Dagblad voor Leiden en Omstreken
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
IN LEIDEN EN BOTTEN LEIDEN
WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN
PER KWARTAAL 13.50
TER WEEK10.19
FRANCO PER POST PER KWARTAAL f 2.90
3de JAARGANG. - DINSDAG 19 DECEMBER 1922 - No. 824
Bureau: Hooigracht 35 Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936
ADVERTENTiE-PRIJS
DES ZATERDAGS 10.30
PER GEWONE REGEIi 0.221
KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens
30 voorden 50 cent; Zaterdag9 75 cent
bij vooruitbetaling. :-f
INGEZONDEN RECLAMES r' UTF.P 1
Beteekenis van een gezantschap.
Bij de beoordeeling van het al of niet
gewonschte van een gezantschap bij het
Vaticaan, is een hoofdvraag -wat de betee
kenis is van een gezantschap.
Door den heer Kersten werd er, naar
Ihet ons voorkomt, zeer iterfccht op ge
wezen, dat het brandpunt van deze kwes
tie is, of het Vaticaan een raiddel-
punt van internationale poli
tiek is, ja of neen.
En die vraag wordt door de Regeering
volmondig met ja beantwoord.
Be heer Schokking echter betoogde dat-
het essentieele van het gezantschap is,
de betrekking van de eene regeering tot
de andere.
Men gevoelt dat dit een groot verschil
maakt.
Is de opvatting van den heer Scbokking
juist, wordt door het zenden van een ge
zantschap de geestelijke macht van den
r us erkend, dan moet het zenden van
i gezant worden afgekeurd.
>an is het zelfs onbegrijpelijk, dat het
•nwooiriige Kabinet, waarin ook ver
slende anti-revolutionaire en Christe-
i Historische ministers zitting hebben,
t een voorstel kwam om het gezant
schap te bevestigen.
Maar dan moet ook verder worden ge
gaan eu moet ook de vertegenwoordiger
van het Vaticaan bij ons Hof worden te
ruggewezen.
Baai-mee zijn we er evenwel nog niet.
Op de begrooting komt ook voor een
memoriepost van een gezantschap bij de
Russische regeering.
Be Kamer beeft aan de Regeering vol
macht gegeven om, zoodra zij dit noodig
acht, een gezant naar Moskou te zenden.
Niemand heeft daartegen bezwaar ge
maakt.
Evenmin als er bezwaar gemaakt is te
gen de vertegenwoordiging bij de revo
lutie-regeering in Buitschland.
Hebben zij gelijk, die betoogen dat
door het zenden van een gezantschap de
•geestelijke macht van den Paus wordt er
kend, dan zal bij iedere post moeten wor
den nagegaan of een of andere regeering
soms ook ten onrechte zich de macht heeft
Aiders echter staat de zaak, als men
het door den heer Kersten gestelde cri
terium aanvaardt en de vraag stelt of er
is een centrum van diplomatiek verkeer.
Ten Vatican© is dat, naar de Regeering
meent, inderdaad het geval
„Het Vaticaan, aldus Minister van Kar-
nebeek, voorziet in een zeer bijzondere
behoefte van onze diplomatieke vertegen
woordiging. Wanneer we het gezantschap
zouden opheffen, zou dit beteekenen eon
leemte in onze oriënteering. Beze kwes
tie iö een feitelijke belangenkwestie.
Heeft de Minister gelijk, dan is het
rationeel dat het gezantschap thans ge
handhaafd bleef.
Hebben daarentegen de hoeren Scbok
king c 8. gelijk, dan zullen ze ook de con-
sequentiën van dat standpunt moeten aan
vaarden en op een grondige bierziening
van onze diplomatieke vertegenwoordi
ging moeten aansturen.
STADSNIEUWS.
Besmettelijke ziekten en har© bestrijding.
