Gero-Zi
Ver.
„DE BAZAR",
Dagblad voor Leiden en Omstreken.
N.V.„(,.J.C. BERNARD
DEGELIJKE MEUBELEN
ELEGANTE KLEEDING
BREESTRAAT 161
ABONNEMENTSPRIJS
IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN "FF?
WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN
PEE KW ART A AD 12.50
PER WEEK10.19
FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90
3de JAARGANG. - DINSDAG 26 SEPTEMBER 1922 - No. 753
Bureau: Hooigracht 35 Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936
ADVERTENTIE-PRIJo.
PER GEWONE REGEL f 0.221
DES ZATERDAGS 10.30
INGEZONDEN RECLAMES DIÏB*T "\RIEH
KLEINE ADVERTENTIES ran hoogstens
80 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent
bij vooruitbetaling. ï-s
Oit nummer bestaat uit twee bladen
Winkelweek te Leiden.
De Loidsehe winkeliers gaan niet bij
de pakken neerzitten.
De en gunst der tijden die eek hen treft,
de algemeene malaise waardoor de winkel
stand niet in de laaste plaats heeft te lij
den geeft hen nog geen reden em met de
armen over elkaar nu maar in gelatenheid
af te wachten wat komen zal.
Integendeel de algemeene druk prikkelt
tot nieuwe actie.
En tot gemeenschappelij-
ke actie.
Als voorheen de winkelstand in bewe
ging kwam dan was het meestal om in
onderlingen slrijd de kradhten te verteren.
Er word geconcurreerd niet al
leen, maar er was ook afgunst en
wantrouwen.
Men gunde elkaar geen brood en kreeg
het daardoor soms zelf niet
Vrij algemeen wordt thans echter, ook
in Leiden'ingezien dat eendracht macht
maakt..
Dat blijkt mede uit de winkelweek die
aan den dag vanmorgen geopend wordt.
De drie Middenstands vereenigingen
hebben samengewerkt voor de organisatie
van een winkelweek.
Men heeft verstaan, dat er iets gedaan
moest worden om nieuw leven te brengen
in de zaken en een frisschen wind to doen
waaien door de al te stille winkelstraten.
Aan inspanning van de zijde der win
keliers ontbreekt het niet.
En aan belangstelling al evenmin.
Het. aantal deelnemens is ongeveer dub
bel zoo groot als in 1920.
Overal beijvert men zich om, zooal
geen prijs te verkrijgen, dan toch een goed
figuur te maken en aan he t publiek een
goeden indruk te geven.
Nog zijn in tal van winkels de gordij
nen gesloten.
Maar als morgen de gordijnen omhoog
gaan, dan zal het belangstellend publiek
zich verlustigen in de schitterende uit
stallingen, die vooral 'savonds een mooi
offect zullen maken.
Do winkelweekcomissie heeft geen mid
del onbeproefd gelaten om alles voor te
bereiden en de winkeliers 'hebben hun beste
beentje voorgezet.
Maar er is ook van buiten belangstel
ling getoond.
Dit blijkt het best uit het groot aantal
medailles pnz. waaronder van de Ko
ninklijke Familie dat beschikbaar
werd gesteld.
Die belangstelling zal naar wij vertrou
wen ook verder blijken.
Aangenomen mag toch worden, dat het
publiek straks niet alleen zal kijken e<n
bewonderen en prijzen, maar ook
koopen.
Neen, wij willen niemand opwekken on-
noodige inkoopen te doen.
Daar is het thans geen tijd voor.
Maar wel wekken wij onze lozere en le
zeressen op, om als zij moeten en willen
koopen, dat in Leiden te doen.
Nog maar al teveel bestaat de gewoon
te om naar buiten te gaan en daar zich
aan te schaffen wat men noodig heeft.
Welnu, de uitstallingen zullen straks bij
vernieuwing lceren, dat men ook hier in
Leiden terecht kan.
De Leidsche winkeliers geven zich voor
het publiek, on ontzien daartoe moeibe
noch koeten.
Laat straks het publiek toonen, dat het
de activiteit van den winkelstand weet te
waardeeren.
Worde de winkelweek voor de Leidsdhe
winkeliers een g o e d o week.
