Dc Dwang«vcl-W20. ""1
De heer J. G. Wirtz Osn., oud-inspec
teur bij hei. Lager-Onderwijs, thans te
Oegstgeest, die gewoon is de dingen
scherp Ie zeggen, schrijft aan de Rot
terdammer:
Er zijn nog steeds enkele menschen, die
spreken over de vrijmaking van ons On
derwijs, maar hun getal wordt met den
dag kleiner. Langzamerhand gaan de
oogen er voor open, dat in 1920 het recht
heeft gezegevierd, maar ten koste -van de
vrijheid. Het heeft dan ook mijn aandacht
getrokken, dat Ds. Knap in een pas uit
gegeven Unierede, geen enkele maal
spreekt over de vrijmaking van het On
derwijs, doch zoo heel precies in Bijbel-
sche beeldspraak aangeeft, wat in 1920 is
geschied 1). De enkelen, die niet op de
hoogte zijn van den waren toestand en
daardoor nog spreken van vrijmaking van
bet Onderwijs, hebben nu gelegenheid te
zien, hoe de ambtenaren van Dr. de "Vis
eer opnieuw een poging doen om heel het
Lager Onderwijs, zoo openbaar als bijzon
der, onder het Departement te knechten.
Voorgesteld wordt, dat noch Gemeente
besturen, noch Schoolbesturen na 1 Ja
nuari 1923 onderwijzers mogen aanstellen
boven het getal, dat (ïe Wet eischt, dus
ook niet al willen ze die uit eigen kas be
talen. Weet u, wat dat beteekent? Daar
is een School voor gewoon Lager Onder
wijs met 254 leerlingen en zeven leerjaren
Do Wet eischt in 1923, als de wijziging
wordt aangenomen, daarvoor 6 onderwij
zers. Er zijn echter zeven lokalen, waar
van er één leeg staat.Het hoofd der school
komt op de bestuursvergadering en zegt,
dat hij met de handen in het haar zit bij
de verdeeling van zeven klassen over zes
lokalen. De zeven klassen tellen achter
eenvolgens 48, 46, 36, 34, 30 en 22 leerlin
gen. Twee klassen combinceren in één lo
kaal gaat niet, want dan komen er ten
minste 52 kinderen in één lokaal, terwijl
er slechts plaats is voor 42. Dus één klas
splitsen, b.v. de zesde. Dat gaat ook
moeilijk, want in lokaal vijf zijn slechts
8 plaatsen beschikbaar; dus blijven er
22 voor lokaal zes, waar reeds 32 leerlin
gen zitten en ten hoogste voor 42 plaats
is en niet voor 44. Er zal dus nog meer
geschipperd moeten worden. De toestand
moet volgens de heeren aan het Departe
ment aldus worden: in lokaal één komen
42 kinderen van de eerste klas; in lokaal
twee worden geplaatst 6 kinderen van de
eerste en 36 van de tweede; in lokaal drie
10 leerlingen van de tweede klas en 32
van de derde; in lokaal vier 4 van de der
de klas en 38 van de vierde; in lokaal vijf
34 van de vijfde klas en 8 van de zesde
klas, zoodat voor lokaal zes overblijven
22 leerlingen van de vijfde klas en 22 van
de zesde, dus nog 2 te veel. Zie zoo: niét
één, maar zes procrustesbedden zijn klaar
De toestand had nog een beetje slechter
kunnen wezen, want voor 6 onderwijzers
kan meq in 1923 gaan tot 260 leerlingen,
zoodat het Bestuur 8 leerlingen had moe
ten wegsturen. We veronderstellen ver
der, dat het Bestuur "beslaat uit verstan
dige menschen, wat in den regel het geval
is. Dus wordt voorgesteld eenvoudig een
zevenden onderwijzer te benoemen en het
zevende lokaal in gebruik te nemen. Men
zal dan dien zevenden man wel uit eigen
zak betalen. Maar het hoofd der School
maakt de opmerking, dat dit niet zal
gaan, want als men een zevende leer
kracht aanstelt, verliest men heel de aan
spraak op do Rijks- en Gemeenicbijdra-
gen; men krijgt dus van de Gemeente
niet meer de jaarlijksche vergoeding voor
de gebouwen; en ook niet de exploitatie
kosten en het Rijk betaalt geen enkelen
onderwijzer. Er blijft dus niets anders
over dan de heel© School ia de war te stu
ren, totaal te bederven bu kalm .af te
wachten, of ook in het volgende jaar het
gemiddelde aantal leerlingen tot 261 wil
•tijgen.