Over dit onderwerp hield d r. E. G o r-
t er alhier, gisteravond een lezing in de
Kleine Stadszaal, in verband met de Hy-
,gi$n^Tentoonstelling. Na een inleidend
openingswoord door Br. M. B. Horst,
waarin deze de aanwezigen, die ditmaal
in gnooten getale waren opgekomen, wel
kom heette, begon dr- Gorter zijn voor
dracht met do opmerking, dat er groot
verschil bestaat tueschen de verschillende
besmettelijke 'ziekten. Niet alleen in wezen
en aard, maar ook in de wijze waarop zij
tot stand komen. Langen tijd, nadat men
had kunnen vaststellen dat besmetting
werd veroorzaakt door bacillen, heeft de
meening geheerscht, dat slechts één bacil
noodig was, om een ziekte over te brem
gen.
Was deze meening juist, dan zouden
'besmettelijke ziekten oneindig veel meer
voorkomen, dan nu het geval is. Be erva
ring heeft geleerd, dat een aantal bacil
len den mensch tegelijk moeten bereiken,
om een infectie to kunnen veroorzaken.
Van groot belang is het nu, <om te weten
lange welken weg de bacillen ons berei
ken.
Spr- behandelt eerst de mazelen.
Van deze ziekte staat het vast, dat de
(in hoofdzaak jeugdige) patiënten ze krij
gen door aanraking met andere^ kinderen.
Een andere eigenaardigheid is voorts,
dat, hoewel de vatbaarheid voor deze
ziekte groot is, en bijna alle mensch en ze
hebben gehad, men er later zoo goed als
ongevoelig voor is, zoodat slechts weini
gen haar tweemaal krijgen.
Nog grooter is de vatbaarheid voor de
waterpokken, welke echter zeer goedaar
dig is en met de echte pokken niets te
maken hebben. Ook van deze ziekte geldt,
dat ze reeds besmettelijk is, voordat zo
tot openbaring komt.
De roodvonk komt op dezelfde manier
tot stand, n.l. door overbrenging. Be
mocielijkheid dat de ziekte niet dadelijk
kaai worden herkend en dus bestreden,
Vanaf heden tot en met Woensdag 27
December a.s. is de gelegenheid openge
steld, aan ons Bureau en aan onze Agenten
en Bezorgers, om in het nummer van 30
December den gebruikelijken
nieuwjaarsgroet
te plaatsen.
PRIJZEN ZIJN BIJ VOORUITBETALING:
per 4 regels 10.50
per 8 regels II.-
per 12 regels 12.-
ADMINISTRATIE
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
wordt hier nog vergroot, door het ver
schil van vatbaarheid, die bij de perso
nen. bestaat. Hierdoor is het mogelijk, dat
demand ro o dvonk-bacillen in de keel heeft
zonder er ziek van te worden, hoewel
hij toch de overbrenger daarvan kan zijn.
Naar schatting zijn in Leiden circa 200
kinderen, die do bacillen in do keel heb
ben, zonder dat deze werken. Verder wor
den de bacillen ook overgebracht door
d'cxode voorwerpen.
Echter worden ook vele bacillen over
gebracht door groote dieren. Hiermede
bedoelt spr. dan.de muggen, welke, verge
leken met do bacil, waarvan er wel een
1000 millioen in een millimeter gaan,
met recht een groot dier mag worden ge
noemd.
Behalve bij de typhus is dit ook het
geval bij de malaria.
Van deze ziekten welke oiok besmette
lijk is, staat vast, dat zij door een .be
paald soort mug wordt overgebracht.
Het kenmerk van deze ziekte is, dat de
lijder om den anderen dag heftige koorts
aanvallen krijgt.
Niet zoo gemakkelijk valt de malaria
echter te herkennen, als de patiënt ze
voor de tweede maal krijgt, wanneer de
aanvallen niet zoo geregeld opkomen en
de patiënt alleen klaagt over moeheid en
hangerig is. In dit geval is de bestrijding
vanzelf moeilijker.
Van vlektyp'huis, die hier le lande ge
lukkig niet veel voorkomt, is bekend,
dat ze wel door luizen wordt overge
bracht. In dit geval kan iedereen natuur
lijk aan do bestrijding deelnemen.
Komende tot de bestrijding van de
ziekten, is spr. ten opzichte van de ma
zelen van meening, dat men, behoudens in
gevallen waarin de ziekte een kwaadaar
dig karakter draagt, deze zijn loop moei
laten hebben. Echter niet, zoo als onze
Grootmoeders dat deden, door alle kinde
ren bij elkander in bed te stoppen.
