Uit andere bronnen 1. Eigendommen 1.580.65 2. Uit beheer 724.54 C Buitengewoon 1.389.70 Totaal f 15.140.1114 Het verloop der uitgaven was: A Gebouwen f 973.43 B Exploitatie gebouw 953.33 C Salarissen 6.634.90 D Boekaankoop 2.137.02,5» E Technische administratie 1.002.41 F Algemeene Onkosten 102.45 G Buitengewoon 3.335.77 Totaal f 15.144.31 54 Nadeelig saldo f 4.20. Bij de bespreking werd er op gewezen dat men den finantieelen toestand «niet al te donker moet inzien, daar nog een aandeel-van circa f 1000.is genomen. De rondvraag bracht de opmerking van de Bibliothecaresse dat vermoedelijk dit jaar een supplement zal moeten wor-< den uitgesproken. Nadat ten slotte nog was aangedrongen op meerdere opkomst van de leden, werd de vergadering door den voozitter gesloten. Verder werd nog gememoreerd, dat, nu het misverstand inzake het al of niet be danken van Mej. Ruys als bestuurslid is opgehelderd, het bestuur weer voltallig is. Mutatie's in hot personeelcorps kwa men weinig voor. De gemeente-subsidie, groot f3000 werd ontvangen. Over 1924 werd f3750 toe v- zegd. Medegedeeld werd voorts, dat de Rijks subsidie met 12 )4 pet. is ingekort (vorig jaar 754 pet.). Werkverschaffing sigarenmakers. Door B. en W. is nog op de agenda vart de Maandag te houden Raadsvergadering een voorstel geplaatst, tot beschikbaar stelling van gelden voor het eventueel in het leven roepen van een werkverschaffing ten behoeve van wcrklooze sigarenmakers. Aan de toelichting is liet volgende ont leend In de Raadsvergadering van 7 Augustus des vorigen jaars aldus B. en W. aan den Raad werd besloten van gemeen tewege deel le nemen aan een werkver schaffing voor sigarenmakers. Zooals he kend is, had toenmaals de N.V. Vereenig- de Ilollandsche Sigarenfabrieken een op dracht van de Spaanscho Rcgcering ge kregen tot de levering van groote hoe veelheden sigaren (Scnoritas). Deze werk verschaffing heeft van 22 Augustus tot 11 October geduurd cn alle werklooze s:ga- renmakers in deze gemeente waren daar- j bij to werk gesteld. De opzet van deze i werkverschaffing en de motiveering van de deelname van de gemeente is te vinden. m ons desbetreffend prac-advies onder f No'. 222 der Ingekomen Stukken van 1922, waarnaar wij meenen te mogen verwij- zen. f Thans beslaat de mogelijkheid, dat we-; derom een order Senoritas van de Spaan scho Regeering in ons land wordt ge- plaatst. In verband met de groote con- currentie van het buitenland zal echter zeer laag moeten worden ingeschreven. Zonder 9teun van de Overheid kan dus ook thans deze zaak niet tot stand komen Doch ook dtc werknemere zullen moeten medewerken. Er zijn dus 4 bctenehebbon- den, te weten: werkgever, werknemer,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1