Dagblad voor Leiden en Omstreken KACHELPLATEN ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 PER WEEK 10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - DONDERDAG 16 NOVEMBER !922 - No. 79G Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. int. 1278 - Postrekening 58936 V De oorzaken. Door de interpellatie Van den Tempel in do Tweede Kamer is weer opnieuw de aandacht gevestigd op de werkloosheid en de vraag op welke wijze de slachtof fers geholpen kunnen worden. Nieuwe gezichtspunten zijn daarbij niet geopend. Het is en blijft zoowel voor de Regee- ring als voor de betrokkenen een uiterst moeilijke kwestie. Aan de eene zijde moet rekening wor den gehouden met den toestand der fi nanciën en aan de andere zijde mogen de belangen der werkloozen niet uit het oog worden verloren, ook in dezen zin, dat zij door het leven van uitkeeringen en het leunen op de publieke kassen niet hope loos gedemoraliseerd worden. Maar van hoeveel belang de werkloo- zenverzorging ook moge zijn, van meer beteekenis is, dat getracht wordt de oor zaken van de werkloosheid weg te no men en handel en industrie in staat te stellen zich uit te breiden. In dit verhand vestigen wij de aan dacht op een uitspraak in üiet Jaarverslag van de Nederlandsohe Kamers van Koop handel en Monsterkamers in Zuid-Afrika over 1921. Wij lezen daarin o.m. het volgende: In het afgoloopen jaar heeft zich de hernieuwde Duitsche mededinging heel sterk doen gevoelen en overal zijn de Duitsche fabrikanten en importeurs be- zig veld te winnen. De activiteit die door de Duitschers wordt aan den dag gelegd, verdient werkelijk navolging voor de Nederlandsche Industrie en hoewel in Nederland een oplevende belangstelling voor Zuid-Afrika schijnt te bestaan, neemt ons Vader land niet die plaats in onder de import© erende landen, die wij Hollanders in Zuid-Afrika wel gaarne zouden zien. Ons Vaderland neemt nog lang niet die plaats in in Zuid-Afrika die het behoort in te nemen. Hier ligt een ernstige vingerwijzing. Gezocht moet worden naar middelen opdat handel en industrie zich kunnen uitzetten waardoor tevens de werkloos heid zal afnemen. De Kamers van Koophandel en Fabrie ken die den laatsten tijd een gelukkige activiteit aan den dag leggen, hebben hier een belangrijke taak. Maar ook de Regeering kan hier hel pend en steunend optreden. Voor de werkloozen moet worden ge zorgd. Maar van meer belang is te pogen de oorzaken van do werkloosheid weg te ne men. STADSNIEUWS. A. R. Kiesvereeniging. Do A. R. Kiesvereeniging „Nederland en Oranje" hield gisteravond een goed bezochte ledenvergadering. De voorzitter de heer Z u i d e m a, opende de vergadering met gebed e-n het lezen van een gedeelte van Matth. 25. Bij de behandeling van de ingekomen stukken maalde hij melding van de reeds door ons gepubliceerde door sommige le den ingediende motie inzake de zakelijke belasting op het bedrijf. Voorgesteld werd hieromtrent thans geen beslissing te nemen, maar in de volgende vergadering enkele puiten voor een program van actie voor de a.s. Ge- meenteraadsverkiezin gen vast_ te, stellen, en dan ook omtrent de al of niet vensche- lijkheid van deze belasting een bed uit te nemen. Ook de samenstelling van een grodijst voor de a.s. Statenverkiezingen werd' tot de volgende vergadering uitgesteld. Daarna werd het woord gegeven aai den heer Gosling a om te sprekei over de Gemeentebegrooting. Spr. noemde dit een noodzakelijk, maar toch geen aangenaam werk. B. en W. doen toch alsof er bloei en wel vaart heerscht. Het woord bezuinigen wordt wel gehoord, maar van de