VISCHMARKT K00RNBRUGSTEEG
STADSNIEUWS.
Ingebruikneming van hot Kerkorgel der
Chr. Ger. Gemeente.
Gisteravond werd bovenbedoeld orgel,
waarover ons blad ©enigen tijd geleden
rtods ec;n en ander berichtte, in gebruik
genomen.
Er was veel belangstelling.
Zoo groot was de opkomst, dat het
Kerkgebouw onmogelijk de sühare kon
bevatten, zoodat velen zich met een staan
plaats buiten tevreden moesten stellen
We vonden gelegenheid voor den
aanvang: van de plechtigheid het in
strument wat meer vaii nabij te bekijken
en moeten getuigen: dit is een orgel, dat
*r zijn mag. Het mist ©enige gemakken,
9153
die de reinpneumatische orgels van den
laats ten tijd bezitten, maar is niettemin
een superieur instrument, waarvan, naar
we ons kunnen vooretellen, de organist in
Bocholt slechts no ode scheiden ken. Ach
ter een eiken, heel lief maar niet-sprekend
front bevindt zidh de ontzaglijke massa
pijpen van de 28 sprekende stemmen. Acht
registers, waarvan vier 16 voeten bevin
den zich in het vrij pedaal, waardoor dit
iorgel, naar een der organisten ons verze
kerde, de grootste pedaalbezetting uit
heel de stad heeft. Trouwens, de klank-
prestatie is over 't goheel zeer groot, voor
het bescheiden kerkgebouw o.i. te groot.
De plechtigheid nam een aanvang met
het zingen van Ps. 33:2, begeleid op het
oude orgel. Gelezen werd Ps. 150, waarna
Ds. Jansen voorging in gebed. Vervolgens
sprak Z.Eerw. een korte rode uit naar
aanleiding van Gen. 4:21. In den staat
der rechtheid bezat de mensch geen orgel.
Daar was hijzelf een instrument ter-ver
heerlijking Gods. Door de zonde is on6
onze Vox Humana ontnomen, maar God
Leeft ons vergoeding geschonken in de
kunst. Daarom is kunst, ook muziek. God
delijk; we moeten dus de kunst liefheb
ben, beoefenen en het zoover zien te bren
gen, dat de wereild jaloersch wordt op on
ze muziek.
Na deze rede werd gezongen Ps. 98:3
en 4, nu begeleid op het nieuwe instru
ment.' Den organist behoeven we onzen
lezers niet voor te stellen. Het was de
blinde hoer Boom, de bekende organist van
de Marekerk. Nadat, de beide psalmverzen
gezongen waren, speelde hij een Fantasie
ovor „Dankt, dankt nu allen God."
Ds. de Vries van Rijnsburg bracht den
gelukwensch van zijn gemeente over. Het
is een tweeledige wenscji: Moge de ge
meente van Leiden kunnen luisteren en
kunnen zingen. Listeren is in laatste in
stantie overgave. Zoo moet de gemeente
zich in haar gezang kunnen overgeven
aan de leiding van het orgel. Maar ook
de organist, in het rijk der tonen kunste
naar, koning, luistere naar de stem van,
geve zich ever aan den allerhoogsten Ko
ning. Zingen, zoo zegt Spr. ten tweede,
echt zingen komt 6chaars voor, vooral bij
de wereld, die noch Ihet ware schuldgevoel,
noch den waren lof kent. De geloovige kan
zingen: Zacharias, Maria, (Simeon zongen,
en ook de gemeente van onzen tijd moet
steeds beter loeren zingen do liederen der
verlosten, zooals spr. er een aanhaalt, Ge
zang 130:6.
Nadat gezongen was Ps. 68:16 en 17
en de heer Boom op de hem eigen wijze
een Fantasie over Kerstliederen en een
Improvisatie 'had ten gehooro gebracht,
beklom Ds. Jansen weer den kansel.
