Dagblad voor Leiden en Omstreken. BINNENLAND. ABONNEMENTSPRIJS n- IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN 'vï WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PEE KWARTAAL 12.50 PER WEEK10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - WOENSDAG 23 AUGUSTUS 1922 No. 724 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PRIJS. PER GEWONE REGEL f 0.221 DES ZATERDAGS 10.30 INGEZONDEN RECLAMES DITiKIBfl KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 voorden 50 cent; Zaterdags 75 rent bij vooruitbetaling. 1 Oit nummer bestaat uit twee bladen De belangrijkste gebeurtenis. Op een andere plaaite in diifc blad Heb ben wij overgenomen een beschouwing van de Standaard, waarin de samen werking van de verschillende organisaties onder het spoorwegpersoneel, waarbij het daadwerkelijk verzet niet is uilgesloten, w-ordt afgekeurd. Wij zouden, zegt de Standaard, zulk een samenwerking ten zeerste be treuren, èn om den ernst van de zaak zelve èn om de denatureering van de Christelijke organisatie. Geheel anders oordeelt He t, Vol k', het orgaan van de S. D. A. P., dat in een enthousiast artikel, het besluit der vijf organisaties om gezamenlijk en in ge meen overleg den strijd te voeren des noods ook door middel van daadwerkelijk verzet de be langrijkste gebeurtenis van deze dagen noemt. ..Belangrijk in de eerste plaats om het feit zelve, dat, na veel zoeken en tasten, eindelijk deze vijf groepen van onont beerlijke maatschappelijke werkers elkaar hebben gevonden, ten aanschouwe van het Nederlandsche volk elkaar de hand heb ben gereikt en elkaar hebben beloofd één lijn te trekken, nu het er op aankomt het beetje verho-oging van levenspeil, dat •in de laatste jaren werd bereikt, te be schermen en te verdedigen tegen de aan slagen, die do directie der Nederlandsche Spoorwegen en een demissionaire regee ring reeds zijn aangevangen er op-to doen. Belangrijk niet minder om de alge- meene strekking van het geval. Niet. alleen het spoorwegpersoneel ziet zich bedreigd in wat het zich in het jongste vijftal jaren heeft verworven. Heel de Nederlandsche arbeidersklasse ver keert in precies dezelfde positie, in welk vak of bedrijf zij haar brood moge ver dienen. Het liefst nam de bourgeoisie haar al wat zij heeft veroverd aan loonsver- hooging en verkorting van den arbeids tijd, aan sociale maatregelen en arbeids wetgeving, in éénen slag weer af. Zou het dan niet getuigen van wijs be leid, van een juist inzicht in wat dit moeilijk uur gebiedt, indien de groote (organisaties van het proletariaat zich samenvoegden tot de macht, die noodig zal blijken, om te koeren wat gekeerd moet worden? Een eerlijk em trouw verbond, niet om het aantal hachelijke- matschappelijke problemen te vermeerderen, niet om den beslaanden socialen chaos te vergrooten, maar om te verhoeden, dat de volksmassa .weer terug zinkt tot de arbeidsvoorwaar den van voor den oorlog, waarvan in hoofdstuk XIII van het Verdrag van Ver sailles terecht wordt gezegd, dat zij voor een groot aantal menschen met zoo veel ongerechtigheid, ellende en ontberin gen verbonden zijn, dat een voor den .weréld-vrede en de wereld-eendraclit ge vaarlijke ontevredenheid ontstaat." Wij weten het echter maar al te wel, dat de kans op zulk een algemeene een heid van denken en handelen nog niet is te verwachten. Daarvoor is de verdeeld heid te groot, het wantrouwen te diep. Maar gebeurtenissen als de overeen komst der vijf spoorweg-vereenigingen, die waarlijk elkaar niet vriendschappelij- ker gezind waren dan de konkurreerende organisaties in welk ander vak ook, her inneren er gelukkig aan, dat overeenstem