Dagblad voor Leiden en Omstreken VUURVASTE BINNENLAND. 3de JAARGANG. - WOENSDAG 18 OCTOBER 1922 - No. 771 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL t t 12.50 PER WEEK10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 Dit nummer bestaat uit twee bladen Enkele cijfers. In een der bladen werd onlange aan merking gemaakt op de „hooge" subsidie die het Rijk verstrekt aan de Vrije Uni versiteit. Om het werkelijkheidsbesef ©enigerma te te verlevendigen, willen wij hier enkele cijfers geven. Voor de Leidsche Universiteit is op de begroeting voer 1923 uitgetrokken: Voor reis- en verblijfkosten curatoren enz. f 1950. Jaarwedde secretaris curato ren f 5000.Jaarwedden, Ihoogleeraren, lectoren enz. f 655.800.Kindertoeslagen id. f21.000.—. Personeel© toelagen emeritus hooglee raren f553. Jaarwedden ambtenaren, bedienden enz. f 1.087.860.—Toelagen id. f15.000.—. Kosten aanbouw en onderhoud ge bouwen f 910.960.Subsidie gem. Leiden voor onderhoud park f 1500.—. Subsidie voor de Leidsche Vereen, voor Tropische geneeskunde f 10.000.—. In totaal alzoo voor de Leidsche Uni versiteit f2.709.623.—. Daartegenover staat voer de Vrije Uni versiteit een subsidie van f 4000. Nu kan de opmerking worden gemaakt dat een vergelijking hier niet opgaat. Accoord. Maar op grond van bovenstaande cijfers zal zeker niemand kunnen volhouden, dat de Vrije Universiteit op een onrecht matige wijze uit 's lands schatkist wordt bevoordeeld.. V Andere cijfers. Nu we toch aan het cijferen zijn willen wij hier ook nog enkele andere cijfers ge ven. Op da Staatsbegrooting voor 1923 is uitgetrokken voor de opleiding van leeraren voor het Hervormd Kerkgenoot schap, vanwege dat genootschap f72.680. Voor do Kweekscholen der godgeleerd heid voor de Evangelisch-Liitherechen .en opleiding van studenten bij- de Hersteld Evangelisch Lutherechen f 9.832. Voor Seminarian voor het Roomsch Ka tholiek Kerkgenootschap f 13.500. Voor het godgeleerd- en godsdienst-on derwijs voor de Israëlietische kerkgenoot schappen f 19.600. Daarnaast staat de Vrije Universiteit met haar verschillende faculteiten, met een subsidie van f 4000. Wij bespreken niet de vraag of deze regeling al dan niet billijk is te achten. Maar wel kan geconstateerd dat van bevo-ordeeling van de Vrije Universiteit toch zeker geen sprake is. V Hoe zit dat? Onder dit opschrift lezen wij in de Rotterdammer Wij lezen in de bladen, dat dezer da gen is aanbesteed de bouw van een neutrale Bijzondere H. B. School te Woerden. Z-onder steun van het Rijk schijnt ons deze bouw niet uitvoerbaar. Waar echter, blijkens op den Partijadg te Leiden gedane mede- deelingen, bezwaar wordt gemaakt te gen den bouw van een Christelij ke H. B. School te Leiden (pl.m. 70.000 inwoners), schijnt het ondenk baar, dat de Regeering zou steunen voor den bouw van een neutrale H. B. S. in een stedeke van nog geen 7000 inwoners, waar aan weerszijden op een afstand van minder dan 20 minu ten sporeus neutraal Middelbaar Onder wijs is te bekomen. Wij leven toch in een tijd van be zuiniging Wat hier wordt medegedeeld schijnt inderdaad onverklaarbaar. Als de zoo noodzakelijke bouw van een Chr. H. B. S. te Leiden uit bezuinigings oogpunt wordt bemoeilijkt, dan moet het wel een zeer eigenaardigen indruk maken dat voor een neutrale school in een plaats als Woerden wel gelden beschik baar zijn. Voor het Openbaar Middelbaar Onder wijs is er geld in overvloed. Zonder slag of stoot werd onlangs door den Leidschen Raad voor ©en verbouwing f 90.000 van het gymnasium toegestaan. Ook de Rijkskas staat voor het Open