Z.Eerw. bracht dank aan de orgelcom
missie voor haar volhardenden arbeid, die
evenwel, schoon aanvankelijk met succes
gekroond, nog niet ten einde is; aan de
gemeente voor haar milde gaven; aan
den heer Van Dam. die het, kerkgebouw
de noodige veranderingen had doen on
dergaan, zoodat Let orgel naar eisch ge
plaatst kon worden; aan den heer Bik,
die tot volle tevredenheid van den Kerke-
raad zorg had gedragen'voor de plaatsing
van het orgel; aan den heer O verduin, die
achttien jaar het oude orgel heeft be
speeld; aan den heer Boom; aan Ds. De
Vries voor den 6teun, dien Spr. van hem
heeft mogen ondervinden, maar, en in
dit toeken stond de heèle avond, het
allermeest aan God, den milden Schenker
ook van deze goede gave. Hem wijdde Spr.
het orgel.
Nadat nog gezongen was Ps. 89:1 en 3
en Ds. Jansen als dankgebed het. laatste
vers van den avondzang had uitgespro
ken. ging de vergadering uiteen. 1)
We kunnen de CLr. Gereformeerde Ge
meente golukwenschen met haar nieuw in
strument. Het is, naar het, ons voorkomt,
oen der beste kerkorgels in onze stad.
Over den verkoop van het oude orgel
is men in onderhandeling. Waarschijnlijk
zal het Leiden verlaten. Daarmee is dan
het laatste souvenir uit onze stad ver
dwenen aan de „Zaal-Noordeinde', waar
vele Leidenaara van middelbaren leeftijd
en ouder dikwijls genoeglijke, misschien
ook wel min-genoeglijke uren zullen heb
ben gesleten.
3 October-feest.
Do feestwijzer voor de 33e feestviering
op Dinsdag 3 October a.s. is thans ver
schenen.
Wanneer wij in herinnering brengen
dat deze feestwijzer evonals vorige jaren
is uitgegeven door de fa. Eduard IJdo,
dan is daarmee tevens gezegd, dat aan de
uitvoering do grootst mogelijke zorg is
besteed.
Dat is ditmaal van meer dan gewone
beteeken is omdat naast bladz. 1 van het
programma oen door den heer D. Pander
VINDT U GEETALEERD IN
DESVERKIEZEND
GEMAKKELIJKE BETALINGSVOORWAARDEN
vervaardigde foto van onzen burgemees
ter, tevens eere-voorzitter van de 3 Octo-
ber-vereeniging is opgenomen.
Deze foto alleen is reeds voor velen een
reden zich een programma aan te schaf
fen.
Voor hen die van de feesten willen ge
nieten is trouwens het bezit van dezen
feestwijzer, die alles wat dien dag voor
valt tot in bijzonderheden meedeelt, on
misbaar. Zonder feestwijzer staat ook de
beste Leidenaar op 3 October als een kat
in een vreemd pakhuis.
De feestelijkheden worden ditmaal reeds
te 7 uur 's morgens geopend met een re
veille van dein Stadhuistoren, welwillend
aangeboden door hot politie-muziekcorps,
dir. de heer M. Kouprie.
Te 8 uur volgt dau, onder loiding van
den heer O. B. Duvster, de gebruikelijke
koraal-muziek in den tuin van het Labo
ratorium.
O.a. zal dan worden gezongen „Het
lied van Koppelsbok den veerman" ge
ïnstrumenteerd door den Leer Duyster,
welk lied mede in den Feestwijzer is op
genomen.
Een half uur later volgt, reeds de af-
marsch van de ongeveer 500 deelnemers
(eters) aan den wielertocht vanaf „Musis
Sacrum" voorafgegaan door de muziek
van de le Art. Brigade te paard en opge
luisterd door banieren.
De wog, dien de optocht zal volgen is
in den feestwijzer aangegeven evenals de
bijzonderheden omtrent de uitdeeling van
haring en wittebrood en de feestelijkheden
die verder in den loop van den morgen
zullen plaats vinden.
's Middags wordt op het feestterrein aan
den Hoogen Rijndijk een groot feest geor
ganiseerd, voorstellende den intocht van
Prin6 Maurits binnen Bergen op Zoom op
3 October 1622.
Verschillende vereenigingen gezamen
lijk ongeveer 400 leden tellend, waarvan
150 te paard, zullen hieraan deelnemen.