ming mogelijk, ja onontkoombaar is, in dien 'het belang van eensgezindheid maar duidelijk genoeg in het oog springt". Uit deze beschouwing in Het Volk blijkt reeds op welk een gevaarlijken weg de Christelijke organisaties zich thans be vinden. Gevaarlijk in de eerste plaats om de zaak'zelf. Men begint met, daadwerkelijk verzet in uitzicht te stellen. Door met een algemeene spoorwegsta king te dreigen, wiil men trachten op de autoriteiten invloed uilt te oefenen, hen ffce dwingen. Maar hebben onze mannen wel bedacht wat dit zeggen wil? Hebben zij zich de gevolgen van een stopzetting van het ver keer ingedacht? Het kan hun toch niet onbekend zijn, dat wanneer het tot daadwerkelijk verzet mocht komen, niet de Christelijke organi saties de leiding zullen hebben, maar de revolutionaire bonden, die niets liever zien dan onrust en verwaring, en die nog altijd droomen van een grijpen naar de macht. Ook om andere redenen moet dit besluit .W-orden betreurd. Het spoorwegpersoneel mocht zich tot nu toe verheugen in de sympathie van publiek en pers. Door al onze organen is er op aange drongen de bezuiniging niet alleen en in de eerste plaats te zoeken bij het lagere poreoneel, maar door een algeheele reor ganisatie, de tekorten weg te werken. Ook de regeering zal, naar vertrouwd mag wordeiL niet doof zijn voor billijke klachten, en mefc de belangen van het personeel ernstig rekening houden. Maar dat wordt anders, als reeds bij voorbaat dreigementen worden geuit en daadwerkelijk verzet in uitzicht gesteld. Dan wordt de sympathie verspeeld en wordt het voor de Regeering onmogelijk gemaakt de belangen van het personeel te behartigen. Het ie onmogelijk onder zulk een druk ondertiandelingen te voeren. Elke toena dering zou dan als een zwichten voor het geweld worden gequalifacoerd. Het Volk ziet voorts terecht in, dat het besluit tot samenwerking van groote beboelcenis is, om de algemeene strekking. De geheele arbeidersklasse gaat evenals de andere groepen der bevolking, moei lijke dagen tegemoet. Indien ooit, dan zal het or nu op aan komen of het Christelijk beginsel een macht ten goede ie. En nu is het gevaar groot, dat het hier gegeven voorbeeld navolging zal vinden en dat straks de revolutionaire organisa ties over heel de linie de leiding zullen nemen. Het socialistische hoofdorgaan be schouwt het besluit tot samenwerking als d6 belangrijkste gebeurtenis van de laatste dagen. Het is mogelijk. Maar een der meest betreurens waardige gebeurtenissen is het zonder eenigen twijfel. Van harte hopen we, dat onze Chris telijke spoorwegmannen, dit ook zelf zul len inzien en dat zij van dezen verkeerden weg zullen terugkeeren. DE KABINETSCRISIS. Do T 1 e g r. heeft weer eens gepro beerd in den Ministerieclen keuken te neuzen of door een dikken plank heen te zien en schrijft: In verband met de berichten in verschil lende bladen, die gewagen van een nog langen duur der Kabinetscrisis, bereikt ons van gezaghebbende zijde de medodee- ling, dat de crisis in ieder geval vóór 3 September moet zijn opgelost, met het oog op het vertrek van de Koningin naar .Scandinavië. Van deze.'ide zijde vérnamen wij de be vestiging van ons vroeger belicht ,,dat trouwens ook reeds door „De Tijd" was bevestigd, dat Regeer ingspartij en en de Kabinetsformateur het over de kwestie der bezuiniging zoo goed als eens zijn. De meeningsverschillen loepen alleen nog over de vraag of bepaaldo wetsontwerpen al dan niet zullen worden aan de orde gesteld. Het gaat op het o «gcnblik over "de samenstelilng van het Hegeeringsprograin, onafhankelijk van de bezuiniging, omdat men het over deze laatste vrijwel eens