Dagblad voor Leiden en Omstreken- BINNENLAND. ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 TER WEEK10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - VRIJDAG 4 AUGUSTUS 1922 - No. 708 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PRIJS. PER GEWONE REGEL f t 10.221 DES ZATERDAGS s t0.30 INGEZONDEN RECLAMES Dl^n- KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 voorden 50 cent; Zaterdags 75 cent '"i bij vooruitbetaling. 1 V Vrede het ideaal. Menigmaal wordt ons- anti-revolutio nairen de grievende beschuldiging naar het hoofd geworpen, dat wij militairisteoi zouden zijn. Gchoel ten onrechte. Wij erkennen den plicht om ons land te verdedigen en onze zelfstandigheid te handhaven en wij willen ons daarvoor ook zware opofferingen getroosten, maar van militairisme is onder ons geen sprake. Een andere vraag i6 echter of wij te genover de vredesbeweging niet wat al te nuchter staan. Ongetwijfeld, Gods Woord teekent ons het wereld verloop niet als een voortgaan- debeweging naar een algemeenen vrede, maar veeleer het omgekeerde. En de illusie, dat als de mensch maar weer beschaafd wordt, en ontwikkeld, vanzelf de heilstaat waarin een onge stoorde vrede heerscht zal worden bereikt, zal een illusie blijven. Deze verwachting 6pot met de werke lijkheid. Rekent niet met het feit der zonde, en met de waarheid dat de men6ch geneigd is tot alle kwaad. Maar we moeten ons er voor wachten niet in een ander uiterste te vervallen. In zijne mooie brochure over „Onze tijd en onze roeping" schrijft Prof. Anema dienaangaande: „Bi.i dezen gerechtvaardigden strijd te- genreen valsehe illasie, valsch evenzeer in uitgangspunt als in einddoel, hebben wij, naar mij wil voorkomen, toch één ding te veel vergeten. Naast het verzet tegen zulk een humanistisch drijven naar den we reldvrede past ons als christenen tevens en nog veel meer oen bestrijden, onzerzijds en met de ons gegeven wapens, ook van den oorlo-g. Zeker, ons is voorzegd, dat-tegen het naderen van de komst van den Christus op de wolken bange krijg on jammer de wereld zullen vervullen. Maar is ons dat aangekondigd, om de handen in xlen zak te steken en den oor logsgruwel ongestoord te laten voortwoe den, ons verkneuterend, dat oen ander, zij het ook op onjuiste gronden en met veel te hoog gespannen verwachtingen, maar dan toch met vaak bewonderenswaardige toewijding en opoffering, tevergeefs zjin uiterste kracht inspant, om volkeren moord, verarming en vernieling tegen te gaan? Wij weten ook, dat als eens de Chris tus op de wolken zal komen, Hij nauwe lijks meer geloof zal vinden op de aarde; spotten wij daarom met de zending, of achten wij het integendeel geboden om daarvoor te wenken zoo hard wij kunnen? De kerk erkende steeds tegenover 6ec- tarische afdwaling een „justum bellum", een rechtvaardigen oorlog; maar is vain de oorlogen, die gevoerd zijn en nog ge voerd worden, het percentage van don ge rechtvaardigden, den geboden oorlog niet verdwijnend klein tegenover dat van den onrechtmatigen oorlog uit machtsbegeer te en hebzucht? Is tegen den laatste niet juist van ons etandpunt het protest met woord en daad dure. christenplicht? Verwaarloozen wij de arbeidersbeweging, omdat het 6ocialismo de actie harerzijds baseert op den klassen strijd? Verslappen wij soms in de bestrij ding van den drankduivel, omdat men daarvan in methodistische kringen vaak haast oen aparten goddienst maakt, uit vrees van werkheiligheid in de hand te werken? Het is wellicht" niet ondienstig, om te dezer zake eens de