Dagblad voor Leiden en Omstreken Bezoekers van den Partijdag! ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PEE KWARTAAL <2M TER WEEK10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - WOENSDAG 11 OCTOBER 1922 - No. 765 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 AüVERÏENTI£-PftU— DES ZATERDAGS f 0.30 PER GEWONE REGEL 0.224 KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens INGEZONDEN RECLAMES DT vRIEF, 30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent bij vooruitbetaling. Dit nummer bestaat uit twee bladen V Onze Pers. Hot gaat do amti-Tevolutionaire per® nog lang niet overal naar den vleeze. Meerdere bladen zijn de laatste jaren vain het, strijdtooneel verdwenen en nu kwam dezer dagen weer het bericht dat ons Stichtsche Dagblad, nog geen twee jaar oud, den strijd had moeten opgeven. Onze Stidbtsche vrienden hebben het dus neg niet eens een kans gegeven om or bovenop te komen. Dit is te betreuren. Vooral omdat het Sticht in dit opzicht geen uitzondering vormt. Voor Kerk en School willen onze man nen gaarne bijdragen. Geen offer is hun te zwaar om de Kerk in stand te houden, of het bestaan van een Christelijke 6cbool mogelijk te ma ken. Dit komt omdat het n o o d z a k e 1 ij- ke hiervan, wordt ingezien. Een eigenaardig verschijnsel is echter, dat dezelfde mannen die voor de Kerk al les over hebben en die hun laatste cent zouden geven als het bestaan van de Christelijke school op het spel staat, te genover de Christelijke pers vaak een vrij onverschillige houding aannemen. Zij zijn er niet bepaald tegen, maar ze komen er evenmin voor in geestdrift. Stilletjes wachten ze af om eens te "zien wat het worden zal en over hoeveel uit houdingsvermogen zij, die zich voor de Christelijke pers intereseoeren, wel be schikken. En zij begrijpen niet of willen niet be grijpen, dat zij op deze wijze hun eigen zaak benadeelen. Neen, niet hun eigen zaak! Als dat het geval was, we zouden er vrede mee kunnen hebben. Hoogere belangen staan hier op het spel. Ook hier geldt: Aleoo 't aamgaet de glorie enzes Gods. Daaróm gaat het met de Christelijke pers. Evengoed als bij "Kerk en School. Laten onze predikanten maar ijveren. Laten de ouderlingen zich maar met heili ge geestdrift geven aan hun arbeid. La ten de onderwijzers maar mét de oudere pogen de kinderen op te voeden naar het Woord Gods. Maar wat baat dat alles, wanneer tege lijkertijd de pers eiken dag weer gelegen heid krijgt om wat in Kerk en School werd opgebouwd, af te breken? We staan weer voer de wintorcam- pagne. De lange avonden zijn weer daar. Er is weer tijd om te lezen. Welnu, laten dan ook onze mannen en vrouwen in deze omgeving onze pers steunen en ons blad in de gelegenheid stellen in een steeds broederen lering in vloed uit te oefenen. Wanneer we zien op wat andere bladen wedervoer, dan zijn we dankbaar. Maar voldaan zijn we niet, zoolang in deze omgeving nog gevonden worden Christelijke gezinnen, anti-revolutionaire gezinnen, waar men zichzelf en zijn kinde ren laiat voorlichten door de neutrale pers. Voorbeelden trekken. Leeringen wekken, zegt het spreek woord en voorbeelden trekken. Wij willen hopen dat dit juist is, ook als wij de S. D. A. P. tot een voorbeeld Onlangs bevatte het hoofdorgaan van deze partij de volgende correspondentie: In Doorn telden we óp 1 Januari jX 3 abonnees. Drie maanden later nog 3. Weer drie maanden later, 1 Juli,-4. Be gin September wordt er een partijafdee- ïing in Doorn opgericht. De secretaris schreef ons direct over de „Yolk"-pro- paganda. Dat doen ze niet allemaal! We gaven de gevraagde inlichtingen en kregen direct weer antwoord. Hieraan kunnen ?vele andere partdjafdeelingen ook een voorbeeld nemen! Wij-zonden aan verschillende ons opgegeven adres sen, proefnummers toe. Er werd bij de ze personen huisbezoek gedaan. Dat 'kunnen _we van de meeste partijafdee- linigen niet zeggen! En nu, twee weken nadat de „Volk"- propaganda is aangepakt is het aanbal van 4 abonnees gestegen tot 14! En men gaat nog steeds door! Bravo. r Wij wijzen op dit voorbeeld, in de hoop dat het in onze leringen zal worden nage volgd. Laten onze Kiesvereenigingen in den komenden winter eens aan het werk gaan voor onze pers. De vruchten zullen niet uitblijven1. Net resultaat zal zijn, niet dat ons blad rich zal kunnen handhaven, dat punt is than© buiten bespreking, maar wel, dat- de zoo noodige uitbreiding een feit kan worden. STADSNIEUWS. Partijdag te Leiden. Voor de twede maal wordt in Leiden. vanwege de A. R. pairtij een partijdag gehouden. De schitterend geslaagde samenkom sten van het vorige jaar liggen nog versch in het geheugen. Hoe zou het thans gaan? Geheel gerust was het Comité dat de voorbereiding in handen had ditmaal niet. De groote verkiezingen zijn achter den rug. En dan, de algemeene malaise drukt ook 'het partijleven. De vrees is echter beschaamd. De morgen vergadering was ai dade lijk flink bezocht en deed voor de mid dagvergadering het beste hopen. Het was ruim half elf toen'de voorzit ter, de heer W. Warnaar van Sassen- heim, de vergadering opende met het la ten zingen van Ps. 138:133. Krachtig klonk het: 'k Zal met mijn gansche hart Uw eer, Vermelden Heer, dank bewijzen! Nadat vervolgens gelezen was Ps. 138, gkug de voorzitter voor in gebed om daarna een Openingswoord te spreken. Spr. begon met allen hartelijk welkom te heeten. Het is hem een aangename taak deze vergadering te mogen leiden en te openen. Hij zal geen openings rede houden, nu vier sprekers van naam Voor ons zullen optreden. Spr. uit zijn blijdschap over de flinke opkomst en dankt hen, die voor de voor bereiding van dezen dag zooveel hebben Hartelijk heet spr. welkom Mr. t&o Vries, die voor ons wil optreden cn ook don heer de Waal Malefijt, die mede aan wezig is. (Applaus). In dankbare stemming, zegt spr., zijn we bijeen. We danken God, die ons ook dezen zegen schenkt. Wat God o-ns in de verkiezingen gaf, heeft ons gesterkt met kracht in onze ziel Het heeft onzen leider gesterkt, die zich aan ons volk gaf, den heer Idenburg, en heel ons volk. Een mooie dag is voorbereid. Er dreigen ons nog allerlei gevaren. De komende tijd zal, zooals bij de verkie zingen reeds werd uitgesproken, beproe vingen en lasten meebrengen. Wij hebben gekregen een rechts Kabinet, maar „h e t woord"" is niet gesproken. Daarom 6télt spr. het op prijs dat de oud-minister de Vries, over de dreigende financieel© gevaren wil spreken. Met be langstelling zullen we dan eok naar een der beste docenten onder ons, luisteren. Ook de andere onderwerpen die behan deld zullen worden zijn van groote betee- kenis. Spr. hoopt dat de vrucht van dezen dag zal zijn dat we worden of meer wor den, goede instrumenten. Bij de verkiezingen hebben we gestre den voor Godsdienst en Vrijheid, 't Gaat om de hoogste goederen, waarv-oor onze vaders goed en bloed hebben geofferd en waarvoor Oranje zooveel heeft gedaan. Met blijdschap memoreert 6pr. dat onze V-orstin van die hoogste goederen te Gro ningen zoo kloek "heeft getuigd. Dkt heeft one goed gedaan. Ook