baar Middelbaar Onderwijs wijd operi. Maar juist daarom is het. zoo onaange naam, dat de bezuiniging bij het toch al sterk misdeelde Chr. Onderwijs moet be ginnen. STADSNIEUWS, Het Schaclitenhof. Onder de vele hofjes in onze stad bevindt zich er ook een aan de Middelste gracht, met het jaartal 1671 in den gevel en ge naamd „Het Schachtenhof". De ingang van zandsteen, is als zoo vele hofjes uit dat tijdperk, gebeeldhouwd met zware guirlandes, bestaande uit ge wichten, boeken, zandloopers, mand, ha mer en riemen, zeer decoratief gegroe peerd. Boven den zeer ruimen ingang of hal be vindt zich een groot© regentenkamer, die waard is gerestaureerd te worden. Op den zolder zijn nog aanwezig schoolbanken, uit het begin der vorige eeuw, vermoede lijk van een toenmalige „bijschoolhoud- 6ter". Deze banken moesten een plaats vinden in „De Lakenhal" bij een verzame ling oude schoolmeubelen en leermidde len uit vorige eeuwen. Door een aardig .poortje van hout met rondboog en pilasters komt men in 't hof. De traditionoelo pomp op de binnenplaats dateert van 1730. „De twaelff bequame huijsqens" hebben nog hetzelfde aanzien als in de 17e eeuw, de oorspronkelijke kalven zijn nog in de deurkozijnen, met onder- en bovendeuren waarvan die in de hoeken met glazen bovendeuren. Dit hofje is door de regenten overge dragen aan de diakonie der Gereformeerde Kerk alhier, op uitnoodiging van welk College de heer O. C. van Hemossen te Wobrngge zich bereid verklaarde, het zeer oud archief van dit hofje kosteloos te ber schrijven. Centrale A. R. Prop.-Cïub „Leiden". Dinsdagavond vergaderde het Bestuur der Centrale. De Statuten werden vastgesteld als door de Commissie was voorgesteld: De Bestuursfuncties werden als volgt verdeeM: A. Wairaaar Jr., Sassenheim, Voorzitter; G. Rietkerk, Leiden, Secreta ris; H. Goedhart, Leiderdorp, Penning meester; P. Goedendorp, Hazerswoude, Alg. Adjunct. Besloten werd op Donderdag 9 Nov. een Algemeene Vergadering van de Clubs te houden te Leiden. Allo belangstellende Anti-Reve 1 utionairon hebben tot deze ver gadering vrijen toegang. De heer Goeden dorp zal inleiden: „Waarom ^Anti-Revo lutionair en niet Christelijk Historisch?" Op deze vergadering zal ook worden getracht contact to krijgen met enkele geestverwanten uit plaatsen in den kring waaT nog geen Clubs zijn gevestigd. Als nuttige '.onderwerpen, om gedurende de wintermaanden door de Clubs te wer den behandeld weiden geneemd: 1. De taak van en de verhouding tue- Rijk, Provincie en Gemeente. 2. Kerk ©n Staat. 3. Een klein beetje inflatie. 4. Overheid en Bedriifsvrode. 5. Staatszorg en Particulier Initiatief. Besloten weid met' het oog op de door de Centrale te voeren Propaganda aan den Bond een Subsidie te verzoeken van f 100.—. Aan de Clubs wordt verzocht de Roos ters van Werkzaamheden voor dit winter seizoen zoo spoedig mogelijk aan den Secretaris der Centrale op te geven, en hierbij te vermelden welke inleiders ge schikt en bereid zijn om ook op andere plaatsen hun inleiding te leveren, Werkloozenzorg. De Commissie uit de Samenwerkende Vakoentralen inzake Werkloozenzorg heeft naar ons gemeld wordt, vergaderd met de arbeiders-leden der Gemeentelijke Com missie voor Werkverschaffing. Doel der besproking was te komen tot grootere activiteit van de Commissie voor ^Werkverschaffing, waaromtrent verschil lende klachten waren ingekomen. Aangezien sinds 30 Mei 1922 geen vergadering van do Commis sie voor Werkverschaffing heeft plaats gehad, werd overeen gekomen dat de arbeiders-vertegenwoor digers, welke in genoemde Commissie zit ting