Dagblad voor Leiden en Omstreken IIEM ZILVEI-ËT1LAGE, ABONNEMENTSPRIJS IN LUIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL f B S 2^0 PER WEEK 10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 2.90 3de JAARGANG. - DONDERDAG 14 DECEMBER 1922 - No. 820 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekeninq 58936 ADVERTENTIE-PRIJS DES ZATERDAGS f0.30 PER GEWONE REGEL 10.221 KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent bij vooruitbetaling. INGEZONDEN RECLAME? V Geen nieuw stelsel. Do opvatting dat van Minister de Vis ser voor de oplossing van het School- vraagstuk in A. R. lijn niets is te ver wachten, is bij de mondelinge behande ling van het ontwerp tot technische her ziening van de wet op het L. O. beves tigd. Volgens de venslagen het officieele verslag is nog niet in ons bezit, werd door den Minister opgemerkt: Verder is gezegd, dat het stekel de zer wet niet deugt. Wanneer de school- vrede slechts blijft bestaan daar staat spr. op dan ie epr. wel bereid over wijzigingen van bet stekel te pra ten, al moest er ook een nieuwe wet toornen. Maar van de voorstanders van dat nieuwe stelsel verwacht spr. dan ook een „avant projet" en dan. is hij bereid om een commissie te benoemen, welke naar de mogelijkheid van dat nieuwe stekel met handhaving van den school vrede een onderzoek zal instel len. Dat staat dus vrijwel gelijk met een afwijzing. De voorstanders van een nieuw stelsel moeten een voorloopig ontwerp indienen. Is dat gedaan, dan is de Minister be reid een commissie te benoemen om naar de mogelijkheid van dat nieuwe stekel een onderzoek in te stellen. Komt eindelijk zulk een commissie met baar airbeid gereed, dan is er eenrap port, dat misschien zorgvuldig op het departement wordt weggeborgen. De Minister staat niet a priorie afwij zend tegenover het nieuw stelsel. Maar hij bevordert het niet. Geeft geen leiding. Waaruit volgt, dat we in deze parle mentaire periode onze idealen op onder wijsgebied niet bevredigd zullen zien. V Tweedracht breekt kracht. Het is wel jammer dat onze antirevo lutionaire Kamerfractie dit niet bedacht heeft. Van onze vier sprekers die bij de alge meen© beschouwingen over het Onderwijs- wetje het woerd voerden een respecta bel getal stonden er twee lijnrecht te genover elkaar. De heer van der Molen bepleitte afschaffing van het zevende leer jaar, maar de heer Sm©enk verklaarde met instemming kennis genomen te heb ben van de verklaring van den minister dat hij er niet aan denkt de leerverplich ting voor bet zevende leerjaar in te trek ken. Do heer van der Molen zou de leerplicht willen afschaffen omdat hij de zedelijke verantwoordelijkheid der ouders wil handhaven, terwijl de heer S me enk er bij den Minister op aandrong de leer plicht zelfs voor het platteland volledig te bestendigen. Nu heeft dit verdeeld optreden zijn voordeel inzooverre dat er tiit blijkt dat de A. R. Kamerleden geen marionetten zijn die allen aan een lijntje loepen. Maar tegelijkertijd wordt hier gede monstreerd hoe tweedracht de kracht breekt. En de vraag mag worden 'gesteld of zulk een publieke demonstratie beslist noodzakelijk was. De tegenstanders hebben nu het voordeel dat ze onze mannen tegen elkaar kunnen ititspelen. Maar bet schijnt ons zeer twijfelachtig dat op deze wijze onze par tb' en den in vloed van onze 'beginselen wordt verstrekt Wij verlangen geen marionettenspel. Er is binnen het raam van onze partij plaats voor verschillende opvattingen al zien wij niet ever het hoofd, dat ons pro lgram van actie gebaseerd op het program van beginselen zich met nadruk uit spreekt tegen de uitbreiding van den wettelijken leerplicht. Maar is het daarom noodig dat door den een wordt afgebroken wat de ander opbouwt? Zou in dit geval zwijgen niet de voor keur hebben verdient. STADSNIEUWS. De vermeende oplichting van 30-000. Van zeer bevoogde zijde wordt ons de volgende verklaring van het oplichtings- geval gegeven. De aannemer van het blok huizen van „De Eensgezindheid" zou volgens con tract in maandelijksche termijnen de aan- neomsom van het bestuur van. de woning bouwvereniging ontvangen. 