Voor de Ulo-Sehölen geldt dit bed van
procrustes evenzeer.
Wanneer er drie klassen zijn en het
Rijk vergoedt slechts twee onderwijzers,
mag men'gecn derde aanstellen en als er
vier klassen zijn, terwijl het Rijk slechts
drie klassen betaalt, moet de vierde ach
terwege blijven. Mag men dan vakonder
wijzers aanstellen? Dat zal, als men con
sequent wil wezen, ook verboden moeten
worden. Immers het motief voor deze
dWangbepaling is, dat het Rijk de oplei
ding der onderwijzers betaalt en er niet
meer wal opleiden dan beslist noodig is.
Welnu: het Rijk betaalt ook de opleiding
van vakonderwijzers, daar deze in den re-
regel ook do onderwijzersakte bezitten of
andere op Rijksinrichtingen hun opleiding
hebben genoten. Dus geen vakonderwij
zers. Leve de dwang tot meerderen bloei
van het Lager Onderwijs in Nederland, dat
tot versteening gedoemd wordt!
Moet er dan niet bezuinigd worden? Na
tuurlijk: we leven boven onzen stand en
dus ook op het Onderwijs bezuinigen. Als
men dit in 1920 had ingezien en toen naar
raad had willen luisteren, zou de fir.an-
cieele gelijkstelling tot stand gekomen zijn
met veel minder kosten, zonder dwangstel
sel en met veel meer ontwikkelingskans
van het Onderwijs zelf. Maar men heeft
toen gewild: a. een heel duur stelsel van
schooltoezicht, dat slecht werkt, veramb-
tenaard is en het Onderwijs niet vooruit
kan brengen; b. een slecht bezoldigings
besluit, dat snert-Ulo-Schooltjes in het
leven moest roepen; c .een regeling voor
het Ulo, die kant noch wal raakt; d. een
opleidingsstelsel, dat geen stelsel is, tot
ambtenaars-wil'lekeur aanleiding geeft en
vreeselijk duur is. Daarna heeft men nog
een slechte Leerplichtwet verslechterd,
waardoor in dit jaar aan de uitvoering
daarvan de hand niet kon gehouden wor
den en alleen schatten besteed zijn aan
drukwerk, enz., dat grooteadeels oiige
bruikt op de bureaux en scholen ligt.
We hebben het in 1920 en 1921 be
proefd met dwangwetten; de uitkomst
heeft bewezen, dat dit tot steeds meerde
ren dwang moet leiden, zoodat ons Lager
Onderwijs alvast rijp wordt voor het so
cialistisch en communistisch dwangstel-
sel. Zouden we het nu niet liever in de
dagen der Montessori-vereering eens be-
proeven met de vrijheid; let wel: melde
vrijheid, niet met de losbandigheid? 't Is
mijn overtuiging, dat er op het Lager On-,
derwijs bezuinigd kan worden; zelfs heel
veel bezuinigd kan worden, zonder dat
Onderwijs te benadeelen, ja zelfs dat door
dat stelsel de gelegenheid tot hooger
bloei voor dat Onderwijs ruimschoots ge
boden zal worden.
*k Ben wel benieuwd of de nieuwe
Tweede Kamer nog zooveel vrijheidszin
zal bezitten, dat ze de onderwijsboeien,
die nu klaar liggen, zal weigeren.
4) „Niet verslappen". Rede gehouden
voor het locaal comité Groningen van de
Unie, een School met den Bijbel", door Ds
J. J. Knap Czn. Uitgave firma Jan Haan,
te Groningen.