is. Eveneens werd ons bevestigd, dat van de tegenwoordige ministers alleen de minister van Onderwijs, dr. de Visser, aan den formateur heeft medegedeeld, niet meer voor een portefeuille in aanmerking te willen komen. Hierna echter is door verschillende vooraanstaande rechtsche Kamerleden op dr. de Visser sterken aan drang geoefend om aan te blijven. Ver moedelijk zal hij hieraan wel gevolg geven. STADSNIEUWS. Onze middenstand. Heden opent de heer L. de Vogel wiens zaak sedert jaren gevestigd was aan het Ufcr. Jaagpad, in de in aanbouw zijn de Kanaalstraat no. 22 aan de Hooge Rijndijk zijn nieuwe zaak in groenten, aardappelen en fruit. De winkel die een aangenamen indruk maakt -is van een ruimen voorraad voor zienvooral in de fruitafdeeling is een rijke sorteering voorhanden, waarin de ko-opers(stere) te kust en te keur terecht kunnen. Do heer de Vogel, die 6ederfc jaren in deze omgeving bekend is, blijkt zijn tijd te begrijpen. Wij raden onze lezers in deze onvirous aan, eens een kijkje- te gaan nemen. Hedenmorgen had aan de Steen- schuur ter hoogte van Not. v. Hamel een ongoval plaats dat betrekkelijk goed af liep. De wagen met paard bespannen van den heer Geerstma (Hoefstraat) geraakte te water, doordat het paard voor een al daar staande verhuiswagen 6chrok. Achteruit liep de zaak te water. Juist op het laatste oogenblik kon de koetsier er af springen en zich hierdoor redden. Het paard werd vrij 6poedig op het droge gebracht, waarna ook de wagen uit het water kon worden opgehaald. Den lan September a.6. hoopt onze stad- genoote M e j. A.C. B1 t e te herdenken dat zij gedurende 25 jaren als hoofdonderwijzeres is werkzaam geweest aan do Christelijke Bewaar school aan de Oude Rijn. Het zal Mej. Blöte, die in deze kwart eeuw een groot© schare van kindoren aan hare zorgen zag toevertrouwd, op dien dag zeker niet aan bewijzen van erkentelijkheid ontbreken, p-i "Wij vernemen dat do tweede ouderlingen- conferentie in de Classis Leiden der Goref. Ker-i ken zal gehouden worden op Wensd. 6 Septem ber a.s. in ten der zalen van het gebeuw „Pa* trimonium." Door den heer H. J. Blommendaal ouderling te Leiden zal zooals reeds gemold werd oen inleiding worden gehouden over: „Het huis- b o z o e k." Ten nadeele van den winkelier .T. C. W. aan don Nieuwen Rijn ia uit een geldkistje een bedrag van f 90.ontvreemd. Van dader en geld geen spoor. -;- .f- Twee minderjarige Itotterdanisch© meisjes zijn heden door de politie aangehouden, en op transport gestold naar hare woonplaats. Do Leideche Zwomclub is voornemens op Zondag 10 Sept. a.e. aan de Poel (Haarlemmer-: trekvaart) volkazwemwedstrijdcn te houden, al thans, wanneer de gemeente bereid is, 6ub6idie toe te 6taan. Een eigenaardig besluit. Van de gemeente -dat wil zeggen van de belastingbetalers, van allo richtingen wordt sub sidie verwacht. Maar door de wedstrijden op Zondag to hou den wordt een groot deel van de hiefhebber» van zwemsport, van deelname uitgesloten. Hofberichten. Onder gehoor van Apeldoorn'6 oudsten predikant, Ds. C. Hattink, woonden H. M. de Koningin en Prinses Juliana met ge volg Zondagmorgen de godsdienstoefening bij in de Ned. Herv. Kerk aan de Loolaan* De voorganger had hot tekst zijner leer rede gekozen Spreuken 10:7. De Koninklijke familie naar Groningen. H. M. de Koningin, de Prins der Neder landen en Prinses Juliana zullen Zater dag 26 Aug. naar Groningen reizen, ter gelegenheid der feesten aldaar. Zij reist daartoe in Haar salonrijtuig in den voor trein no. Ill, aankomst te Zwolle 3.34 's middags, aankomst te Groningen 5.4Ö min. De Koningin-Moeder reist op Maandag 28 Aug. met trein no. 103 naar