hand in eigen boezem te steken. Want dat onder ons weinig of niets wordt gevoeld voor een krachtig meedoen aan het bestrijden van den oorlog, is niet enkel te verklaren uit gerechtvaardigde reactie tegeft het valsehe -pacifisme. Er komt zeker.ook bij een zekere dosis onverschilligheid voor wat tot voor kort buiten den actueelen gezichtskring lag. Voer den oorlog toch scheen de vredes beweging en ik bedoel nu niet het dwa ze gedweep, maar de gematigde en ver standige vredesbeweging, los van verkeer de beginselen, waaraan ook van onze vooraanstaande mannen enkele deelnamen een soort liefhebberij van menschen, die zich door toevallige aanleiding bewo gen op internationaal gebied. Maar ware dit do hoofdoorzaak geweest, dan had deze koelheid door het uitbarsten en den langen duur van den wereldoorlog met al zijn geestelijke en stoffelijke ellende moeten verdwijnen en plaats moe ten maken voor warme deelneming aan den strijd togen dit kwaad. Het tegendeel is het geval geweest, eer der is er vaak een stemming van amper verholen voldoening over de mislukking van Wilson's plannen, over het machtska rakter van den vrede van Versailles met de bijbehoorende vredes, die geen vredes zijn en de machteloosheid van den Vol kenbond immers zoo wordt de ei-gen voorspelling bevestigd, dat er van al dat vredes-gedoe toch niets terecht komt." Wat hier gezegd wordt, is zeker ernsti ge overweging tenvolle waard. Slapheid inzake de landsverdediging is ontoelaatbaar. Maar dit mag geen reden zijn, om ook niet uit alle macht aan de vredes-bevorde ring mee te werken. STADSNIEUWS. Mevr. Ds. Holster, f In den afgeloopen nacht is in den hoo- gen ouderdom van bijna 86 jaren over leden Mevr. de weduwe Ds. J. Holster. De jongeren konden haar niet zoo goed, maar vele ouderen zullen zich de echtge- noot.e van den vroogeren predikant van do Kerk a. d. Heerengracht nog zeer good herinneren. Gelijk bekend, heeft wijlen Ds. Holster de Kerk van Leiden van 1864 tot 1902 mogen dienen; Hij was een bekend en in breedo kringen zeer gezien persoon, en, als hij veel in het belang der Gemeente mocht doen, dan was dit zeker voor een niet. ge ring deel te danken aan zijne eebtgenoote die hem tot een hulp en een steun was bij zijn ambtelijken arbeid. De overledene, die tot in zeer hoogen ouderdom gespaard werd, had het voor recht dat zij, hoewel den laatsten tijd lijdend, toch helder van geest mocht blij ven. Bij de laatste verkiezingen was zij niet meer in staat aan de stemming deel te nemen, maar wel leefde zij in alles mee en bleef ze levendig belang stellen in de zaken van het Koninkrijk Gods. Benoemingen. In verband met de reorganisatie van bet lager onderwijs moeten nog elf hoof den van openbare scholen worden be noemd. Aangezien een vrij groot aantal leer krachten op wachtgeld zou moeten worden gesteld, indien die- elf plaatsen werden vervuld door sollicitanten van elders, hebben B. en W. gemeend, dat het aanbe veling verdiende, dat allereerst werd on derzocht of de nieuwe hoofden van scho len konden voortkomen uit het Leidsche onderwijzersoorps. Bij een ingesteld on derzoek is dit mogelijk gebleken. In overeenstemming met den Inspecteur van het L. O. in deze inspectie, bieden zij voor de benoeming van elf onderwij zers, hoofden van scholen, met ingang van een nader te bepalen datum, aan den Raad voordrachten aan, waarop als no. 1. zijn geplaatst: Opleidingsschool voor M. L. O. aan den Maresingel A, de heer P. C. Schreuder. School aan de Haverstraat A, de heer H. D. Yriesema. School aan de