Alcohol en krankzinnigheid.
Volgens de geneeskundig© statistiek
van den Pruisischen staat bevonden zich
den len Jan. 1912 in alle Pruisische
krankzinnigengestichten 1857 mannelijke
en 180 vrouwelijk© personen, die door
overmatig drankverbruik in deze gestich
ten moesten worden gebracht. Hierbij
kwamen in den loop van het jaar 5173
mannelijke en 408 vrouwelijk© personen,
dus in 't geheel 7030 manlijke en 588
vrouwelijk© personen.
Uit de gestichten verdwenen in den loop
van 1912 5052 manlijke personen (126
door den dood) en 362 vrouwlijke perso
nen (19 dooT den dood). Den Is ten Ja
nuari 1913 bleef dus een rest van 1978
mannen en 226 vrouwen.
In 1917, gedurende welk jaar de alco
hol door den oorlog geheel verdwenen
was, krijgt men de volgende cijfers. 1 Ja
nuari 1917: 204 mannen en 7 vrouwen.
Hierbij kwamen in den loop van het jaar
238 mannen en 7 vrouwen, dus in 't ge
heel 422 mannen en 14 vrouwen. .231 man
nen werden ontslagen, 32 stierven, en 3
vrouwen werden ontslagen, zoodat den
l6ten Jan. 1918 179 mannen en 11 vrou
wen over waren.
Deze getallen spreken voor zich zelf.
"De statistieken van de jaren na 1917 zijn
nog niet verschenen. Maar uit de mededee-
lingen van eenige krankzinnigengestich
ten blijkt dat de getallen van het jaar
1912 niet alleen weer zijn bereikt, maar
zelfs overschreden, daar het alcoholge
bruik na den oorlog trots den zeer hoo-
gen prijs onrustbarend gestegen is.
Dc epidemische ziekten in Rusland
De correspondent van het Hbld. to Gcnèv©
schrijft:
In <le epidcmiologicche rapporten van do hygi
ënische eectie van den Volkenbond vindt men
schrikbarende mededeelingcn omtrent den toestand
in Oostelijk Europa.
Het hygiënische commissariaat van Moskou sig
naleerde 3301-choleragevallen gedurende de peri
ode, eindigende op 6 Mei, terwijl men in Oekraine
van 1 Januari tot. 22 April 1132 gevallen telde.
In Oekraïne breidt de epidemie zich uit, hoewel
zij anders doorgaans in dit seizoen verminderde.
En met de bestrijding staat liet er wanhopiger
voor dan ooit wogens gebrek aan hygiënische mid
delen. Men moet het eene hospitaal na het andere
sluiten en men gelooft ongeveer 80 pet. van de
e-dden te moeten opheffen. Vooral in do dorpen
EEN STATISTIEK.
De „Tel." heeft eens een staat opge
maakt waaruit men de samenstelling der
Tweede Kamer over een lang tijdsverloop
kan zien.
Het blad begoil met 1850, en nam 17
verkiezingen, die daarna hebben plaats ge
had. Niet alle dus maar toch de meeste.
Men kan uit dezen staat den groei en de
ontwikkeling der parlementaire partijen
in ons land duidelijk aanschouwen, en
tevens bespeuren, hoe de splitsing in
groepen en groepjes in den lateren tijd ge
regeld is toegenomen. Tot 1897 waren niet
meer dan. 4 partijen in ons lagerhuis ver
tegenwoordigd. Wel was in 1S88 Domela
NIeuwenhuis even om den hoek komen
gluren, maar hij verdween weer spoedig.
Eerst in 1897 begon de splijtzwam te wer
ken cn de meeste partijen splitsten. Dit
verschijnsel bereikte zijn hoogtepunt in
1918, toen niet minder dan 17 partijen cn
groepen het parlement binnentraden, een
•aantal dat nu gelukkig weer tot 10 is
verminderd.
