Dagblad voor Leiden en Omstreken GEREEDSCHAPS- BINNENLAND. 3de JAARGANG. - DONDERDAG 7 DECEMBER 1922 - No. 814 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ABONNEMENTSPRIJS IK LEIDEN EN BUITEN LEIDEN 1 WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 PER WEEK 1049 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 Dit nummer bestaat uit twee bladen V De Vrijheidsbond. De beer Speenhof heeft indertijd: den Vrijheidsbond beaongen als „een natures lijk verschijnsel". Nu een „verschijnsel" is het wel, maar de „naturelijkheid" komt niet altijd even duidelijk aan het licht. Wij denken hierbij aan den Leidsohen Raad. De eene helft van de Vrijhei•Mjondsohe fractie do heer Eerdmans, richt i e scherpe aanvallen op het college van B. en W. waarin hijmet het minste vertrouwen bleek te stellen. Eet heudt zich niet aan de wet, bet werkt de bezuiniging tegen, het geeft den Raad onvoldoende en 'onbetrouwbare in lichtingen en het is voor zijn taak niet berekend. Aldus de heer Eerdmans. Maar toen, aan het einde van de debat» ten, kwam de andere helft van den Vrij heidsbond in actie. De heer van Hamel vroeg het woord. Om zijn partijgenoot een handje te helpen? Neen, om na de scherpe en ongemoti-^, veerde aanvallen waaraan het college van B. en W. had blootgestaan, aan den burgemeester en de wethouders een woord van hulde te brengen en zijn v e r- trouwen in dj fc ooilege 'uit te spreken. Zoo weid in den Lèidschen Raad, de Vrijheidsbond door den Vrijheidsbond af gemaakt. Op de Raadstribune. De algomeena beschouwingen bij de be handeling van de begrooting hebben Woensdagavond een ontijdig einde ge vonden. De debatten hadden n.l. zulk een om vang gekregen, dat het scheen dat ze ook vandaag zouden moeten worden voortge zet, Maar de begrooting moet toch ook bes handeld worden. 't Was daarom dat de wethouder® van het woord afzagen en er genoegen mee namen dat de voorzitter met een heel kort speeohje namens het geheele college ant woordde. Een ietwat onbevredigend slot, daar verschillende wethouders nog wel wat op hun hart hadden en nu niet in de gelegen heid waren de op hen gerichte aanvallen af te slaan. Zij verdienen dan ook den dank van den Raad, die naar het einde begon te verlangen en van de gemeentenaren, die tenslotte dit kostbare steekspel zullen hebben te betalen. En nu het resultaat van de debatten? Och van een steekspel vei'wacht men geen bepaald resultaat. Men bewondert het of keurt het af. De revolutionaire partijen die op do bewondering en de toejuiching van het publiek hadden gerekend hebben weinig reden om met voldoening op het twee- daagsche debat terug te zien. Het publiek toonde zoo weinig belang stelling dat de tribune telkens maar ma tig bezet was. En dat was goed beschouwd nog een lichtpunt voor de Soc. Democraten. Hunne aanvallen waren mat en wer^ den vaak handig en krachtig gepareerd. Het gelukte hen niet voor hun voorstel tot instelling van een gemeentelijk levens- middeienbedrijf ook maar eenige geest drift xe wekken. En wat het woningvraagstuk betreft, do heer Dubbeldeman die B. en W. zoo heftig aanviel eindigde met zijne motie in te trekken omdat er voor een uitspraak van den Raad niet de minste reden be stond. FEUILLE F0N. Vervolgd en bevrijd. Historisch verhaal uitden Napoleontischen lijd. 62) „Ik zal eens zien of er wat aan to vera anderen is," zei Margo overluid tegen Na poleon, en etak daarbij dreigend haar vinger op. „Als ge zoo vriendelijk wilt zijn," zei Jan, „en wanneer 't u, belieft, wilt ge dan mijn groeten overbrengen aan juffer Marie, zoo ge haar eens bezoekt?" „Zeker wil ik," zei Margo en reikte hem de hand, die hij eerbiedig en voor zichtig