toepas sing valt in de begrooting weinig te be speuren. En toch is bezuinigen noodig. Spr. wijst op wat door deskundigen hieromtrent is opgemerkt en op de uitspraken van Jhr. de Gijselaar, toen deze in de Eerste Ka mer met kracht op beperking der uitgaven aandrong. Daarmede klopt echter niet de memorie van toelichting bij de begrooting. waarin gezegd wordt, dat or aanduidingen zijn. dat het belastbaar inkomen daalt, welke uitdrukking, naar sur. mot cijfers aantoont veel te zwak is. Spr. wijst er dan op dat de belasting wel lager is geraamd, maar dat dit niet 'n gevolg is van bezuinigingspo gingen, maar van het feit dat het saldo oveT 1921 bui- tei^ewoon gunstig was, terwijl verschil lende belastingen hooger geraamd wer den. Het komt Spr. voor, dat de algemeene dienst, wel oen weinig topzwaar ie, daar toch bij 15 subalterne 23 hoofdambtena ren aanwezig zijn. Deze verhouding acht fcii niet goed. Er is hier en daar een vermindering van de uitgaven, wat echter niet oen gevolg is van bezuiniging, maar van toevallige om standigheden, als b.v- de daling der kolen prijzen, en van het feit dat het Rijk voorschotten geeft op de inkomstenbelas ting. En waar bezuinigd is, daar is het al zeer gering. Zoo b.v- bij openbare wer ken op een half millioen een bedrag van f 10000.wat toch geen zoden aan den dijk zet. Vervolgens wijst spr. op Onderwijs, waar nog f 159.000 voor niet verplichte onderwijzers i6 uitgetrokken, op de plant soenen, waarop niets bezuinigd wordt, op het havenbedrijf, waarbij het toezicht bijna de helft van de ontvangsten ver slindt enz. Voorts brengt spr. eenige principieels bezwaren naar voren en wijst in dit ver band op niet verplichte onderwijsinrich- ftingen die schatten verslinden, en op allerlei uitgaven als schoolkSndervoeding en -kleeding, en schoolboden, die het ver- anDwoordelijkhoidsgevoel der ouders on dermijnen, de kinderen op den staat lee- ren leunen, en die verderfelijk zijn voor het gezinsleven. Tegen dit pogen heeft spr. zoer ernstige bezwaren., die nader worden besproken. Aangedrongen wordt daarom op een principieele politiek die ook practised. van groofb beteekenis kan zijn. Van de gelegenheid tot gedachten wis 60110 0- werd gebruik gemaakt door de heeren Rietkerk, Bernard, Mulder (Weth.) van Es en Knibbe, welke laatste de zake lijke belasting op het bedriif besprak en de ingediende motie verdedigde. Do sprekers 'werden door den heer Gos linga breedvoerig beantwoord. Tot bestuurslid in de vacature de Lange werd gekozen de heer K. Brants. In zijn slotrede wekte do voorzitter de aanwezigen op, in de volgende vergade ring. wanneer verschillend© van de behan delde punten opnieuw aan de orde komen .aanwezig to zijn. Van de hoeren Pera en Eikenhout was bericht ingekomen dat zij verhinderd waren de vergadering bij te wonen. Met dankzegging door den heer Kuyper werd deze uitstekend geslaagde vergade ring gesloten. Afscheid van Dr. J. A. Duffels. Gisteravond had ton huize van Dr. J. A. Duffels een intieme afscheidsreceptie plaats- Zooals men weet, is Dr. Duffels benoemd tot directeur van den Genees kundigen Dienst t.e Heerlen, zoodat hij metterwoon onze stad gaat, verlaten. Ten einde dit vertrek niet onopgemerkt te doen voorbijgaan, vormde zich een co mité uit alle kringen ran zijn praktijk met het doel hem op waardige wijze te huldigen. Dezo huldiging nu bad gisteren plaats. Bij monde van den Voorzitter van hefc comité, de Heer J. F. X. Sanders, werd hem in gevoelvolle woorden eenerzijds dank gebracht voor hetgeen hij voor zijn patiënten had gedaan en anderzijds ge- liikgewonscht