Duivenbodestraat A, de heer J. J. van Bestelen. School aan den Zuidsingel A", de heer D. C. Schuit. School aam de Mare B, die heer J. C. B. Hüner. School aam de Duivenbodest.raat B, de heer J. C. van Schaïk. School aan de Vrouwenkerkstraat A, de heer D. Bosma. School aan het PI anteoen A, de heer T. A. Schilthuizem. School aam de Medusastraat A, de heer A. Horree. School aam de Paul Kragerstraat A, de heer W. A. Kriest. School aan het Plantsoen B, de heer M. W. Karstens. Eervol ontslag. B. en W. stellen aan dem Gemeenteraad voor. aan mej. E. D. van Sonsbeek eervol ontslag te verlednen als onderwijzeres aan do Openbare Meisjesschool le klasse, en aam mej. M. E. Olver als tijdelijk leerares in de Engelsche taal en letter kunde aan de H. B. -S. voor Meisjes. Verhooging Melkprijs. Zoo als blijkt uit een advertentie van dit nummer wordt de melkprijs 5 Augustus 1 cent per liter verhoogd. Onze middenstand. De Janvossensteeg is een nieuwe Bak kerij rijker geworden. In perceel 24, waar voorheen een Groenteoizaak was geves tigd. is thans door den heer H. J. Nieu- wenhuis een Brood-, Koek. en Beschuit- bakkerij ondergebracht. Het pand, dat voor dit doel zeer ge schikt is, hoeft daartoe een vrij belang rijke verbouwing ondergaan. Achter den winkel bevindt zich de bakkerij met dub bele heete luchtoven. Een voordeel is ze ker, dat de winkel niet direct met de bak kerij in verbinding staat, maar dat men, door een gang naast don winkel de bak kerij bereikt. De bakkerij- en winkel installatie werd geleverd doer den heer Scho ondergang a. d. Mare. Het geheel maakt een goeden indruk en wij vertrouwen dat dit ook gezegd zal kunnen worden van de artikelen, die vanaf morgen zullen worden geleverd. Voor het examen hoofdakte zijn te 's-Gravenhage - geslaagd de heeren j. de Meij en B. F. Grün alhier. Voor den Iindischen dienst zijn be stemd de hoeren mr. J. Oppedijk te Ijlst en mr. J. C. Berenschot alhier beiden als rechterlijk ambtenaar. Op de voordracht voor de benoeming van een boekhouder bij het bureau voor Gemeentewerken zijn door B. en W. ge plaatst 1. G. J. van Leeuwen, adm. ambte naar 3e klasse bij dat bureau en 2. G. Dekker alhier. B. en W. stellen aan den Raad voor, het schoolgebouw aan de Aalmarkt te verbouwen, zoodat. in plaats van 12 kleine, 6 flinke lokalen worden verkregen, terwijl tevens verschillende andere nood zakelijke verbeteringen worden aange bracht. De kosten zijn geraamd op f 14.000.—. Het werk is mtusschen reeds een i ge dagen geleden aangevangen. Wiethouderspensioemen ie Rotterdam, Overeenkomstig het rapport eener des betreffende commissie stellen B. en W. den Raad voor de verordening, regelende de .pensionneering der wethouders zoodanig te herzien, dat het in maximum op f6000 wordt gebracht. Voor hen, die het maxi- mum niet halen kan zal gedurende 2 jaar toelage tot f1500 por jaar worden mits het totale bedrag van pensioen en toelage de som van f 4000 niet te boven gaat. Communistische actie ten pl&ttclande. Omtrent de communistische actie ten platteland© wordt aan de Rotterd. het volgende gemeld: Zorgden Wijnkoop c.s. al voor een aparte jP 1 aitelandstribune"die de leer der opstandigheid tracht ingang te doen vinden in onze landbouwstreken, wat nu het lijfblad der Nederlandsche Sovjet-lei- dors in een. hoofdartikel meedeelt, is wel verregaand. Bij de alom heerechende werkloosheid I en slapheid in alle bedrijven, spoort de „Tribune" de boerenarbeiders aan tot... staken. Het luidt daar: „In den oogsttijd hebben zij (de landar beiders) de macht