'Zijn vorde ringen op de woningbouwvereeniging had de aannemer J. D. bij acte van cessie overgedragen aan notaris Van der H. die verder alle geldzaken van den aannemer zou regelen. Daar weer een termijn moest worden uitbetaald, sprak do voorzitter van „De Eensgezindheid", de heer S., met den no taris en den aannemer, die steeds bij de uitbetalingen tegenwoordig was, af, wan neer de heeren-te zijnen huizo zouden ko men om af te rekenen. Op het bepaalde urn* waren de heeren tegenwoordig, 'als mede ook de heer W. van S., compagnon van den aannemer.' De heer S. deelde den notaris mede, dot van do termijn, die groot was ruim f 48-000, enkele rekeningen van schilder en loodgieter waren betaald tot een be drag van pl.m- f 6000. De notaris was hier eerst niet best over te spreken. De overige f42.000 telde de heer S. op de tafel uit. De overige heeren maakten echter wei nig ernst met de zaak en voerden oen druk gesprek over de vette keien van Lei den's straten. Toen de heer S. hen wees op de zaak waarvoor ze waren gekomen, werd na ©en vluchtige blik opgemerkt dat „de zaak in orde was". De notaris en de aannemer hadden elk een kwitantie bij zich. Een werd om misverstand te voorkomen ver scheurd. Plotseling zeide de heer D. „Dit zal ik maar alvast meenemen" en stak f 27000 in zijn zak. De notaris kon dit niet goedkeuren en merkte zooveel op ails: „Dan kunt u de rest ook wel meene men." De heer van S. zeide toon gek scherend: „Als u ze niet op wilt pakken, zal ik ze wel meenemen" en stak de ove rige f 15000 een oogenlik bij zich, doch legde ze een oogenblik later toch weer op tafel. Nadat de aannemer D. gezegd had dat de f 27-000 moesten dienen om voor loopig eenigo rekeningen to betalen en dat het geld den volgenden dag zou worden gedeponeerd bij den notaris, ging deze daarmee acco-ord en de heeren ver trokken, nadat de heer v- d. H. nog- zijn excuses voor de veroorzaakte onaange naamheden had aangebeden. Nadat blijkbaar de volgende dag de f 2-7000 niet verschenen, heeft de notaris een acte van beschuldiging Ingesteld die merkwaardig genoeg hoofdzakelijk tegen den heer S. was gericht. Nadat al de be trokkenen ten polifciebureele waren ont boden, heeft na de verheoren de notaris zijn beschuldiging in moeten trekken en werden de overigen dadelijk op vrije voe- N.V. LeidscheIJzerhandel Firma J. C. Bernard VISCHMJIRKÏ 22-26 - Ziet onze Speciale zeer geschikte FEESTGESCHENKEN. 958 voorgeschiedenis van deze zaak is, naar wij vernemen, als volgt Het werd in 1921 gegund aan den aan nemer D- Ter versterking van zijn kas middelen associeerde deze zich met eene van S., die geld verschafte, in samenwer king met een andere S-, rentmeester van de Haarlemmermeerpolder. DaaT deze laatste als rentmeester geen gelden kan uitkeeren werd notaris van der H. in den arm genomen, die dan z.g. het geld ver schafte. Deze notaris was niet bijzonder vlug in het uitkeeren van golden aan de verschillende onderaannemers, als lood gieter, schilder, etc., met het gevolg dat' 'herhaaldelijk strubbelingen in den arbeid ontstonden. Door het bestuur weril hier op gewezen en het gevolg was dat deze bedragen van den termijn werden inge houden. en door het bestuur betaald. In de ochtendeditie van „Het Nieuws