Dagblad voor Leiden en Omstreken
3de JAARGANG, - VRIJDAG 1 DECEMBER 1922 - No. 809
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936
ABONNEMENTSPR JS
IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN
WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN
PER KWARTAAL v 12.50
TER WEEK 10.19
FRANCO PER POST PER KWARTAAL 2.90
Dit nummer bestaat uit twee bladen
STADSNIEUWS.
Kerkelijk besef en geestelijk leven.
Denemarken heeft, aldus begon Dr. Haifc-
jeraa zijn derde voordracht gisteravond,
ook een Fredêrik van Eeden gekend, die
tot de Moederkerk is teruggekeerd; 't is
Jorgenson, voor zijn overgang bijna nog
tegengehouden door Anton Bast, metho
distisch predikant in Denemarken, die
eens zeide: „Men moet de Kerk gelooven,
haar gehoorzamen, omdat zij de waarheid
heeft." Spr. wil hem beschouwen als den
vertegenwoordiger van het systeem, waar
in kerkelijk besef »lle geestelijk leven ab
sorbeert. Bast daarentegen vertegenwoor
digt het andere uiterste, dat zegt, dat de
doorbreking van het geestelijk leven niet®
te maken heeft met kerkbesef.
Noch de eerste, noch do laatste kan
voor óns de ware verhouding van kerke
lijk besef en geestelijk leven juist bepa
len. Het Gereformeerd Protestantisme
grijpt in dezen de waarheid in de eenzij
digheden en heft die synthetisch op tot
geloofsovertuiging. Vooraf echter wil dr.
H. de beide uitersten belichten.
In de Roomsche kerkbeschouwing is de
kerk een mystieke grootheid, een genade
bron, de voortzetting van Christus. Von
Lueville zegt in zijn „Terugkeer tot de
H. Kerk" (pag. 82): De kerk treedt ten
volle in de plaats van Christus; zij is een
levend persoon; uitwendig blijft de kerk
zich altijd gelijk. De kerk is de in de
menschheid werkzame Christus. In meer
academischen vorm spreekt Möhler in zijn
„Symbolik" van de kerk op aarde als van
de door Christus gestichte, zichtbare ge
meenschap aller geloovigen. Deze zicht
bare kerk is de onder de menschen in men-
schelijken vorm zich eeuwig verjongende
Zoon van God.
De gedachte, dat elke geloovige deel uit
maakt van die kerk, komt hier niet tot
haar recht; zij staan als geloovig subject
er tegenover. Men late zich niet mislei
den door het N. Testam. woord „kerk", dat
zoo ruim moet worden opgevat, dat de
triumfeerende en de in het vagevuur lij
dende kerk er onder begrepen zijn!
Van Noord, in „De Ecclesia Christi"
handelt over de gemeente van Christus,
die staat onder herders met van apostelen-
stammend gezag, en onder primaat der-
zelven. levend. Allen nadruk valt hier dus
op de hiëzarcliie. Het drievoudig ambt van
Christus wordt uitgeoefend door de gees
telijkheid, zonder dat men veel plaats over
laat voor den „Geest van den Pinkster
dag."
Spreker staat vervolgens stil bij de 7
wezenskenmerken van de Roomsche kerk.
Deze zijn, in de eerste plaats: zicht
baarheid, want do kerk moet de on
zichtbaarheid van Christus vergoeden; de
verlossing moet tastbaar zijn. Het ware
geloof wordt hier verkracht. Ten tweede:
onuitroeibaarheid. Stel, dat de
kerk ten gronde ging, dan was er geen za
ligheid meer! Hieruit vloeit voort de on-
feilbaa rheid, waar de zekerheid van
de leer tan afhangt. De Roomschen moe
ten het met de kerk wagen, evenals de
Protestanten het wagen met Christus. De
Paus ex cathedra ^prekend, is het onfeil
bare Hoofd der kerk. Dan volgen een
heid, heiligheid, algeme e n he id
(Katholiciteit) en ten slotte de apostoli-
c i t e i t, die dan meer geldt voor de gees
telijkheid, als voor het apostolisch karak
ter van het Evangelie.
