Dagblad voor Leiden en Omstreken LSXE MM. BINNENLAND. ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BÜ1TEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 TER WEEK10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - DONDERDAG 23 NOVEMBER 1922 - No. 802 Bureau:Hooigracht35 - Leiden - Tei.lnt.1278 - Postrekening58036 ADVERTENÜE-PftlJo. DES ZATERDAGS 10.30 PER GEWONE REGEL f 0.221 KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent bij vooruitbetaling. INGEZONDEN RECLAMES iK.p V Veiligheidsstelling van den gulden In de schitterende rede, waarmede Mi nister de Geer bij het begrootingsdebat zijn beleid verdedigde, komen enkele tref fende passages voor, die algemeene aan dacht verdienen. Door den heer Troelstra was betoogd, dat het standpunt van de Millioenen- nota: „de veiligstelling van den gulden is thans het grootste cultureel en sociaal belang" de omkeering is van het vroeger beleden beginsel: „Zoekt eerst het Konin krijk Gods en zijn gerechtigheid en al het andere zal u worden toegeworpen". „Daar dit voor sommigen een schijn van juis-beid kan hebben, stel ik er prijs op, aldus de Minister, om den geachten afgevaardigde, wegens het groote belang van de zaak, te wijzen op een misver stand. dat ten deze bij hem bestaat Het door hem geciteerde vroeger en ook thans nog beleden beginsel stelt een norm, waar strijd is tusschen geweten etn beurs, tusohien Innerlijke geestelijke goederen, vrede, geloof en gemoedsrust, en stoffelijke goederen. De geestelijke goederen gaan dan voor, al is armoede, ja al is de dood er het gevolg van. Helt is bet beginsel van 'het bekende Luther-gedickt: I Delf vrouw en kind'ren het. graf, ..Neem goed en bloed ons af, Het brengt u geen gewin, Wij gaan ten hemel in, Dn erven Koninkrijken". Dien geest wil ik handhaven, telkens wanneer het gaat tusschen geweten en stoffelijke welvaart. In de Millioenennota gaat het echter om heel iets anders. Daar is geen sprake van de innerlijke prioriteit van geestelijk bezit boven stof- feliike welvaart, maar het gaat over do vraag of cultureele belangen, waaronder iook geestelijke, op don duur afdoende kunnen verzorgd wordien zonder zekere sto ffeli jke ruimte. En hierop is het antwoord niet twijfel achtig. De roerende noodkreten, die ons bijna dagelijks toekomen uit de kerk- en zendingswereld in Duitsehland, bevestigen dit trouwens ten overvloede. En daarom meen ik, dat o.ok al onze wenschen op cul tureel gebied, op het gebied van het, on derwijs, van de volksuniversiteiten, enz. enz- thans behooren te worden onderge schikt gemaakt aan de veiligstelling van den gulden". Het komt ons voor dat de Minister met deze uiteenzetting een góed werk deed. Er is op dit gebied veel misverstand. De veiligstelling van den gulden is niet alleen een kapitalistisch belang, en niet alleen een materieel belang, maar is ook voor de cultureele en geestelijke ontwik keling van ons volk van do allergroot ste beteekenis. STADSNIEUWS. Gemeenteraad. Do Raad dezer Gemeente zal a.s. Maan dag des nam. te 2 uur vergaderen. Te behandelen onderwerpen: lo. Onderzoek van den geloofsbrief van het nieuw benoemd raadslid, den heer F. Kooistra. 2e. Benoeming van een Schoolarts. 3o. Benoeming van een tijdelijke lee- rares in de Engelsche taal- en letterkunde aan de Hoogere Burgerschool voor Meis jes. 4o. Praeadvies op het verzoek van M. Verkerk, om eervol ontslag als Keurings- veearts, tevens Adjunct-Directeur van "het Openbaar Slachthuis. 5o. Praeadvies op het verzoek van Dr. H. J. Taverne, om eervol ontslag als leeraar aan de afd- A der Kweekschool voor onderwijzers en ondorwijzeressen. 