dat geeft kracht, evenals, naar spr. hoopt, onze Partijdag. Niet altijd echter kunnen we Partij dagen houden. We hebben noediig een dagelijkschen hu ie bezoeker een Christelijk Dagblad, zooals we hier mogen bezitten. Spr. wekt op dien zegen te waardeeren en te beseffen dat in elk Christelijk gezin een Christelijk Dagblad behoort. BoV^tn all<?6 is echter noodig, het geloof in God. Alleen het zien van het leven in 'het licht van het Kruis kan redding ge ven. Met een warme opwekking om te blijven s/trijden voor 'de hoogste goederen, ein digt spr. (Applaus). Het woord is thans aan Mr. S. de Vries Cz. Ik heb, zegtv spr. het vorig jaar een onvoorzichtigheid begaan, toen ik hier, temidden van de broederen, eens rustig wilde verkeeren. Het gevolg is echter geweest, dat ik mijn zin gedwongen ben, hier te Hij had eigenlijk minstens vier jaar op den achtergrond Willen blijven. Spr. heeft er echter niet aan kunnen ontkomen en nu staat hij hier om over een ietwat droog -onderwerp to spreken. Op een Partijdag kan men eigenlijk be ter spreken over de beginselen, die altijd bezieling geven. Toen spr. het onderwerp van Ds. van Lummel zag, heeft -hij er een oogenblik aan gedacht om te spreken over „Oorlof mijn arme schapen, die zijt in grooten nood". Hij zal echter spreken over: „Dreigend financieel gevaar". Dit onderwerp is voor al van belang voor de vrouwen, die de duurte ondervinden. Wij hooren .den laatsten tijd veel spre ken -over het gevaar, van inflatie en Steunt de A.R. Partij, door U te abonneeren op het A.R. Orgaan voor deze Omgeving het is wel goed als we weten wat daarmee bedoeld wordt. Wij kennen dit gevaar nog niet, maar onze buren in Duitechland des te beter. Er ie daar één klacht over de duurte. Het levenspeil daalt bij den dag. De nood zakelijke levensbehoeften worden altijd maar duurder. De uitgaven gaan omhoog veel sneller dan de inkomsten. Het vreemde is, dat wij, als we in Duitschland komen daar niets van mer ken. Voor ons is het niet waar dat alles daar duur is. Het vorig jaar betaalde 6pr. in den D.- trein voor een maaltijd een. gulden ctn kort geleden betaalde thdj ongevfcer het zelfde bedrag. Voor ons is het dus niet duurder ge worden, terwijl de D uitschei© steen en been klagen over de duurte. De geleerden noemen, dat inflatie. Nu zou het niet erg zijn als met de uitgaven ook de inkomsten stegen. Zoo gaat het echter niet. De arbeiders, die telkens hoogere loo- nen kunnen afdwingen, zijn eigenlijk nog in de beste conditie, hoewél zij den wed loop volstrekt niet kunnen volhouden. Wie echter verschrikkelijk lijden, dat zijn de geestelijke arbeiders, doktoren, predikanten enz. en de menschen die van een pensioentje moeten leven. Als voorbeeld noemt epr. een weduwe, "die een pensioentje heeft van 3000 Marie. Voor den oorlog kon ze daar behoorlijk van leven, maar thans befceokent dit- een inkomen van f3.—. Dergelijke mensehen leven in bittere armoede. Dat ie het gevolg van de inflatie. Wat is dat? En bestaat er ook is ons land gevaar voor? Spr. geeft verschillende voorbeelden. Het vorig jaar verdiende een Duitsch minister 180.000 Mark per jaar ©f f 1800 Voor 14 dagen, was het 1.200.000 Maak. Een schitterende verhooging! Maar toch verdient hij slechts f1200.