Zulk een kerkebesef nu absorbeert alle
geestelijk leven; trekt het scheef en doet
het ontaarden. Als de beide begrippen sa
menvallen, is geloofsleer niets anders dan
leer der kerk. 'fc Geloof wordt van haar
wezen beroofd, en mist alle persoonlijke
spanning; het „zien" wordt niet iiitgeslo-
ten, en het woord van Jezus tot Thomas
vergeten.
^)o Roomsche kerk bewijst bijna, dat
ze de ware kerk is! Ze bezit toch klaar
blijkelijk de kenteekenen waaraan ieder die
ware kerk kan herkennen. En met spits
vondige redeneeringen toont ze aan, dat
buiten de kerk geen zaligheid is. De con
sequentie, dat buiten de kerk geen geeste
lijk leven zou zijn, durft ze nog niet aan.
Rome onderscheidt listiglijk tusschen het
lichaam en de ziel der kerk. Dwalende
Protestanten behooren tot de ziel, ja zelfs
in zekeren zin tot het lichaam der kerk.
"Want, zegt Pater de Groot, voor hen, die
te gbeder trouw dwalen, zal het genoeg
zijn, als ze naar het lidmaatschap verlan
gen, uitdrukkelijk of niet uitdrukkelijk!
Tallooze reactie is gekomen tegen een
Soodanige kerkidee. Reeds in het na-apos
tolisch tijdperk ontdekken we er kiemen
van. (Montanisme.) Spr. zal al die reacties
niet stuk voor stuk bespreken, maar samen
vattend, komt hij tot de conclusie, dat alle
reactie den nadruk legde op persoonlijk
geestelijk leven; dat de kerk de vergade
ring is van allo geloovigen. Een uiterste
groep wil hier zelfs afzien van de strijden
de kerk en droomen van de triumfeerende.
„Allen zullen den Heer kennen, en heb
bed het Woord van binnen". Weer anderen
£eze gedachte yan hemelsche. solidariteit
op den achtergrond schuivend, zeiden, dat
het lichaam een Tempel des H. Geestes
was, maar ze vergaten dan, dat de geloo
vigen even zoovele steenen zijn van dat
gebouw. Ethische theologen schreven veel
over geloof, maar deden aan de kerk te
kort (de Hartogh, Oarmegieter.) Men kwam
zelfs zoover, dat het zichtbaar instituut
een beletsel genoemd werd voor den op
bloei van de gemeente. Dergelijke reac
ties zijn vruchten van een vorm van gees
telijk leven, dat (weinig protestants) indi
vidualistisch op zich zelf staat en optimis
tisch denkt over de zondeloosheid van den
wederom-geboren mensch.
De genoemde eigenschappen werden
door de feiten der geschiedenis soms sterk
geteisterd, maar geen van die allen heeft
Rome zoo diep gewond als het Woord dor
Hervormers, die opkwamen tegen de zicht
baarheid van de ware kerk. In him reac
tie bedoelden zij te redden de beteekenis
van 't volbrachte werk van Christus. Als
Christus in een zichtbaar instituut altijd
op aarde moet blijven, is dan Zijn werk
niet ijdel geweest? Zij gevoelden, met
Luther, dat de rechtvaardige uit het ge
loof leeft.
Hoe krijgt men nu een positieve kerk
idee? Aan do hand van de N e d. G e 1 o o fs
belijdenis en enkele citaten uit Cal-
vijn's Institutie toont spr. aan, hoe het
Geref. Protestantisme hiertoe kwam. Het
behoeft geen verbazing te wekken, dat het
Geref. Kerkbegrip in art. 27 N. G. B. be
gint den nadruk te leggen op datgene, wat
Rome slechts in naam erkende: vergade
ring der ware C h ri s t gel o o yifgen.
Yan een mystiek heilsinstituut is er geen
sprake. Alle Roomsch misverstand wordt
in dit artikel afgesneden: niet kerk-geloo-
vigen, maar Olirist-geloovigen, d.i. zij, die
gelooven in Christus. „Deze kerk is ge
weest van het begin der wereld af, en zal
zijn tot het einde toe. Ook mede is deze
kerk niet gelegen, gebonden of bepaald
in cene zekere plaats, of aan zekere per
sonen, maar zij is verspreid en verstrooid
over de gansclie wereld."
