Dagblad voor Leiden en Omstreken BINNENLAND. IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 13.50 TER WEEK 10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - MAANDAG 18 DECEMBER 1922 - No. 823 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 V Het gezantschap bij den Paus. Dit onderwerp ie de vorige week in de Kamer opnieuw aan de orde geweest. Door den heer Kersten werd n.l. bij de begrooting van Buitenlandsche Zaken een voorstel gedaan, het gezantschap af te Gchaffen. Dit voorstel werd evenwel met 48 tegen 47 stemmen verworpen Onder de tegenstemmers waren ook de anti-revolutionairen. In verband daarmede schrijft do S t a n- d aard: „Weer kwam het gezantschap bij den Paus aan de orde, en weer werd dit vraagstuk besproken op eene wijze, die ver uitging boven de eigenlijke beteeke- nis van de zaak. Het debat werd ingeleid door den ver tegenwoordiger der Staatkundig Gere formeerde partij, die niet verantwoor delijk voor eenig politiek gevolg, van welken aard ook de zending bij het Vaticaan beschouwde als een erkenning ik)or onze Regeering, van den Paus als hoofd dor Christenheid, als Stedehouder van Christus op aarde. Natuurlijk, elk Protestant, die de zaak zoo ziet, is tegen dit gezantschap -en stamt er tegen, ongeacht do gevolgen. Daar is geen compromis mogelijk. En dat niet alleen! Wien6 kijk op de zaak zoo is, moet zich ook verzetten tegen het feit, dat een vertegenwoordiger van den Paus bij ons hof wordt geaccrediteerd. Wie vindt, dat het zenden van een verte genwoordiger in zich sluit de erkenning van zekere prerogatieven van den Paus, die erkent die prerogatieven ook, wan neer hij een gezant van den JPaus ont vangt. Toch is daartegen, bij ons weten, nooit geprotesteerd, terwijl voor zulk protest toch gelijke aanleiding bestond. Wij houden daartegenover staande, dat noch in het zenden, nóch in het ontvan gen, eenigerlei erkenning ligt van de pre rogatieven, die Rome aan den Paus toe kent. Dat gaat buiten ons om. Voor ons gaat het alleen om de vraag, of het hebben van een gezant bij het Va ticaan, de belangen van ons land op zoodanige wijze dient, dat we daardoor kunnen heenstappen over de bezwaren, die we voelen in verband met de Prot.es- tantsch Christelijke traditie van ons volk. Nadat de Minister had verklaard, dat dit gezantschap niet maar alleen nuttig was, doch in zeer bijzondere be hoeften voorzag, kon onze club vrij heid vinden om unaniem hare stem aan het voorstel van den heer Kersten te "onthouden. Wij verheugen ons over die eenheid van optreden. Wij zijn volstrekt niet blind voor het feit, dat van sommige zijden geduchte re clame zal worden gemaakt onder zekere groepen van het kiezersvolk. Maar juist daarom stellen wij het te meer op prijs, dat onze mannen zich in deze zaak alleen hebben laten leiden door liet belang van land en volk, zoiools zij dat in hun geweten gevoelden. Het ging hier in de eerste plaats om de beste behartiging van de volksbelangen in dezen dip^matiek zoo moeilijken en verworden tijd. En in de tweede plaats om een actie te stuiten, die zou hebben kunnen leiden tot politieke gevolgen, welke voor ons land van ernstige beteekenis hadden kunnen worden. Het dragen van verantwoordelijkheid in moeilijke oogenblikkén is niet ieders werk, maar onze club heeft getoond, ook in dit opzicht voor hare taak berekend te zijn." Uit de Pers. Een struikelblok. Wij lezen in de Standaard: Prof. De Louter gaf in de „Gids" een belangrijk artikel over den Volkenbond Hij verwacht veel van dien bond voor voor de toekomst dor wereld, maar er kent, dat er op den weg tot vreedzame oplossing van tegenstrijdige belangen zijner leden schier onoverkomelijke strui kelblokken liggen. Tot