In al die jaren, gedurende heel onze
parlementaire historie, is slechts één groo-
te partij ongesplitst gebleven: de Katho
lieke. Af en toe moge liet eens gedreigd
hebbenzoo werd eenmaal de Katholiek-
Democratische Volkspartij opgericht (1899)
en nu onlangs de Nieuwe Katholieke Par
tij, maar tot het parlement heeft een af
wijkende groep het nooit gebracht.
PARTIJEN.
1850
'53
'54
'68
'73
'77
'88
'91
'94
'97
1901
'05
'09
'13
'17
'18
'22
Conservatieven.
19
27
23
19
16
9
1
30
18
25
39
38
46
46
53
57
1
3
■1
Vrijz. Dem. Bond,
9
n
9
7
8
5
5
35
18
25
20
31
21
6
Vrije Liberalen
13
8
9
4
10
10
4
3
Neutrale Partij.
1
1
Vrijheidsbond
10
1
Anti-Revolntionairen
4
9
14
7
16
9
27
21
15
17
23
15
25
11
11
13
16
Vrije Anti-Revolutionairen
5
7
Chr. Democraat
1
1
Staatk. Geref. Partij
1
Chr. Hist. Kiezersbond
1
1
Friesch Chr. Hist.
1
1
7
Chr. Hist. Unie
10
10
9
7
11
Roomsch-Katholieken
15
14
6
15
10
16
25
25
25
22
25
25
25
25
2)
30
32
Soc.Partij (Dom.Nicuwenh.)
1
Vrüe Soc. (v. d. Zwaag)
1
1
1
15
S.D.A.P
2
6
6
7
1-6
22
20
Communisten
2
2
1
Chr. Soc. Paitij
1
1
Weermacht Verbond
1
1
2
-
-
1
Totaal
68
68 1 68
80
80
SOllOO
100
1001100
100 I100
100
100
100
100
100
breid de cholera zich uit en van de 100 gevallen
zijn er 60 doodclijk.
Ook de typhus nfeomt sterk toe. Op 2 Mei waren
in sovjet Rusland, den Kaukasus en Midden-Azië
513.319 typhue-gevallen geconstateerd tegen
326.665 in d© overeenkomstige periode van het
vorige jaar. Voor de typheuso koortsen waren
de cijfers voor de eerste drie maanden van het
jaar 467.000 en 498.000.
Do peet maakt slachtoffers in de Kirgliiezen-
republiek (grenzend aan het gouvernement van
Sartoff), waar zich van Augustus tot Februari 25
gevallen, waarvan 17 met doodelijken afloop.
Do inlichtingen van het Duitsche Roode Kruis
en van de organisatie van dr. Nansen geven
eenig denkbeeld van den gezondheidstoestand in
do door den hongersnood geteisterde streken. De
Tartaareche republiek telde 3.125.277 inwoners.
Meer dan twee millioen-daapvan zijn van honger
gestorven.
In Oekraine zijn 5 milioen. menschen letterlijk
van honger omgekomen.
Te Charkof, oen stad van 800.000 inwoners,
waarvan 500.000 honger lijden, ikhet sterfte
cijfer ongeveer 40.000 per maand. Van 1 Januari
tot 20 Maart zijn er 125.000 den hongerdood ge
storven.
Ook in Polen, vooral in het Oostelijk aan Rus»
land grenzend gedeelte woeden de epidemische
ziekten nog. Sedert 1 Januari deden zich daar
2945 typhusgcvallen voor waarvan 2314 met
doodelijken afloop, 28523 gevallen van typheuee
koortsen met 1131 sterfgevallen, 1098 gevallen
van pokken, waarvan 297 doodelijk.
Uit het Sociale Leven.
Bond v. Chr. Politieambtenaren.
De Jaarvergadering van den Bond van
Chr. Politieambtenaren zal D. V. gehou
den worden op Dinsdag en Woensdag 12
en 13 September e.k. te Arnhem.
Patrimonium.