Bestrijders van Rome hebben dit gele
zen en goedkeurend geknikt. Zuiver Profc.
tonen worden hier gehoord! (Afgezien van
enkele! afgesleten termen.) In de Institutie
staat nog als commentaarGod weet al
leen, wie dc Zijnen zijn. Maar in art.
28 wordt deze lijn verlaten, en gaat men
in tegen de andere uitersten. Er wordt ge
sproken van deze heiiige vergade
ring, die een verzameling is dergenen
die zalig worden; dat allen schuldig zijn,
zich daarbij te voegen. Hoe nu, is
de onzichtbare kerk zichtbaar geworden?
Er is een Roomschen zuurdeesem in; en
waar is de logica?
Ook hier vindt spr. weer het para
doxaal karakter der waarheid. De grond
wet van het redelijk denken moet worden
verbroken. De ware kerk is èn zichtbaar
èn onzichtbaar. Beide artikelen der N. G.
B. zijn gericht tegen de uitersten. Het
Geref. Protestantisme belijdt met volle
overtuiging de meerderheid van de kerk
boven de individuen. De kerk van Chris
tus is een ideale grootheid en daarbij te
vens een groot ideaal. De Tempel (kerk)
is meer dan de steenen, en de Tempel is
er toch niet terwille van de steenen? Het
geheel is ter verheerlijking van God.
Wordt er nu gepleit voor het organisme?
Het Geref. Protestantisme leert para
doxaal: Organisme èn instituut is de kerk.
Calvijn verzekert het, en voor hem is in
de visie des geloofs het verband tusschen'
de zichtbare en onzichtbare kerk, tusschen
kerk-organisme en kerk-instituut zoo innig,
dat hij zonder bewusten overgang spreekt
van het een on het ander; en de Hervor
mers ijverden voor eenheid in leer en keek
regeering. (Convent van Wezel 1566 en
Synode van Emden 1571.) Jezus Christus
is het Hoofd, de geloovigen zijn leden van
een algemeeno kerk. De kerk is de Moeder
van alle godvreezenden (Calvijn); de sa
cramenten meer dan nuttige hulpmiddelen
om het geloof te versterken. In den schoot
der kerk moet de zuigeling opgevoed wor-
den.
Hoe wordt men dan Christ-geloovig?
Langs den weg der middelen, 't Geloof is
uit het gehoor. Hier is een verheven
kerkidealisme. Dit komt ook uit in
de Liturgische formulieren. Deze be
schouwing staat tegenover degenen, die
kerkelijk besef negeerden. Rome begint te
lachen, en zegt, dat Guido de Bres en
Calvijn toch zoo vlak bij haar staan.
Edoch! Het Geref. Prot. laat zich niet in
een hoek dringen, want in art. 29 geeft de
N. G. B. „het onderscheid en de merktee-
kenen der ware en der valsche kerk." Zui
vere prediking des Woords, zuivere bedie
ning der Sacramenten, en handhaving der
kerkel. tucht, dit 13 de drieledige maat
staf. De kerk heeft niet het laatste woord
in geloofszaken bij het Geref. Prot. Hoe
zeer het ook rekent met de zwakheid der
geloovigen, dit neemt niet weg, dat het al
tijd beroep op Gods Woord heeft toegela
ten. Het Geref. Protest, heeft in de span
ning van hot levend Schriftgeloof ook de
tegenstelling tusschen objectief gezag en
subjectieve uitlegging van Gods Woord
overwonnen. De H. Geest ia het eenige
richtsnoer. En van deze kenteekenen wil
Rome niet weten.
Deze paradoxale kerkidee nu stelt ker-
N.V.Leidsche Ijzerhandel
Firma J. C. Bernard
VISCHMARKT 22-26 KOGitHBRUGSTEEG
VROEG GELEERD - OUD GEDAAN
ÜWt jongen wordt vroeg zelfstandig als
U hem tijdig Zelf leert denken.