in handen. Zij moeien dan nogmaals staken!" En verder: „Nog dezen zomer, als de oogst moet worden binnengehaald, moet een staking uitbreken!" Valscher strijdmiddel is wel nooit te vo ren bedacht. „Onthoudt aan den mensch de levensmiddelen, staakt in den oogsttijd, dan zal het voor uzelf goed worden", deze gedachte spreekt overduidelijk uit het op ruiende artikel. Laten we ons toch niet laten wijsmaken dat het communisme uitgewerkt is. Ten spijt van alle onderhandelingen met Rus land, ten spijt van alle aan Rusland ge boden steun in zijn ellende, blijft de leer van het communisme gepredikt en blijft zij slachtoffers maken. Nog één staaltje: Door de actie voor de ..Tribune" steeg het lezerstal van dat orgaan: op Maan dag 16 Juli met 49, op Maandag 23 Juli met 94, volgende zes dagen met 250 abon- nées. Weer iets omhoog. Over Juni blijkt het indixoijfer van 53 artikelen in den Groothandel'iets gestegen to zijn in vergelijking niet Mei; liet is n.l. van 188 op 180 gekomen. In Juni 1921 was het 208. Januari 1922 wees sinds de oorlogsjaren het langste cijfer aan n.l. 183. In vergelijking met Mei 1922 daalden de volgende arlikelen in prijs: aardappelen met 94 punten, schapenvleesch met 40, mais 35, papier 25, groene erwten 22, ze melen 19, rundvleesch 9, rfl&ge 8, sago 8, lijnolie 6, tarwe G, hars 5, cacao 4, var- kensvlees-ch 2, zwarte peper 2, gerst 1, mararoni 1 en zilver 1. Daarentegen ste gen: haring met 96 punten, hooi met 67, thee 45, kaas 35, vlas 32, eieren 27, katoen (ruwe) 25, melk 18, boter 13, terpentijn 10, zalm 7, haver 6, suiker 5, paardehui- den 5, kojfie 2, hout 2, petroleum 2 en gerst 2. De classfieatie der gemeenten. Woensdag heeft de commissie tot her ziening van de classificatie der gemeenten vergaderd. In deze vergadering is beslo ten, met bekwamen $poed de noodige ge gevens te verzamelen, teneinde lot een klassenindeeling van de gemeenten te ko men. Geen Nederlandseh Oorlogsschip naar Spanje. In verband met het dezer dagen in de pers voorkomende bericht omtrent een uitoioodigdng van,de Spaansche regeering tot het zenden van een Nederlandac-h oor logsschip naar Guetaria ter bijwoning van het vierde eeuwfeest van de eerste reis om de aarde, deelt men ons mede, dat voor het bijwonen van dit feest geen oor logsschip beschikbaar is. Volgens „De Ambtenaar" zullen de grenskommiezen eerlang betere bewape ning krijgen; aan een wapenmagazijn is opdracht gegeven tot het leveren, van re volvers. Aan het Zoeklicht. Leiden 4 Augustus 1922 Dat viel me niet mee. De gemeen terekoning van Rotter dam over 1921 sloot met oen voordeelig saldo van 7 millioen. Toen kwam Den Haag met een over» schot van naar ik meen 3 a 4 millioen ei? Amsterdam zoowaar met een salde van maar even 1054 millioen. Arnhem volgde met een moer be scheiden overschot van ongeveer één mil lioen. Toen ik dit alles las,"begon ik te ho pen, dat het ook in Leiden nog mee zal vallen. Als 't overal regent, zoo dacht ik, dan is er een groote kans dat 't hier althans zal druppelen. Maar ik had verkeerd gedacht. Gisteren werden we verblijd met de me- dedooling dat do rekening over 1921 een tekort aanwijst van ruim-177 dui zend gulden. En toch1 leven we hier op een voet also! we ik weet niet wat te verteren hebben. OBSERVATOR. HET MILLIOEN. 57e Verantwoording. Ambt-Hardenborg, 5e stor ting f 29.28 Mej. O. F. v. S. te A. 25.— A. G. de D. te 's-G., Dank offer 6.- A. do N. te D., Dankoffer 7.50 N. N. te Ermelo 1.— Kieskring Den Helder, 14e storting 1600.— Bediim, 3o storting 6.50 Alkemade 175.