Dagblad voor Leiden en Omstreken. ABONNEMENTSPRIJS r IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 TER WEEK 10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. DINSDAG 4 JULI 1922 No. 681 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PRIJS. PER GEWONE REGEL 10 221 DES ZATERDAGS [0.30 INGEZONDEN RECLAMES DCHR"' TUilEB KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 voordon 50 rent; Zaterdags 75 cent bij eoonittbetaling. r-: Dit nummer bestaat uit twee bladen Uitslag Stemming. De uitslag van (Ie Stem ming te Leiden en voorzoo ver mogelijk van de omge ving, zal morgenavond op een groot bord voor het Bureau van de „Nieuwe Leidsche Courant" worden bekend gemaakt. De Heere regeert Wij 6taan aan den vooravond van den etemingsdag, en wij weten niet wat de Blembus brengen zal. Wij kunnen in die weinige uren, die ona mog resten, arbeiden zooveel in one ver mogen is en op den dag van de stemming kunnen we nog meewerken om to zorgen, dat niemand zijn of haar stemplicht ver zuimt, maar dan is ons werk voor deze stemming ook afgeloopen en kunnen we niet anders dan afwachten wat de toe komst ons zal brengen. Of we voor onze partij, voor ons land en voor ons volk een goede toekomst te gengaan, of we een tijd van voorspoed, dan wel een tijd van politieken druk te gengaan, wij weten het niet. Maar daarom zitten wo nog niet neer, in angstige onzekerheid. Immersdo Heere regeert. En de Psalmist roept ons op, ons daar- ün to verblijden. De Heere regeert! Laat de volkeren der aarde zich daarover verheugen! In zijn schoone Deputatenrede van 14 October 1921 merkte do hoer H. öolijn 'hierbij op: V,D'0 eisch, die ons daarin gestold wordt, is zwaar; maar aan den anderen kant ligt in de aanvaarding Van dal antwoord, in ed volle aanvaarding er vau, wn wu van -onbegrensde kracht. Wat verwikkelingen er dan ook mogen komen op het terrein van Staat en Maat schappij; wat de gezindheid der wereld dan ook zij; wat ons mocht worden aan gedaan door tegenstanders; wat onze eigen tekortkomingen mogen zijn; hoe dikwerf wij ook, uit lafheid, wellicht mo gen nalaten om de eere Gods in on6 poli tiek leven boven alles te stellen, dat allee wordt tenslotte overschaduwd door het feit, dat de Heere regeert. Wat een rots-rustige kracht gaat er uit van dat woord. En daarom verstaan we ook, waarom Gods volk, alle teleurstelling ten spijt, zich daarover verheugen kan. Zion kan zich verblijden en het be hoeft niet te beven voor de bliksemen van Gods toorn. Het verheugt zich, in de wetenschap dat God de Allerhoogste is over de gan- Bche aarde en dat in Zijn regiment zich Zijne Souvereiniteit openbaart en Zijne Heerschappij over de volkeren der aarde. Het gaat ook bij hen dikwerf, meestal misschien, tegen vleesch en bloed, maar wie Christus huldigen als hun Koning in Leven en Dood kunnen onbewogen blij ven onder al 't aardsch gedruisch." Gaan wij dan onder den indruk van deze woorden den stemmingsdag tege- moet. Worden wij gezegend met een gelukki gen afloop, wij zullen dan niet ons zelf verheffen, maar God danken voor wat Hij ons gaf. En stelt de uitkomst teleur, woTden we geslagen, welnu, dan zullen wo onszelf aanklagen dat we niet méér hebben ge daan, dat we niet krachtiger hebben ge streden en niet vuriger gebeden, maar dan zullen we toch rust vinden en stille zijn omdat de Heere regeert! De drie ringen. De Vrijheidsbond, die in alle wateren vischt om toch maar kiezers te kunnen van gen, verklaarde in haar verkiezingsmani fest do hooge waarde van „het geestelijke en godsdienstige" te erkennen. Dat klinkt op het eerste hooren niet kwaad. De vraag is echter wat daarmee b e- <d o e 1 d wordt. En bi.i het beantwoorden van die vraag denkt mon onwillekeurig aan hot veelbe sproken besluit van Minister de Visser, waarbij de werken: „Faust" van Goet.he en „Nathan der Weise" van Lessing van de literatuurlijst der H. B. S. te Amere- foort. werden geschrapt. Het laatsgenoemde werk heeft zijn groole populariteit te danken aan het feit dat hier in zijn verlokkendsten vorm gepredikt wordt de leer der godsdienstige neutraliteit (anders gezegd: indifferent is me of relativisme), die ons goede vader land bijna in den afgrond gebracht had. Ze is een meesterlijke vodst van Les sing, die sage van do drie ringen! Een zeker menecli had een tooyerring met een prachtige opaal, zoo vertelt Nathan de Wijze aan Saladin, die de krac-ht bezat den