Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEIDSCIE COURANT AgOrtrtiL!itfSS.iftrrs»PrtllJö In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd rijn Per kwartaal f 2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal f2.90 3üe JAARGANG. - VRIJDAG 16 MAART 1923 - No. 896 BureauHooigracht 35 - Leiden - Te!. Int. 1278 Postrekening 58936 ADVERTEigTIE-PriiJS Gewone advertentiën per regel 22^ cent. Ingezonden Mededeclingen, dubbel tarief, Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta ling van ten hoogste 30 woorden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent. Dit nummer bestaat uit twee bladen. V Zetel jacht. Óver dit onderwerp maakto ons Haag- scho orgaan enkele opmerkingen, die misschien ook voor deze omgeving van l)eteekenis kunnen zijn, waarom wij ze hier laten volgen: Een van de meest bedenkelijke en on verkwikkelijke nevenverschijnselen van het vigeerend stelsel van Evenredige Vertegenwoordiging schijnt te worden, do strijd om een plaats op de candidaten- lijsten. Wat daarvan allengs naar buiten be kend wordt, geeft wel een droeven in druk van het bederf dat in verschillende politieke partijen als een voortvretende, doodelijke kanker dreigt binnen te slui pen. Veler zinnen blijkt soms geheel te wor den beheerscht door de zucht om te be- hooren tot de tien of twaalf gebenedij- den, waarmede „de partij" voor het voet licht treedt Bij dien zeteljacht worden tenslotte geen middelen ontzien. Het is een inge spannen wroeten en wurmen om anderen wég of omlaag te drukken, teneinde er zelf boven op te komen. Met jarenlango verdiensten wordt soms niet meer gerekend; do historische lijn wordt ruwweg afgebroken; reputaties worden belasterd en opzettelijk geschon den. Het gaat niet meer om de zaak, maar om de personen, waarbij somwijlen mid delen, die aan politieke afpersing gren zen niet worden versmaad. Een uiting van dat moreele defeot van onzen tijd werd deze week onthuld in hetgeen het Haagsche soc.-dem. raadslid Cramer publiceerde omtrent de wijze waaróp in zijn partij verandering der bezetting van de raadszetels zonder dat verbetering daardoor tevens vast staat wordt nagejaagd. In de Haagsche afdeeling van den Vrijheidsbond werd het zittend raadslid de oud-wethouder Mr. Romeijn aan den dijk gezet." Na nog enkele andere gevallen te heb ben genoemd gaat het blad aldus voort: Waarom we op deze bedenkelijke symptomen wijzen? Niet voor ons genoegen, maar om ern stig te waarschuwen tegen dergelijk, het partijleven verbitterend en vernietigend onoprecht handelen, dat naar zedelijkcn maatstaf in alle opzichten geoordeeld is, Of er dan geen remedie tegen is? Zelfs twee middelen meenen we er te gen te kunnen aanwijzen. Het eerste en "voornaamsfo is wel, dat een ieder bij al zijn handelingen niet in de eerste plaats vraagt naar het succes, waarnaar zijn zondig hart hein wil doen grijpen. Wie dat doet komt zoo licht tot het aanwenden van ongerechte middeleD om zijn doel tc hereiken. Ook in onze politieke gedragiugen, ook hij ons stem men in de kiesvereeuiging. hebben we er van doordrongen te zijn, dat er een God is, die ons gadeslaat, die zelfs van verre onze gedachten kont en de zuiverheid onzer handelingen op 't nauwkeurigst doorgrondt. En in de tweede plaats. Voor het geval er ergens in een kies- voreeniging nog obscure elementen moch ten zijn, die do tactiek aanbidden en liet beginsel verloochenen, zullen de be- tergezinden door hun warm medeleven en trouwe opkomst ter vergadering, het bedoelen van dezulken kunnen verijde len. Als dan ook in deze dagen allerwege do oproepingen uitgaan tot het houden van vergaderingen, waar candidaten voor de gemeenteraden moeten