Koogsft hem een
SJzerconsiructie-doos
7ÏÏ
kelijk besef en geestelijk leven in juiste
verhouding tegenover elkaar. Kerkbesef is
een vrucht van waar geloofsleven, en dit
werkt op zijn beurt mee tot verdieping
van geestelijk leven in de kerlc. Zoo wordt
de enkeling met zijn boekske uit zijn
hoekske gedreven naar de groote Vergade
ring als een bruid, versierd voor den
Koning.
De volgende maal zal Dr. Haitjema lezen
over „Ambtsdrager of voorgan-
g e r." De datum voor deze lezing is voor-
lóopig vastgesteld op: -Donderdag 1 Febr.
1923.
Voor het hongerende Duitsche kind.
Zonder eenige officae&le opening, rede
voering of anderszins is in de Kleine
Stadszaal een tentoonstelling geopend dio
meer „vlagvertoon" verdiende.
De Nedorlandseho Centrale voor va
kantie-kinderen uit Duitschland toch ex
poseert hior oen collectie kunstnij ver
heids artikelen die zoowel door haai* uit-
gobroid'heid als door haar excellente qua-
liteiten ten zeerste de bewondering op
wekt. Een gespecificeerde beschrijving te
geven van al het tentoongestelde ware
ondoenlijk. Toch willen we hier even do
aandacht vestigen op enkele artikelen dio
ons oog bijzonder bekoorden.
Allereerst dan de' uitgebreide collectie
Saksische kant, ragfijn en in uitgezochte
dessins geweven waar textiel- kunst
werk die een moèïe kijk geeft van wat
het beroemde Duitsche handwerk al zoo
vermag. En prijzen- vanaf 10 ct. per
M. Het Beiersche mande- en vlechtwerk
is in Holland bekend; immers groote
quantiteiten gaan jaarlijks de grenzen
■over ten behoeve van onze land- en tuin
bouw. Hier wordt echter iets getoond van
geheel ander karakter. De aardige gelak
te fantasie-mandjes die 'hier te bezichtigen
zijn, behcoren geheel tot de huisindustrie.
Het Thüringer speelgoed is overbekend.
Geen wonder dat we ooldiier een groote
©orteering in landsdracht gekleeds pop
pen aantreffen. Eigenaardig is de juiste
gezichtsexpressie bij deze kinds-kinde-
ren. 't Zijn werkelijk „echte gezichten"..
ergo voor de kinderen om „dol" op te
worden.
Een mooie proeve van huisnijverheid
wordt ook getoond door de vele handbe
schilderde artikelen uit Hessen, Schwarz-
wald en Beieren k u n s twork met
om een Leidsche uitdrukking te gebruiken
zachte prijsjes!
Kortelijks willen we nog even memo-
reeren het bewonderenswaardige Boheem-
sohe glaswerk van Jean Bick, een keur
van zeer mooie etsen alsmede Saksisch
porcelein voor de pronkkast,
Frau Buchard uit Düsseldorf neemt
voor haar handgedreven zilverwerk oen
aanzienlijke plaats in. Evenals het Ro-
senthalere koperwerk van Prof. Kaïhl-
band verdienen deze voorwerpen ton zeer
ste de bewondering der bezoekers-
De afdeeling dames-handwerken is wel
licht do meest attractievollo „stand" op
de tentoonstelling tenminste voor de
dames, 't Gevolg is „natuurlijk" dat er
gisteren reeds druk werd verkocht.
De RusMche vluchtelingen hebben -ook
hun artikelen op deze bazar- Een bulten-
gewoon aardige inzending is het z-g.