Gronin gen, aankomst te Zwolle 8.38 's morgens. Zij reist in Haar salonrijtuig en keert dienzelfdon dag met H. M. de Koningin per trein no. 118 terug. Deze trein arri veert te Zwolle 's avonds 9.05, vertrek 9.12. Het gevolg van H. M. de Koningin zal bestaan uit Baronesse Sloet van Marxveld» de eerste hofdame, Jonkvr. t van Swinde- ren, hofdame. Graaf Dumonceau, groot meester, Baron van Geen, kamerheer en particulier secretaris, kapitein Gey van Pittius, adjudant van H. M., kapitein Jhr. Laman Trip, adjudant van den Prins, en le luitenant Jhr. SLckinghe, ordonnance officier. Van de Kóningin-Moeder bestaat het gevolg uit Jonkvr. van der Poll, hofdame en dame du palais honoraire van de Ko ningin, en Jhr. Mr. Roell, hofmaarschalk. De Koningin naar Zweden. Uit Stockholm wordt gemeld: Men bereidt hier verschillende feeste lijkheden voor in verband met het bezoek van de Koningin der Nederlanden. Er zal o.a. een eereboog worden opgericht. H. M. zal den 9den Septeml>er hier aanko men; Zij zal met. den daglrein van Mal- moo naar hier vertrekken, daar Zij zoo vel mogelijk van Zweden wil zien. Verlaging melkprijs. Do veehouders in de omgeving van Purmerend, die' hun melk leveren aan do [fabriek „Hollandia" te Purmerend, heb ben van die fabriek bericht ontvangen dat met ingang van 26 Aug. a.s. do melk prijs met 1 cent verlaagd wordt on ge bracht op 8 cent por liter „af boerderij" De oorzaak hiervan is gelegen in de lagere zuivelprijzen endo valuta. Bezuiniging niets nieuws. Het volgend rijmpje van H. B. is opge nomen in den jaargang 1851 van den al manak „Holland": Staat voor den afgrond van deze eeuw, '6 Lands hooge raadzaal opon, Dan ziet. men ras van Neerland's Leeuw Den afgestroopten huid verkoopen. En 't Rif? 't Wordt in 's Rijks- binet, Voorzeker eerlang opgezet. Of neen! men draait dan slaatsie- knoopen Voor 't wijze volk uit zijn skelet. Graan uit golven. Ter gelegenheid van het herdenken van het 300-jarig bestaan van de Purmer ves tigt de heer H. J. Calkoen oud-burge- mccster van Edam, in het. feest orgaan van de Purmer de aandacht er op, dat men ne1 voor drie eeuwen in oorlogstijd tot in dijking bracht, van 80.000 Hectaren, ter wijl de geheele 19e eeuw, in vredestijd bij het bezit van voel betere werktuigen, en het beschikken ever stoomkracht, 6lecbts 60.000 Hectaren aan het water wiet te ontwoekeren. In dien „achterlijken" Lijd werd in 1597 do „Zijpe", daarna de „"VVieringerwaard" in 1610, „de Beemster" in 1622, „de Pur mer"; in 1625 de „Heer Hugowaard"; in 1635 „De Wormer" en de /Schermer" droog gemalen. Secretarissen der Huureommissios. Herhaaldelijk kwam het voor, dat se cretarissen van Huureommissios als pleit bezorger optraden voor andore huureom missios of voor don kantonrechter, wat tot zeer ongewonschte toestanden aanlei ding gaf. Naar „Het Centrum" verneemt is dezer dagon een circulaire van den Minister verschenen, waarbij d'iit optreden voort- aan verboden wordt. Wijziging invoerrecht op vleeseli. Ingevolge de wet van 19 Mei 1922 zal van 1 Sept. a.s. af het invoerrecht van gekoeld vleesch (bevroren vleesch daar onder niet begrepen) in overeenstemming worden gebracht met den accijns die van het binnenlandsch vleesch wordt geheven. Een commissie van deskundigen, bestaan de uit de heeren L. Meyere, referendaris bij het departement van financiën, J. A. van Rijn te Amsterdam en A. N. Vaan drager te Rotterdam (Oud-C harte is), met als hun resp. plaatsvervangers de heeren H. van Ebbenhorst Tengbergen, eveneens referendaris aan voornoemd departement, L. J. Goudsmit te Amsterdam en H. van den Berg te Overschie, zullen den 23sten van elke maand bepalen