worden gesteld, zorge ieder lid der kiesvereni ging, die zijn beginsel en zijn .partij lief heeft, op zijn post te zijn. Op echte beginseltrouw moet ten slotto alle onoii-hare zeteljacht afstuiten." Met wat. hier gezegd wordt, kunnen wij ons volkomen vereenigen. Alleen, we voegen er aan toe: dit is êéne zijde van de zaak. Ook deze medaille heeft een keerzijde. Daarover morgen een enkel woord. Een misleidend citaat In November van liet vorige jaar heeft 3s. Kersten de antirevolutionaire partij bestreden, met een citaat ontleend aan -,De Heraut". Bedoelde rede werd later in het orgaan 3an de Staatkundig Gereformeerde partij "afgedrukt en op deze wijze ook te Leiden Tm andere plaatsen, verspreid. Ds. Kersten sprak toen als volgt: „Het tweede punt, waarover de heer Rutgers sprak, gold liet sociale vraag stuk. Het kan misschien zijn nut hebben, ?aog eens te lezen, wat aangaande verze keren en consciëntiebezwaar in no. 568 Tan „De Heraut" geschreven stond: „Het Assurantiewezen, zooals hot in snzo Maatschappij bestaat in den vorm yan Brandassurantie, Oogs(verzekering. Veeverzekering, Levensverzekering, Rcis- OTgelukverzekcring enz., enz. is eene vrucht van den Geest des tijds, van den Geest, die niet uit God is; is een openbaring van het materialist me; is gebouwd op kansberekening en is gebaseerd op de leer van het toeval en van het noodlot, behoort thuis bij het Atheïsme, heeft burgerrecht bij het .Deïsme, werkt doodend op deu organischen band der maatschappij als lichaam ge dacht. Geeft aan do maatschappij tegenover het verlies van een organischen band, alleen een mechanischen hand. voedt alzoo den geest van Socialisme, Communisme, Nihilisme. is een caricatuur van de vervulling der wet van Christus: „draagt elkanders las ten". poogt wonden te heelen zonder mede lijden: zonder deernis, zonder ontferming, zonder liefde. spot met de leer der voorzienigheid Gods. is een schild tegen slaande af kastij dende hand. verhardt den mensch tegen Gods slaande hand, tegen de roede door God besteld. werkt doodend op het levend geloof van den Christen. doodt het gevoel van diepe afhanke lijkheid jegens God. vernietigt de teederheid des gemoeds, die eene vrucht is van de ware vreéze Gods. ontneemt der broederlijke liefde een gunstige gelegenheid tot oefening in lief dadigheid en mededeelzaamheid. brer.gt misbruiken en kwade practij- ken in de maatschappij, niet toevallig en bij uitzondering, niet in weerwil van hot stelsel, maar als een natuurlijk gevolg van het stelsel zelf; vermindert het brandgevaar niet, maar verhoogt liet brandgevaar door het in de hand werken der onverschilligheid roekeloosheid of winzucht. is daarom op zedelijk standpunt af keurenswaardig. is op geloovig standpunt geoordeeld en onverdedigbaar. is den Christen niet geoorloofd en zij ner onwaardig." Dat zal de Heraut (wier schrijver naar het oordeel van den heer Rutgers toen blijkbaar ook een dolende consciëntie had) nu niet meer schrijven, maar wel leeft dergelijk oordeel voort in de harten der gemoedsbezwaarden, ook al werd in de Gemeene Gratie anders bepleit." Het is uit het redebeleid dudelijk, dat Ds. Kersten door dit citaat getracht heeft het door den heer Rutgers gesorokene in tegenstelling te brengen met hot oordeel van dr. Kuyper, althans mot zekere „oude plunje" van den overleden leider van Anti-revolutionaire Partij." Nu heeft echter de heer R. A. den Ouden te 's-Gravenhage de moeite gedaan bedoeld nummer van „De Heraut" eens na te slaan. En wat blijkt nu, naar hij in de Nieuwe Haagsche Grt, meedeelt?: Dat het geciteerde allerminst van den „schrijver" van „De Heraut", d.i. dr. Kuyper, is; en dat uit niets blijkt, dat het ook maar in eenige van zijn apodic tische uitspraken de instemming van dien „schrijver" had. 