In de t© Utrecht gehouden^ vergadering
van het Nederlandsche Werkliedenver
bond Patrimonium zijn de heeren J. Dou-
wc6, C. Smeenk en "F. Noordhof als be
stuurslid herkozen.
Naar aanleiding van een vooretel-Den
Haag in zake d© sociale opleiding der pre
dikanten, werd na uitvoerige bespreking
de volgende motie van het hoofdbestuurs
lid Bossenbroek aangenomen.
De vergadering enz., constateert: 1.
dat in het algemeen bij de prediking des
woords niet voldoende aandacht wordt
geschonken aan 'het sociale vraagstuk; 2
dat het wenschelijk is dat bij de opleiding
der a.s. bedienaren des woords meer dan
tot heden rekening wordt gebonden met
dit tekort; 3. dat het noodzakelijk is voor
het verbond, dat het zich in verbinding
stelt, met p rod i k antonvere en i g in gen en stu
dentenorganisaties, teneinde te komen tot
een meerdere studie van het sociale vraag
stuk, en de afdeelingen zich met predikan
ten, kerkeraden en plaatselijke afdeelin
gen van studentenorganisatie© verstaan
over deze aangelegenheid.
Zonder bespreking werd aangenomen
een motie van de afdeeling VGravenhage,
waarin opgekomen wordt tegen do eenzij
dige sociale voorlichting in sommige or
ganen van do christelijke pers.
Daarna heeft m r. S. d e V r i e e, oud
minister van financiën, het woord gevoerd.
Hij zeide er van overtuigd te zijn, dat
men in Nederland dingen heeft, welke men
ons in. 'Andere landen benijdt. Hij is daar
in gesterkt door den uitslag van de Twee
de Kamerverkiezing. Die uitslag, kan.
men zeggen, heeft bewezen, dat ten minste
drie vijfde van het Nederlandsche volk
bidt. De tegenwioordige Kamer klopt met
den toestand in het volk. Spr. weet niet
een% land, waar zoo juist het verband Ï6
gelegd tueschen.het geloof en de houding,
die men heeft aan te nemen op politiek ge
bied.
Spr. gewaagde daarna in den breede van
de kracht van het gebed. Als een zoo
groot deel van het Nederlandsche volk
zijn kracht zoekt, in het Woord Gods, moet
dit ook van invloed zijn op bet gansche
leven van dat volk. Waar vindt men dan
ook in bc-t buitenland partijen als de anti
revolutionaire, als de chri6telijk-hislori-
sche? Dit hebben we te danken aan man
nen al6 Groen, Kuyper en Schaepman.
Het zou geen gewaagde voorspelling zijn
te beweren, dat. we nu in Nederland met
hetalgemeen kiesrecht en het vrouwen
kiesrecht geniianen tijd aan het bewind
kunnen blijven. Het was dan ook juist
gezien, het daarheen te leiden, dat ons
gcheele leven bestraald werd met het voi
le licht Gods.
Spr. betoogde verder, dat in de Schrift
beginselen liggen voor alle tijden en alle
volken, ook op staatkundig gebied. In
verband hiermee merkte hij op, dat we
hier een onderwijswetgeving hebben ate
nergens ter wereld, en dat, dank zij den
strijd hiervoor, er thans een 60-tal man
nen van rechts in de Kamer zitten en er
een kabinet zal komen, dat ons zal regce-
ren naar den cisch van Gods Woord, het
geen eon waarborg zal zijn voor do maat
schappelijke orde, een waarborg ook voor
den troon van Koningin Wilhelmina,
met wiens Huis wij ons verbonden voelen
door een mystieken, een religieuzen band.