—. Nu is het waar dat de Mark in Duitsch- land meer waardo heeft dan bij ons, maar we kunnen toch zeggen dat de prijzen sinds November tienmaal verhoogd zijn. Het is duidelijk dat op deza, wijze het volk door do inflatie verarmt. Maar wat is dat nu? Ieder weet dat een Bankbiljet een ze kere waarde vertegenwoordigt. Wie een bankbiljet hoeft, waarop staat dat de Bank aan toonder 1000 betaalt, is zij ver plicht dat te betalen met geld, dat in zich zelf waarde heeft: zilver of goud. Wij eischen dat niet, omdat wij weten dat het bij de Ned. Bank in orde is, en dat zij aan hare verplichtingen kan voldoen. Op de Duitsche bankbiljetten staat het zelfde. Maar als wij daar de inlossing eischen, dan denkt de Bank er niet over. Zij kan het ook niet. Nu begint dat papier het vertrouwen te verliezen. De instelling die het heeft ge geven, blijkt eer. zeer onsoliede debiteur te zijn. De Ned. Bank heeft het recht bankbil jetten uit te geven, maar onder voorwaar de dat minstens 40 van de waarde in goud aanwezig is. In t begin van den oorlog, was 't net of al T geld verdwenen wasa Het werd vastgehouden. We hebben toen noodgeld gekregen. Er was eeif uitgebreide behoefte aan geld. En de bank kon niet doorgaan met bankbiljetten uit te geven. Toen is de bepaling gemaakt, dat tijde lijk die 40 pet. mocht zijn 20 pet. Die be paling bestaat nog. In principe was het een klein beetje inflatie. Gelukkig behoefde van die wetswijziging geen gebruik te worden gemaakt. Inte gendeel, in stede van 40 pet. is er ruim 60 pet. - Men gevoelt hoe het komt dat de Neder- landsche gulden een goeden naam heeft in het buitenland. Dat is een groot geluk voor ons volk. Wij welen nu niet bij ervaring wat in flatie is. In Duitschland is het anders ge gaan. Na enkele maanden oorlog was het geld op. Toch was er geen sprake van om den oorlog te beëindigen. Daarom werd bij do Hïjkcbar.k aange klopt om geld. Het moest er zijn. En toen is de drukpers aan het werk gezet en het aantal bankbiljetten zeer sterk ver meerderd. Eerst kregen we een daling op 55 cent. Toen waren er al speculanten, die zei den: nu koopent Maar ze hebben 't mis gehad. We koopen ze thans tien voor een cent. Maar zien we nu ook de verhouding in Duitschland. De Rijksbank heeft ongeveer aan goud aanwezig een milliard, terwijl 159 milliard aan papier is uitgegeven. Het is dus slechts voor een 159ste ge deelte gedekt. Dat was een maand geleden en sinds is de toestand nog verergerd. De marken- vooraad wordt eiken dag vermeerderd met acht milliard, terwijl de goud- waarde niet hooger wordt. Nu moet ge u voorstellen dat de Duit sche regeering op zekeren dag 100 mil lioen goudmarken aan de Entente moet betalen. Dan gaat de Duitsche Regeering een schuldbekentenis geven aan de Rijksbank om daarvoor marken te ontvangen. Aan papier-marken zou ze dus 100 milliard moeten hebben. Maar de Entente bedankt er.voo.Zewil goud hebben. De Duitsche regeering moet dus Neder- landsclie of Engelsche of Amerikaansche banknoten hebben. Door de groote toevoer van Marken op de markt, daalt echter alweer dc waarde. En alles wordt, alweer duurder. Een dergelijke uitzetting van de uit gaven, noemt men nu inflatie. Het beleekent letterlijk: o p b 1 a z i ng. Het lijkt veel, maar het is niets Opblazing, telkens meer. Toen wi.j ook oen beetje inflatie hadden en nog heben, meenden sommigen dat we rijker waren geworden. Kijk eens, zeiden de Socialisten, hoe de Vermogensbelasting omhoog is gegaan. De bezittingen, denk aan de huizen, wa ren duurder gewerden. We drukten onze rijkdom in meer guldens uit, maar in wer kelijkheid waren we niet rijker. Nu is de vraag, als 't nu zoo in Duitschland is gegaan, waar men rijk is aan Marken, maar waar men in werkelijk heid straatarm is, en waar de prijzen al tijd maar hooger worden, of er ook voor