met de eervolle onderschei ding van zijn benoeming tot directeur van den geneeskundigen dienst t© Heerlen. Deze met aandacht aangehoorde rede ging vergezeld mot het aanbesteden van een huldeblijk in den vorm van een boekenkast den dokter door zijn patiënten aangeboden, alsmede van een album/vermeldende de namen van al degenen die tot dit huldeblijk hadden bij gedragen. Dr. Duffels bedankte zichtbaar aange daan voor deze huldebetuiging, terwijl hij er den nadruk op legde, dat waar zijn praktijk zich voor een groot deel bepaald had tot de minderbedeelden in do maat schappij, bet hem getroffen had, dat juist deze minderbedeelden tot het geschenk hadden bijgedragen, wat hij zeer op prijs stelde. Daarna had een zeer drukbezochte re ceptie plaats. Het Kryogeen-Laboratorium. Naar gemeld wordt, heeft het „Insti- tot international du Froid" ingesiled een Stichting bij het lcryogeen-laboratorium h Leiden", waaruit nieuwe wetenschap- T>'eijke onderzoekingen, op het gebied der uitt-ste koude kunnen worden bekostigd. Zoo.|s men weet, is heb „Institut du Froi« lichaam, waarin de regeorin- g611' tot den Volkenbond zijn toege treden, vertegenwoordigd zijn en dat ook door dve rederingen wordt bekostigd. Een der <^ste daden van het Instituut is nu de inst^^g van d.eze stichting, waar in men zeke. een bijzonder eerbewijs aan P wamTr\gk O mies. den directeur van het Ao geen-laboratorium, mag zien. IWii meenea te n, dat in de deelrng van prof. 1; t d0 aldug t0 zijner beschikking gelden aan te wenden om jonge L, hun derüoekmsen in het lab®>oriunl te steu- non. Aanbesiediiv. Gisteravond werd dooi W g^uur der Geref. School vereen ïgi.g alm„ on_ derhands aanbesteed de elecri&che *^0]. lat ie (sterk- en zwakstroom) net inbegv van ornamenten, voor do in vtrbouw zijn de school aan de Hoogl- Kerlgraeht al hier. N.V.Leidsche Ijzerhandel a Firma J. C. Bernard «I 22-26 - ALLE MATEN LAAGSTE PRIJZEN ZIE ETALAGE sST De uitslag is als volgt: De Vries en Stevens, Leiden f 325S. H. C. J. Tobbé, Leiden 3538.20 M. E. Zitman, Leiden 3800. Breebaart en Co., Rijswijk 3910-— De begrooting" was f 3500,—. Do gunning is aangehouden. Gistermiddag te ongeveer half drie had op het Rapenburg een ongeval plaats, dat betrekkelijk goed is afgeloo pen. De voerman C. B. uit Leiderdorp reed daar met paard en wagen, toen hij.moest uitwijken voor een uit de tegenover go- stelde richting komende handwagen. Juist liep daar een juffrouw met een kinderwa gen te wandelen, met een jongetje naast zich. De voerman reed op den kinderwa gen in, zoodat deze gedeeltelijk in elkaar gedrukt werd. Het inzittende kind be kwam gelukkig geen letsel. Alleea het knaapje bekwam een lichte wond aan hot voorhoofd. Op initiatief van de Leidsche ver- eeniging voor wetenschappelijke voor drachten, zal do honderdjarigen godenk- dag van L. Pasteur, hier ter stede wor den herdacht met. een voordracht van prof. Calmette, van het instituut Pasteur te Parijs, op Maandag 27 November, des avonds te 8 uur in het groot-auditorium der Universiteit. Do openbare Colleges van prof. dr. A. W. Byvanck zijn nader vastgesteld op de volgende dagen: Vrijdag 24 Novem ber: De kunst, van het Oude Egypte. Vrij dag 1 December: Hollcensche kunst. Deye colleges zullen worden gegeven in de collegezaal van het Botanisch La boratorium in de Nonnensteeg, naast kot gebouw der Academie alhier; zij zullen aanvangen te vier uur. De colleges na de Kerstvacantie zullen worden gegeven op Vrijdag 2 Februari e-n volgende Vrijdagen. i de diaconie der Geref. Kerk alhier hot. plan opgevat, een fonds te stichten tot