hebben, ten spoedigste op het houden van een vergadering zullen aandringen. Agitatie-Commissie. Gisterenmiddag werd vanwege het (Leidsche Werklo ozen-Agitatie- Comité un de Graanbeu-re een Openbare Vergadering gehouden. Nadat de voorzitter, de heer P. H. Haseloo de vergadering met een kort woord had geopend, werd het woord ge geven aan den. heer Bonman uit Amster dam, die het Kapitaal verantwoordelijk etelde voor de heerschend© crisis-werk loosheid. Wij eischen, aldus spr., productieven arbeid; wij zijn beu van de steunregelin gen waarvan wij moeten leven. Omdat hij mensch is en omdat hij werk presteert, heeft een arbeider recht om te leven. In den breed© behandelde spr. de nadee- len van de kapitalistische maatschappij. Het Kapitaal dat alleen beoogt wiii6t te behalen is de oorzaak van do duurte en van de werkloosheid. Daartegen moeten de arbeiders zich verzetten en eischen: prodiictieven arbeid of een uifckeering gelijk staande met heb veile loon. Na afloop van deze rede verzocht de voorzitter aan politie en pers om heen te gaan, daar do vergadering huishoudelijk werd verklaard. De dienstdoende inspecteur van politie maakte daartegen echter bezwaar, omdat een vergadering, waarbij een groot aan tal niet-lcden aanwezig is, geen huishou delijk karakter draagt. Na eeirig hoen en weer praten hakte do voorzitter den knoop door en verzocht hij alle niet-lcden de vergadering te verlaten. N.V.Leidsche Ikerhandel Firma J. C. Bernard MIRK! 22-26 - KOÖMBRÜGSJIEG 9805 Artikelen Het gevolg was, dat van de ongeveer 250 aanwezigen slechts een 50-tal bleven. De overgroot© meerderheid verliet de ver gadering. Yan de laatste Stoomtram die 'e avonds naar den Haad vertrekt, n.l. die van 10.15, is gisteravond de voorste per sonenwagen ontspoord. Na ©enige vertra ging kon echter de reis worden voortge zet. Er werd goen schade aangericht. Gistermiddag kwam de jeugdige P. J. Y. op de Langebrug te vallen, juist met zijn been in een stuk glas. Vrij hevig bloe dend word hij door den kolenhandel aar Z. in een naburige woning binnengedra gen, waarna hij naar het Academisch Zie kenhuis werd gebracht, waar men het stuk glas heeft verwijderd. Bij de Gemeentelijke Arbeidsbeurs alhier waren gisteren als werkloos inge schreven 10 vrouwen en 827 mannen w.o. 137 losse werklieden, 48 bankwer kers, 46 sigarenmakers, 45 textielarbei ders, 45 opperlieden, 41 schilders, 38 grondwerkers, 29 timmerlieden, 25 letter zetters, 27 scheopssmeden, 20 betonwer kers, 14 broodbakkers, 13 magazijnknech- ton, 12 kantoorbedienden, 12 metselaars enz. enz. Donderdagavond 8 uur heeft in den Foyer vaai de Stadsgehoorzaal de prijsuit reiking plaats der gehouden schiet wed* strijden tusschen de Burgerwacht uit Lei den, Leiderdorp, Zooterwoude, Oegstgeest en Valkenburg te Katwijk. Deze feestavond zal worden opgeluis terd door de welwillende medewerking van liet strijkje „Bobette". De Zakelijke Bedrijfsbelasting. De Kamer van Koophandel te Utrecht heeft zich tot don gemeenteraad gewend met een adres, waarin de wenscheli ikheid wordt betoogd van de afschaffing der za kelijke bedrijfsbelasting. Secundair wordt verzocht: a. de bepaling van het bedrag der hef fing uit de verordening to lichten en het te heffen bedrag telkens bij Raadsbesluit te doen liep alen. b. de bedrijven met meer dan 9 arbei ders slechts te doen belasten voor dat meerdere aantal. c. jeugdige werklieden beneden zeke ren leeftijd niet onder arbeiders in den zin der verordening te begrijpen. d. de verordening op de invoerdering dier belasting zoodanig te wijzigen, dat- bestuurders