dusver faalden alle pogingen, hoe en waar aangewend, om den vrede te ver zekeren. Uit die ervaring is de Volken bond geboren. Zal hij slagen, dan moet er meer ge beuren dan tot dusver is geschied. En zoo noemt hij verschillende strui kelblokken op, die opgeruimd moeten worden voor men aan het welslagen van den Volkenbond denken mag. Een dier struikelblokken is: „wantrou wen, wraakzucht en verbittering moeten vervangen worden door vertrouwen, ver- zoeninig en vergevensgezindheid, m. a. w. door die zedelijke ontwapening, waaraan zooveel klinkende woorden zijn gewijd, maar waarvan tot heden zoo bitter weinig daden getuigen." Men denkt hier onwillekeurig aan het oude versje: ach, waren alle menschen wijs en wilden daarbij wel Misschien kon men dan zelfs den Vol kenbond ontberen. Het is wel treffend, dat zij, die de oor zaak van het kwaad loochenen, bij hun zoo grootsch opgezette plannen, steeds weer eindigen bij het groote feit, met welles erkenning het Christendom be gint. Men komt met groote plannen, maar erkent de mogelijkheid der verwezenlij king'eerst, als de mensch goed wordt. Zoo gaat het met het wereldplan tot red ding van het staats- eii van het maat- schapelijk leven. Feitelijk is het een wonderlijke hervor mingswijsheid, die het welslagen barer plannen bindt aan een omstandigheid,die niet aanwezig is, en indien zij aanwezig ware, hot plan overbodig maken zou. Zoo zal ook de Volkenbond gelukken en 'den vrede verzekeren als de oorzaken voor den oorlog verdreven zijn. Ten slotte keert men steeds weer terug tot de waarheid, waarmee het Christen dom begint. Het kwaad zit in 't hart van den mensch. Zonder de erkenning van de zonde verstaat men de wereldgeschiede nis niet. En die erkentenis wijst weer heen naar den Heiland der wereld, den Koning dpr koningen en Heer der heeren. Eerst als de volkeren hun eigen machte loosheid beseffen en Zijne heerschappij willen aanvaarden, zullen zij den voet op den weg hebben gezet, die den vrede bren gen kan. STADSNIEUWS. Christelijke Zangvcrcenigingen. Door de Christel. Zangvereeniging „Halleluja" Hooge Morschweg Oegstgees* ie aan alle Christelijke Zangverenigin gen in dezen omtrek een schrijven gezon den om mede te werken tot de vorming van een Ring van Christelijke Zangvereenigingen. Op deze wijze zou, naar „Halleluja" meent het doel der zangverenigingen boter worden bevorderd en do onderlinge band worden versterkt. Bij goede samenwerking zou een paar maal per jaar een gemeenschappelijke uit voering georganiseerd kunnen worden. Uit eena in dit nummer voorkomende advertentie blijkt, dat a.s. Woensdag avond een vergadering van afgevaardig den der uitgenoodigde verenigingen zal worden gehouden. Vertrouwd mag worden dat do<or vele verenigingen aan deze uitnoodiging ge volg zal worden gegeven. Zangconcoujs. Het Uitvoerend Comité voor het Con cours, uitgeschreven door de Gem. Zang vereniging „Zang Zij Onze Leus", al hier, verzoekt ons het volgende te willen modedeelen: Het Concours zal plaats hebben op 14, 15 en 16 Juni 1923, en gehouden worden in „den Burcht". Het 2de avondconcert is aangeboden door de R.K. Muziekvereenigiging „Per- si", directeur de Heer Jac. Kroon. De firma J. P. Driessen, Botermarkt alhier, heeft voor dit Concours een ver guld zilveren medaille beschikbaar ge steld, zijnde de 2de medaille die reeds voor dit Concours go&chonken is. Ook aan het Koninklijk Huie sijn voor dit Concours medailles aangevraagd. In do Stedelijke Werk-Inrichting zijn in de week van 10 tot en met 16 Dec. opgennomen 178 'volwassen personen en 14 kinderen. Totaal 192 personen. Geslaagd is voor het „Mercurius- diploma" voor Boekhouden en a. v. de Heeren: G. Blote, C. Glasbergen en