„Orenburger" doek. Het betreft hier een
zeer groote wollen omslagdoek,geweven
zoo fijn als spinneweb en toch uitberst so
lide en soepel. Do Russische boer in het
Oeralgebied placht vroeger aan zijn uit-
verkoorne op haar trouwdag zulk een
doek ton geschenke te geven. Do doek
was echter slechts goed als ze ineenge
wrongen doorde trouwring kon wor
den gehaald. Dat men op de tentoonstel
ling een „echte" heeft wordt u door de
vriendelijke leidsters op verzoek door het
zelfde kunststukje vertoond. Indien u
echter het kunstwerk door ankoop in uw
bezit zoudt willen verkrijgen zal men u
teleur moeten stellen. Door de „aangebo
den" Russische rev- is de teelt der schapen
een bijzonder soort van wie alléén de
ze wol kon worden verkregen vernield
en de nijvere handwerkslieden her en der
waarts heen gespat. Het gevolg is dat do
Ornburgerdoeken niet moer kunnen wor
den vervaardigd en dit bazarstuk tot een
museumstuk is geworden-
Alle andere artikelen op do tentoon
stelling liggen echter geprijsd op hun
verkoop te wachten, 't Is een prachtige
gelegenheid em tegelijkertijd: een mooi
stuk werk voor niet al te hooge prijzen in
.zijn bezit te krijgen en tevens (dat dit
het voornaamste zij) het hongerende
zonder hulp .welhaast yerhongerende
Duitsche kind te helpen. De* tentoonstel
ling is heden en morgen geopend van 10
12, 2—5K en 73^—10 uur. Het beken
de Sappho" zorgt voor een goed strijkje
terwijl verschillende andere attracties
voor afwisseling zorgen.
Het aantal bezoekers was gisterenavond
ongeveer 270.
Het c on sorvenbedrijf,
In de Metaalbewerker wordt
gemeld, dat de Conservenbedrijven alhier
begin November hebben medegedeeld,
dat vanaf 1 December de loonen, pre
mier en stukwerk met 20 pet zouden
worden verminderd-
„Naar aanleiding van deze mededec-
lrng, aldus bedoeld orgaan, is er een con
ferentie aangevraagd, waarin de rechts
positie van» de. arbeiders werd besproken
on tevens werd voorgesteld om ook dit
jaar weder een contract aan te gaan- Dit
vond nog al tegenkanting, omdat van
de zijde der patroons word opgemerkt, dat
do concurrentie zoo groot was, dat men
hieraan geon gevolg kon geven en men
nu reeds er toe moest overgaan, om de
loonen met 10 pet, te verlagen. Daar wij
tot geen resultaat kwamen, word beslo
ten, met het .bestuur en vertrouwensman
nen de zaak te bespreken <en werd oen na
dere conferentie bepaald. In deze confe
rentie, welke deze week .plaats vond, werd
opnieuw het punt Coll. Contract bespre
ken. do.ch mocht het ons niefc gelukken,
dit te verkrijgen.
Ten aanzien van de aangekondigde
loonsverlaging hebben tevens besprekin
gen plaats gehad, waarbij onzerzijds
werd voorgesteld een loonsverlaging van
5 pet. met April en geen verdere loons
verlagingen tot 1 Jan. '24 in to voeren.
Ook hierover kon geen overeenstem
ming worden verkregen: de patroons
stelden voor een loonsverlaging van 5
pet. per 1 December on per 1 April nog
maals 5 pet., terwijl het niet onmogeMjk
zou zijn, dat er dan in 1923 geen verdere
loonsverlaging zou komen. Echter wilde
men in Augustus de zaak nader bezien en
indien noodig met de best. ©cn bespreking
houden of en wat er moest geschieden.
Over deze voorstellen zullen deze week
met de leden besprekingen gevoerd wor
den, waarna 'het standpunt aan do pa-
troonsvereenigimg zal worden medege
deeld."
D uitsche Godsdienstoefeningen.
De Godsdienstoefeningen in Duitsche
taal zullen worden voortgezet. Zondag 3.
Dec. '8 voormiddags 10 uur hoont j>p
te treden Prof. H. M. van Nes, doch niet
moor in Patrimonium, want boe vriende
lijk do ontvangst daar ook was, men
wenschte toch ©en lokaal, meer gesohikt
voor kerkdienst. Zulk een lokaal is nu ge
vonden in de Kerkzaal van het H. Goeist-
of Armen Weeshuis, ingang Hooelandscho
Korkgracht tusschen No. 21 ©n No. 17.