van welk bedrag de 10 pet heffing (overeenstemmende met binnenlandschen accijns) zal worden geheven, gedurenden de daaropvolgende maand. Basis voor de vaststelling van deze prijscourant zal zijn de marktwaarde van het versche, inlandsche vleesch, geduren de acht dagen voorafgaande aan den dag van haar vaststelling. De Duitsche uitverkoop. De Berlijnsche correspondent van het Hdbl. meldt, dat er dagelijks groote scharen vreemdelingen, waaronder tal van Nederlanders, naar het bezette gebied •trekken, om daar profijt te trekken uit do daling van de mark en alles koop en, wat ze machtig kunnen worden. Hun aan tal wordt óp 200.000 geschat. Naar uit Keulen verluidt, trachtten de zaken zichzelf te beschermen, dioor de prijzen der artikelen voor buitenlandsche koopers, die niet tot de bezettende macht behooren, met 50 tot 100 pet. te verhoo- gen. Daar de ze maatregelen echter niet hielpen, hebben oen reeks Keulsche fir ma's hun zaken voor buitenlanders geslo ten. Dc Keulsche burgers, de vakvereenigin- gc*n en coöperatieven dringen op krachti- gen en coöperaties dringen op krachbi- perk te stellen aan den Duilschen uitver koop, welke in omvang dien van het vo rig jaar overtreft. Historisch. Dat de gemoedelijkheid en de humor in het zakenleven nog niet geheel zijn verdwenen en hebben plaats gemaakt voor harde en stugge za kelijkheid blijkt uit het volgende schrijven geda teerd 11 Juli 1922, dat aan het „Centrum" door een vriendenhand ter inzage werd gegeven: Aan van Rijn, Loodgieter t© Vreeswijk. Pompenmaker, vriend van Rijn, Zou het soms nog kunnen zijn, Dat gij voor het eind der week, Naar de pomp op 't Kerkveld keek? Laboreert aan vuile maag, Bijgevolg ontlasting traag. Waar hij hulp en baat steeds vindt, Bij een wagen schoonen grind, Is het daarom, dat ik bid, Die zich noemt van Dijk, do «mid. Aan het Zoeklicht. Leiden, 23 Augustus 1922 Dat ons volk veel interesse heeft voor kwakzalverij i6 bekend. Hot. staat even vast als het feit dat niet alle kwakzalvers inderdaad dezen naam verdienen en dat velen, die dezen naam niet dragen, daarop met. het volste recht aanspraak kunnen maken. Maar wie zijn nu de g r o o t. s t e kwak zalvers? Dokter van den Hoorn zegt er van in de Ster: Mijn ervaring is, dat predikanten eigenlijk de grootste kwakzalvers ter we reld zijn. Ik wil dezer ervaring van Dr. van den Hoorn niet logenstraffen. Maar m ij n ervaring is, dat door pre dikanten vaak ongelooflijke moeite wordb gedaan, om zieken niet alleen geestelijken) bijstand te schonken, maar ook om ze on der goede medische behandeling te stel len. En mijn ervaring is o o k, dat er vele doktoren zijn, die ten onrechte den in- vfloed vam de predikanten aan ziek- en sterfbedden, vreezen. Er zijn zeker kwakzalvers onder de pre dikanten. Maar is het geen bedenkelijke kwak zalverij als geneesheeren, zelfs ernstige zieken omtrent trim toestand in ontwe- tendheid laten en ze vaak met een ijdelo hoop vleien? OBSERVATOR. Dc; verbouwing van dc Tweede Kamer. Men schrijft aan de N. R. Grt. u»it Don Haag: Do verbouwing van de Tweede Kamer is op het oogenblik in vollen gang. Van buiten ziet men er weinig van, alleen in den hoek bij den ingang van hot Kamer gebouw wordt een niéuw stuk gevel ge zet, aansluitende bij den beslaanden toe stand ter weerszijden, op do plaats waar vroeger de ingangsdeur was voor de mo numentencommissie en den Raad van State gezamenlijk. Do leden van de Kamer zullen, wan neer zij in September terugkomen, moei te hebben, hun gebouw ie herkennon. Al leen de vergaderzaal zelf en de griffioka- mers blijven onveranderd, voor 't overige is er schier geen steen op den ander gela