A. P- v. d. Kraan, leeringen v. d. Handels school „Kennis is Macht" alhier (Leeraar de Heer H. D. M Knol). Mede zijn voor dit examen geslaagd Mei. J. M. v. Rooden en de Heeren A. Pieron (Voorschoten), A. A. Reepmaker (Noorwijk), leerlingen van de heer H. D. M. Knol, accountant alhier. Mede zijn voor dit examen geslaagd de Heeren A. M. A. Kohlbeck en C- Monta- nus. Vio-or de akte L. 0. Handelskennis Caikte p) slaagde te 's Gravenhage de Heer J. J. v. Biemen leerling van de heer H. D. M. Knol, accountant alhier. Te 's-Gravenhage 6laagde voor het Mereiirius-diploma Boekhouden en a. v. den Heer Jac. Kiel, alhier. Op de Haagweg had Zaterdag een aanrijding plaats, welke ernstige gevol gen had kunenen hebben: Een zekere W. de H. reed gelijk op met de tram, echter aan de verkeerde kant van den weg. Uit de tegenovergestelde richting naderde een auto, welks bestuurder den wielrijder echter niet kon zien, daar de locomotief van de tram juist stoom uitliet.. H. kwam in botsing met de auto, tengevolge waar van hij kwam te vallen en eeni ge tamc- liic ernstige hoofdwonden bekwam- Per auto is hij daarop naar zijn woning in den Haag vervoerd. Den chauffeur treft geen schuld. Chr. B., wonende in de Klinker- straat, had Zaterdagavond eenigen tijd doorgebracht in het café van C.. in de Bolwerkstraat. Toen de kastelein, om zekere reden niet' langer op zijn verblijf aldaar gesteld zijnde, hem minder* zacht aardig behandelde, en bom trachtte te verwijderen, geraakte eer^eivoomde met zijn duim bekneld tusschc" lo deur en het paneel, waardoor dit lichaamsdeel werd afgekneld. B. heeft daarop bij de politie aangifte gedaan wegens togen hem ge pleegde mishandeling. Een drietal personen, wier familie naam reserved, beginnen met de letters J-, W. en W., zijn 'in de afgeloopen nacht door de noli tie aangehouden, aangezien er vermoedens tegen hen bestaan, dat zij een glazen reclamebord van de fa. Hik en aan de Princeeeekade hebben vernield. Een hunner heeft reeds bekend. Proces verbaal werd opgemaakt. W. N., uit. Alkmaar heeft aangifte gedaan, dat 'hij hedennacht in de Nieuwe Brugsteeg door een onbekend gebleven A DVERTENTIE-P^IJS Ï>ES ZATERDAGS f0.30 PER GEWONE REGEL f 0.221 KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 voorden 50 cent; Zaterdags 75 cent -*'■ bij vooruitbetaling. INGEZONDEN RFH.AMr- TPH per9oton is' mishandeld, waarbij hij een bloed endo wonde aan het achterhoofd be kwam. In het Acad. Ziekenhuis ie hij door dr. Neiso verbonden. Door een bewoner van de Oegstgees- terlaan is aangifte gedaan van ontvreem ding. van twee messen uit de keuken van zijn woning. In de afgeloopen nacht is het etala ge-raam van een boekhandel in de Hoogl. Kerkkooreteeg door baldadige handen vernield. Tegen de daders, die bij 'de poli tie bekend zijn, zal proces-verbaal worden opgemaakt. De heer L., wonende in de Groene- steeg, heeft aangifte gedaan dat een pa neel aan zijn woning is vernield Op de markt is Zaterdag, ten na- deele van W., een reticule ontvreemd. Ons Vestingstelsel. Blijkens de Memorie van Antwoord op hot wetsontwerp tot vaststelling van de begrooting van uitgaven ten behoeve van de voltooiing van het vestingstelsel, dienst 1923, merkt de minister op, dat geen voorstellen worden gedaan cn ook niet noodig geacht worden tot het toestaan van gelden voor nieuwe wer ken en dat de betrekkelijk geringe bo dragen, in dit ontwerp aangevraagd, niet verder gaan dan noodig is tot onderhoud of tot dringende verbetering van het be staande. De beantwoording van de vraag of een Hand voor eene weermachtspolitiek al- deen gericht op neutraliteitshandhaving, zou kunnen volstaan met een operatief orgaan, is voor een belangrijk deel af hankelijk van