L. de B. was gistermiddag aan het
werk bij de te bouwen school op het schut
tersveld, toen hij plotseling klaagde over
een hevigen pijn in den rug, welke van
dien aard was, dat hij zijn werkzaamheden
niefc kon voortzetten. Een inmiddels ont-
boden geneesheer van den Eersten Hulp
dienst constateerde, dat een spier in 's
mans rug was gescheurd.
Zekere A. V., uit Katwijk had gister
avond waarschijnlijk meer gedronken, dan
noodig was om zijn evenwicht te bewaren.
Toen de politie hem tot verzekering van
eigen veiligheid in bewaring wilde stellen,
wilde hij op het zien van den eersten poli-
tie-agent de beenen nemen, wat hem blijk
baar minder handig afging. Bij een hoek
gekomon, kon hij zijn draai niet nemen en
liep plompverloren te water. Bijgestaan
door eenige burgers bracht de politie hem
naar het bureau, waar hij overnachtte en
van droge kleeren werd voorzien.
Gisteren betrapte de politie een vier
tal jongens, terwijl zij bezig waren goe
deren weg te nemen uit eenige winkel
etalages. Proces-verbaal werd opgemaakt.
Alhier is aangehouden de Duitsche
vreemdelinge A. S., die zich hier bevond
zonder geld en zonder middel van bestaan.
Zij zal over de grens worden geleid.
Vanwege de administatie der licht
fabrieken is aangifte gedaan, dat verschil
lende muntmeters zijn gelicht en wel door
W. J. B. M., K. v. B. en J. B. de J. Proces
verbaal is tegen hen opgemaakt.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van gisteren.
STAATSBEGROOTING VOOR 1923.
Hoofdstuk Va (Onderwijs).
Voortgegaan wordt met hoofdstuk Va
(Onderwijs). Afdeeling Kunsten en Weten
schappen.
De heer Kleerekoper (S.-D.) meent,
dat de Minister tusschen twee vuren zit.
Spreker betreurt het, dat het werk van
volksuniversiteiten, orkesten, toonecl enz.
is geknauwd op een wijze die in strijd is
met de belangen des volks.
AD VER TENT!E-PRI JE
DES ZATERDAGS t f0.30
PER GEWONE REGEL I0.22J
KLEINE ADVERTENTIES van hoogstena
80 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent
bij vooruitbetaling.
INGEZONDEN RRPLAMr
De heer Rutgers (A.-R.) acht het niet
onbillijk, dat ook op deze afdeeling wordt
bezuinigd.
De Minister van Onderwijs, de heer D e
Visser, zegt dat 17 pet. op iedere be-
giooting bezuinigd moest worden. Op deze
afdeeling is het percentage maar 13; en
dus kan niet gezegd worden dat maar raak
wordt bezuinigd. De Minister heeft met
leedwezen deze bezuiniging verricht. Hij
zcu veeleer meer steun willen geven, ook
aan de tooneelspeelkunst. Maar deze kunst
dient zelf veredeld te worden. Het is nu
eenmaal een betreurenswaardig feit, dat
stukken, waaraan een luchtje zit, stroomen
bezoekers trekken en dat de goede stukken
daardoor schade lijden. Dit nu juist brengt
de Minister in moeilijkheden.
Spreker betoogt dat hij met overleg de
bezuiniging heeft verricht.
Bij art. 289 (volksuniversiteiten) stelt de
heer Zij 1 s t r a (A.-R.) de vraag of de.
naam van volksuniversiteit wel goed is.
Is het wel een universiteit en is deze wel
voor het volk? Spreker meent dat er over
het algemeen meer leergeld betaald kan
worden en dat het particulier initiatief
hier meer kon doen. Deze instellim r.n moe
ten zelf voor meer inkomsten zorgen, pn
spreker heeft dan tegen verminderincr treen
bezwaar. Voorts wil hij het beschikbare
bedrag over al deze instellingen verdoelen.
De heer Kleorekoper (S.-Dziet in
de volksuniversiteiten een aanvulling van
de leemte die bestaat voor de ouderen die
hun lager onderwijs willen behouden en
uitbreiden. Slechts eenige gemeenten voor
zien in het onderwijs voor volwsasenen.