drukte, alsof ze van porselein was. Even daarna opende do cipier de deur en riep ongeduldig in de gang: „asje blieft 1" Do echo sloot in do verschillende spe lonken ontelbare deuren open en' riep overal spottend „Asjeblieft! asjeblieft!" alsof hij zich vermaakte met een boosaar dig spelletje ten koste der gevangenen. .Zij traden langzaam tot de plek waar rij moesten scheiden, gevolgd door een gansch leger van voetstappen, die op alle ruime plaatsen vergaderdon om hen uifa grieide te doea. Kwamen zü fan dwans- Wij kunnen thans iriet in den breedo op de debatten ingaan. Speciale vermelding verdient eohter dat do heer Eerdmans die van plan was den heetr Pera uit den zadel te lichten weer eens optrad! in de rol van redder van -de droevige figuur. De uitbeelding, dat moeit gezegd,, was natuurgetrouw. Want droe vig was heft. De heer v. d. Lip wees er op dat de wethouders gewoonlijk in het debat wor den gebracht 'om hen een gard te offree- ren. Het komt ons echter voor dat ditmaal anderén met een gard naar huis gingen. STADSNIEUWS. Christelijke Fröbelschool. In zaal 10 van het „Nut" was gister avond een vergadering belegd voor voor standers van Christelijk Bewaarschool-on derwijs om te komen tot oprichting van een Christelijke Bewaarschoolvereeniging. De opkomst was niet bijster groot. Nadat met gebed was geopend - werd door den voorzitter van het voorloopig co mité, den heer T. S. Goslinga een uiteen zetting gegeven van het doel waartoe deze vergadering was belegd. Spr. schetste uit voerig het gebrek aan Christelijke bewaar scholen hier ter stede waar men nood gedwongen zijn kinderen soms naar een Roomsche bewaarschool moet zenden. Spe ciaal goldt dit voor de omgeving van de Heerensingel. Nadat al een enkele poging om hierin te voorzien was mislukt kwam men nu weer bijeen daar zich bijzondere omstandigheden voordeden die het voorne men begunstigen. Spr. zegt dan dat door het leeg komen van de Singelschool der Geref. Schoolver. er een prachtgelegenheid wordt geboden om event, aan 'n gebouw te komen. Dit gebouw is voor het doel waar de bewaarschool het voor zou moeten ge bruiken uiterst geschikt. Er is gelegenheid voor 2 leer- cn 1 speellok. Per lokaal zouden 80 kinderen kunnen worden ge plaatst. Bovendien is er dan nog flinke ruimte voor een speelplaats, daar de totaal grondoppervlakte pl.m. 520 M2. is. Spr. raadt aan met het bestuur van de Gereformeerde Sckoolvereeniging in onder handeling te treden waarbij een wachttijd van 2 maanden zou kunnen worden ge vraagd. De Voorzitter geeft dan aan de aanwezigen gelegenheid om vragen te stel len. Enkele personen vragen of de ruimte werkelijk wel zoo groot is en of de Singel- school zoo maar voor bewaarschool ge schikt is. Ook wordt gevraagd of men niet eerder dan na 2 maanden gereed kan zijn. De Voorzitter kan na inlichtingen bij den heer Meijer te hebben ingewonnen, zeggen, dat er op het oogenblik 75 groote kinderen een plaats vinden in het Singel schoolgebouw. Er zal natuurlijk wel een en ander moeten worden veranderd voor men een bewaarschool heeft, maar dat is van later orde. Eerder dan na 2 maanden zal men wel niet gereed komen, daar de vereeniging nog geen rechtspersoonlijk heid bezit en de kwestie van de Gemeen telijke subsidie terdege onder de oogen moet worden gezien. Op een vraag van den heer Snel wanneer de school leegkomt en wat de waarde is van het gebouw ant woordt de Voorzitter dat het gebouw waarschijnlijk half Januari vrijkomt. De waarde getaxeerd naar de maatstaf van 1 Juli 1914 heeft een deskundige com missie geschat op f 17000. Het gebouw is uiterst solide. Sommige leden vinden dit „knap duur". De heer van Loo vindt dat de