't Was niets meer dan een Inge zonden Stuk. Waarboven naar een alles zins verstaanbaar persgebruik nog wel stond afgedrukt: „(Buiten verantwoorde lijkheid der Redactie)", en dat de onder- teekening droeg A. Bloot Azn. Nu was deze heer Bloot, destijds hoofd eener Christelijke school te Gorinchem, een onzer trouwe, hooglijk gewaardeerde anti-revolutionaire voortrekkers, maar... hij was tocli dr. Kuyper niet! Er blijft daarom geen andere conclu sie over, dan dat de heer Kersten„ik zou willen zeggen, om niet vermetel te zijn: een groote onvoorzichtigheid be ging." Hij heeft onvolledig, en dus niet geheel juist geciteerd. En zijn bewijsvoe ring moet dus worden gewraakt. Ik wil gaarne aannemen, dat hij daar bij te goeder trouw is geweest. Hij heeft vermoedelijk de „oude plunje" niet uit de kast gehaald en op den keper bekeken, maar zich gedekt met een of ander twee de-hands-gelegenheidskoopje. Dat neemt evenwel de noodzakelijkheid niet weg, voor den heer Kersten om nu op de zaak terug te komen, 't Is alleszins rechtmatig van hem een nadere verkla ring te verwachten." Deze laatsto opmerking is ongetwijfeld juist. Zoowel in de Kamer als in zijn partij orgaan heeft Ds. Kersten een voorstel ling gegeven die nioet anders dan mis leidend kan werken. Verwacht mag worden, dat bij dit rui terlijk zal erkennen. STADSNIEUWS Gemeenteraadsverkiezing. Door de afd. Leiden van de Democra tische partij, die gisteravond vergadordo werd besloten bij do Gemeenteraadsver kiezingen met vijf candidaten uit te ko men. Wat betreft de eerste vier candidaten werd de lijst als volgt vastgesteld: 1. A. I. Witmans Mz., 2. Mevr. H. Dietrich- de Rooy, 3. J. Ebbink, 4. L. Weyl Ten opzichte van den vijfden candi- daat werd aan het bestuur volmacht ge geven daarin te voorzien, omdat het van de omstandigheden zal afhangen of deze plaats door een mannelijk of vrouwelijk candidaat zal worden ingenomen. Chr. Middenstand. Gisteravond vergaderde de afd. Leiden van de Ned. Bond v. cL Handeldr. en in- dustrieelen Middenstand. De matig bezochte vergadering werd door den voorzitter, den heer J. v. d. Steen met gebed geopend. De Secretaris, de heer S. P. Israël, las vervolgens de notulen der twee vorige vergaderingen, die met dank voor de juiste formuleering werden vastgesteld. Bij monde van den heer K. Wielinga bracht de kascommissie verslag uit van haar bevindingen, 't geen tot gevolg had dat de penningmeester, de heer M. Zie- gelaar, onder applaus werd gedechar geerd.' Onder de ingekomen stukken, waarvan de voorzitter mededeeling of voorlezing deed, was ook het verzoek van het hoofd dezer gemeente, om een lid af te vaardi gen naar de comm., belast met de voor bereiding van de Jubileum-feesten. Aan dit verzoek was bereids voldaan. Van den uitgever van „De Leidsclie Middenstander" was een schrijven ont vangen, waarin hij mededeelde de uitga ve van dit weekblad te moeten staken, eenerzijds door onvoldoende medewer king van 't publiek, maar ook omdat sommige adverteerders in gebreke waren gebleven aan hunne verplichtingen te voldoen. De Secretaris deed tot aller ge noegen mededeeling dat zich onder de laatstbedoelde personen geen leden der vereen, bevonden. Pogingen zullen wor den aangewend, om zelf de uitgave van een week- of maandblad ter hand te ne men, waarvoor naar het oordeel van eenige aanwezigen wel goede vooruitzich ten bestaan. Met betrekking tot de afvaardiging van een gedelegeerd lid haar do rapporteurs- coram. van de L. A. W. E. T.-vereen., werd besloten om alvorens dit verzoek in te willigen, overleg te plegen met de twee andere middenstandsorganisaties, om zich te vrijwaren voor het maken van L. A. W. E. T.