Spreker zag gaarne dat de Minipter dit on
derwerp eens in. studie nam
De Minister acht een nd< c v.; ree
ling der gelden moeiliik. Het laatste on
derwerp, dat de heer Kleerekoper aanroer
de, zal spreker overwegen.
Art. 303. (Subsidie aan orkesten).
De Minister wensöht vooraf iets to
zeggen.
Sprekers plan is de f 30.000 voor de. or
kesten te houden, maar die voor de Opera
te schrappen. Hij hoopt dat do Kamer zich
daarmede zal vereenigen.
De heer Ter Hall (V.B.) spijt iu* dat
de Nat. Opera om hals wordt gebracht om
de toonkunst-drenkelingen te redden. Wat-
de Minister wil beteekent stellig den dood
voor de Opera. Intusschen verheugt het
hem dat de toonkunstenaars zijn geholpen.
De heer Kleerekoper (S.-D.) vraagt
den post voor de ooera „pro memorie" te
laten staan.
De heer Beumer (A.-R.) acht d oplos
sing verheugend, omdat hij tegen het sub
sidie voor de Opera is. Overigens wrst hij
er op, dat het volgend jaar nog meer be
zuinig zal moeten worden. Hij hoopt dat
de Minister dit tijdig aan de orkesten 7.al
laten weten.
De heer Kersten (Geref. Staatk. Par
tij) meent dat de vrienden van de toon
kunst de toonkunstenaars moeten steunen
en hij hoopt, dat de Minister de 30.000 trld.
voor de Opera niet weer aan de orkestle
den zal geven. De kerken zórn-en ook zelf
voor hun bedienaren.
De heer Dresselhuys (V.B.) acht het
nieuwe voorstel van den Minister niet. ge
lukkig. Spreker weet er echter niets tegen
te doen en hij hoopt alleen dat de Minis
ter nog een oplossing zal vinden om do
Opera te redden. In plaats van een memo-
riepost wil spreker een kleinen r-st voor
de Opera plaatsen.
Dc heer Schok king (C.-H.) zal zich
niefc verzetten tegen de wijziging, ma-ar hij
hoopt, dat deze manier van doen niet na
volging zal vinden bij andere gevallen.
De Minister acht den memorieposfc
feitelijk overbodig, omdat hij het be «rinsel
van. den post niet heeft aangetast. Hij wil
echter dat duidelijk aantoonen en is dan
bereid om het beginsel van memorieposfc
op de begrooting te plaatsen.
De begrooting wordt goedgekeurd.
Hoofdstuk X (Waterstaat).
Deze begrooting, in do middagvergade
ring aangevangen, wordt 's avonds voort
gezet. Allerlei waterstaatsbelangen komen
ter sprake; de haven te Schcveilingen, dio
te Vlissingen, enz.
Do Minister v. Waterstaat verklaar
de, dat hij niefc beschikt over de noodige
middelen voor de spoedige voltooiing van
de sluis te IJmuidcn.
Twee moties waren ingediend in zako
de haven van Vlissingen; een -v. d. Voorst
van Zijn, waarin voorzetting van de wer
ken op den oorspronkclijkon voet wordt
gewenscht; een -Krijger, die de uitvoering
van de zeewevende werken verlangt in af
wachting van den kaaimuur.
Bij de derde afd. (spoorwegen) spreekt
de heer Lovink (C.-H.) over liet goede
renvervoer van tuinbouwproducten, spe
ciaal in Noord-Holland. Voor sommige van
die producten bestaat thans een noodtoe
stand. Spreker geeft hiervan cijfers. Do
prijzen zijn thans nog lager dan in 1919
toen de tuinbouw insgelijks niet meer loo-
nend kon werken.
Gaat men nu na, welke vrachtprijzen
thans moeten worden betaald, dan blijkt
van een groote wanverhouding tusschen
veilings- en vrachtprijzen. Een wagon roo-
dekool die op de veiling te Langendijk f 55
kost, kost voor vervoer naar Heerlen'
f 49.50. De reeds toegestane reductie van!