bij ontbinding de vereffe naars van naamlooze vennootschappen niet hoofdelijk aansprakelijk worden ge steld. Een verzinsel. Hot Haagsch Correspcndentiebureau meldt: Naar aanleiding van het bericht van de Avondpost, ook door andere bladen over genomen, als zoude het ambt van direc teur-generaal der Posterijen en Telegrafie voorloopig slechts^ door een ambtenaar worden waargenomen on dat de tegen woordige minister van Marine, gelet op het precaire bestaan eens marine minis ters, als voorwaarde bedongen moet heb ben. dat de betrekking van chef der pos terijen voor hem zou worden opengehou den, deelt men one van do meest bevoegde zijde mede, dat het bericht geheel uit de lucht gegrepen is. De wijzigingen van de L. O.-wet. Naar het „Vad." verneemt, is de Nota van Wijzigingen betreffende het wetsont werp tot wijziging van de L. O.-wet 1920, welke nota eergisteren aan een speciaal afdeelingsonderzoek is onderworpen, in de afdeelingon der Tweede Kamer slecht ont vangen, speciaal door links, omdat men vreest, dat de openbare school hierdoor nog verder achterop zal geraken. Nieuw Kamerlid. Bij het Centraal stembureau is thans ook van den hoer Lovink bericht ingeko men, dat. hij zijn benoeming tot lid van de Tweede Kamer aanneemt. Do werkloosheid In do Tweede Kamer heeft de heer van den Tempel (S.D.) gisteren een interpella tie aangevraagd over de houding der re- geering inzake de werkloosheid en -haar bestrijding en de ondersteuning der; werk- looze arbeiders. Lid van de Eerste Karr.er, De Provinciale Staten vaai Zuid-Ho>lLand hebben gisteren in de vacature-Van Swaay tot lid van de Eerste Kamer geko zen prof. A. Stegers (r. k.), met 42 van de 79 uitgebrachte stemmen. Voorts verkregen de heer-en Van Kol 18, mr. Bink 16, prof. Van Vollenhoven 3, en dr. Th. Stoop 2 stemmene>en briefje was in blanco uitgebracht. Het biduien vóór den maalt jd. De minister van Oorlog heeft het vol gende bepaald: Hoewel het in acht nemen van eenige gogenblikken van stilt© vóór het aanvan gen van den disch, ten einde aan de aan- ziltenden behoorlijk gelegenheid te geven toi bidden, alleen in de Reglementen op den Inwendigen Dienst is vermeld in het artikel betreffende de gemeensehappclij- I ke maaltijden van korporaals en soldaten, moet die bepaling ook van kracht worden geacht bij de gemeenschappelijke maaltij den van de onderofficieren-menages. Het tekort op de Spoorweg-exploitatie. Bij de bespreking, die Zaterdag j.l. plaats had tusschen de directie der Neder- landsch© Spoorwegen cn d© commissie van Actie uit de erkende organisaties over de loonkorting van 8 A pet., werd door deze commissie, de keuze tusschen die loonsverlaging of de pensioenskorting van 8 A pet. niet aanvaard. Zij heeft ech ter toegezegd omtrent di© kwestie zich te willen beraden indien daarbij verscheidene ander© verslechteringen, di© ook dreigden nader onder de oogen werden gezien. Als gevel g van deze bespreking werd door de directie toegezegd, dat ©r tot 1 Januari 1924 geen loonsverlagingen meer zullen plaats hebben, terwijl ook verder in dien tijd geen verslechteringen in de arbeidsvoorwaarden zullen worden inge voerd. Met betrekking tot de classificatie wei-den vrij gerust stellende mededeelingen ontvangen omtrent het bedrag, dat men daaruit dacht tc halen. Zonder dat de di rectie zich te dien opzichte wil binden, gaf zij toch als haar meening te kennen, dat daaruit niet meer dan een millioen zou worden gehaald. Omtrent een irreer doelmatige verminde ring van diemstkleeding wilde de directie n-og wel nader overleg plegen al mag niet