oprichting en instandhouding van een Rusthuis voor ouden van dagen- Nader vernemen wij dat binnenkort den Kerkcraad een gedefinieerd voorstel van de diaconie, dienaangaande zal be reiken. Het plan der diaconie zal ongetwijfeld in de gemeente met sympathie worden be groet. De heer A. van den Bos alhier slaagde voor het examen in het docent boekhouden. Hedenmiddag 12 uur had op do bin nenplaats der Morschkazerne, de uitrei king plaats van de zilveren medaille, voor BO-jarige dienstverrichting aan den heer L. C. Veerman, stafmuzikant bij het 4© Reg. Infanterie. Door den regimentscommandant wérd d© heer Veerman in het midden van d© opgesteld© troep, onder hartelijke be woordingen toegesproken. Onder het spelen van het altijd mooie oud© Wilhelmus werd de medaille door den Commandant, op 's hoeren Veermans' borst gehecht. Hierna werd de heer Veerman door officieren en collega's gecomplimenteerd. In de heden gehouden vergadering van de classis Leiden der Geref. Kerken, werd na gehouden examen d© heer W. Moeno, cand- aan de Theol. School t© Kampen, met algemeen© stemmen toege laten tot den dienst des Woords en dei; Sacramenten. De heer Moene werd door den praeses der classis, Ds. v. d. Heijden van Wasse naar, in 'hartelijk© bewoordingen toege sproken, waarna hem door de vergadering Psalm 134:3 staand© word toegezongen. Door den heer Moene werd een pre- dicatie gehouden over Joh. 6:37, terwijl hij geëxamineerd werd door Ds. Boeyen- ga (Exegese O. T-), Ds. Kouwenhoven (Dogmatiek) on Ds. Broeksrta (Exegese N. T.) Hedenmorgen is do Kraaiersbrug voor het verkeer opengesteld. Hot is du# nog eenig© dagen meegevallen. Wat de afwerking van de brug betreft, ook in dit opzicht zijn we in onze verwachtingen, waarover we reeds een ©n ander schreven, miet teleurgesteld. Het geheel maakt een l jpge-name soliedo indruk. Er .wordt nu - gebruik van gemaakt. BINNENLAND. Bedrijf svejféenigmgen Land- en Tuinbouw. Het Haagsche Co-rrespondentie-bur. schrijft: Van bevoegde zijde deelt men ons het volgende mede: Bij vele werkgevers in do land- en tuinbouwbedrijven blijkt de mening te bestaan, dat zij voor 1 De cember a.s. moeten zijn aangesloten bij eene bedrijfsvereniging, indien zij zich niet bij de Rijksverzekeringsbank willen verzekeren. Dezo meening berust op een misver stand- Bij de Rijksverzekeringsbank zul len zijn verzekerd de werkgevers, die op den dag, waarop de verzekering in wer king treedt welke dag niet vroeger dan 1 Maart 1923 zal zijn niet bij eene be drijf svereeniging zijn aangesloten. Heb verdient intusschen aanbeveling, dat de werkgever, die zich wenscht te verzeke ren bij een© bedrijfsvereniging, in het formulier van aangifte van zijn bedrijf van dat voornemen melding maakt, met aanduiding voor zooveel mogelijk van de vereeniging, waarbij hij zich, ingeval die vereeniging als bed rijf s vereen i g in g ,zal worden erkend, zou willen verzekeren. Het spoorwegpersoneel. Naar do „N. H. Ort." vernoemt, zijn de organisaties het met de directie der spoorwegen eens geworden inzake do pen- sioenslorting van 8k> pCt. De directie zal nu de "10 pCt. loonsver laging van het werkplaatspcrsoneel, in gevoerd op 31 Juli 1922, mot ingang van 1 Jan. 1923, den datum waarop de 814 pCt. pensioensterling ingaat, terugbren gen tot 7 pCt, Inzake de dienstklceding werd toezeg ging gedaan, dat enkele kleed in gst ukken niet zullen worden afgeschaft, terwijl van andere de d aagtijd verlengd wordt. Ongeacht de klassificatie der gemeenten zal de klassificatie der spoorwegen slechls een millioca besparing brengen. Over 1923 zullen