ons gevaar bestaat, voor een dergelijke inflatie, voor een geweldige ©tjiging van prijzen Ontkend kan niet worden, dit gevaar bestaat. Op 't oogenblik staat 't zoo, dat onze vlottende schuld ongeveer 700 millioen gulden bedraagt, dat de Ned. Regee ring dus in z.g. schatkistbiljetten van het publiek of van de Ned. B&nk, J ij d e 1 ij k geleend heeft. Wie heeft nu op dit oogenblik dit be drag geleend? Dat is zoo goed als heelemaal niet ge beurd door de Ned. Bank, wat voor haar crödiet ook zeer gevaarlijk zou zijn, en een daling van de waarde van den gulden tengevolge zou hebben. Op dit oogenblik is die 700 millioen echter in hoofdzaak ondergebracht bij het publiek, banken enz. Dat is aan de ©ene zijde gelukkig, maar aan de andere kant is hot oen bewijs dat handel en industrie kwijnen, het. ka pitaal niet noodig hebben en dus achter uitgaan. Veranderd dit, wordt het geld opge- eiischt, dan zou de Staat bij do Ned. Bank moeten aankloppen. Dat is een gevaar dat thans droigt. Dat is en van de groote moeilijkheden waarvoor do Regeering ©iaat. Als er in handel en industrie opleving komt cn het geld wordt opgevorderd, dan zou de kans bestaan, dat de Ned. Bank haar crediet inboette. Op die manier zou het vertrouwen in ons geld verloren gaan, tot schade vooral van u huismoeders, die het eerst do ge volgen van de duurte ondervindt. Er is nog een ander dreigend gevaar, n.l. dat die vlottende schuld zou toenemen doordat de begrooting niet sluit, en de Staat meer uitgeeft dan ze ontvangt. Nu is er een groote kans dat de inkom sten in 1923 blijven beneden de uitgaven. Dat tekort moet doof leening worden aangevuld, met het gevaar, dat we, oven als Duitschland, naar den kolder gaan. Dan staan onze staatslieden voor deze vraag: of de inkomsten moeten stijgen, of de uitgaven moetendalen, of wo moeten leenen. Niemand wil inflatie. Maar nu komt de moeilijkheid op welke w ij z e moeten we bezuinigen. Dat is eon heel lastig werk voor onze huismoeders cn ook voor de Regeering. Schaf het leger af, zegt mon. En het schijnt hen niet te deren, dat Nederland dan zelf aan de rand van den ondergang .wordt gebracht. Wij staan daartegenover anders. Wij danken God dat wo onze vrijheid cn onafhankelijkheid mochten bewaren* Neen, we moeten onze vrijheid bewaren en dus. ook verdedigen als het moet. De Regeering wil bezuinigen en o.a. de salarissen verminderen. Do ambhgiaron schijnen van de noodzakelijkheid niet overtuigd te zijn. Er wordt gedreigd met verzet. Daaraan doen onze mannen niet mee, al voelen ze ook het pijnlijke. Anderen willen het vinden op Onder wijs, of ergens anders. Ieder wil bezuinigen, maar verwijst naar zijn buurman, om d&ér te beginnen. Bezuinigen is een moeilijke taak. Maar kunen de inkomsten niet ver hoogd worden? Met de directe belastingen is dat niet mogelijk en als aan de indirecte belastin gen gedacht wordt, dan onstaat in het lmksche kamp dadelijk een geweldig ka baal, omdat het heilige huisje van den vr ij handel wordt aangetast. Denk slecht© aan wat nu gehoord wordt over het invoerrecht op sigaren, terwijl toch onze fabrieken worden stopgezet. Het komt. spr. voor, dat do Regeering hierin gesteund moet worden. Zoo staan wo voor de moeilijkheid. Wij hebben en terecht gejuicht over de stembusoverwinning. Maar én de volksvertegenwoordigers én de ministère staan voor moeilijke pro blemen. Heb zal de taak zijn van onze afge vaardigden de Regeering te steunen bij haar pogen om ons volk te bewaren voor de noodlottige gevolgen van inflatie. Spr. hoopt dat