Geref omxeerde School vereen, de be waarschool had moeten exploiteeren. Daar dit een bestaande instelling is, die ook fi- nantieel sterker staat had men meer kans op slagen gehad indien een sub-commissie voor de bewaarscholen was gevormd. De voorzitter zegt dat hij in de zelfde rich- gang voorbij onmiddellijk verzamelden zich al de onzichtbare bewoners en draaf den naar de opening, om hen te zien pas« (seere-n, en als ze verder gingen, weer langzaam naar hun plaats te stappen. HOOFDSTUK XIX. „He zal eens zien of er iets aan te ver anderen is," had Margo tegen Napoleon gezegd, en majoor Henri de Landelle, kommandant der fraaie stad Haarlem, ondervond dat zij geen gras over haar voornemens liet groeien, toen hij dien zelfden avond een aanval van zijn nicht en haar vriendin had te doorstaan. „Maar lieve help!" riep hij wanhopig, terwijl hij, om tegen de lichte artillerie van twee paar verontwaardigde oogen gedekt te zijn, zijn pet opzette en diep over de neus trok, „moet ik daarom ge plaagd worden? Dat. zijn dienstzaken, lieve meisjes, -en geen dingen die gij ver staan kimt. Waarom praat 'gij niet over uw handwerken? Drink een kopje koffie, en laat die zaken, waar ze zijn." Maar de vijand liet zich zoo licht niet uit zijn stelling lokken. „Of het dienstzaken zijn, mijnheert doet er niets toe," zei Margo onwrikbaar, „gij kunt belatten dat die onschuldige inemsdhen ja, onschuldig! in zulke ellendige hoMsenj opga3lotoö, gorden,; dat N.V. Leidsche Ijzerhandel 7„ Firma J. C. Bernard VISCHMSRKT 22-26 - KOORHBRUGSTEEG kisten en kaarten Zie de Efaüage ting had wilen werken maar het bestuur van de sehoolvereeniging was er om ver schillende reden tegen. De heer v. d. Steen spreekt ook namens Ds. Beekenkamp en den heer C. Ho ogen- doorn zijn waardeering uit voor het stre ven. Vooral daar het schoolgebouw waar schijnlijk in den wijk der Herv. Kerk zal komen staan. Spr. betreurt dat geen ver tegenwoordiger van die wijk in het comité zitting heeft. Men weet echter welk stand punt de Gereformeerden in de Ned. Herv. Kerk innemen. Uitvoerig betoogt spr. de noodzakelijkheid van een Chr. bewaar school. Spr. geeft enkele leden op. De voorzitter zet nogmaals in 't kort de noodzakelijkheid uiteen vooral met het oog op de zelfs voor ouden gevaarlijke ha- venbrug. Langdurig spreekt men over de kwestie der subsidie waarbij door den heer v. Weeren een balans wordt overgelegd, van de Bewaarseli. O. Bijn. Na ampele be raadslaging wordt overgegaan tot oprich ting van een Christelijke Bewaarschoolver eeniging op Gereformeerden grondslag. Al le aanwezigen treden toe als lid. Ds. Bouw man is tegen de naam Bewaarschool, waar een element van school en van bewaren, opbergen in schuilt. Fröbelschool acht hij in elk geval beter. Verder acht spr. het mogelijk dat indien de vereeniging een maal geïnstitueerd is de Kerkeraad der Geref. Kerk zal besluiten tot het overdra gen van de BewaarschC O. Rijn aan de ver. Spr. acht 't 2-maandig zwaard van Damo cles ongewenscht. Hij vindt~het niet noo- dig ook mits men werkt in overleg met de Sehoolvereeniging. De taxatie van f 17000 zegt spr. raakt kant nog wal. Men moet rekenen met de verkoopwaarde. Die is misschien nog niet de helft. Spr. wekt op om zooveel- mogelijk heden naar de verga dering van de Geref. Schoolvereniging te gaan om daar in broederlijke samenwer king de zaak te regelen. Veel wordt er nog gesproken over de naam (what's in a na me?) waarbij gehoord worden: Voorberei dend Lager Onderwijs, Kleuterschool, Frö belschool en Bewaarschool. Sommigen stel den voor eerst een bestuur te kiezen, -an deren wilden het comité uitbreiden. Ten slotte werd besloten dat het