den horizontalen vorm van dat land. Steeds toch zal het: mobiele element van de weermacht het veMleger Vrijheid van beweging moeten hebben ter uitvoe ring van ziin taak. Een gunstige hori zontale vorm, en daarvan in het bijzon der diepte van operatiegebied, waarbor gen aan een operatief orgaan zoodanige bewegingsvrijheid dat het verbandhouden met zijn operatiebasis vrijwel verzekerd is. Ook in geval geen bepaalde daartoe in vredestijd ingerichte verdedigingslijn ter beschikking staat, zal steeds tot aanvoer van versterking, munitie, materiaal en verplegingsbeho cften een deel van het land moeten worden gebezigd en zullen de aldaar aanwezige voorraden, depots enz., beschermd moeten worden evenals zulks ten aanzien van do operatielijnon van hot veldleger het geval is tenzij in den afstand tot het strijdende front, of wol in de rechtstreeksche dekking door dit, front zelf, beveiliging gevonden wordt Ons land is, wat zijn langgereklen ho rizontalen vorm cn zijne aan de landzijde geheel open grenzen aangaat, in dit op zicht in zeer ongusligo omstandigheden, zoodat ons operatieve orgaan optredend ter handhaving onzer neutraliteit., aan die taak niet zou kunnen voldoen zonder een aanzienlijk gedeelte zijner krachten ter beveiliging van rug en flanken achter te laten, ingeval het de beveiliging van zijn operatiebasis mi6te. Verder wordt betoogd, dat het voor Noderland ook wanneer het zijne weer machtspolitiek in hoofdzaak gezocht heeft op het gebruik van een krachtig operatief orgaan ter handhaving zijner neutraliteit een eisch is, ten oindo verzwakking van dat orgaan te voorkomen, te beschik ken over eene voorbereide bescherming van de operatiebasis voor het. veldleger. Waar nu zoodanige voorbereidingen reeds bestaan en ons land ten deze bui tengewoon 6terken steun vindt in do pas sieve kracht van den bodem, daar zou het ontoelaatbaar zijn geen gebruik te maken van hetgeen tot stand is gebracht en aan improvisaties de voorkeur te geven, waarbij nog wordt opgemerkt, dat in de terreinen, die zich voor deze voorberei dingen het meest eigenen, improvisation op het gebied van het stellen van inunda- tiën, noodlottige gevolgen voor ons zelt zouden kunnen medebrengen. De meening dat verdedigingswerken ,hare beteekenis. gelet op de ervaring van den jiongsten oorlog, zouden hebben ver loren, ie niet houdbaar; uit die ervaring mag integendeel worden afgeleid dat de groote verdedigingswerken onzer stellin gen, stormvrij door natte grachten, en ge dekt, door onderwaterzetlingen, als onver- nietbare aarden steunpunten een bijzon dere waarde hebben behouden. Naast, hare beteekenis van voorbereide beveiliging van de basis ten behoeve van do operation van het veMleser. heeft de verdedigingslijn tevens beteekenis als be scherming van het hart des lands. De vrees als zonde door een en ander het gevaar dreigen dat een groot aantal troe pen aan het operatieve orgaan zou wor den onttrokken, behoeft r:ct te bestaan. Christel! jk-Seciale Partij Het partijbestuur der Chris4elijk-Soeia- le Partij heeft do mogelijkheid van fusie met de Christen-Democratische Partij be sproken. Met algemeene stemmen epnak het a's zijn oordeel uit, - dat fusie tus- schen deze partijen, niettegenstaande de grooto overeenstemmig in de beide beg:n- selprogram-s. bepaald ongewenscht moet worden geacht. Loonen gemeentcpersonec! B. en W. van Delft stol'en den Raad voor om over te gan tot intrekking van den vacantietoeslag (hetgeen voor het ge- meentepensioneel een loonsverlaging van 5 pet. beteokenf) en tot uitbreiding der arbeidstijden voor werklieden van 45 op 48 uur per week en voor amb^cpn van 38 Vi op 41 uur per week. Onvoorziene omstandigheden veerbe-- houden