geen verdere voorstellen tot loonsverlaging gedaan worden- Eenheid in het Z ekenfcndswszcn. Dinsdag 1-4 November liad te Amster dam op initiatief var liet Nederlandsc.h Verbond van Vakvercpnigingen een bij eenkomst plaats, ter bespreking van. de vraag in hoeverre het mogelijk zou zijn in liet zieke n fonds w e ze n in ons land meer eenheid te brengen. Aan deze bijeenkomst werd deelge nomen door afgevaardigden van het Centraal Orgaan van de Maatschappij tot Bevordering de-r Geneeskunst, het hoofdbestuur van de Maatschappij tot Bevordering der Pharmacie, de Lan delijke Federatie ter behartiging van het Ziekenfonds wezen, heb Rooms eli- Kabholieke Vakbureau, hot Christelijk Nationaal Vakverbond, het Algemeen Nederlandsch Verbond en het Nationaal Arbeidssecretariaat. Al deze organisaties verklaarden zich in beginsel bereid hare medewerking aan het door het N. V. V. naar voren gebrach te denkbeeld, te verleenen. Het resultaat van de besprekingen is geweest, dat aan een kleine oommissie, bestaande uit vertegenwoordigers van elk der deelnemende organisaties zal worden opgedragen deze aangelegenheid nader te bestudeeren en daarover te zijner tijd aan bovengenoemde organisaties verslag uit te brengen. Een vergeten circulaire? Iemand deelt aan het „VacL" mede. dat in Februari 1862 minister Van Hall een circulair© had uitgevaardigd bepalende, dat de ambtenaren aan het ministerie van financiën gedurende de wintermaanden van des morgens negen tot des namiddags vier uur en des zomers van des morgens acht uur tot 'e namiddags vier uur op hun bueraux zullen zijn en die niet ver laten zullen. Minister Van Hall is kort daarop afge treden niet daarom! doch zijn op volger minister Betz moet de circulaire hebben gehandhaafd. Ze moet h©el wat rumor in casa hebben verwekt, doch ze schijnt nimmer in toepassing to zijn ge bracht. De vraag is nu, of di© circulaire een dood© letter is gebleven of ingetrokken is dan wel door een andere regeling ver vangen. Uit het bakkersbedrijf. Naar wij vernemen is in een gisteren gehouden bijeenkomst van vertegenwoor digers der organisaties van arbeiders en patroons in het bakkersbedrijf, door de werkgevers medegedeeld, dat zij de loo- pende overeenkomst betreffende de beidsvoorwaarden legen 1 Januari a.s. op zeggen. BUITENLAND. Kabinetscrisis in Duitschland. President "Ebert is thans op zoek naar ©en nieuwën rijkskanselier- Er worden reeds allerlei namen ge noemd, maar dio berichten hebben vol gens een bericht uit Berlijn slechts be trekkelijk© waard©. ADVERTENT! E-PRIJS DES ZATERDAGS 4 f 0.30 PER GEWONE REGEL 10.221 KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent bij voornitbctaling. INGEZONDEN RECLAME IER Gezegd kan worden, dat de burgerlij ken gaam© den sociaal-democraten en de sociaal-democraten op hun beurt gaarno den burgerlijken partijen de verantwoor delijkheid voor do rogeering zouden over laten, met het oog op de moeilijk© tijden, die men verwacht. De Dcna noemt vice-kansolier Bauer als den toekomstigen rijkskanselier en verneemt, dat Bauer voornemens is een kabinet van „persoonlijkheden" samen to stellen. De directeur-generaal van de Hamburg-Amerika Lijn. C-uno, zou in aanmerking komen voor hot ministerie van de schatkist, en de vrooeere onafhan kelijke socialist Hilfordin voor het depar tement van wederopbouw. Het ministerie van binnenlandschc za ken en het ministerie van economischo za ken zouden ter beschikking van de so ciaal-democraten worden gesteld, terwijl dr. Brauns het ministerie van arbeid zou behouden, .evenals Hermes financiën zou blijven leiden. Dr. Cuno