— Volscn, 4e storting 96.— Haarlemmermeer en omstr. 4e storting 915.25 Amsterdam-Noord o-IJ, 3e storting 293.40 Kieskring Middelburg G.— Een onderwijzeres, Dankoffer 25.— Moj. B. te B., Dankoffer 2.50 A. N. to A. 5.- Zr. G. do B. en eenige vcrpl. Sanatorium, Zeist 10.— Gez. W. te II. 10.— G. G. in do collecte Raam- kerk 5.- Totaal f 3775.88 56e Verantwoording 893236.41 BUITENLAND. Een rede van Lloyd George. De Engelsche premier heeft gisteren in het Lagerhuis een belangrijke rede go- houden over de betalingskwrestic. Wij ontleenen daaraan het volgende: Als men rekening had gehouden met de buitengewone herleving van handel en in dustrie zou men Duitschlands draagkracht to hoog hebben aangeslagen. Daarom had men Duitschland uitgenoodigd na 't slui ten van den vrede, zelf een aanbod te doen, doch dit was nooit, geschied. Dien tengevolge was het noodig, dat er een ze ker apparaat was, zooals de commissie van herstel, om de vorderingen te onder zooken en vooral om tijd te winnen, zoo* dat de hartstochten en de oorlogsgeest konden bedaren on men in kalmer omstan digheden tot oen onderlinge regeling kon komon. Dit was de reden waarom doza politiek was gevolgd. Het vastgesteld be drag van ca. GQ0.000.000 was vatbaai voor herziening van tijd tot tijd, zooala door het. vredesverdrag was vastgesteld. Lloyd George ging voort: Ik ben ver heugd, dat Poincaré met voorstellen lcomt. ty: vertrouw, dat het. huis ons do vrije FÊUILLEÏON. De Germaansche gevangene Een verhaal uit de eerste eeuw onzer jaartelling. ,73) Toch deed onbewust de verheven schoo- me poöze van psalm en godsspraak haar goed, zooals ongemerkt de fris6che lucht en de schoone omgeving goeddoen. Haar hart kwam er door in de friesche lucht, 't "Was haar alsof ze haar rusteloos zoeken kon voortzetten bij- daglicht op een berg top, inplaats van gelijk vroeger in 't don ker van een kil hol. „Waar i6 mijne zuster? Leeft ze? Zoo ja: hoe en waar?" En nu en dan kwam er eenig onduidelijk zwak, ver verwijderd antwoord; zeker on derbroken door klaagtonen, maal* toch duidelijker dan ze ooit te voren verno men had. Minder een echo van haar eigen stem dan het antwoord van een slem, die niet. tot deze wereld behoorde; moeilijk ■te onderkennen voor ooren die uitgeput varen van inspannend luisteren; in oen vreemde, half geleerde, half vergeten taal; afgewisseld door het oude gejammer; imaar (och een antwoord van een boven natuurlijke Stem! „Nederdalen," ^duisternis", „de groeve", „de stilte", „de shaduw", „vergeten gelijk een doode", „het leven een .droom", de op volging van mensehengeslachten, de dood, „een overstrooming van de geweldige wateren, een teragkeeren tot de aarde, een einde van werken en hopen, van omgang met elkander, van lofverheffing Gods." Ja, dat was de oude, welbekende wan hoopskreet. Maar daartusschen-door zwakke golvin gen van hemelsche muziek op verren af stand. Dat klonk niet als opstijgend uit de diepte, maar als nederdalend van de hoogte. „Uwe dooden zullen leven", „Zij die in het stof rusten zullen opstaan". „Ik zal uw aangezicht in gerechtigheid aan schouwen; ik zal verzadigd worden met uw beeld, als ik zal opwaken." „Opwaken", „verzadigd worden met Gods beeld". Wachtte dat ons na dit korte moeilijke leven? Zulk een onsterfelijkheid was waard haar met geduld te verwach ten! Op zekeren dag zat ze, den vinger bij de de heerlijke woorden ia de rol. die op haar knieën geopend lag, in de kleine kamer in Esthers huis, waar. de beide vrouwen zoo menig uur samen doorbrachten. Die kwam uit in een kleinen binnenhof. De Sy rische zon gloeide op de granaatappelen en wijnranken. Een straal frisch water klaterde in het marmeren bekken, dat het middelpunt van den hof besloeg. Nog steeds met den vinger bij de woor den, als bij de juweelcn in een kistje, zag Diodora op. 