6o. Praeadvies op het verzoek van J. C- Cornelisse, om eervol ontslag als on derwijzer aan de O. L. School aan het Plantsoen B. 7o. Balans en Winst- en Verliesreke ning over 'het tijdvak 15 November31 December 1921, van deni Keuringsdienst van Waren in het district Leiden. '8. Balans- en Winst- en Verliesreke ning over het jaar 1921 van de Vereeni ging tot Bevordering van den bouw van Werkmanswonin gen. 9. Praeadvies op het verzoek van D. A. van 't Riet, om vergunning tot het inne men van oen strook der openbare straat, tot het plaatsen van een kiosk voor den verkoop van sigaren, sigaretten, enz. 10. Voorstel tot verhuring van het per- loeel tctelland nabij den Warm onderweg, Sectie P nis 99 en 103, aan G. Lubbe Thz. 11. Voorstel om het voorschrift van art. 9 der verordening op de Brandweer, in zake de leeftijdsgrens -van de kaderle den, nog tijdelijk buiten toepassing te laten. 12. Voorstel tot wijziging van de be grooting, dienst 1922, in verband met de vorhooging der subsidie aan het Burgerlijk Armbestuur. 13. Voorstel: a. tot voorloopige nadere vaststelling van de gorneen lelijke subsidie over 1921 voor de Vakschool der vereeniging tot bevordering van de opleiding van instru mentmakers b- tot vaststelling van den d»sbebref- fenden begrootte gsstaat. 14. Voorstel tot het doen rooien on ver- koopen van eenige hoornen aan het einde van de Heerenstraat. 15. Voorstel inzake de opdracht van de levering van de Ingekomen Stukken en van een gedrukt stenoanalt.ysch verslag van de Handelingen van den Gemeente raad, aan de N. V. Boek-, Courant en Handelsdrukkerij v.'h. J- J. Groen en Zn. 16. Praeadvies op het adres van H. G. van de Sandg Bakhuyzen c.a., in zake het yieirsp reiden van verb ran din gssprod u eten door de Electrïsche Centrale en de Vuil verbranding. 17- Voorstel: a. tot kostelooze overname in eigendom en onderhoud bij de gjemeente vian een gedeelte grond, Kad. bekend gemeente Leiden, Sectie K nis. 3520 en 3073 ged.; herziening van hot uitbreidingsplan der gemeente beoosten den Zijlsingel en van een uitbreidingsplan in de z.g. Waard. 18. Verordening, houdende wijziging van do verordening van' 11 November 1909 (Gem.blad No. 23), regelende het onderwijs aan spraakgebrekkige kinderen to Leiden. 19. Praeadvies op het verzoek van J. Roinanesko, om eervol ontslag als Direc teur van den Markt- en Havendienst. 20. Voorstel in zake de tjidelijke op dracht van de functie van Directeur van den. Markt- en Havendienst. 21. Voorstel in zake de vaststelling van het bedrag der verpleegkosten van arm lastige patiënten in het Academisch Zie kenhuis door arbiters. 22. Vaststelling van het kohier der; schoolgelden voot Middelbaar- on Hon ger Onderwijs, Schooljaar 1922—1923. Burgerlijk Armbestuur. B. en W. deelen aan den Raad mede dat de tot nu toe beschikbaar gestelde subsidie voor het B. A. tot een bedrag van f 209.500.ter nauwernood voldoen de is geweest om de uitgaven tot 1 Nov. J.l. te dekken. Daar de uitgaven steeds stijgende zijn- wordt voor de maanden November en De cember nog een crediet gevraagd van f 56.000—. In deze hoogere uitgaaf kan worden voorzien' door een hoogere opbrengst van ireteten van kapitalen f 10.000—opcen ten, dividend- en tanitièmebelasting f 10.000.—vergunningsrecht f2230.50.