Daarom is het van zooveel beteekenie,
dat in ons land het religieus© leven zich
vrij kan ontwikkelen. De voordeden, die
wij hier in Nederland, in vergelijking met
elders. Rebben, zijn dan ook inderdaad
niet gering. Wanneer men echter Gods
Woord verlaat, Taken de banden van het
maatschappelijk leven los en ontstaan .or.
toestanden als in Rusland en Duitsch-
land. v
De heer de Vries sprak daarna zijn
vreugde uit over de verkiezing van don
heer Smeenk. Spr. acht hem den aange
wezen leider van de christelijke arbeiders,
die niet de arbeiders steeds naar den mond
heeft, gepraat, doch hun onbevangen de
waarheid heeft gezegd. Smeenk is gehoond
en bespot door de sociaal-democraten,
doch nooit heeft hij het kabinet in den
rug aangevallen, omdat, de geestelijke
band tusschen hem en het ministerie ster
ker was dan hetgeen volgens zijn idealen
op maatschappelijk gebied wel eeu6 wen
schelijk was. Zijn verkiezing is een erken
ning, dat 'hij niet kan wiorden gemist.
De vergadering werd daarna verdaagd.
De morgenvergadering ving Dinsdag
aan met het zingen van Ps. 73:1 en ge
bed door den heer C. Smeenk. Do voor
zitter sprak een woord van felicitatie tot
den beer Smeenk, die weder tot volksver
tegenwoordiger gekozen is. Namens de ge
heel© Christelijke arbeidersbeweging in
Nederland bidt. Spr: den heer Smeenk
Gods rijken zegen toe. (Krachtig ap
plaus).
De heer Smeenk, dankend voor da
betoionde attentie, merkt op, dat hem in
de laatste weken een groot gevoel van
verantwoordelijkheid drukt in verband
met den economisch.cn ©n financieelen we
reldtoestand.
Er is tweeërlei gevaar, zegt spreker,
n.l. de verwezenlijking van anti-socialo
stroomingen en anderszijds het betitelen
van de maatregelen, die economisch nood
zakelijk zijn al6 „reactionair".
Dat laatste is demagogie. Gij moet er
in de aociale organisaties naar staan, dat
de leden financieel©, economische en so
ciale vraagstukken onderzoeken. Het is
echter tc betwijfelen dat de massa deze zal
verstaan.
Spr. hoopt dat in de toekomst het ver
trouwen, dat er in de laatste jaren ge
weest is, zal bestendigd worden.
Bovenal noodig i6 dat wc elkander
steunen door woord en gebed. (Applaus).
De heer A m e I i n k, secretaris van het
N. C. V., merkt op, dat er tusschen het
N. C. V. en Patrimonium nauwe relatie
bestaat.
Spr. hoopt, dat de Chr. Sociale bonden
en de*Chr„ vakbeweging elkander steeds
meer zullen vinden. Voor den toekomen
den ban gen tijd hebben we elkaar noodig.
Laat ons samenwerken, opdat, de Chr.
beginselen heerschen ook over de maat
schappelijke toestanden. (Applaus).
Do Voorzitter dankte met een en
kel woord de beide sprekers en noemde
het ©en gelukkig verschijnsel, dat de sa
menwerking tusschen de Chr. Soc. Bon
den en de vakbeweging steeds beter wordt.
De heer J. Hollander van- 's-G.ra-
venhago verkreeg daarna het woord ojn te
handelen over het onderwerp: ,,De taak
van Patrimonium in dezen tijd".
De talrijkheid der insecten.
Zeventig jaar geleden, aldu6 herinnert
een Engelse-li blad, bedroeg het aantal
so ar ten insecten, die in verzamelingen
werden bewaard, ongeveer 170.000. Thans
wordt het aantal geschat, op 750.000, de
parasieten niet. meegerekend. In Europa
alleen zijn 350.000 soorten. De meeste in
secten leven op hoornen of planten. Er zijn
450 soorten bekend, die leven op eiken en
ongeveer 200 die in dennen leven. Van ke
vers alleen bestaan er 100.000 soorten.
Eenige jaren geleden onderzocht een
Engelsch natuurkenner vijf mierenhoopön.
Om de dieren te tellen, doodde hij ze eerst
door middel van een giftig gas. E>© telling
leverde de volgende getallen op: 53.018,
64.470, 19.333, 93,694 en 17.828. Witt©
mieren of termieten leven in een kolonie
van milljoenen bijeen.