In gevallen van Bipt'heritus raadt spr.
ten sterkste aan, om de patiënt naar het
Ziekenhuis over te brengen, waar men al
le nootlige maatregelen neemt. Ook do
verkeerde gewoonte om elkander in ge
val van besmettelijke ziekte te bezoeken,
omdat men „er toch niet bang voor is",
moet worden tegengegaan, want al loopt
men zelf geen gevaar, toch kan men wel
overbrenger van do ziekte zijn, en dat is
nooit verantwoord-
Bij roodvonk moet, er rekening mede
worden gehouden, dat de ziekte zich soms
6 weken nadat een patiënt ïs geïsoleerd,
weer bij een ander broertje of zusje open
baart, hetg. op den langen levensduur der
bacillen wijst, en een reden moet zijn, om
spoedig en lang te isolèeren.
Bij het behandelen van de^ koepokinen
ting, welke reeds zegenrijke gevolgen
heelt gehad, raadt spr. vooral aan, om
zich te laten herenten; dit vooral in ver
band met de ervaringen die men bij
4e laatste 'pokkenepidemie te Londen
heeft opgedaan.
Na nog te hebben gewezen op de nood
zakelijkheid van een goed toezicht in
verdachte gevallen (ieder huisgenoot van
een patiënt moet eigenlijk als verdacht
worden beschouwd) eindigde spr. zijn
voordracht-
Dr. M. B. Horst bracht don spreker
namens de aanwezigen dank voor zijn
belangwekkende voordracht.
-
Gemeente-Personeel
In de gisterenavond gehouden Raads
vergadering werd het voorstel van B. en
W., inzake pensioenstorting door het ge
meente-personeel met 18 tegen 7 6temmen
aangenomen.
Een voorstel van don heer Kooistra om
do heffing te doen ingaan op 1 Juli 1923
we.rd met 16 tegen 9 stemmen verworpen.
Het verslag van deze zitting wordt,
morgen geplaatst.
Het kantoor der Firma Slavenburg
en Go's Bank heoft ecnige veranderingen
•ondergaan, welke nu deze gereed zijn bè-
langrijke verbeteringen blijken te zijn.
Boor bijtrekking en inrichting van een
tweetal localiteiten is een speciaal apar-
tement verrezen voor de afdeeling
en ie het groote kantoor hierdoor ont
last.
Bovendien ie een geheel nieuwe wacht
kamer gebouwd, welke zeer ten gerieve
van het publiek zal blijken te zijn.
Be meubileering van het lokaal is, hoe
wel sober en eenvoudig, toch uiterst net
jes, terwijl de 'eikenhouten betimraeritig
oen solid en indruk maakt.
Een en ander kwam tot stand onder
leiding van het architectenbureau Kraan-
Groenewegen-Yerwijs, alhier.
Be hëeren L. Ro;ggevecn, A. L- Eek-
hof en I. te Brink, allen alhier zijn be
noemd tot onderwijzer bij hot openbaar
lager onderwijs te 's Gravenhage.
Bonderdag a.s. zullen vanwege de
Leidsche Burgerwacht in de töadsgehoor-
zaal de prijzen, behaald bij de dezen zo
mer gehouden schietwedstrijden, worden
uitgereikt.
Het muziekgezelschap „Bobefcte" zal
den avond opluisteren, terwijl mede voor
drachten zullen worden gehouden.
Be heer A. Bernard alhier, die on
langs slaagde voor het diploma boekhou
den Ver. v- Leeraren, behaalde nu het
Mercurius-diploma in het boekhouden.
Men verzoekt ons mede te deelen,
dat van 17—24 December op werkdagen
de winkels tot 11 uur mogen zijn ge
opend.
omstreeks 2 uur
hiad de 9-jarige scholier A. L. uit Voor
schoten het ongeluk in het schoolgebouw
van dè Chr. M. U. L. O. aan 'het Noord
einde te vallen. Boor de Eerste Hulp
dienst naar het Ziekenhuis overgebracht,
constateerde de geneesheer aldaalr been
breuk-
V- Li heeft aangifte gedaan dat een
rijwiel dat hij onbeheerd op de Bree-
straat had laten staan, hem is ontstolen.