zal het college voor het jaar 1923 geen voorstel doen om tot verhaal van pensioenpremie over te gaan. Be ongevallen- cn ziektewet. Volgens ho' Eerste Kamerlid Wif tert van Hoogland heeft de ongevallenverze kering een batig slot van ongeveer f8 millioen. In verband hiermee zou een zeer aanzienlijke verlaging der tarieven vol komen gemotiveerd ziin. welke verlaging op 40 pet. wordt geschat. Naar aanleiding hiervan heeft dc heer Wittert van Hoogland den Mhrster van Arbeid vragen gosfeld en aangedrongen op spoedige invoering dier verlaging met inwerkingtreding' der ziektewet tegelij kertijd. Schouten in den Rotteidr.mschen Raad- De heer Schouten heeft, de vorige week in den Rotterdamschon Raad bij de alge meene beschouwingen over de S'bfkrbe- grooting een belangrijke rode rebouden. Naar aanleiding dao^ r de (R. K. )Maasbodc: „Wij herinneren ons den tijd. dat. men in socialistische kringen f,pottend vneeg: „Wie is Schouten?" Maar als die zelfde Schouten thans in den Raad het woord vraagt, dan behoeft hij r-ief uit hoff iijk- heid alleen aan den voorzitter om z/n wel willende aandacht, te vragen. Die aandacht heeft hij. do Raad staat lin zesdubbelen kring om hem 'heen, de dames in de theebuffetten kunnen wel sluiten, want alles luistert naar wat Schouten zegt. Schouten hef ft het gezag bij links en bij rechts. Schouten meent wat hij zegt, zoo erkent een ieder. Zelfs de meest verwoede ©ociaaMeraocraa. en de fanatieke communist op do publieke foftmno erkent, als hij Schouten hoort: Dat ie een kerel!" FEUILLETON. Vervolgd en bevrijd. Historisch verbaal uit den Napoleontischen tijd. Maar Leo was door vermoeienis en bloedverlies afgemat, terwijl Van Stra len vocht als had hij den gan&chen dag niets uitgevoerd. De eerstgenoemde week, zich verwerend tegen de snelle uitvallen, terug enstruikelde. Van Stralen sprong op hem toe, wierp hem op den grond, en hield zijn degen gereedals hij meteen het wapen uit de hand liet vallen, zich in de bonst greep en zelf met den kreet: „O God!" neerviel. Snel was Leo overeind, dodh hij behoefde zich niet meer te verdedigen; do kapitein was door een in 't wild afgeschoten kogel getrof fen. Leo's toom over den verraderlijken aanval verdween geheel bij het zien van Van tSralens ongelukkigen toestand. Deze zag hem aan met een smeekenden blik, terwijl bij de lippen bewoog. Leo lboog zich neer en greep zijn band. „Wat wilt, ge?" „Zeg me," sprak de stervende fluiste rend, „Zeg mij naar waarheidMar- igo leeft zij nog?" Leo zweeg een wijle van verwonde ring; hij had gansch andere vragen ver wacht. „Ja, zij leeft en is gezond," zeide hij. „Waarom vraagt gij dat?" Dp gekwetste bewoog do lippen, maar geen geluid kwam er over; dodh toen Leo hem eenig water in den mond gego ten had werd zijn 6tem verstaanbaar. „Zeg haar, dat ik haar vergeving vraag voor alles", fluisterde hij, „voor alles, wat ik haar aangedaan heb. Zeg 'haar, dat. ik in dien tijd door den dui vel was bezeten dat ik zelf een duivel was door mijn hartochten en ver geef gij mij ook." „God zij u genadig; ilc vergeef u alles", zei Leo eenvoudig. „Ik zal doen wat ge mij verzoekt." „Dank." De stenende hief zich met, in spanning van alle krachten op en sloeg een wilden blik in 't rond. „Johan, Jo- han!" riep hij, en zonk achterover. Leo legde den mantel over bet lichaam en ging heen. Hij gevoelde geen neiging om verder aan de vervolging deel te ne- men. HOOFDSTUK XXI. Eenige maanden waren voorijgegaan; het was herfst. Do wind begon tegen den avond al iet,wat koeler te worden,, maar 's middags deed zich de zon nog duchtig gevoelen. In het park van Baron Van Hoornebe- ke, op den Veluwezoom bij den IJsel, wps raidden in 't opgaande hout, maar