-plannen, die voor een deel in strijd zonden zijn met het Chr. principe. Naar aanleiding van het aan den raad gezonden schrijven inzake den gemeen telijkeu woningbouw, werd de opmerking gemaakt, dat misschien verdere stappen hadden moeten worden gedaan, om dit te voorkomen. De voorzitter antwoordde echter, dat B. en W. wel degelijk pogingen hebben gedaan om den bouw door vereenigingen te doen uitvoeren, hetgeen echter niet is mogen gelukken. Ten aanzien van het. voorstel van het hoofdbestuur om in den bond verschil lende vakorganisaties op te richten, werd besloten om hierop voorloopig niet in te gaan, om de hoognoodige eenheid niet in gevaar te brengen. Bij de bespreking van een voorstel om adhaesie te betuigen aan een adres tot behoud van den zomertijd, bleken er evenveel voor- als tegenstemmers te zijn, waarom men besloot de zaak te laten rusten. Nadat bij de rondvraag verschillende dingen van hui-shoudelijken aard waren besproken, alsook eenige voorstellen die ter bondsvergadering zullen worden ge bracht, sloot de voorzitter do vergade ring, nadat de heer Laman in dankge bed was voorgegaan. Prof. Heering. Prof. dr. G. J. Heering, hoogleoraar van het Seminarium der Rcmonslrant- sche Brooderschap alhier, heeft te kennen gegeven, dat hij eenigen pastoralen ar beid en aanraking met een Gemeente voor de uitoefening van zijn ambt en voor zijn persoon wenschelijk achtte. Op verzoek van curatoren van dat Se minarium is zijn hooggeleerde nu, met goedkeuring van den predikant der Ge meente alhier, ds. Lente, en van do Ge meente zelve, door haar bestuur tegen September aangeboden een beperkt deel der werkzaamheden in de Gemeente, als predikdienst, godsdienstonderwijs, enz. op zich te nemen, welk aanbod door prof. Heering gaarne is aanvaard. Vereeniging voor Chr. Bewaarschool (Fröbel)-onderwijs. De naam dezer vereeniging is in Lei den, en hoofdzakelijk ook bij de lezers van ons blad op aller lippen. Daarom zullen enkele gegevens van wal tot nog toe bereikt is, niet onwelkom zijn. Hedenmorgen kwam bericht uit de Re sidentie binnen, dat de Statuten der ver eeniging bij Koninklijk Besluit zijn goed gekeurd. Bovendien begint er nu eenig perspee- toef te komen in de resultaten van den Bazar, die onalags in hot schoolgebouw Hooigracht 99, werd gehouden. .Wel is alles nog niet tot in do finaises hekend, doch nu reeds zij medegedeeld, dat het batig saldo circa f2000 bedraagt. Schitterend! Bovendien beloven de financieele rc- sultaten van het Orgelconcert goed te zijn (Bijna alle programma's werden ge plaatst), zoodat de vereeniging met moed haar werkzaamheden kan voortzetten. Noodlijdende Kunstenaars. Zooals reeds eerder in ons blad werd be kend gemaakt, zal a.s. Zaterdag 17 Maart een straatcollecto worden gehouden ten bate van do noodlijdende beeldende kun stenaars en musici, waarop de aandacht zal worden gevestigd door het bespelen van het carrillon van den Stadhuistoren en het zingen door het Koor der afdeeling Leiuen van de Maatschappij tot Bevorde ring der Toonkunst, onder leiding van zijn dirigent, den heer Anton H. Tierie. Heb koor zal zich daartoe te 2 uur voor het Stadhuis opstellen om achtereenvol gens het door Jul. Röntgen voor dit doel gecomponeerde lied: „De Torens Zingen" cn uit de Gedenckklancken van Valerius „Gelukkig Vaderland" en „Bede voor bet Vaderland" ten gehoore te brengen, welke liederen te voren van af den Stadhuistoren over de stad zullen klinken. Daarna zal het koor zich op verschillen de punten der stad doen hooren, t.w.: bij do Hooglandsche Kerk, in het Van der Werffpark, op het Gerecht, bij. het Rem