bezitter aangenaam te maken bij God. en de menschen. Hij wilde bij zijn sterven den ring nalaten aan zijn liefsten en besten zoon. Maar zijn drie zonen waren hem allen even lief. Daarom liet hij, bij den éénen, tweo andere ringen maken, die volkomen op den echten geloken, en gaf elk der zo nen een ring. Na vaders dood eischte ieder der zonen voor zich de eer en het recht op den waren ring te bezitten. Er ontstond twist, en de rechter moe6t uitspraak doen. De rechter zei: „De rin gen gelijken zoozeer op elkander, dat nie mand kan uitmaken, welke de ware ring is. Maar laat ieder van u gelooven, dat hij den echten ring heeft, en er naar streven de kracht van den fonkelsteen te ervaren door zich aangenaam te maken bij God en de menschen." De toepassing ligt voor de hand. Volgens de levensbeschouwing, die Les sing hier in poëtischen vorm predikt, kan van die drie voornaamste godsdiensten: (Jodendom, Mohammedisme, en Christen dom, historisch niet uitgemaakt worden, welke de ware is. Ze is een meesterlijke vondst van Les- ren, dat ze waarachtig zijn. Maar nu moet, elk op zijn wijze, trach ten voor de menschheid nuttig en dus aan God welgevallig te zijn. Dit is het Evangelie van Lessing. Prac-tisch komt wat de Vrijheidsbond leert, hiermede overeen. Zeker, men erkent de waarde van den godsdienst. Maar meen nu niet dat daarmee de Christel ij ke godsdienst wordt be doeld. Immers, de leider van den Vrijheids bond, de heer Dresselhuys, verklaarde in een vergadering van moderne predikan ten „voor den liberaal z ij n politiek alle godsdiensten ge lijk. Jodendom en Christendom, Boedhisme en Mohammedanisme, ze hebben voo.'dcn Vrijheidsbond in politiek opzicht dezelfde waarde en be-teekenis. Dat is dus precies hetzelfde als wat IVal.hzm rln urüya laoTvlo In d i t-opzicht althans is het liberalis me zichzelf gelijk gebleven. Ook Thorbccko toornde reeds tegen, de de bekrompen opvatting alsof alleen bet geen in een of ander boek vervat is, gods dienst zou zijn. Wie dus erkent de waarde van den godsdienst ook voor het staatkundige le ven; wie erkent, dat alle recht uit Cïod is; wie belijdt de volstrekte souvereini teit Gods over al het geschapene, en wie wil buigen voor de eeuwige beginselen van het Woord des Heeren, die kan niet en mag niet zijn (haar) stem geven aan de candi- daten van den V r j a 8_ bond. in vreugde leven." In deze enkele uitdrukkingen is de S. D. A. P. kostelijk getypeerd. Fluitende vogelaars, men kent ze wel, de mannen, die door het geluid der vogels na te bootsen, de kleine vleugelaars in "hét net trachten te lokken. Wee de vogel die op het zoefc gefluit afgaat. Hij moet het met zijn vrijheid bekoopen. Gedaan is het met zijn vrije luchten. Hij is gevangen en blijft gevan gen. Zoo doet ook de S. D. A. P. Overal heeft zij hare fluitende vogelaars opgesteld. De begeerten worden geprik keld, een schoone toekomst wordt hun voorgespiegeld en als men in een gods dienstige omgeving is, wel dan is men wel zoo vriendelijk, om in bekende termen te spreken van val en verlossing, terwijl ten allen overvloede wordt- verzekerd, dat Godsdienst privaatzaak is, zoodat, al% mo ge de S. D. A. P. dan al een anti-gods dienstig karakter dragen, de leden ieder voor zich toch wel hun God kunnen die nen, zooals zij dat wenscheh. Zoo worden de menschen gelokt. Maar woe dengene, die zich waagt in de nabijheid .van het slagnet.. Maar al te spoedig zal hij ontwaren, dat hij, in plaats van het licht en de vrij heid en de vreugde te gemoe-t te gaan, zijn vrijheid verliest, terwijl de ware levens vreugde van hem wijkt. Met schoone beloften treedt de '8. D. A. P. den kiezers tegemoet. Men spreekt van vrede, ontwapening, socialisatie en wat dies meer zij. Maar die beloften, zij zullen niet ver vuld worden. De heer v. d. Goes heeft het met. won derlijke openhartigheid getuigd, dat als we ooit een republiek mochten krijgen, een sterk leger noodig zou zijn om die repu bliek to beschermen. Men wil blijkbaar alleen ontwapening om revolutie mogelijk te maken. Socialisatie wordt voorgespiegeld, maar een commissie uit de S. D. A. P. -die dit vraagstuk bestudeerde toonde met de stukken aan, dat alle voorwaarden voor socialisatie nog afwezig zijn. Er zou van deze dingen nog veel zijn to .zeggen, maar waaHoe zou het noodig kiezingsblad er de aandacht op vestigt, dat veel beloven on weinig geven alleen de dwazen in vreugde kan doen leven. Wie