van den Dag" wordt nu weer ge meld dat het bestuur van „De Eensge zindheid" aan Notaris v. d. H. een som gelds zou hebben aangeboden. Van be stuurszijde verzocht men ons dit ten sterkste te loochenen. Het bestuur gaat verder volkomen accoord met de hande lingen van haar voorzitter, den hoer Van Stol, die, we zeiden het gisteren reeds, in deze zaak vrij uit gaat. GEMEENTERAAD. De Gemeenteraad zal a.s. Maandag des nam. te 2 uur vergaderen ter behandeling van de volgende punten: 1. Benoeming van een Regentes van het Geref. Minne- of Arme oude Mannen- en Vrouwenhuis. Voorgedragen worden do dames B. Iteijst Vreeburg en Mevr. C. EerdmansDe Holl. 2. Praeadvies op het verzoek van W. de Vries, om eervol ontslag als onderwijzer in de lichamelijke oefening bij het open baar lager onderwijs. 3. Voorstel tot toekenning van eervol ontslag (met wachtgeld) aan eene onder wijzeres aan de Meisjesschool voor U. L. O. aan de Breestraat. Deze onderwijzeres kan nu worden ge mist daar het hoofd niet meer ambulant is. Zij is de oudste en zou over eenige ja ren worden gepensionneerd. 4. Staat van af- en overschrijving op do begrooting, dienst 1921, van het H. G. of Arme Wees- en Kinderhuis. 5. Rekening, dienst 1921, van het H. G. of Arme Wees- en Kinderhuis. 6. Voorstel tot verhuring van het pak huis Burgsteeg No. 6, aan H. J. J. M. Da- men, tegen 300 gld. 's jaars (tegenwoordige huurprijs is 250 gld.) 7. Voorstel tot verhuring van het per ceel Aalmarkt No. 11, (voormalige Stads apotheek) aan A. P. A. Eskens, inspecteur van politie, die eerlang zijn tegenwoordige woning moet verlaten, voor 450 gld. 's jaars. 8. Voorstel tot ingebruikgeving van de los- en'laadplaats aan de Haarlemmertrek vaart, aan de N. V. Betonfabriek „Noord- wijkerhout" te Noordwijkerhout, tegen be taling van een jaarlijksche vergoeding van 45 gld. 9. Voorstel tot ingebruikgeving van een stukje grond, grenzende aan de binnen plaats van de school in de Brandewijn- steeg, Sectie H No. 3355, aan J. A. Koh- schulte, voor 15 gld. 's jaars (reeds sedert 1912 in gebruik voor 10 gld. 's jaars.) 10. Praeadvies op het verzoek van het Comité voor de Reizende Tentoonstelling voor Volksvoorlichting, om de belasting op to oneel ver tooningen en andere vermake lijkheden te mogen terugontvangen in den vorm van subsidie of anderszins. B. en W. stellen voor afwijzend te be schikken. 11. Verordening, tot wijziging van de ver ordening van 2 Augustus 1920 (Gem.blad No. 35), laatstelijk gewijzigd bij verorde ning van 12 December 1921 (Gem.blad No. 50), betreffende het verleenen van een bij slag op de pensioenen aan Gemeente-amb tenaren en hunne weduwen en weezen toegekend, krachtens de verordening rege lende het verleenen van pensioen en wacht geld aan gemeente-ambtenaren en de ver ordening, regelende het verleenen van pen sioen aan weduwen en kinderen van Ge meente-ambtenaren, zooals deze luiden na de wijziging van 26 Maart 1914. B. en W. stellen voor den bestaanden toestand te bestendigen. 12. Verordening op do Hoogere Burger school met 5-jarigen cursus en de Hoogere Burgerschool voor Meisjes t9 Leiden. 13. Verordening, houdende regeling van de jaarwedde der leeraren een het Gym nasium, de Hoogere Burgerschool met 5- jarigen cursus en de Hoogere Burgerschool voor Meisjes te Leiden. 14. Voorstel tot verkoop van een 2-tal strooken grond, gelegen ten zuiden van de Fruinstraat en ten westen van de Cobet- straat, Sectio M. No. 3893 ged., aan J. W. Reijneveld, resp. tegen 10 gld. en 9 gld. per M2. 15. Praeadvies op de motie van Mevr. van KalKe-van F.mbden, in zake de ver schaffing van goedkoope groenten en aard appelen a,an de bevolking. 