zou evenwel reeds verklaard hebben een departement niet te willen aanyaarden. De verkiezingen in Engeland. In den mist en in het halfduister zijn .gistermorgen te Londen de verkiezingen begonnen. Te elfder ure blijken de partijen op nieuw te zjin gaan zoeken naar nauwere samenwerking, klaarblijkelijk ingegeven, door do groote vrees voor een succes van de labour-partij. Zelfs lord Birkenhead 6eind© aan zijn kiezers te Liverpool he.t advies om voor Bonar Law te s'ommen. Maar, voegde hij er bii. er moot ook niet vergeten worden, dat Lloyd George zoo vele jaren zoowel van de unionisten als van Bonar Law de aanvoerd r is ge-" weest. In het kort samengevat schijnt slechts gestemd te worden voor of tegen do la bours en hun socialistische voornemens. Welke geheimen de stembus ode zal onthullen, één ding .-zal- zeker duidelijk worden, n.l. dat. het nu medestemmen der vrouwen oen factor is. waarmede rekening dient te worden gehouden- De vrouwen hebben op buitengewone zorgvuldige wij ze-van'haar stemrecht 'gebruik gemaakt. De conferentie te Lroisanne. Een draadloos V. D.-t.elegram meldt,- dat te Lansann© do Servische delegatie, onder leiding van Rakitsj en de Bulgaar- sche delegatie onder minister-president Sfamboelineki zijn aangekomen. Ook zijn drie Egyptische gedelegeerden aangeko men. De Geallieerden en de Kkcmalisten. De „Times" meldt, dat de jongs! e uit wisseling van gedachten tussch.cn Londen en Parijs een uitmuntende uitwerking heeft gehad en voegt hieraan tce dat de uitdrukkelijke verzekerng is gegeven, dit do Fransche regeering bereid is, ingeval do Turken een poging raochton doen om do conventie van Moodania te schenden, geweld met geweld te beantwoorden. Do houding van Italië op dit punt is, zegt het blad, naar wordt verbomen even be slist. Rusland en de vredesconferentie. Naar uit Moskou wordt gemeld, heeft de jongste nota der Entente tot d© confe rentie over do zeoëngtcn in toonaange vende Sovjebkringen ©en gunstig onthaal gevonden en is men geneigd, in do nota een aanwijzing tc zoeken, dat de Entente, bereid is aan d© ©ischen van Rusland te gemoet te komen. Deze wijziging in do stemming moot terug te brengen zijn tot oen, zij liet ook niet-officieel© ruggespraak niet Frank rijk. Dientengevolge i6 de Öovjelregeo- ring thans voornemens in de kwestie van d© deelneming van Rusland aan de confe rentie over de zeeëngten een positief be sluit te nemen. Als hoofd der Russische delegatie zou in overeenstemming met dezen keer van zaken waarschijnlijk Tsjitsjerin optreden- Tsjanak overgegeven? Volgens een draadloos V. D.-boridht zouden de geallieerden Tsjanak aan da Turken hebben overgegeven- Adrianopel wordt Zondag overgedragen. De toestand to Constantinopel. De „Chicago Tribune" heeft uit Con- etantinopel een telegram ontvangen* meldend© de verklaring van Refet Pasja* dat de toestand geheel normaal geworden is. Desniettegenstaande gaat de regeering van Angora door met haar epeldeprikken ten opzicht© van do gealieerd© autorit©^ ten to Constantinopel. Do Fransche bevolking aldaar hoeft in tusschen aan de regeering te Parijs oen protest gezonden, waarin volgens Reuta® gezogd wordt, dat de politiek van Parijs 1 ten zeerst© nadeelig is voor de belangen! der Fransche kolonie in het nabij© Oos- ton. Rofct Pasja wenscht Ithans idefiniti©! van de geallieerden te vernomen, of deze het Turksch© bestuur over Constantiuo- pel erkennen. Eergisteren werd er een lanvo lijst vaA verboden luxe artikelen gepubliceerd, waaronder meubelen, klcodingstukken en

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1