brandt-monument, bij het Boerhaave-stand beeld, bij de De Gijselaarsbank en voor de Stadsgehoorzaal. Eenige jonge dames hebben zich bereid verklaard tijdens het zingen en den omme gang door de stad bijdragen voor bet sclioone doel in te zamelen en het lied „De Torens Zingen" ten verkoop aan te bieden terwijl de firma's J. M. Eggers, Boter markt 14 en Cor. A. Mulder (L. Valk) Breestraat 109, geheel ten bate van het Comité de liederen, waarvan het aanschaf fen voor niemand een bezwaar behoeft te zijn, verkoopen zullen. Goederen uit het bezette gebied. Naar aanleiding van een bericht onder Binnenland over Goederen uit het bezette gebied, verzoekt de Kamer van Koophan del alhier, ons mede te deelen, dat zij be reid is hare bemiddeling te verleenen o.a. door copiïn van contracten, facturen en betalingsbewijzen, bij overlegging der ori- gineelen, te waarmerken, teneinde de koo- pers der betreffende goederen beter in staat te stellen het bewijs te leveren, dat de contracten voor 20 Februari gesloten zijn. De A.-R. Kiosveroeniging ..Nederland en Oranje" zal a.s. Woensdag, des avonds to acht uur, vergaderen in de bovenzaal van „Amicdlda". Aan de orde komt allereerst de verkie zing van nog vijf candidaten voor den Gemeenteraad. Vervolgens zal bet pro gram van actie verder worden behandeld. Naar wij vernemen zal de Chr. His torische K i os vereeni- iging a.s. Donderdag vergaderen in ge bouw „Prediker", mede ter behandeling van de a.s. Gemeenteraadsverkiezing. Da afd. van „Patrimonium" dde on langs diaar veertig-jarig bestaan herdacht, zal in verband hiermede binnenkort een feestelijke bijeenkomst organiseeren. Deze feestavond zal waarschijnlijk be gin April werden gehouden in „Prediker". Omtrent het meer officieele gedeelte van dezen avond vernemen wij, dat de voorzitter een openingswoord zal spreken; een der andere leden zal wor den aangezocht een herinnering s- woord te spreken, terwijl de heer R. Zuidema zich bereid heeft verklaard een opwekkend wood ten beste to geven. Do definitieve dat ran zal nog nader worden beleend gemaakt. Op uilnoodiging van de juridische faculteit der Leidsche studenten zal Maan dagmiddag 19 dezer prof. Kantorowiez uit Freiburg in liet groot-auditorium dor Uni versiteit een lezing houden over: goede cn slechte jurisprudentie. - Het bestuur van de juridische facul teit der Leidsche studenten is voor dit jaar als volgt samengesteld: B. Kist, prac- ses; C. W. Schürman, ab actis; H. J. Scheffers, quaestor; W. H. Dudok van Heel, assessor I en mej. H. C. Mens Fiero Smeding, assessor II. De heer J. S m i t, vroeger onderwij zer aan de Chr. School Pasteurstraat, thans leeraar (Fransch) aan do Chr. H. B. S. to Amsterdam, slaagde Woensdag tc Amsterdam voor het doctoraal examen in dc Romaansche Taal en Letterkunde. Aangifte is gedaan door Mej. J. S. dat haar 13-jarige zoon Johannes Dins dagavond is mishandeld geworden door den 18-jarigcn A. B. dio hom in do. Pa radijssteeg een klap op het linkeroog hoeft gegeven. Op verzoek van de politie te Alk maar is alhier aangehouden do 20-jarige P. J. v. d. Z. die als regoerings-pupil Aan het Zoeklicht Leiden, 16 Maart 1923. In "Wormervecr hebben alle groepen die in den Raad vertegenwoordigd zijn, besloten gezamenlijk front te maken te gen de S. D. A. P. Zij zullen dat doen, door met een ge-» meensckappelijko lijst uit to komen. Nu geef ik toe dat er omstandigheden kunnen zijn die zeer bijzondere maatre gelen wettigen. En in Wormerveer was het optreden van do Soc. Democraten van dien aard, dat ik me levendig kan voorstellen dat maatregelen worden ge nomen om herhaling te voorkomen. Maar dat kan toch ook zonder dat men, als te Wormerveer, een speciale