verwacht worden dat daarvan nog veel resultaat te wachten is. Ten opzichte van het werkplaatsperso- n-eel werd betoogd, dat voor dat perso neel deze korting van 8 A pet. zeer druk kend zon werken. Do directie verklaarde zich echter bereid, om deze kwestie te overwegen. Zij heeft thans meged-ecld, dat zij bij bet opleggen der pensioenkorting van 8A pet. de reeds ingevoerde leons- verlaging van 10 pet. terug zal brengen tot 7 pet. De commissie zal nu nog in nader© onderhandeling treden. Belas ting-ontduikmo-. In de Vragen des T ij d6 houdt mr. P. J. Bijleveld oen ernstige beschou wing over belastingsontduiking. Do heer J. J. Bekaar, inspecteur'der be lastingen, heeft in de groene Amster dammer het niet-aangegeven belast baar inkomen op zijn minst op f 400.000.000 geschat. D© heer Bijleveld omschrijft een aantal maatregelen ter voorkoming on ter be strijding van de belasting-ontduiking. Zijn hoofddoel i6 te doen zien, dat ver sterking van 's Rijks middelen niet steeds behoeft te worden verkregen door be staande belastingen uit te denken en dat voor den Staat nog millioenen te innen zijn, zoodra do controle op de heffing maar wo-rdt verscherpt. „De Amsterdammer". Naar wij vernemen zijn redactie en ad ministratie van De Amsterdammer, die thans geëxploiteerd zal worden door dc N. V. „De Christelijke Pers" overgebracht naar hot gebouw N. Z. Voorburgwal 58 60, waar ook de bureaux van De Stan dard gevestigd zijn. Ook wordt van heden af D© Amster dammer ter drukkerij van D© Standaard gedrukt. Van het geheel© personeel^ wor den slechts vier ongehuwden en één ge huwde door do Nieuwe Uitgeefster over genomen. Bezuiriging. Wegen-s Wuiniging worden- dit jaar igeen rijksveldwachters meer aangesteld, meldt do „Maasb." Alleen indien in 1923 tengevolge der nieuwe pensioenwet vaca tures ontstaan, kunnen nieuwe aanstellin gen verwacht worden. Ook bij d© mare- chaus-sées wordt overwogen tot opheffing van standplaatsen t© komen, indien zulks mogelijk zou zijn. De 4€0Bc „vooroefenaar". Bij gelegenheid van het feit, dat sinds de oprichting van het instituut der plaat selijke militaire vooroefeningen, reeds het 4000ste diploma van voorgeoefendheid i6 uitgereikt, recht gevende op 4 maanden verkorting van den diensttijd, heeft de in specteur van den Vrijwillige®. Landstorm, do generaal-majoor J. L. ten Bosch aan den vooroefenaar P. H. M. J. Out tc Bus- sum, do houder van dit 4000ste diploma, een souvenir geschonken in den vorm van een sigarettenkoker met inscriptie. Marine bezuinigt. Naar „Heit Volk" verneemt, zullen bij de ADVERT ENTI E-PRTj c DES ZATERDAGS 4 f 0.30 PER GEWONE REGEL 4 s 10.22i KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens INGEZONDEN RECLAMES Pf >EP 30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent bij voomithetnling. Aan het Zoeklicht. Leiden 18 October 1922. Er wordt wat gedaan voor den s c h ij n. In het partculiere leven, maar ook in het politieke- en partijleven. De Socialistische minister B r a n t i n g in Zweden, hoeft zich onlangs zeer waar- deerend uitgelaten over onze Koningin. Hij noemde haar een „beminnelijke" per soonlijkheid. Gelukkig had Het Volk de tegen woordigheid va-n geest om van deze uit spraak geen melding t9 maken, zoodn* de 6 c h ij n gered werd. Diezelfde minister zou door d© Fransche rogeoring gedecoreerd zijn met h~* Le gioen van Eer. Maar daartegen verzette zich de Zweed- sche partijraad. Dat moeh n:et. Er zijn toch nor Soc. Dem. beginselen! Maar wat deed men toen? Het eer fee ken werd niet verleerd aan der beer, maar aan Mevrouw Brant in g Zoodat