't Was haar bij 't lezen dier woorden geweest alsof ze uit een langen verschrikkelijkon droom ontwaakte en op nieuw de buitenwereld zag. „Esther, Esther! Zijn ze reeds ópge waakt? Reeds verzadigd? Zien ze zijn aangezicht nu reeds? Zoo ja: dan ben ik voldaan! Dan is de dood voor hen geen kwaad. Dan zijn moeite en verlies aan mijne zijde. Ik kan het dragen!" Esther sloeg 'voor Diodora's blik de oogen neder. „Ik weet dat zij zullen opslaan in de opstanding ten laatste dagen," zeide zij bevend. „Maar nu nu!" riep ze hartstochte lijk. „Indien ze van iets dat leven gelijkt beroofd zijn door iets dat naar slaap zweemt, dan is elk uur, dat ze in dien doodeliiken nacht doorbrengen dat mijn geliefde, schoone, edele zuster, de lust der oogen van ieder die haar aan schouwde zoo doorbrengt, terwijl ik waak een onrecht, aan haar gepleegd; en dat kan ik niet verdragen!" Esther boog het hoofd en zocht, die aandoening te stillen, door de-zo woorden van opstand, zoo vreeslijk in haar ooren, van die lippen weg te kussen. „Kind! kind!" Is het niet. heerlijk einde lijk en dan voor eeuwig te ontwaken? Gij vergeet God! Deze wereld, alle werelden, hun leven, ons leven, alles behoort Hem! De dood is niet. het vreeselijkste, neen zelfs de dood niet!" zei ze beslist, in spijt van de siddering die Diodora door de leden voer; „maar de zonde. De heerlijkheid is niet het leven, alleen het leven, maar het leven met God, het goed-zijn gelijk Hij; 't niet alleen opwaken, maar opwaken om nl gerechtigheid zijn beeld ie aanschou wen." A- CloelLa Diodora antwoordde niet; die woorden zonken haar diep in 't harte. „De docd kan zijn aangezicht niet voor ons verbergen, maar de zonde," vervolgde Est lier na lange tusschenpoos. „Daar ben ik zeker van. Slapen, zelfs slapen, jaren lang. terwijl zijn aangezicht over ons licht, is slapen als een kind op den schoot dér móéder!" Cloelia sprond op, als had ze z ij n stom gehoord.. „Hel doehterke is niot. dood. maar hel slaapt!" O Esther, ik heb gedroomd! Do Stem. die dal zeide en het kind opwekte, wordt nog bij het. meer van Galilea ge hoord. Waarom zooken wij in oude boe ken, ierwiil die Stem daar weerklinkt.? Die levende.- Stem. die 't zelfde zegt als die boeken, en die beter is dan al wat vroeger op aardo vernomen werd?" „Ga!" zoide Esther. „De hemel gave dat ik met u gaan mocht!" Maar La on zocht uitstel. De enkele go- dachte hinderde hem en deed hem leed. „Kind!" zoide hij ten laatste op zeke ren avond „ik heb het beloofd. Indien niet# ie van dit bijgeloovig verlangen terug houden kan, ga dan! Maar ik ga nooil met je mee! Ik zag je bijna even graag naar het Amphitheater gaan om door d« wilde dieren verscheurd te worden! Siguna kan moegaan, en Siward. Sinds mija woord geen invloed meer op je heeft, zo* mijn gezelschap je toch niet helpen." „Kom, beste Laon! mij dierbaarder da* iemand anders!" zeide ze, zijn hand op haar hoofd loggend terwijl ze aan zijn voelen zat. „Verlang je zelf niet naag moer zekerheid? Ga zelf mee, hoor ea* zie!" „Ik bon tevreden", antwoordde hij. „t* leven zoals ik geleefd heb, en te sterven* zoo mogelijk gelijk Socrates stierf. Ik beul to oud om de wereld door naar nieuwe be»' rich tea to jagen!" (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1