16. Voorstel van de heeren Wilbrink en Oostdam, in zake het geven van onderwijs in de nuttige handwerken onder schooltijd door de gewone onderwijzeressen. 17. Voorstel: a. tot regeling van het verhaal van pen sioensbijdragen voor eigen en voor wedu wen- en weezenpensioen van Gemeente ambtenaren; b. tot regeling van het verhaal van bij dragen voor inkoop van diensttijd op den voet van art. 137 der Pensihenwet 1922. Pensioenbijdragen, Na te hebben uiteengezet in hoeverre de positie van het gemeentepersoneel dool de inwerkingtreding van de nieuwe pen sioenwet is verbeterd, stellen B. en W. •aan den Raad voor, voer het ambtenaren- pensioen 3 pet. en voor ih.et weduwen- en weezenpensioen V> pCt. te verhalen. De meerdere kosten van de nieuwe pen sioenwet zijn geraamd op f 124.000; do •opbrengst, uit de stortingen f 80.000. Aanvankelijk waren B. on W. van oor deel. dat het verhaal tot een hoogcr be drag moest plaats hebben maar nu het mogelijk is het advies van het georg. overleg te volgen, meen en zij zich voor 1923 voorloopig tot bovenbedoelde per centages to moeten beperken. Goedkoope Groenten enz. In de Raadsvergadering van '16 Octo ber is door Mevr. v. Itallie do volgende ■motie ingediend: „De Raad, van oordeel, dat het in de gegeven omstandigheden aanbeveling ver dient, dat thans en liefst zoo spoedig mo gelijk van gemeentewege getracht wordt het de bevolking mogelijk te maken zich van goodkoope groenten en aardappelen te voorzien, noodigt B. en W. uit daartoe maatregelen te nemen. En wel, hetzij: lo. door lliet door de gemeente ter hand doen nemen van de verkoop van genoem de artikelen; 2o. of wol, het de bevolking toe te staan van de wonmocziers aan den aan leg direct te koopen; 3o. of wel, door het helpen bevorderen van het instellen van geregel Je groenten- markten, zooals die (op) vjïo plaatsen bestaan". Mofc verwijzing naar de b^grootingsdc- batten merken B. en W. op. dat zij de gemeentelijke groenten- en aardappelen- voorziening niet noodig acht. a. Vervolgens wordt er op gewezen dat Aan het Zoeklicht. Leiden, 14 December 1922 Met veel belangstelling volg ik steeds het werk van „De Middaghoogte". Meerdere lezingen, door deze Voreeni- ging georganiseerd, kunnen er inderdaad toe medewerken om nieuw licht te bren gen in de duisternis van dezen tijd. Of lezingen als van Dr. Rorssingh echter aan dit doel bevorderlijk zijn, waag ik te betwijfelen. Als hier licht verspreid is, dan is het toch zeker niet veel meer dan een flauw schemerlicht. Van de Middaghoogte, waarvan het ko mende Kerstfeest ons weer spreekt, kan ik in deze lezing althans weinig bemer ken. En ik betwijfel sterk of het op deze wijze gelukken zal de hoofden en harten te verlichten door het eene ware Licht, dat alleen in staat is de duisternis te ver drijven. OBSERVATOR. de gemeente de tuinders niet. kan nood zaken aan hunne veiling .rechtstreeks aan burgerij te verkcopen. waarbij nog komt dat er voor de gemeente gctn aanleiding bestaat, om ten doze in do richting van de uitschakeling van den tu^s herd, nnd.pl werkzaam te zijn. Tenslotte merken B. en W np. dat onze gemeente ten opzichte vin do groen- tenmarkten het hare reeds heeft gedaan door Tuimschoots gelegenhwd lot het houden van deze markten te geven. Deze markten zijn van ger'r.gi-n om vang, wat voor een groot deel oen gev-Ig is van het feit, dat van do zijde van het publiek weinig of niets wordt gedaan om dergelijke markten 1ot bloei te helpen brengen. "Van pogingen om aan de groenlen- markten nieuw leven in te blazen, ver wachten B. en W. weinig resultaat. B. en W. stellen voor aan den heei P. de Vries op diens verzoek wegens ver trok naar Leeuwarden eervol ontslag to verleenen als onderwijzer in de lichame lijke oefening bij het Openbaar L, O. Voorgesteld wordt het perceel Aal markt 11, waarin de voormalige stads apotheek was gevestigd te verhum aan den inspecteur van politie A. P. Es kens, voor f 450.