alweer de s c h i: n gered werd. OB3FRVA.Tr>r\ diensten die onder het Departemc t van Marine reseertoeren, de volgende bezuini gingsmaatregelen -worden ingevoerd: Van 1 Januari 1923 af zullen bij ambts jubilea geen gratificaties me-^r wr.rd-en too gekend. Voor de waarneming van hcoge.ro func- tiën worden eveneens te rekenen van 1 Januari 1923 geen toelagen me ar verleend, tenzij uiit de waarneming direct canwiis- bare en in geld waard oorbar cv schade --r den waarnemer voc-rtvloeit. Van 1 Januari 1923 af zal voor 1.;- -r- soneel, hetwelk thans een 45-urige werk week heeft, de 48-urige werkweek wrr'-n ingevoerd. Eene evenredige werktijd verb n- ging zal als rege-I ook m -eten worden in gevoerd voor personen, die-thans korter of langer dan 45 uren per week arbeider. D© verlenging van den werktijd zal geen veirhoogdng van het we~V maand- of jaar loon tot gevolg hebben. Zij zal als reel gepaard gaan met een evereedim ping van het personeel. PROVINCIALE STATEN VAN ZUID-HOLLAND. Nadat prof. dr. A. Steger tot lid der Eerste Kamer was gekozen, kwam aan do orde de interpellatie-a an vraa t? yin rkn heer De Visser. De heer De Vissor (C f ent de volgende vragen in 1. Heeft het college van G-cde - n ten gevolge van de steeds meer om zich grijp en-da werkeloosheid, reeds me a-r "-gelen getroffen, ten einde door productieve 1 r- beddsverschaffing, die euvl - 1 m- lijk te bestrijden 2. Zoo ja, welke zijn die ma-. 3. Ligt het in de bedoeling ©vent e-'e arbeid als s-u-b 1 bedoeld, tegen he er plant sa geldende loon te doen verricht-) 1 4. Is het college van Gedep Staten bo- redd omtrent te treffen maatregelen over leg met de respectievelijke t-e plegen? Na toelichting van de vr. - de volgende motie in: „De Staten, c er wegende dat da '.--c- tnemende werkeloosheid buitengewone maatregelen noodzakelijk maakt, ncr Gedep. Staten int, met bekwamen s- c 1 maatregelen te treffen, waard or pr t-ieve arbeid tegen hot geldende kon w-v ti verschaft aan de workeloozen in do cn.l scheiden© bedrijven en gnat orer i~> do orde van den dag". Mr. Rutgers, lid van Ged. merkt op. dat do provincie niet veel o m- bare werken heeft, zoodat med'ik b n - gewone maatregelen kuinnen worden get" f- fen. Iets anders is, dat Ged. Staten de uit voering van verschillende werken kunnen bespoedigen, mede in samenwerkiu.cf met de gemeenten. Zoo hebben Ged. Staten -ui- langs met het oog op do werkeloosheid n g goedgekeurd een plan van die gemoeide 's-Gravonhage tot don aanleg van een park bij d-e Witte Brug en Maandag nog de plannen inzake Marlot. W-at do wegonkweslie betref - de weg van do Hoornbrug naar de Vink is reeds opgemeten cn in de najaarszitting zullen te dezer zake uitvoerige voorstellen worden gedaan. Verschillende onderhouds- en ver-nien wings werken zijn aanbesteed voor een be drag van 336 000. Waar dus d-e provincie geen buitenge wone werken heeft, en alleen werken in eiigen beheer, waarbij het gewone loon wordt uitbetaald, behoeft spreker verder op vraag 3 niet te antwoorden, evenmin als op vraag 4. Do heer De Visser meent, dat wel buit enge wou© maatregelen noodig zijn. Hot komt hem voor, dat'er nog voldoende ge legenheid in onze provincie is, waar arbei ders kunnen worden te werk gesteld, b.v. bij verbet ©ring van wegen. Hij acht liet een verheugend feit, dat met bekwamen spoed! aan de uitvoering van het wegcnplao zal worden begonnen, maar tooh zou spreker gaarne toc-zeriping hebben, dat dit i**ds in uien a.s. winter kan geschieden. Do heer Hoffman (R.-KA meontr

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1