— N.V.Leidsclie Ijzerhandel Firma J. C. Bernard T 22-26 St. Nicolaas-Cadeaux als rentebesparing f 20-000; afschrijving On voorzien f 13.769-50. B. en VA stellen aan den Raad voor de subsidie voor de Vakschool voor de opleiding tot instrumentmaker, over 1922, die oorspronkelijk was bepaald op f 5204 mot f 1315.57 te vorhoogen. In de vacature ontstaan door het verleend eervol ontslag aam den beer J. A. Duffels, wordt door B. on W. ter be noeming vam schoolarts voorgedragen de heer Dr. W. Th. M. Weebers. Voorgesteld wordt aan den heer Dr. H. J. Taverne, op diens verzoek eer vol ontslag te verleenen als leeraar aan de afd. A. der Kweekschool voor Onder- wijzers(cesen). Voorts wordt voorgesteld de benoe ming van M e j. W- H. Neder ho e d tot tijdelijk leerarês in de Engelsche taal en letterkunde aan de H. B. S. voor meisjes, voorloopig te bestendigen. B, en W- geven verder den Raad in overweging op verzoek van de betrokke nen eervol ontslag te verlesnen aan den beer J. C. Cornelisse als onderwij zer en aan M. Verkerk als adjunct-di recteur van het openbaar slachthuis. Het Stenografisch verslag. Het drukken van het stenografisch ver slag van de besprekingen in den Raad en de Ingekomen' Stukken eischt van de ge meente groote uitgaven. Van 1 October 19211 October 1922 was hiervoor noo- dig een bedrag van f 24-500.— In verband met den benarden finan- cieelen toestand stellen' B. en W. aan den Raad voor over te gaan tot de uitgave van een steno-analytisch verslag, waar van een besparing wordt verwacht van ongeveer f7000. Voorgesteld wordt de levering van het verslag op te dragen aan de fa. J. J. Groen en Zn. tegen de minimum-tarief- prijzen van de Nederlandsche Drukkerij bonden. Ziekenhuis-verplcging. De gemeente Leiden heeft indertijd oen overeenkomst aangegaan met het Rijk in zake de verpleging van de „stads-zkke- armen" in het, Academisch Ziekenhuis, waarvoor thans f 0-82M per verpleegdag wordt betaald. Met ingang van 1 Januari moet het ta rief opnieuw worden vastgesteld. De Mi nister eischt nu een vergoeding van f2.50 per ,verpleegdag, terwijl B. en W. een verhooging tot f 1.25 per verpleeg- dag billijk achten. Overeenkomstig de gemaakte bepalin gen wenscht de Minister nu een uitspraak door arbiters, waarvoor door hem zal worden aangezocht, Mr. Dr. van Gijn. B. en W. stellen den Raad voor tot zeik een uitspraak mede te werken en; hen te machtigen een arbiter voor de Gemeente aan te wijzen- Ben Hur-avond. De grootste zaal van „Prediker" was stampvol bij de door de stadsevangelisa tie „Jeruël" gehouden Ben-Hur-avond. Nadat op de gebruikelijk wijze was ge opend, werden roods dadelijk de de lich ten gedoofd om de projectielantaarn haar werk te laten doen. Een groot aantal platen op het beken de boek van Wallace betrokkmg hebben de, werden dan vertoond. Jammer dat w ij op dit gebied nogal achterlijk zijn. De beelden waren helaas .wet overduide lijk eu mooi en danken hun bestaans recht, misschien alleen aan de bonte kleur- wisseling die ze brongen. De explicatie was, zo o als we die van den heer van der Horst gewoon zijn. Daar de vele aanwe zigen wel begrepen, dat do bedoeling van de organisators goed was, n.l. het uit strooien van liet- evangeliozaad, - hebben ize de gebreken van de boeiden gaarne over het hoofd gezien. Af en toe ging ook de projectielamp uit, van welke natuurlijke pauzes dan ge bruik werd gemaakt om het zangkoor „Jeruël" of al de aanwezigen een lied te doen zingen. Hot zangkoor lean bij gedu rige oefening goed worden, 't Was overi gens een gcede avond. De Leidsche Broodfabriek. Naar mn ons meedeelt werd in 'de giste ren gehouden vergadering van Aandeel houders der Leidsche Broodfabriek het Bestuursvoorstel, om de fabriek met in ventaris terreinen enz. voor f 100.000 te verlcoopen, met 24G tegen 11 stemmen ver worpen. Adressen, strekkende oni de fabriek niet te verkoopen, waren ingekomen van de „Vereeniging voor