De feestwijzer die tevens een reproduc
tie bevat van den Burcht, die aau den
Hoogen Rijndijk wordt gebouwd, bevat
zeer uitgebreide bijzonderheden omtrent
dit deel van het feest, benevens een kort
historisch overzicht van het feit dat hier
bij wordt herdacht.
Voor den aanvang van dit feest bege
ven zich de deelnemers, voorafgegaan
door muziek, naar hot feestterrein.
De route dio hierbij gevolgd wordt,
vindt men in den feestgids, evenals den
weg, dien de optocht na afloop van de
feesten zal volgen.
Deze optocht die uit 7 groepen beslaat,
waarvan sommige weer in afdeel in gen zijn
verdeeld, wordt voorafgegaan door het
Muziekkorps van het 3e Regt. huzaren te
paard ©n gesloten door het Muziekkorps
van de lo Artillerie-brigade te paard.
Gewapend met don feestwijzer is het go-
makkelijk na te gaan. wat door de ver
schillende groepen wordt, voorgesteld.
Behalve bijzonderheden omtrent de
avondfeesten bevat het programma voorts
een overzicht van de Winkelweek.
Hierbij is vooral belangrijk wat om
trent oen te houden raadselwedstrijd
wordt meegedeeld. Wie hieromtrent bij
zonderheden wenscht te weten zal goed
doen zich per eerste gelegenheid een
feestwijzer aan to schaffen, daar de opga
ven a.s. Vrijdagmiddag om 4 uur moeten
zijn ingeleverd.
Er zou over het te houden feest, nog
veel te veertellen zijn, maar wij verwijzen
liever naar den feestgids die thans over
al verkrijgbaar is gesteld.
CHR. LETTERKUNDIGE KRING,
-v, Jacqueline E. v. d. Waals.
„Zoo had hij wel dikwijls en Leol langdurig
op het ziekbed gelegen, wanneer de lente vogels
floten voor zijn raam, wanneer morgens of avon
den straalden en kwijnden, kleurden en lichtten
over wei en boseli en zee
En dan de vlam van zijn leven te zien min
deren en krimpen, eiken dag wat zwakker wor
den, met zulk een verlangen naar de schoone
wereld, waar do glans groeit of vergloeit
is dan niet altijd ons meegevoel bereid uit te
gaan tot den mensch, die lijdt? En als dan die
mensch, die lijdt en in do verte reeds verneemt
de trompetten van den naderenden dood, nog
dichter is?"
Aldus Thomson in eon zijner keur-overzich-
ters in „Stemmen des Tijde" over den vroogge-
storven dienter Alex Gutteling.
Met oen kleine variatie (verander „hij" in
„zij" en „zijn" in „haar") kan betzelfde gezegd
van de in bloeimaand ontslapen Christen-dich
teres Jacqueline E. v. d. Waals.
Ook zij heeft gezongen, tot het woord ver
stomde op stervende lippen.
En toen de vleugelslag van den doodsengel
ruischto om haar sponde, lag nog de „eoolsche
harp" in het venster van haar zielekamer ge
reed, of niet de adem van Gods Geest de sna
ren beroerde
Intusschen hebben om haar de klokken geluid.
Maar zij leeft voort in baar verzen, zacht on
teer van klank vaak, gewijd door innige vroom
heid en teedere devotie, niet zich opzettelijk
aandienend als te zijn .stichtelijk", maar bo
venal waar. („De hoogste waarheid geeft do
diepste stichting.")
Bij de beoordeeling van haar kunst kan wor
den gezegd, wat dr. De Moor eens neerschreef in
één zijner resenciee: „Laat ons het niet in het
vreemde, maar in het eenvoudig-ware zoeken."
Het moet voorzeker een gelukkige gedachte
worden genoemd van den voorzitter van den
kring bovengenoemd, den heer A. B. Mji 1 d e r
de werkzaamheden der win tercampagne te doen
aanvangen met een lezing over deze sympathieke
persoonlijkheid en haar werk, waarbij het leve
ren der inleiding om begrijpelijke redenen
neerkwam op het hoofd van den voorsteller.
En zoo hadden zich gisteravond weer een dub
bel dozijn „kunstlievenden" van beiderlei kunne,
waarhij hot aantal dames dat der hoeren on
rustbarend overtrof, voroenigd in de tradition
neele vergaderzaal van 't N. O. S. V.-gebouw,
om te luisteren en te genieten.