— per jaar.' B. en W. stollen aan den Rar l voor aan Mej. S. H. Boer w©gen6 opheffing, van hare betrekking eervol ontslag te verleenen als onderwijzeres aan de meis jesschool voor II. L. O. Ter benoeming van een lid van het College van Regenten van het Geref. Minne- of Arme Oude Mannen- en Vrou wenhuis is bij- den Raad de volgende aanbeveling ingekomen Mevr. B. R'ijst- Vreeburg en Mevr. Eeidmans-de Hoti. B. en W. advisceren den Raad aan het verzoek van hot Comité voor dc Rei zende Tentoonstelling voor Volks-Voor- lichting om de verschuldigde belasting volgens de. Verordening op de heffing cener belasting op tooneelvcrlooningen etc. in den vorm van subsidie of anders zins terug te mogen ontvangen, niet te v o 1 do n. De afdeeling Leidbn van den Neder-* landischen Grafischen Bond hc-eft met groote meerderheid het aangeboden col lectief arbeidscontract verworpen. De afdeeling gaf echter haar afgevaar digden naar do algcmcene vergadering vrij mandaat. Wij vestigen do aandacht onzer le zers op de in -dit nummer voorkomende advertentie van do Leidscho C h r. Besturenbond, die voor de leden der aangesloten organisaties, tot don halven prijs 25 cent de gelegenheid open stelt oen.bezoek te brengen aan de Rei- FEUILLEÏGN. Vervolgd en bevrijd. Historisch verhaal uit den Napoleontischen 'tijd. 67) De Passer sloeg Taco met de loshan gende natte mouw van zijn kapot jas in 't gezicht. „Schavuit," zei hij, „durf je zoo je korporaal aan te spreken? Overmor- gen ga je 't cachot in, als we 't heieven." „Zeg dat wel!" gromde een stem, en hierover peinzend wikkelden allen rich in hun mantels en beproefden een weinig te elaipen, terwijl nu zwaarder, dan zachter, maar immer door de regen op den grond droppelde en 't vuur deed sissen. Jan Cuilenburg kon echter niet slapen. Hij trok zijn mantel over 't hoofd, en bleef in. 't vuur staren, diep in rijn herinnerin gen verzonken. Weer doorleefde hij zijn geschiedenis van vier jaren geleden; de terechtstelling zijns broeders, de vlucht en hot zwerven in de Wijker duinen, zijn1 ont snapping uit de handen der soldaten, die hem zochten; hij voelde weer de snerpen de pijn der kogel wonde, hij genoot n'og eens rijn verblijf op Riemwijk en hoorde Constance de doodstijding van Joh an overbrengen. Dan volgde de inhechtenis-, neming bij den barbier, en eindelijk den vreeselijlcen tijd in de gevangenis, voor de voroordoelmg doorgebracht. Hoe goed wist hij nog de levendige blijdschap van hein en Leo toen heb verzachte vonnis hun werd aangekondigd! Dan anderhalfjaar van eenzaamheid en duisternis, van zwaar werk en slecht voedsel, en toen de blij- maar: gij zijt vrij, vrij als een vogel in de lucht, als de viöch in 't water! Dab had hij niet kunnen denken; had hij geen tien jaren vestingstraf? Hoe was dat mo gelijk? Mogelijk! Ja, hoe was het onge looflijke niet mogelijk: Napoleon versla gen, verjaagd, bijna gevangen genomen; Holland weer een vrij land, waar de Prins van Oranje spoedig terug zou koe ren. Hij moest het wel gelooven, als de ijze ren deuren opengingen en hij eindelijk buiten in de koele, heldere najaarslucht stond, nauwelijks wetend of hij droomde. Hij had omgekeken en' den cipier achter zich zien staan, en daarop door een rede- looze vrees bevangen dat alles slechts een grap was en-(hij terstond weer opgesloten zou worden was hij voortgehold, zon der nog eens om te zien, voortgehold tot hij zich buiten de stad bevond. Daar, in het vochtige gras, knielde