Huisvrouwen" en de „Chr. Besturenbond." Een voorstel, om uit de Aandeelhouders een Commissie te benoemen, die tot taak zal hebben de gestes der Leidsche Brood fabriek gedurende de laatste jaren nader te onderzoeken en van haar bevindingen verslag uit te brengen in de eerstvolgende algemeene vergadering van Aandeelhou ders, werd zonder hoofdelijke stemming aangenomen. De onderteekenaars van het voorstel werden bij acclamatie tot leden dier Com missie benoemd, terwijl een afgevaardigde van de „Vereeniging voor Huisvrouwen" op verzoek mede zitting nam. Het nieuwe ziekenhuis. In de Memorie van Antwoord op de Staatsbegrooting zegt de Minister van Onderwijs o.m. dat het aantal universitei ten niet kan worden verminderd maar dat naar versobering wordt gestreefd. Nieuwe leerstoelen wenscht de Minister niet voor' te stellen, ook de instelling van een leerstoel in de orthopacedie kan hij thans niet bevorderen. Het ligt zeer zeker in de bedoeling het nieuwe ziekenhuis der Leidsche universi teit te voltooien en in gebruik te stellen. Do eigenlijke bouw, waaraan reeds ver scheidene millioenen zijn besteed, is te ver gevorderd dan dat hieromtrent nog twijfel zou kunnen bestaan. Wel echter ia in onderzoek de vraag, of in den aanvanke- lijlcen opzet vereenvoudiging kan worden gebracht, zoodat een deel der gebouwen buiten gebruik zou kunnen blijven of een andere bestemming zou kunnen verkrij gen. De Minister heeft verschillende maatre gelen beraamd cm tot bezuiniging op ma- terieel-uitgavcn te komen. Bovendien toont de uitkomst der laatste maanden, dat op de exploitatie der ziekenhuizen, ten gevol ge van prijsdaling der genees- en voedings middelen, niet onbelangrijk bezuinigd kan worden. Chr. Lëttcrk. Kriiur. Gisterenavond hield bovengenoemde Kring een goed-geslaagde Vergadering, waarin do heer J. Vecnendaal een lezing hield over „Illusie" van J. van de Maas. We hopen morgen hot verslag to plaatsen. Burgerwacht- Door de Leidsche Burgerwacht woeden geduende de wintermaanden, op den laat ste Dinsdag en Vrijdag van iedere maand onderlinge wedstrijden met margapatro- nen op een vrije baan gehouden. Op 21 Dcc. hoeft do feestelijke prijsuitreiking plaats der 1.1. gehouden groote wedstrijden. Deze feestavond zal worden opgeluisterd door de welwillende medewerking van hlet strijkje „Bobette" en den Gentleman Humorist Lucicn. De linkerzijde van de Mare is niei overvuld met winkels. Eén van de weini ge zaken die cr reeds waren viel tot nu toe niet erg op. Eén simpel klein étalage® raam, 't was geen ove-rgrooto weelde. En toch wist de firma 6 o 1 i e r, want daar gaat het over, het zoo ver to bren gen, dat zij in de 80 jaar van haar be staan, een naam wist te-verkrijgen. De klanten die met hun koper- of bliksla» gorswerk naar Mare 21 gin een, wisten dat er goed werk werd geleverd. Dat- was on is nog do kracht van do tegen woordige firmant, de heer R. Selier. Daarom zal het de clientele ten zeerste verblijden dat ze nu in een ruime, fraai gerestaureerde winkel alle-s kunnen koo- pon op tot gebied van huishoudelijke ar tikelen, vooral ook emaillewerk. De tweo groote étalages aan de Mare en aan da Caociliastraat doen do zaak zeer goed uitkomen. Den heer J. van Iterson Groenesteeg 61, die cle restauratie ver richte, komt hiervoor nie'e dan lof toe. Hetzelfde is 'het geval met het timmer werk der firma Brugmans, Mare en het schilderwerk dor firma Lasschuit. De granietvloer is zeer tot genoegen der fir ma geleverd door P. Earn, wat ook zoo is met de graniofpui geleverd door de firma Vreeswijk en Piket. 