Wat door den leider der samenkomst werd
opgemerkt betreffende de bespreking, waardoor
de indruk dreigt te verzwakken, geldt in zekeren
zin ook van een verslag, omdat het daarbij on
doenlijk is te citeeren uit den rijken schat harer
ongekunstelde kunst.
Na de mededeeling, dat het hem tot zijn spijt
niet is mogen gelukken den roman „Nontje
Velt", dien Jacqueline schreef, te bemachtigen,
zegt spr. zich voor te stellen samen haar ver
zen te lezen uit de door haar uitgegeven bun-
dols: „Nieuwe Verzen", „Iris" en „Laatste
Verzen."
„Want de korte vlam dor dingen
brandt in liederen eeuwig voort."
Ook haar liederen zullen altijd voortkliaken,
omdat zij een dichteres was, een christen-dich
teres. die wees naar Hem, uit Wien naar hot
woord van dr. Kuyper ook "do wereld dor dich
terlijke ideeën is. „En alleen, wi_o Zijn beeld
drager is, verstaat zo en kan ze genieten."
Dit is de taak van den dichter: voor odr
schoonheid te garen, wat spr. nader toelicht met
een schoon citaat uit een beschouwing van G.
Schrijver in" „Opgang", hot maandblad der
kringen.
„De dichter, die do eclio's van het hem om
ringende leven opvangt in zijn ziel, wacht op
do eenzaamheid en schrijft zijn lied".
En Jacqueline schreef haar lied, in 't begin
slechts voor zich zelf, zooals zij in haar voor
rode van „Nieuwe .Verzen" zegt ,Daar is een
tijd geweest, dat mij do gedachte onaangenaam
was, voor anderen verstaanbaar uit to spreken,
wat alleen van God bedoeld was" en uitzingt
in haar ..sonnet":
„Ik weet niet, af ik spreke of zwijgen zal."
Dat is to begrijpen en te waardeeren, omdat
zij in haar verzen haar innerlijk-zijn gaf en zij,
fijnvoeler.de schuchtere vrouw, huiverde om voor
ieder zichtbaar haar ziel te doen opcnbloeien.
Alles of niets gold voor haar en zij gaf
alles. Tn dit verband reciteert spr.' „Lentenacht-
stemming", „Ik buig het hoofd" en 't fijngc-
vo'eldo: „Herdersfluit", alsook „Ik kan niet an-
~dere.u
Aan het Zoeklicht.
Leiden, 26 Sept. 1922.
De moeste Leidenaare verkeeren in een
soort St.. Nicolaas-stemming.
Er zit iets geheimzinnigs in de lucht.
Men weet. dat er achter de neergelaten
winkelgordijnen gewerkt wordt, dat er
straks wat moois te zien zal zijn, maar
wat het ie, dat. weet men niet.
Dat blijft een verrassing.
Intusschen zit de winkelweek-stemming
er al aardig in.
Het publiek verlangt naar de opening,
naar het oogenblik dat het. kan gaan win
kelen.
Onze nijvere winkeliers hebben drukke
dagen achter den rug.
Maar ik hoop toch. dat die drukte nog
niets to be teek enen heeft, bij wat er
etralcs na de offirieele opening to doen is.
't Znu me spijlen als de m:©:<© niet
r ij kei ij k beloond werd.
OBSERVATOR.
Zichzelven, dat is haar zielsontroering geven,
dat deed zij en dat is waarachtige lcur.st. want
zegt niot Adama van Sche'tema: Kunst is be*
zonken, herschapen, gcstyleerde ontroering?
Zij gaf haar ontroering, zooals dio in do ziel
van den waarachtigen mensch is. de ziel met
haar stemmingen en gevoelens, met haar begeer^
iijkhoden, haar ijdelhoden. haar hartstochten da
zil in haar nooit rustende rusteloosheid, in haar
eenzaamheid en verlatenheid, de ziel n et haar
jonge, schoone droomen, met haar leegte en
nietigheid, de ziel mót. haar ongcsfihl vclangen
naar voller loven, liefde en vreugde do ziel
met haar heimwee naar de eeuwige r sr'
Hoe getu;gt van dat ho'm-.^ v<■*->• >,!?re*
zen: „Najaarelaan."