ten. Dc verbouwing belooft 'n aanmerkelij ke verbetering le zullen worden. De Kamer is gelukkig geweest, dat zij dc mooie ruime vergaderzaal van den Raad van Stale aan haar verblijf heeft kunnen toevoegen, welke zaal als koffie kamer ingericht wordt. Reeds dadelijk is do situatie van deze nieuwe koffiekamer ooii stuk beter dan die van de oude, door- dut do eerste uitzicht lieeft op de straat (lie Binnenhof) en men uit de laatste slechts op een binnenplaats kon zien. De oude koffiekamer is opgeruimd en verdeeld in een aantal zeer noodige, wacht- en commissiekamers, van do breedte is een.stuk afgenomen om de smalle en slecht verlichte gang, die vroe ger langs de koffiekamer liep te verbroe den. Er zijn in deze gar.g ook nieuwe ven sters gemaakt, zoodat zij nu niet al teen een behoorlijke breedte, maar ook een aangename verlichting iiecft. Bij de ver bouwing heeft de architect van het weik den boogvorm, die in hel.uitwendige van liet gebouw een voornaam motief is, over genomen, waardoor cle gang een goeden archjtcclonisclien indruk maakt. Aan het eind van deze gang is de nieu we gastenkamer gebouwd, do vroegere gastenkamer zal als rookkamer wordpn ingericht De kamer van den president is uitge breid met een töile.L en kleedkamer. Vroeger moeSt de president zich voor en 'na de zittingen maar in zijn kamer zelf verkleeden. Op verschillende andere plaatsen zijn evenena toiletten en waschgelcgenhcden (o.a. voor de vrouwelijke Kamerleden) bij gebouwd en tenslotte zijn er ook zeer ingrijpende veranderingen gaande in de verwarming van het complex. Tot nu toe werd alleen de vergaderzaal met heete lucht verwarmd, de verdere vertrekken van het gebouw door middel van kachels. Deze worden thans geheel door sloomverwarming vervangen, waar_ toe onder het zegelkantoor terzijde van het Kamergebouw een ketelruimte wordt gemetseld. De concierge van hot. gebouw van den Raad van State en de Monumen tencommissie, die yroegor gelijkvloers woonde, is naar de tweede verdieping van het gebouw verhuisd, de Monumenten commissie die voor hem heeft moeion plaats maken, zit thans gelijkvloers aan do achlerzijdo van het Kamergebouw. Zij krijgt een eigen toegang aan kien Hof singel. Dat het hard noodig was, dat het Ka mergebouw eens "onderhanden genomen werd ziet men pas goed nu dit werk aan den gang is. Men kan zich. wanneer men .zicli de primitieve inrichting van hol. oude gebouw voorstelt, haast niet begrij pen boe hel mogelijk geweest K dat on ze volksvertegenwoordiging zich met zoo'n verblijf heeft kunnen behelpen. liet' is een zeer omvattend en ingewikkeld werk. dat voor de hervorming ervan ge daan moet worden, en er wordt dan ook met extra-ploegen gewerkt om het in de eerste helft van September klaar te krij gen. Uit het Sociale leven. Het tekort op d© spoorwegen. Naar wij vernemen omvatten de vijf organisa* ties van hot spoorwegpersoneel, die Vrijdag j.L besloten hebben tot samenwerking in den strijd tegen loonsverlaging, uitstel der pensioonrogobng en verlenging van arbeidstijd. 47000 loden van het ongeveer 50.000 man sterke personeel. Do actie van do organisaties zal om te bog in* non bestaan uit: hel verspreiden van een gemeen* schappelijk manifesthet houden van gemeen schappelijke vergaderingen (alléén St. Raphael zal hieraan niet deelnemen) en c-n groote demon-' stratie in Den Haag, waaraan dc leden van ftUe organisaties zullen deelnemen. loonsverlaging. De arbeiders aan dc N 1 'rviet- 011 Machinefabriek voorbeen li. Turgors l- zegging gekregen van cone loonsverlaging v&n 5 pet. en do wiolonmakers zelfs van 50 pet, j

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1