't Is eon fi'isscho winkel geworden. Do heer K. Bran t s heeft, zijne benoeming t ot bol uurslid der A. R. Kiosverc-cniging aan gen omen. De heer S j. Boorema. onderwij zer aan de Chr. School voor M. IJ. L. O- i(Noordeindo) is geslaagd voor het exa men Wiskunde (M. O. (K. I.) Voor "het examen. S'aate inrichting (M. O.) is geslaagd de heer J. Tjaisma alhier. De hoor J. de Lange heeft we gens gezondheidsredenen bedankt, a's be stuurslid van do Gereformeerde Sdiool- Vereoiïiging. Do heer G. J. B. B o n t j o alhier is met ingang va.n 1 Januari a.s. brnwind als onderwijzer aan do Christelijke School te Rozenburg, welke Vnoeming door hem is aangenomen. Do Vlootwet. Naar het Corr. Bur. verneemt zal t hans binnen enkalc dagen worden ingesteld een Commissie voor Onderzoek betreffende de ingediende Vlootwet in den zin als be doeld bij de Memorie van Antwoord der •rogeoring op het Vocrl-oopig Verslag der Tweede Kamer, nopens het Hoofdstuk I der Staatsbegrooting 1923. In dat regceringantwoord wordt daar omtrent de volgende passage aangetrof fen: „In antwoord -op de vraag, welke de plannen dor regeering zijn, ten aanzien van het ontwerp der Vlootwet, moee in aansluiting aan het order paragraaf drie medegedeelde, dien op dat dit, ontwerp in verband met den toestand der Noderlnnd- sche en NederlandschTndischo financiën wordt aangehouden totdat nader met be kwamen spoed zal zijn onderzocht in welk tempo do "aanbouw van do in de Vlootwet voorgostoldie vloot zal plaats hebben, zulks met handhaving van do FEUILLETON. Vervolgd en bevrijd. Historisch verhaal uit den Napoleontischen tijd, „Dank je wel," zej Leo op zijp beurt. „Dus kap ik niets voor je doen?" „Nu, als je een kruikje bier of brande wijn hier kondt brengen, dat zou ik heel aardig vinden, want ik heb van avond nog geen druppel geproefd, op mijA woord van eer. 't Is gek, zoo nat als hier is, alles druipt, en toch brandt er een vuurtje in mijn keel. Evenals het, ge liefde hoorders, zoo toepasselijk in den 'ptsalm heet: „Daar 'k in mijn druk ver smacht." In deze woorden wordt u voor gehouden Do geest des zangers dwaalde blijkbaar af naar do kerk waar do man voorlezer geweest was. Leo besloot dan ook zich niet langer op te houden en ging verder. Na ongeveer twintig minuten loopens •bereikte hij het dorp en trad de eenige woning in waar nog licht brandde. Het .was de scheerwinkel, tevens apotheek iVan meester Jorissen, barbier en heel meester van;> Bloemendaal en omstreken. De oude man stond achter zijn toon- hank;. hij was een eerwaardige vriendelij ke verschijning, met zijn lange zilveren haren en zijn glinsterende» bril, zoo als hij daar bij het licht eener kaars bezig was met een doosje pillen te bereiden. Hij hief het hoofd op van zijn werk en keek den binnentredende even aan. „Goeden avond, meester, daar ben ik weer." „Eveneens goeden avond, vriendlief. Ge schijnt een verre wandeling gemaakt te hebben; 't is al vrij laat." „Dat zie ik," zei Leo, nader bij de toonbank tredend, „en 't spijt me, want ik. vrees u uit den slaap gehouden te heb ben." „Toch' niet, mijn jongen, maak' u daar over niet bezorgd," zeide de grijsaard haastig, „op mijn jaren heeft men zoo veel slaap niet meer noodiig, en doktoren behooren te allen tijde gereed te staan. Zie maar: dezen nacht moet dit doosje nog bezorgd worden; gij komt juist van pas. Mijn dochter is reeds te bed, dus kunt gij zoo ge wilt het vuur aanhouden en op 't licht passen, terwijl ik dit aan mijn patient bezorg." „Laat mij dit wegbrengen," zei Leo -,,'t is waarlijk geen weer voor u om nog de deur uit te gaan, en ik ben er aan ge wend. Dan vind ik het vuur straks nog eens