Zou men een onderscheiding wil en male on in
haar werk, dan zou kunr-n worden gesproken
vannatuurppëzi" - s o
poëzie. v
In allen eenvoud o n Ju
weeltjes de natuur-negat e. rn van haar ziele*
camera („Avondheide"). Zij bemint den romer
(„Zomermorgen") als den winter (.Winter
stilte"), de lente („Maart") als de" herfst
(„Als November is gekomen"). Van haar die*
ren-versjes leest spr. Het geitenweitjo" en de
volgens zijn mooning minder gelukkig geslaagde:
„Met hun pooten in de vaart" en „Koeien."
Haar religieuse poëzie stelt mej. Knappert i>.
't gelijk, die in „Chr. Vrouwenleven" haar too*
kent als een innig vrome ziel, dï9 „leefde uit
de eersto hand." Hoe heerlijk komt dat open*
baar o.m. in haar „Godsverlangen" en Avond-»
vrede", En hoe diep-doorvoeld is Jez-s' li'dm
geteekend in haar „Gethsemané."
Als gij tegenover, wat de „moderne kunst1'
geoft in stille ontroering leest en .geniet van de
„christelijke kunst", die gewijd is aan den Ojp
persten Kunstenaar, dan zoet. err. het de dieh-»
teres na:
„Hoe ben ik zoo rijk. zoo i
Hoe ben ik zoo rijk, mijn God!
Nu pauze, het thee- en conversa lie-uurtje van
den kring, vol lcopjesgerinkel en stemgegons en
vocale en instrumentale kunst" en een
ondeugende rookwolk in de buurt van den heer
V., die zoo juist is binnengekomen orn bet
„handvol" hoeren „volvingerig" to maken.
Na de panzo waagt spr.. die van haar levens
geschiedenis weinig kan zeggen, ons in eer. go*
lukkig geslaagde poging te doen zien haar lo*
rensgang en levensstrijd uit haar vsrzen. Hij
reciteert achtereenvolgens: „Bij 't venster!';
„Jaap"; haar belijdenis: Ik weet wel, dat ik
trotsch ben", en „Ik ben mijn zonden moe
„Lentelied"; „In het hooi"; „In do duinen";
haar „Sinds ik het weet" (met de melodie trilt
mee een teeder geluid, dat don naderenden dood
spelt.)„Anmiciatie" (de aankondiging van
den dood) en haar .Moreturi te Salutat" (..Zij,
die sterven gaan, groeten u.")
En de blauw-saHioren poort is open gegaan
en uit do gouaene gangen en portalen, trad zij
in de zalen van eeuwige schoonheid en eeuwigen
vrede:
„Die mijns halten vrede zijt.
En de eenig ware ruste
Reine bron van klare lusten,
Zuiv're zon van zaligheid
Laat mij willen en niet-willen
Wat Gij wilt en nieb-en-wilt,
Blijdo gaande door het stille
Leven, ic Uw vree verstild.
Buiten U is niets dan strijd,
Niets dan moeiten, niets dan zorgen
Laat mij, in Uw rust geborgen.
Slapen gaan in eeuwigheid.
Tot zoover-do inleider.
En wij gingen huis-toe onder don indruk va«
den zegen van een stil uur. Dankbaar een af-<
eeheidsgroet te hebben gebracht aan oen. dio
van ons ging en die van ons was.
Jacqueline van der Waals! Wij tooien Uw
graf niet mot bloemen, die vorwelken, maar wij
vlechten U den immortellen krans van onze
stille sympathie en dankbare waardoering.
Uw lichaam rust op het kerkhof, maar Uw
ziel leeft voort b o v o n en ton eden in ons hart.-
En tot allen, dio haar nog niet kennen, zeg*
gen we:
..Noem haar verzon ter hand. wees stil cn
S. M.
illistc
M r. P. E. B r i
er ie benoemd
.tetlid van" lui Provinciaal College van
Tracht, op het Mieer der Kerkelijk*
goederen en fondsen.