Een paard van den Bouwmaterialen-
handelaar de W. kreeg op de Oude Singel
den kolder in den kop. Het beest, werd
doodgeschoten.
Het Werkloozen Agitatie-Comité
heeft gisteren op van ouds bekende wijze
■vergaderd.
Be werkloosheid was weer de schuld
van het „verrotte kapitalisme". Be avond
beperkte zich verder tót protesten cn op
wekkingen om „front te maken". Be po
litie zorgde dat uitspattingen niet voor
kwamen.
De arbcidsgescliiilenwct.
Blijkens het Voorloopig Verslag heeft
het wetsontwerp inhoudende bepalingen
tot bevordering van de vreedzame bijleg
ging van arbeidsgeschillen en tot het
voorkomen daarvan, bij het afdeelings-
onderzoek der Eerste Kamer veel tegen
kanting ontmoet, voornamelijk wegens de
aan den Minister gegeven bevoegdheid tot
bet doen instellen eener enquête en de ver
plichte openlegging van de boeken en be
scheiden.
Op grond van dit laatste verklaarden
verscheidene loden him stem aan het wets
ontwerp te moeten onthouden. Andere le
den behielden bun stem nog voor. Nog
anderen verdedigden het ontwerp, omdat
het goede erin bij hen zwaarder woog
dan het slechte.
Weer een nieuwe R. K. Partij.
Naar de Ameterd. verneemt worden
er do.or ontvreden R. K. arbeiders pogin
gen aangewend om te geraken tot op
richting van een R. K- Volkspartij. Een
comité is gevormd. Het voorloopig pro
gram van de nieuwe partij zegt to stre
ven naar
lo. een wetolijke regeling, welke een
strikte, distributieve-rechtvaardigheid in
het productie-proces zou waarborgen; 2e.
oplossing van het vraagstuk der leenrente
indien mogelijk door afschaffing; 3e.
Invoering van een met de punten onder
le en 2e genoemd samenhangend Wet
boek van den Arbeid; indien practisch
mogelijk, mede regelende de Rechtspositie
van het Overheidspersoneel; 4e. Verbete
ring van ons belastingstelsel; 5c. Ver
mindering der Nationale schuld door ver
koop van de Buitenbezittingen in Oost
en West-Indië; 6e. Beperking der bewa
pening en vermindering der persoonlijke
militaire lasten; 7e. Het verruimen van
Overheidswege der Arbeidsmogelijkheid;
8e. Voorkoming van verdere huuropdrij-
ving.
Gevolgen van de malaise?
Verschillende patroonsorganisaties in
het West,land hebben, zegt de T e 1., aan
de vereenigingen van arbeiders de be
staande collectieve contracten in het tuin
bouwbedrijf opgezegd.
Bergmeycr-Colijn.
Het „Soer. H.blad" meldde dezer da
gen: Be heer Bergmeyer, het bekende
Volksraadslid, is door de partijleiding
der Nederlandsche antirevoultionairen
aangezocht, om zich voor het lidmaat
schap der Tweede Kamer beschikbaar te
stellen. Een goede plaats op de candida-
tenlijst is hem toegezegd. Be heer Berg
meyer denkt hiertoe in 1924 te repatriee-
ren.
Be groote boteekenia van het voren
staande ligt hierin, dat de heer Berg
meyer in Nederland zal worden de leider
der koloniale politiek voor de anti-revo
lutionair ter vervanging van den beer
Colijn.
Dat men in den heer Golijn den aan
staanden landvoogd heeft te zien, kan als
vaststaand worden aangenomen.
De „Javabode" stelde zich terzake in
verbinding met den heer Bergmeyer, die
meende dat het bericht zooals het, daar
staat in te positieven vorm is gesteld.
Waar is, dat do boor Bergmeyer door
den heer Colijn aangezocht werd zich voor
de eerstvolgende verkiezing beschikbaar
te stellen, weshalve hij op een goede
plaats op de candidatenlijst zou kunuen
rekenen.
De heer Colijn was dan van oordeel,
dat de heer Bergmeyer zich een jaar voor
de nieuwe verkiezingen naar Holland zou
moeten begeven, om zich in te werken.