zoo gezellig." „Ik ben zoo vaak door zulk en nog er ger weer heen geweest, dat het mij niets i ongewoons is. Maar wilt ge mij dit ge noegen doen? Doch weet. ge don weg te vinden?" „Zeker wel, ik ben hier meer geweest;" laat' dat maar aan mij over." Meester Jorissen schreef het adres op het doosje en wilde dit aan Leo overrei ken, maar plotseling trok hij de hand. terug en staarde hem onderzoekend in 't gezicht. - Leo kreeg een kleur als een boei. „Waarom ziet ge mij zoo aan?" vroeg hij een weinig scherp. Iets dat naar een glimlach! zweemde lcwam. op 't gelaat van den ouden heer. „Wel, ik dacht vandaag als barbier mijn laatste» klant bediend te hebben, •maar ik geloof u nog onder 't mes te moeten nemen." „Hoe dat zoo?" vroeg Leo in verwar ring. „Welke dwaas beeft u 't laatst gescho ren?" vroeg meester. Jorissen met een spotachtig lachje- „Ik scheer mezelf," zei Leo. die nu be gon te denken dat het in 't hoofd van ziji hospes niet pluis was- Meester Jorissen toonde zelden zijn vroolijkheid op luidruchtige wijze, maar nu lachte hij toch' dat hem de tranen over de wangen liepen. „Je hebt con slordige barbier, jon gen," bracht hij mu j.kc i'.e uit, „'.k zal zijn werk moeten voltooien, hahaha!" „Maar waar spreekt ge toch over? Wat wilt ge toch?" zei Leo verlegen. „Uw aangezicht in evenwicht brengen door ook uw linker bakkebaard af te scheren, hahaha, hohoho!" hij moest zich aan de toonbank vasthouden. Leo tastte naar de roode tochtlatjes waarmee hij eenige dagen mooi was ge weest ja, zoo waar: de takken onder weg hadden hem van één dier sieraden beroofd. „Sakkerloot!"... was al wat hij zeg gen kon; hij bracht de hand aan 't oor en rukte nok de anderen bakkebaard af. Meester Jorissen werd nu eensklaps weer ernstig. „Jonkman, gij hebt u vermomd, en al wat zich verbergt is niet in den haak. Ik wil niet in ftiw geheimen dringen, maar 't zijn toch geen boozo zaken, hoop ik, die u daartoe gedwongen hebben?" „Wees op dat punt gerust, meester," zeide Leo, nog altijd eon weinig verlegen, „ik heb bijzondere, maar geen. verdachte redenen om niet herkend te wille» zijn. Straks, als ik terugkom, zal ik u dat wel duidelijk maken." En hij ging haastig zijn boodschap doen. Onderweg overlegde hij hoe hij hande len moest, en hij kwam al spoedig tot het besluit om den ouden man, wiens vertrou wt hij in de weinige dagen van zijn. ver bi ijf gewonnen had, openhaftig alles mee tö deelen. Zoo deed hij dan ook, toen hij met zijn hospes in de achterkamer bij 't vuur ge zeten was; hij verhaalde de -oorzaak zij ner vlucht uit Haarlem, en ook do reden waarom hij de gevaarlijke landstreek weer bezocht, en eindelijk dceklo hij hem zijn waren naam mede. Meester Jorissn luisterde met stille vdrbazing, maar zoodra hij het slot hoor de riep hij uit: „Jongen, je kondt het niet beter treffen, wanneer je iets van jo broen wilt hooren, want ik heb hem zelf met mijn eigen banden gekurcerd, gemedici neerd en gechirurgeerd volgons de cisehen der wetenschap." „Is hij veilig?" viel Leo in. Voorloopig ia, voor 't vervolg vrees ik. .j' *t Was misschien wel goed, zoo gij hom j meenaamt naar Gelderland; hier zwerven o lioden rond die er volstrekt geen been in' j zouden zien hem te verklappen, bijvoor- a beeld Kees Volders." „Kees Volders? Dien snaak heb is van avond ontmoet, eerst in een herberg) te Beverwijk, en later ergens in een af-) grond op don weg hierheen, 't Is eon oud®] kennis van. me; hij is vroeger bouw-> knecht op onze boerderij geweest, maag- mijn vader moGst hem om zijn lange vift- gors wegsturen."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1