Een goed bevolkte bijenkorf telt onge
veer 60.000 bewoners. Een koningin lcgü
in haar vier- of vijfjarig bestaan ander
half millioen eierep.
Wespennesten zijn lang niet zoo dicht'
bevolkt, als die van bijen. Hun aan
tal komt zelden boven 4000. Het
aantal vliegen en luizen is verbijsterend.
'Professor Howard, van Washington, heeft
berekend dat een wijfjesvlieg in één zomer
een nageslacht kan' krijgen van
4.572.286.103.628.713*559.320 individuen.
Ook de luizen zijn zeer productief. Al
leen tot in het vijfde geslacht kan liet
aantal nakomelingen van één insect reeds
6.000 millioen bedragen.
Sociale Beschouwingen.
t De arbeidsduur. Verlenging in
Zwitserland. Het ontwerp aange-
v k- 'Ii nomen.
Bij alle verschil van meening op so
ciaal gebied, zijn w© thans wel zoover ge
komen, dat algemeen wordt toegegeven,
dat bij het maken van sociale wetten en
regelingen inzake den arbeidsduur, ook
met het buitenland moet worden gerekend.
Wij leven tot op zekere hoogte interna
tionaal.
In Engeland b.v. maakt men zich
ernstig bezorgd over de lage loonen in
Duitechland, daar het op dio wijze
voor de Engelsche industrie onmogelijk
.wordt, de concurrentie vol te houden.
Ook ten opzichte van den a r b e i d s-
d uurkan het ons niet onvesrc-hillig zijn,
wat in het buitenland op dit gebied ge
daan wordt, waarom wij thans de aan-
dacht willen vestigen op Zwitser-
i land.
Evenals in zoo menig ander land, wae
©ok in Zwitserland onmiddellijk na den
oorlog de 8-u rige arbeidsdag in
gevoerd. De hierop volgende economische
crisis met de daaraan verbonden werk
loosheid dcor de stil'egging van vooral
do export-n ijve:h'eid deed daarna ook in
Zwitserland bij menigeen de yraag ont
staan, of men niet tot een langeren ar
beidstijd moest terugkeoren ter wille van
een goedkoopere voortbrenging. Ongeveer
©en honderdtal leden van den nationalen
raad, dienden toen een jaar geleden de mo
tie-Abt in, waarbij de bondsregeering
werd uitgenoodigd een wetsontwerp in te
dienen, waarbij de algemeene werktijd tot
negen uur per dag en voor seizoenbe-
drijven en voor bijzondere door den bonds
raad goed te keuren gevallen tot tien
uren per dag verlengd zou worden
gedurende den tijd, dat werkloozenonder-
sleuning uit openbare middelen noodig is.
In de April-zitting kwam deze motie
eindelijk aan de orde. Een zeer groet aan
tal sprekers was hiervoor reeds ingeschre
ven en men verwachtte een zeer langdurig
debat, dat vrijwel de geheele voorjaars
zitting zou in beslag nemen, toen plotse
ling minister Schulthess het woord vroeg
on do mededeeling deed, dat de regeering
bereid was 'n wetsontwerp in te dienen,
dat voor een groot gedeelte aan de wen-
schen van den heer Abt. en zijn nledevoor-
stellers der motie zou tegemoet komen.
Hierop werd de behandeling der aangele
genheid tot de zomerzitting verdaagd.
Niet minder dan 41 sprekers hebben
thans het woord gevoerd bij de algemeene
beschouwingen over het regeeringsvoor-
stel dat hierop neerkomt, dat „in tijden
van algemeene ernstige ectffeomische cri
sis de arbeid voor iederen arbeider tot 54
uur per week kan worden uitgebreid."