hij neer en dankt© God voor rijn vrijheid! Welle oen vreugde, toen hij Leo ont moette en met dezen naar huis ging! SVelto ©en telkens hernieuwde blijdschap. bij het betreden van de oude dierbare plekjes, bij het weerzien van vrienden on bloedverwanten, .en bovenal, bij de om helzing van hun moeder en hun vader, van wien rij zoo lang gescheiden geweest waren! Nog welden Jan do tranen in de oogen op en maakten de flikkerende wachtvuren tot een zonderlinge illumina- tie, terwijl hij die beelden terugriep. Maar ook dit schoof als een panorama voorbij en werd verdrongen door -het vol gende beeld: rijn kennismaking met de familie Peters en vooral met Nellie, en het bijeenvoegen van stukken geschiedenis, welke als een legkaart in elkander gepast werden. En deze voorstelling verjoeg de tranen en bracht een lachenden trek om de lippen als Daar liep langs de velschillende wacht vuren een .geroep, dat naderkwam cn dui delijker werd, totdat het Jan's ooreh be reikte in den verst aanharen vorm: „Ser geant Cuilenburg!" „Present!" riep hij met forsche stem te rug, en dit antwoord ging langs dezelfde keten naar de plaats vanwaar do vraag was gekomen. Jan bleef nieuwsgierig wachten naar dengene die 'heru zocht welke dan ook, na verloop van oenigen tijd, door een menigte van terechtwijzin gen langzaam voortwoTstelemd, eindelijk verschoon, 't Was een officier, geheel in zijn mantel gehuld, die na do laatste in lichting eindeliik haastig op hem toetrad. „Jan, hoe maak-je 't?" riep de vreem de en greep zijn hand. ,,'t Valt lidhter een naald in een hooiberg te vinden, dan je bloed-eigen broer op zulk een nacht in 't leger." „Loo, ben-jij 't?" riep Jan terwijl hij de aangeboden hand duchtig kneep. „Hoe etaat het leven? We hebben mekaar in geen vier dagen gezien, geloof dk." „Ik ben nog best in orde," zeide de offi cier, on nam zijn brooder enderzoekend van 't hoofd tot de voeten op, zoo nauw-* keurig als 't zwakke schijnsel van 't vuur gedoogde. „Hoe is 't, jo bent toch nog kompleet, hoop ik?" Jan lachte. „Op een schamp langs den slaap na, ja hoor! Gezond en arm." „Dan iö 't niets." Leo ging naast Jan bij 't vuur zitten en zei: „Ik heb oen for tuintje gehad dat in deze week niet alle daags is; een brief van Constance." „Kijk, dat is wat waard. Hoo gaat het Constance?" „Uitstekend, c<n de andoren ook. Ik zou je den brief wel voorlezen, maar er is zoo weinig licht hier dat het niet gaan zal. Maar ik lean jo ook even goed vertellen wat er in staat. Natuurlijk maakt het schepseltje zich erg bezorgd over onze ge zondheid, en zo valt vinnig uit tegen do Franechen, die ons zoo> ring geplaagd hebben en ons nu nog piot men rust kun nen laten. Margo komt- haar nogal dik wijls bezoeken"; dat troost haar een beet je. Van Nellie heeft ze bericht gehad dat op do Veluwe alles wèl gaat, en dat is, als ie 't gelooven wilt, voornamelijk de reden waarom ik jou overal heb e©zocht, want Stans beval mij seherpclijk dat aan jou te vertellen." ,,'Zoo", zed Jan droogjes. „Niels ver der?" „Margo is geëngageerd met een koop man uit Haarlem, die een jaar of acht ouder is dan zij- Stans schrijft, dab het oen candidaat was door haar oudere aanbevo len". Beiden zwegen een oogenblik, cn boidea dachten misschien aan oen candidaat die niet door Margo's ouders aanbevolen was en toch, zoo hij was blijven loven, den prijs behaald zou hebben. „Schrijft Constance nog iels over hoax, voogd?" vroeg Jan. „Wel iets. Hij valt niet meer tegen haar uit als hij haar op briovensdhrijven aan mij betrapt; mijn promotie schijnt er, wol goed aan gedaan te hebben. Nu, al» ik terugkom dan (Wordt vervoi^/,'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1