Do heer Bergmeyer heeft evenwel nog
geen decisie genomen.
Dc Tabaks-Wet.
Op de vragen van den hee«r "Winter-
mans betreffende het verleenen van een
tegemoetkoming aan sigarenwinkeliers
voor betaalden accijns voor de bij hen op
1 Juni 1922 in voorraad zijnde sigaren,
antwoordde de Minister van Financiën,
dat bet hem bekend is, dat door verschil
lende omstandigheden de winkeliers vaak
in de onmogelijkheid zijn -geweest om den
accijns voor de op 1 Juni j.l. bij hen in
voorraad zijnde sigaren geheel op de con
sumenten té verhalen.
Op-de vraa-g, of do Minister niet van
oordeel is, dat uit den aard der zaak
mocht verwacht worden, dat de aocijns-
kosten op de consumenten zouden te ver
halen - zijn, antwoordde hij bevestigend.
Een volledig onderzoek wordt niet uit
voerbaar geacht, doch do beschikbare ge
gevens hebben den Minister, na de com
missie van deskundigen een art. 53 der
Tabakswet gehoord te hebben, doen be
sluiten, omtrent de voovradenquaestie de
volgende regeling te treffen.
Gelijk reelds uit de circulaire van 13
Nov. 1932 gebleken as, wordt den winka-
liers tot 1 Febr. a.s. vergund hun voor
naden ongebondenol-leerde sigaren en ciga-
retten, die overeenkomstig art. 83 der
Tabakswet werden aangegeven, terug te
voeren naar fabrieken of entrepóts, onder
afschrijving of teruggaaf van den daar
voor verschuldigden of betaalden accijns.
Aan hen, die van deze vergunning ge
bruik maken en daardoor er toe medewer
ken, dab de ongebander oil eerde aange
geven voorraden uit het vrije verkeer ver
dwijnen, zal voorts een reductie van ton
hoogste 50 pCt. worden verleend oip den
accijns, verschuldigd en oasu qno betaald
voor sigaren, en ei-gare tien, die sedert de
invoering- der .wet van de aangegeven
voorraden zijn verkocht en die dus niet
meer kunnen worden begrepen in de naar
een fabriek of entrepot owir te brengen
partij-en.
Be Minister meent, dat door deze beide
maatregelen in onderling verhand aan de
billijke verlangens van de betrokkenen,
wordt tegemoet gekomen.
'Arbeid in slagerijen.
Gelijk reeds bericht heeft de Minister
van Arbeid aan hoofden of bestuurders
van slagerijen in alle gemeenten des Rijks
in het tijdperk van 18 Becember tot en
met 6 Januari a.s. eenige verruiming van
werkgelegenheid verleend onder zekere in
dat bericht vermelde voorwaarden.
Volgens dezo vergunning bedraagt bet
aantal werkuren per dag voor mannen op
18 en 19 Dec., 3, 4 en 5 Jan. 8#; op 20
en 27 Bec. 9, op 21 en 28 Dec. en op 2
Jan. 10, op 22, 23, 29 en SO Dec. en op
6 Jan. 11; indien echter op 5 Jan. 11 uur
gewerkt wordt, bedraagt hot aantal uren
voor 6 Jan. 81-2.
BUITENLAND.
Aan het Zoeklicht.
Leiden 19 Bec. '22.
Er bestaat in ons land een Werkloozen-1
Agitatie-Comité, dat ook in deze omge
ving werkt.
't Is interessant na te gaan h o e er ge-*
werkt wordt.
In Amsterdam heeft men een collecte
georganiseerd.
Om de werkloozen met Kerstmis eens te
verrassen mot een feestgave?
Neen, zegt do Tribune, „de jon
gens van 't W. A. C. moeten met Kerst
mis naar Den Haag", waar een demon
stratief congres wordt gehouden.
FH" voer 'b bMeengebedel-
de geld. wordt, dus gebruikt om een revo
lutionair congres te houden.
Schandelijk i1 e rk dat. er zoo
met het. proletariaat wordt gesold.
Onlangs mochten de werk1 eozen uit
Delft en Leiden en Rotterdam met een
leege maag naar Den Haag loonen om
voor Troelstra en consorten te defileeren.