voorloopig comité voorloopig de zaken zou regelen, concept-statuten zou ontwerpen en diligent verklaard worden. Daarna zal een bestuur worden gekozen en verdex-e stappen wor den gedaan. De vergadering die nogal praatrijk was ging na dankzegging door Ds. Bouwman uiteen. Het eerste begin is er. Men geve zich nu ten spoedigste op als lid bij het bestuur bestaande uit de heeren T. S. Goslinga, Ds. W. Bouwman, H. M. v. d. Bos en H. M. Verschoor. Met ingang van 18 Dec-ember a.s. is aan den dirigeerend officier van gezond heid 2e klasse K. Kooijman, eervol ont slag verleend uit den militairen dienst ■onder toekenning van peneioen en be* no'omd tot reserve-dir. officier van ge» z oudheid 2de klasse. is het werk van een tiran en niet van een dapper en christelijk soldaat, zooals gij zijt majoor!" De troepen van den majoor wankelden. Hij trachtte vruchteloos de orde te hen stellen. „Dienstzaken!" mompelde hij. „Maar oom!" zei Constance met smee* kendo stem. „Ook gij, Brutns!" „Maar oom, Leo „Wie zeg je?" stoof de majoor op. ..Zeze zeiden mij, dat het tegen den dienst was, oom, dat zij in de burger- gevangenis bewaard werden, terwijl zij militairen zijn". „Waar die kleuters al niet over pre* ten", bromde de gekwelde soldaat, en smeet zijn pet ,dio een lastig en nutteloos verdedigingsmiddel bleek te zijn, op een stoel. „Be weet niet oom, waarom gij er aar digheid in vindt die mcnechen zoo erg te plagen," vervolgde Constance, ,,'t Is al erg genoeg dat zij opgepakt worden alsof heb ik weet niet welke boosdoeners zijn." „Dienstzaken!" mompelde de majoor en wandelde mot groote stappen door de kamer. Eindelijk zei hij: „Het doet er weinig toe, meisjelicf, waar zij die enkele dagen doorbrengen: do volgende week worden zij gevonnisd en dan dadelijk ge- fa «f."...;u Lw*- - Wijziging Lager-Onderwijswet. De heer Kersten heeft een amendement ingediend, strekkende om in den aanhef van art. XXVIII in te voegen: In het eerste lid van art. 83 der Lager- onderwijswet 1920 vervallen de woorden: „het verzekeren van het gebouw daaron der begrepen" en de komma's vo-or en ma deze woorden. Werk verschaffing en stennverleening. De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft een circulaire tot de gemeentebestu ren gericht, waarin mededeeling wordt ge- daan van eenige wijzigingen, welke met ingang van 1 Januari a.s. in de thans geldende voorschriften omtrent de steun- verleening aan werkloozen worden ge bracht. Aan deze circulaire is het volgen de ontleend: Artikel 6 der geldende steunregeling wordt ingetrokken en vo-or elke gemeente afzonderlijk wordt een' tarief van stenn verleening vastgesteld, nadat het ge4 meentebestuur is gehoord. Uiteraard zal daarbij met plaatselijke emstandiri -" 'm rekening behooren te worden gehou De steun aan gehuwden en kosf.vM mag nimmer moor bodragen dan 65 pet. en aan kostgangers niet meer dan 60 pet. van het loon, dat zij bij 48-urige arbeids week in het bedrijf, waartoe zij behoo ren, zouden kunnen' verdienen. Voor re glementair nog niet rechthebbenden, dub- bel-nitgehrokkenen en ongeorganiseerden zijn deze percentages respectievelijk 60 on 55. Werd tot dusverre in de kosten van steunregeling, althans voor zooveel de groep uitgetrokkenen betreft, een rijksbij drage verleend van ten min&to 50 pet., van 1 Januari a-s. af zal deze algemeens norm niet kunnen worden verleend indien en voor,zoover de ifnantieele toestand der gemeente daartoe aanleiding geoft Bo vendien zal alleen dan subsidie in de kos ten van eteunverleening kunnen worden verleend, indien niet of niet voldoende werk kan worden verschaft. Aanvragen om subsidie in de kosten van werkverschaffing zullen alle op zich