al- gemeene Kiesvereeuiging opricht, en zon-» der dat men met eeno lijst uitkomt. Want dat lijkt me toch niet zonder ge vaar. Het maakt zoo den indruk alsof de Soc. Democraten de eenige tegenstanders zijn. En bovendien bestaat het gevaar of lie-» ver de zekerheid dat men krijgt een offerfeest van beginselen. Voorwaarde voor zulk een samengaan is toch, dat een ieder wat opoffert en dat niemand scherp de puntjes op de i zet. En per slot van rekening is het de S. D. A. P. die daarvan profiteert. OBSERVATOR. zich had onttrokken aan het over hem van regeoringswege gestelde gezag. Hij is ter beschikking gesteld van den heer Commissaris van Politie te Alkrrwnr. Gistermiddag is de 8-jariye G. Se "aar in de Heerenstraat door een wielrijder aangereden. De schuld van het on ge al is aan den jongen zelf te wijten die zijn broertje naliep en daarbij zonder voor zich uit te zien ter zijde togen het rij-» wiel aanliep. Tengevolge hiervan geraak-» te zijn rechterbeen onder een der peda len van het rijwiel, waardon- dit lichaamsdeel vermoedelijk is gr' >!cen. Hot knaapje is per politiebrancard over gebracht naar het Academisch Zieken-» buis. Als verdacht van diefstal van geld uit den muntgasmeter bij zijne ouders is gearresteerd J. G. P. ourl 19 jaar. Tegen hem werd proces-verbaal opgemaakt De Commissaris van Politie te Gu- lemborg waarschuwt voornamelijk siga renfabrikanten tegen zekeren E. A. van Kouteren, 26 jaar, zich noemende uitere- ver en wonende te Rotterdam, Dams'raat 2b, die aan genoemde fabrikanten adver tenties vraagt tot plaatsing in een (loot hem „later" uit le geven adresboek en deze advertenties te voren laat betalen, hetgeen reeds te Culemborg heeft plaats gevonden. De redactie van het Tabaks blad" te Amsterdam heeft reeds teren ge noemden Van Kouteren en diens kantoor ..TT-inij.-o"' gewaarschuwd. Opbrengst Rijksmiddelen. De Rijksmiddelen hebben over do maand Februari in totaal opgebracht f 35.915.105.12. In dezelfde maand van het vorige jaar was de opbrengst f 30.138.215.37 wat dus een meerdere opbrengst beteckent van ruim 5 millioen gulden. De eerste twee maanden van dit jaar gaven een opbrengst van f 73.573.245 of ruim 10 millioen meer dan dezelfde maan den van het vorige jaar. De tabaksbelasting in 1922 ingevoerd gaf over Januari en Februari een op brengst van f 3.514.142.77. Vreemdelingen-verkeer. Is het Fransche avontuur aan den Roer voor vele takken van nijverheid en in dustrie in ons land nadcelig, als de voor- tcekenen niet bedriegen zal het zeer teil goede komen aan het vreemdelingenver keer in Holland. Door de onzekere toestan den in Duitschland en de hooge prijzen aldaar, zullen vele Hollanders hun vacan- ties doorbrengen in Holland zelf en het laat zich aanzien, dat vele buitenlandscho gasten het onherbergzaam Duitschland zullen mijden en het rustige cn gastvrije Holland zullen bezoeken. Naar wij verne men worden er thans reeds veel meer ka mers en villa's gehuurd cn plaatsen in ho tels en pensions in onze badplaatsen be sproken dan in jaren in dezen tijd van het jaar het geval is geweest. De Zomertijd. Dc hoer Do Vos van Stccnwijk hoeft tot den minister van Binnen lands che Zaken do volgende vragen gericht: Kan waar naar luidt van art. 1 der wet van 23 Maart 1918, zooals dio is ge wijzigd. bij dc wet van 22 Maart 1922 tel ken jarc tijdig bij in het Staatsblad cn in do Nederlandsohe Staatscourant tc plaat sen besluit de dog wordt, bepaald, waar op tussciicn 18 Maart cn 9 Ootober dc in art 1 der wet van 23 Juli 1908 bedeelde wettelijke tijd met een uur wordt vor- vroegd eerlang zoodanig besluit worden tc gemoot gezien

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1