de Regeering en de Ka mers krachtig zullen staan en van God wijsheid ontvangen, om ons volk te be waren voor den maatschappolijken jam mer die van inflatie het gevolg is. (Applaus). De Voorzitter dankt don heer de Vries voor zijne rede en geeft gelegenheid om vragen te stellen. De heer G o s 1 i n g a zegt. da- '.e spr. heeft gezegd, dat oen ieder bij zijn buur man wil bezuinigen. Zoo wil men van links bezuinigen op het bijz. onderwijs. Onlangs is er bezwaar gemaakt tegen don bouw van eon Chr. H. B. S, hier ter plaatse, terwijl voor Openbare H. B. Scholen millioenen beschikbaar worden gesteld. Verder meent spr. dat de ambtenaren niet bepaald tegen bezuiniging zijn, maar dat. hun grief is. dat geen overleg wordt gepleegd. - De. Kou wen hoven had ook iets willen vragen ever een bouw van do Chr. H. B S. hier for plaatse, waartegen uit bezuinigingsoogpunt bezwaar wordt ge maakt, terwijl plannen voor Openbare Scholen op roijale wijze worden uitge voerd. Dit maakt een ver van aangena- men indruk. Spr. meent dat gewaarschuwd moet worden tegon het gevaar dat het. Christelijk onderwijs niet de dupe van de bezuiniging wordt. Mr. de Vries zegt het ook niet te begrijpen. Hij acht dit dus een punt. van veel belang om in de Tweede Kamer te worden gebracht. Wat betreft de ambtenaren gaf de heer Goslinga niet, een geheel juiste voorstel ling. De bezoldiging kan niet worden ver laagd, zonder dat de comm. voor het Ge organiseerd Overleg is gehoord die dan ook de betreffende stukken voor het uit brengen van advies heeft ontvangen. De heer G o e 1 i n g a: Maar het besluit is toch al genomen! Mr de Vries: Neen, dat moet bij de wet gebeuren. De Comm. waarvan spr. voorzitter is heeft nog geen advies uitgebracht. Nadat nog gezdhgen is ..Een vaste burcht is onze God", wordt de morgen- vergadoring gesloten. (Zie vervolg Derdo Pagina). Leidscli Studenten Corps. De Inauguratie van de 100 aspirant-le den van het Leidsch Studenten Corps, welke in verband met den corpsrouw we gens het overlijden van prof. d-. J. P. Kuencn was uitgesteld, geschiedde errgis- termiddag te vijf uur in de Stadsgehoor zaal. De praioses collegia de heer L. Rij ken, richtte zich eerst tot de oudere stu denten. Bij het scharen van een nieuw ge slacht onder de vanen van ons Corps aldus spreker gaat onze gedachte terug naar het oogenblik dat wij zelve onze knie bogen voor het vaandel en naar alle gaven welke "hot corpslidmaatschap ons simde dien bracht. De leden van het L. S. C. hebben hun dankbaarheid hiervoor je gens het Corps met hun daden getoond, door in grooten gelmie aan den groentijd deel to nemen. En zoo hebben zij den groentijd gered. Gered. Want kort na den aanvang van den groentijd werd het corps getroffen door een slag, welke niet zou nalaten op den ganschen groentijd zijn stempel te drukken. Den 25on September overleed plotseling de beminde reclor- magnificus prof. dr. J. P. Kuencn. On danks deze rouwbrengende gebeurtenis hebben do leden hun plichten tegenover hot Corps niet verzaakt. Spreker zegt hiervoor dank. Niettegenstaande de economie, !;e de pressie heeft zich een opgfkond groot aantal aspirantleden opgegeven. Tot de groenen zegt spr. o.m.: U be leekent deze dag een keerpunt in Uw lo ven. En wanneer gij eenigen tijd aan de Universiteit vertoefd hebt. zult gij zien boe radicaal dez? verandering in Uw lo ven ingrijpt. Er is een element aan toe gevoegd: do vrijheid. Gij zult Uw eigen meester moeten zijn. Een schoon bcgineel,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1