zelvon worden beoordeeld, waarbij nauw-' lettend zullen worden nagegaan èn de aard der werkloosheid cn de aard der uit te voeren werken èn de loont ar ieven, die maar de meening van het gemeentebestuur zullen moeten worden toegepast., èn de fi- naneieole toestand der gemeente. Dienstpaarden. Eene beschikking van den Minister van Oorlog houdt het volgende in: Ten einde ook in dit opzicht de zoo iLoodige zuinigheid te betrachten, wordt, ook dn afwachting van eene desbetreffen de wijziging van de vredesorganisatie be paald, dat van 31 December 1922 af de indeelings-districtflcommandanten en de officieren, werkzaam bij den vrijwilligen landstorm, inbegrepen de inspecteur, niet langer gerechtigd zijn tot het houden van een dienstpaard. Van deze bepalingen worden uitgezonderd do offieiqjen, beboo- rende tot don generalen staf of tot het wapen der cavallerie. Officieren die ten gevolge van het .vorenstaande thans een dienstpaard moeion afschaffen kunnen wanneer zij wederom worden belast met een functie waarin zij gerechtigd zijn tot het houden van een dienstpaard een rijkspaard in bruikleen ontvangen. Staten van Zuid-Holland. Onder voorzitterschap van Baron Sweerts de Landas Wyboreh kwamen Dinsdag te 11 uur de Prov. Staten van Zuid-Holland in najaarszitting bijeen in de vergaderzaal van de Eerste Kamer. Nadat de afdeelingen waren samenga steld, word overgegaan tot de behande ling der agenda. Een aantal miss ivies van Ged. Staten werden voor kennisgeving aangenomen, Een dubbele gil stuitte hem. „O oom, dat is schandelijk!" riep Constance, in tranen uitbarstend, en Margo zeide, op dringenden toon, terwijl zij opstond: „Gij zijt toch niet in ernst voornemens, ma joor, om dat goddelooze plan door te drijven? Ik dacht dat gegenoeg zoudt hebben aan dien éénen keer!" De majoor begon langzamerhand tot do overtuiging te lcomen dat hij de bloed- dorstigste geweldenaar was, die ooit over Haarlem bevel had gevoerd. „Ik moet neo'dig uit," zeide hij haas* tig. „Dienstzaken!" „Mijnheer," antwoordde Margo, en be lette hem een eervolleh aftocht to zoeken, „wij laten u niet gaan voor ge ons be loofd hebt dat ge al uw best zult doen •om die anno menschen te redden. Denk eens in wat het voor hun ouders is," ver volgde zij zachter, „die oude man, die eok gevangen is gozot, heeft zijn eenige doch ter thuisgeiaten. Mijnheer, mijnheer, wees toch medelijdend!" De majoor gaf zich over. „Ik zal doen wat ik kan, hoor," zuchtte hij. „Stans, zit daar niet zoo te huilen, kind, want warempel!" riop hij met een plotselinge uitbarsting van woede, „ik baal een vloermat om je oogen uit te vegen. Laat me nu uit, want ik heb dienstzaken. Dag samen De majoor cibcioJ. «2e .deur uit en ADVERTENTIE-PRIJS DES ZATERDAGS s 10.30 PER GEWONE REGEL s f 0.221 KLEINE ADVERTENTIES ran lioogstena 30 woordeD 50 cent; Zaterdags 75 cent bij vooruitbetaling. INGEZONDEN RFPf,4MV° "TEF terwijl verschillende voorstellen naar de afdeelingen werden verzonden en weer andere voorstellen commissriaal werden gemaakt. Ook werd nog besloten, eenige voor stellen nader aan de orde te stellen. Op voorstel van den voorzitter werd daarna besloten, dat de eerste bijeen komst der afdeelingen plaats zou hebben gistermiddag om 2 uur, in welke vergade ringen zouden worden benoemd de voor* zitfcars, onder-voorzitters en rappor' eurs. De volgende vergadering der Staten werd na eenige discussie bepaald op Dine-» dag 19 December des voormiddags te 10 J4 uur. Verkiezing Prov. Staten. Zaterdagmiddag 2 Dec. 1.1. werd do vergadering der Chr. Hist. Kamer- en Statenkringbesturen uit Zuid-Holland ge houden, waar de volgende besluiten wer den genomen: lo. dat iedere