Aan den bondsraad is overgelaten te be
slissen, of de voorwaarde voor de toepas
sing dezer bepaling aanwezig is. Voorts
kan do bondsraad in tijden, waarin een
zoodanige algemeene ernstige economi
sche crisis niet aanwezig is, aan geheele
industrieën of aan bepaalde fabrieken
eveneens een verlenging van den arbeids
tijd tot 54 utir per week veroorloven, doch
slechts „wanneer en zooiaftg gewichtige
gronden dit rechtvaardigen." Volgens het
rogecringsvoorstel, in tegenstelling met
den inhoid der motie-Abt, blijft dus de
48-urige arbeidsweek in de wet, bestaan.
Slechts wordt" voor ernslige crisistijden,
zooals thans, een algeheel© dispensatie
van dit wettelijke voorschrift gegeven en
een arbeidsduur van 54 uren*per week
toegestaan.
Bij de behandeling van het wetsvoor
stel zijn nog een drietal amendementen
met instemming van minister Schulthess
aangenomen, die aan de socialistische be
zwaren, die ook tegen dit wetsontwerp
werden ingebracht, eenige zins tegemoet
komen. Bepaald is n.l. nog, dat de werk
tijd per dag in geen geval meer dan tien
uren mag bedragen, dat de bondsraad
jaarlijks een rapport aan het parlement
moet uitbrengen over het aantal vergun
ningen tot 54-urig» arbeidsweek in tijden
van niet algemeene crisis, en dat de bonds
raad de vóórnaamste arbeiders- en werk
gevers-organisaties moet raadplegen, al
vorens te verkondigen, dat op een gege
ven „oogonblik inderdaad een „algemeene,
ernslige economische crisis" bestaat, ten
gevolge van welke proclamatie dan ter
stond automatisch de 54-urige arbeids
week in iedere fabriek geoorloofd wordt.
Niet dan na grooten tegenstand der re-
gcering is echte-: nog een vierde amende
ment aangenomen, dat door den leider
der Katholiek-conservatieve partij, den
heer Wall her uit Luzem, is ingediend en
dat den duur dezer nieuwe wijzigingswet
tot slechte drio jaar na het in werking tre
den ervan oeporkt. De voorsteller beoog
de met dit amendement in de eerste plaat;',
de regeering te dwingen tot den noodige.i
spoed bij de voorbereiding ecner al geheele
herziening der fabriekswet met betrekking
tot- den arbeidsduur. De heer Wall her
wenscht n.l. een herziening in dezen geest,
dat de. wet niet allo bedrijven op één lijn
stelt, doch een gediffereniieerden arbeids
tijd voor verschillende takken van bedrijf
in zich bevat. Bovendien werd als een der
voordcelen van het amendement be
schouwd, dot dus de kwestie van de 48-
urigo arbeidsweek als algemeen bindend
voorschrift na drie jaren weder herleven
zal, indien niet nog een speciale wetgeven
de daad binnen dio tijd volgt. Het amende
ment verkreeg dan ook, behalve de stem
men dor Katholieke afgevaardigden ook
die van de socialisten en van do het incest
links staande leden der radicale partij en
werd aldus met de kleine meerderheid van
81 tegen 77 stemmen aangenomen.
Nadat ook de Standenraad zic'h met het
ontwerp vereenigd had, werd do wet in'
tweede lezing door den Nationalen Raad
aangenomen met 96 legon 48 stem
men.
Behalve de socialisten, communisten en
sociaal-politici (groep Scherier-Füllo-
mann) stemden ook 6 radicalen en 5 Ka
tholieken (van do Christelijk-democrati-
sche groep-Baumbergér uit Ziirich) tegen
het ontwerp. Allo andere leden der bur
gerlijke pe, tijen stemden voor.
Daar intusschen een referendum zal
worden uitgelokt, zal het nog wel ruim
een half jaar duren, voordat de wet in
werking kan treden.
Dan echter zal tenzij ec-n diepgaand©
verbetering van den economischcn toe
stand mocht ziin in het leven getreden,
de bondsregeering zonder twijfel onmid
dellijk verkondigen, dat een „algemeene,
ernstige economische crisis" bestaat,
waardoor in allo fabrieken 54 uur per
week, zonder dat eenige verdere vergun
ning zal noodig zijn, zal mogen worden
gearbeid. j