En nu worden ze weer donr de Com
munisten als proDagandama'.riaal ..ge
bruikt". OBSERVATOR.
Voor vrouwen en jeugdige personen
van 16 en 17 jaar zijn de uren als vol et
vastgespeld: op 18 Bec. 8 uur, oo 19. 20
en 27 Dec. 3. 4 en 5 Jan. 814uur; op 21,
22. 23, 28. 29 en 30 Dec.. 2 en 6 Jan.
10 uur; indien op 5 Jan. 10 uur wordt, ge
werkt bedraagt het aantal uren voor 6
Jar». 814.
De arbeid mag worden verricht: op 18.
19. cn 27 Dec., 3, 4 en 5 Jan. tusechen 7
uur v.m. en 8 uur n.m. cp de overice da
gen tusschen 7 uur v.m. en 9 uur r.m.
Wordt op 5 Jan. langer gewerkt dan
8uur dan raag de arbeid verricht wor
den tuscben 7 uur v.m. en 9 uur a.m.. op
6 Jan. in dat geval echter slechts tus
schen 7 uur v.m. cn 8 uur n.m.
Het aangaan van een geldloenirsq.
Be Tweede Kamer heeft heden zonder
stemming aangenomen het wetsontwerp
tot het aangaan van een geldloening van
350 rvlHo-en ten v-n "Rif-
De conferentie te Lausanne.
De eerste commissie der conferentie
van Lausanne was gister bijeen ter her
vatting van de besprekingen over de Zee-
engten. Het gedetailleerde plan, opge
steld door do militaire en maritieme des
kundigen der entente, werd in behande
ling genomen.
Het staat thans vast, dat de conferentie
niet met Kerstmis uiteen zal gaan, doch
hare werkzaamheden zal voortzetten, tot
ze geëindigd zijn. Aleen op do fcostdaeen
zelf zal niet. warden vergaderd.
Curzon had een langdurige particuliere
bespreking met Tsitsjerin.
Amerika cn do herstel-kwestie.
Uit. Washington wordt aan de „Petit
Parisian" gemold, dat de Amerikaansche
regeerimg zich t.ot. dusver heeft beperkt tot
do officieel© mededeeling. dat zij den toe
stand in Europa mot blijvende belangstel
ling gadeslaat.
De regeoring van Harding is volgens
den correspondent blijkbaar bezig met het
zoeken van een practisch bruikbare for
mule voor do Amcrikaajische interventie,
doch hot is n-iet. waarschijn1 ijk, dat die
formul© 6pocd.ig zal worden gevonden.
De publieke opinie, aldus het blad. ge
looft dat- do kwestie der interventie in
Europa zwaarder weegt dan alle andere
problemen yam het oogenblik. Vooral do
landbouwers zijn overtuigd, dat de econo
mische herleving van Europa voor hun
bedrijf onontbeerlijk is.
In het algemeen kan gezegd worden,
dat de stemming in Amerika voor een in-
terventio op dit loogenbük gunstiger is
dan zij" ooit geweest is.
Dalende prijzen is "Daitschland.
Be engroshandel op do Berlijnscho cen
trale markt stond gisteren in het toeken
van den dalenden dollarstand. Ofschoon
de prijzen niet volkomen in overeenstem
ming zijn met de daling dezer valuta, zot»
droog toch de algemeene nervositeit, wel
ke op de markt heerschte, or too bdat
de prijzen van 10 tiot 25 procent vielen.
Het eerste wetsontwerp.
Be Iereche Senaat heeft gisteren het
eerste wetsontwerp van het Ierecho parle
ment aangenomen. Het lid, dat het wets
ontwerp indiende, was zeer aangedaan.
Spr. verklaarde, dat deze handeling oeii
mijlpaal beteekende in de geschied eme
der natie. De Senaat had iete verricht,
waarvoor vele generatie© van Ieren mui
leven hadden gegeven.
Do verkiezingen in Australië.
De federale verkiezingen in Australië
leidden tot nu toe tot de verkiezing van
32 nationalisten, 28 arbeidereafgevaar-
digden, 12 landpartij en 8 ©nafhankafij*
ken.
Hughes werd ondanks de heftige cam
pagne met een meerderheid van 400 staar*