Staienkring met een eigen candidatenlijst zal uitkomen, zoo dat in do Provincie Zuid-Holland 7 lii©» ten zullen worden ingediend; 2o. dat deze 7 lijsten onderling zullen worden verbonden. Na een korte bespreking van de voor» loopige groslijst, waarvoor de namen door de kiesverenigingen werden inge zonden ,werd vastgesteld dat wanneer do definitieve groslijst aan de kiesvereni gingen zal worden toegezonden, daarbij niet zal worden geveegd een relaas van de opmerkingen door deze vergade ring omtrent de voorioopige Candida*en gemaakt, zooals dat wel werd gedaan bij de groslijst der 1.1. Tweede Kamerverkie zing. De stand van zaken is nu, dat voor 10 December de secretarissen der kies ver» c ontgingen in Zu:d-Holl.arid. de definitie» ve groslijst zullen ontvangen. Ter be spreking daarvan moeten de kiesvereni gingen voor 1 Januari vergaderen en op die vergadering ook hunne afgevaardig den aanwijzen voor de vergadering van de Staten kringverccniging, die tusschen 1 en 21 Januari plaats heeft en waarvoor de kiesverenigingen een uitnoodiging ontvangen van den secreta ris van hun Stat.onkriogbestuur. Op de laats)e vergadering wordt de ca n d i d a f e n 1 ij s t vastgesteld. Bezuiniging. De loodsafhaaldienst van het Loodswe zen te IJmuiden wordt op 1 Januari on ge» heven, meldt het „N. v. d. D." Het afha-» len van d. loodsen zal voortaan geschiet den door het Bureau Wijfmuller. Naar wij vernemen, moet dit een besparing ge* ven van f 50.000 per jaar. Weer veemarkt. De Minister, van Landbouw heeft goed gevonden dat ingetrokken zijn beschikkin gen, waarbij werden geschorst dc rund- veemarkten in Zeeland, voor zoover Schou wen en Duiveland en Walcheren betreft cn werd verboden het houden van keuringen, tentoonstellingen, verkoopingen en der gelijke wijzen van bijeonbrenging van vee. Ook in de Haarlemmermeer is er weer veemarkt. Noodwoningen. De Minister van Arbeid heeft bepaald, dat voor 1923 op de jaarrekening der ex ploitatie van een groep noodwoningen voor uitgaven niet meer mag worden gebracht dan 50 ten honderd van de huuropbrengst Optreden tegen Chineezen in Ned.-lndië. De politie te Medan hield een razzia on der de Chineesche werkloozen cn nam SC er van gevangen. De politie te Semarang deed een huiszoeking in twee Chineescho vereenigingslokalen en nam schrifturen ia beslag. De Bataviasche politie deed even eens huiszoekingen. Het Batav»aasch Nieuwsblad ziet in het optreden van het bestuur een zorgvuldig voorbereide actie tegen een bolsjewistische propaganda. de weg, klaarblijkelijk bevreesd dat. hij tot oog meer comêsries gtdwong-n zoi worden, wanneor hij een oogenblik langer dn de kamer bleef. De majoor dead zijn gelofte ridderlijk gestand. Aan de militairen, inspecteurs, koddebeiers, veldwachters en mienschon- jagers van allerlei aard, rang en talent, werd op zekere geheimzinnige wijze dub delijk, dat do overheid der goede staft Haarlem geen behagen meer schopte in 't vangen van deserteurs, noch in het -op zoeken dergenien, dia ze haddon gxlher» bergd. Dientengevolge verslapte de ijver dier brave lieden met verbazende 6neb hoid. Kees Volders, die door tal van liet den tot vriend was verkoren, welke hem met ongehoorde gastvrijheid ep alle uren van den dag wilden trakteeren bleef •eensklaps zonder oen enkelen kameraad staan, een gemis dat geenezins zijn haar deed vergrijzen. De majoor was niet. in staat den ouden barbier zijn vrijheid terug ie geven; maar hij deed hom en de beide Cuilen- burge betere verblijfplaateen geven en stond ze alles toe wat hij vermocht. Heb verhoor werd ouder allerlei voorwendsels verschoven van week tot week. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1