met het uitzicht op 't stroomende water, een nieuw huisje gebouwd, een ideaaltje van oen woninkje in 't bosch, met een bloem perk er voor en een moestuin er achter en dit huisje was op zekeren dag in den herfst van 't jaar achttienhonderd- vijftien geheel versierd met slingers van groen en bloemen, terwi.il een eerepoort voor bet hek was opgericht. Veie lieden wandelden voor den tuin heen cn weer, of draafden naar binnen en weer naar buiten, blijkbaar iemand wach tend. De wandelaars waren van allerlei rang cn stand; men zag er boeren in hun Zondagspakje met witgeschuurde klom pen, cn boerinnen in 't zwart met groote gesteVen witte mutsen; men zag er am bachtslieden mot hooge hoeden en blauwe rokken, en hun egades met bruine japon nen en roodgepalmde omslagdoeken, men zag er heeren in deftige zwarte kleodij en met gouden horlogekettingen, gearmd met hun wijfjes, met een pluimage van onmetelijken omvang; meost allen goede bekenden van ons. Margo de Wilde, die er wat ouder en bezadigder uitzag dan eenige jaren geleden, stond te praten met een timmerman van buitengewone lengte, den bekenden Passer, in een eerzaa.ni am bachtsman herschapen. Haar galant, een slank heer, die zich langzaam in een arrist.ocraitische koude van 32o F. be woog, hield con gesprek comme il faut met Constanco welke jonge dame over geheel andere dingen en gansch niet gemakkelijk antwoordde op de beleefde vragen en opmerkingen. Een officier in volle uniform lachte en schertste met een klock-opgeschotcn meisje met oen paar ■helde e bijr.a brutale kijk-is, die na eenigen tiji een pronkerig gekleed- heer tje tot zich riep cn. daar mee een eindje opwandelde. „Wol, wel, wat een drukte; 't is of de koning door 't dorp komt", zei een oud gezet heer met een vroolijk uiterlijk. „En dat alles voor „Voor den nieuwen rentmeester cn zijn jong vrouwtje", zei Margo, zich omkoe- rond, „haclt go wol gedacht, mijnheer, to an uw dochter het ventje oppaste en verpleegde, dat ge nog op do bruiloft zoudt dansen?" „Praat me niet van mijn dtchter, juf frouw. Dat wicht zou miju haren doeen vergrijzen, als ze nog niet grijs waren. Heeft ze mij gisteren morgen niet om vier uren uit het. hui6 gejaagd, bijna zon der eten of drinken, en dat om aan 't an dere eind van 't. land een bruiloft bij te wonen het feest op te luisteren, zei ze. „Ha", 7yGi hij, de vuist tegen zijn juist te- rugkeerende telg schuddend, „ik zou haar graag eens opluisteren!" „Natuurlijk is Papa weer bezig met kwaad van mij te spreken," zei de jonge damo met do heldere kijkers, „ge hebt zelden zulk een ondankbare vader gezien, I Margo. Ik wil 't ook niet langer verdra- gen; ik neem binnen drie maanden mijn 5 ontslag als dochter." „Verbazond, wat zal dat opruimen, mijnheer!" zei Margo lachend. „Gij uw dochter kwijt en ik van mijn dierbaren en lieklhaftigen broeder ontslagen dat. ia bijna te veel geluk op eens". Zii greep den arm van den ouden heer cn wandolda met hem weg. Onze waarde vriend Passer, vrijgezel als hij was „ieder mensch moet weten wat hij doet," had hij juist tot Evcrt ge zegd, die mot een zwartoogig Amster- damsch dienstmeisje het foost bijwoondo, „maar de koningen en vorsten trouwen alleen omdat ze na hun dood hun zoon koning willen hebben, en ik zeg maar die lui staan tot leering cn onderwijzing voor ons zoo hoog. Maar jij bent natuur lijk-vrij," zei hij. verder, „en wannce» ik ook zoo'n fortuintje tegen kwam," (met een knikje naar de Amslcrdamsche) „dan dan weet ik nog niet. wat ik deed." „Loop rond!" zei zijn kameraad lachend, „wat is een baas zonder vronw!" hij gaf hem een duw in de ribben, „oer twee jaartjes voorbij zijn, maat!"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1