niet dwaas is, laat zich niet lok ken door den rooden fluitenden vogelaar, maar brengt Woensdag 5 Juli zijn stem uit op Mr. V. H. RUTGERS. Thorbecke en Groen. Bekrompen, noemde Thorbeeko de opvatting alsof alleen hetgeen in een of ander boek vervat is, godsdienst zou zijn Maar toen kwam Groen van Prinsteier in het vuur. Ja, hij wilde wel als het meest voor bekrompen door gaan. „Zeker, zoo riep hij uit, zoo bekrom pen zijn wij." „Wij hechten nog aan zekere formulie ren, wanneer men daarin het eenvoudig Evangelisch - geloof van den Christus te rugvindt. „In onzen Catechismus luidt de eerste vraag niet hoe velerlei god^d'.ensten zijn er, maar welke is uw e enige troost beide in het leven en in het sterven?" „Wij hechten nog aan de H. Schrift." „Volgens haar heeft de tempel, niet met handen gemaakt, waar men aanbidt in geest en waarheid, tot opschrift niet slechts: „Komt allen tot, Mij, gij, <lie vermoeid en belast zijt en Ik zal u rust geven", maar ook: Niemand komt tot den Vader dan door Mij." „Velerlei godsdiensten voorzeker zijn er, vooral bij het subjectivisme van on zen tijd. Tallooze godsdiensten van filo soof en ongodist beiden; maar voor ons exlusivisten als wij zijn, is er ééne godsdienst slechts, die niet „in eon of an der boek" maar in de Hoilige Schrift, in den Bijbel, in Het Boek, geopenbaard is." Zooals de mannen van den Vrijheids bond 6taan op hetzelfde standpunt als waarop Thorbecke zich plaatste, zoo maken wij de uitspraak van Groen van Prinsterer tot do onze. En in zijne voetstappen wandelend, brongen wij morgen onzen stem uit op Mr. V. H. RUTGERS. De heer Dreeselhuye was afwezig, maar al zijm partijgenooten stemden voor dit voorstel. Z o o is het verleden van den Vrijheids bond. En het is duidelijk, dat aan een partij die nog zeer kort. geleden zoo met de mil- lioenen door de belastingbetalers bijeen te brengen tooverde, niet het recht heeft, thans te verschijnen in de rol van bezuinigster. Bezuiniging, mits verstandig toegepast, ie noodzakelijk. Maar we laten dit liever over aan man nen als den heer Colijn, die toonen een vasten koers te volgen, en daarom steu nen we den heer ColijD, door Woensdag to 8temmen op Mr. V. H. RUTGERS, No. 1 van lijst No. 6. DE DERDE LIJST OP HET BILJET. V Vrouwen denkt er aan. In Zweden kwamen het vorig ja-ar de Sociaal-Demooraten versterkt uit den verkiezingsstrijd te voorschijn. Niet, doordat zij sterker waren •geworden, maar tengevolge van de laks heid van de met-Socialistische vrouwen. Dab is ook hier mogelijk. Als morgen onze vrouwen, om welke reden dan ook. thuis blijven, dan helpen zij daarmede de andxe partijen. Niet stemmen is óók stemmen, Daarom mag morgen niet een van onze Aaiiti Revolutionair* vrouwen thuis blij ven, tenzij zij de verantwoordelijkheid wil len dragen voor de versterking der devo- luitionaire groepen. Wie dat niet wil, moet stemmen. Sstemmen op Mr. V. H. RUTGERS, de eerste Candida at van lijst No. 6. STADSNIEUWS. Opwelckings- cn wijdingsavond. Wij herinneren nog eens aan de onenbare vergadering der A. R. Kiesvereeniging die hes denavond in „Prediker" wordt gehouden. Het zal ita een opwekkings- en wijdingsavond v Fluitende vogelaars Met prijzenswaardige eerlijkheid heeft het hoofdbestuur van do S. D. A. P. in een der verkiezingebladen het streven van deze partij geteekend. „Fluitende vogelaars" was de titel van dit orgaan en als ondertitel was dan nog 'gekozen het veelzeggende woord: „Veel beloven en weinig geven, doet de gokken V Vrijhsidsbond en bezuiniging. Van de noodzakelijkheid van bezuini ging i6 ieder die ernetig nadenkt, over tuigd. Het verwondert, dan ook niet, dat de Vrijheidsbond in haar program schreef: „Krachtig en onvermoeid streven naar vermindering van overheidsuitgaven." in vergaderingen en propagandage- 30 T h"1 0 l€lllS aangeheven, den deSWeS° na«ijlefrrk0^iui'StD^s! ^Muin'8in* do «nannon van den Vrij>.8J:.^'Pm0n °P Do feiten wijzen dit uivQnQ- De historie spreekthier al 4 delijk. - Immens, datzelfde Vrijheidebonids-pro- gram vraagt een premievrij staatspen sioen van staatswege, in te gaan op 65- jarigen leeftijd, aan ieder die het noodig heeft. Deze eisch werd reeds op 4 Dec. 191$. door den heer Dresselhuys in de Tweede Kamer verdedigd. En toen op do hooge kosten werd ge- wezen bij oen uitkeering van slechts 3 on 5 gulden een kleine zestig m i 1- 1 i o o n, toen antwoordde de leider van don Vrijheidsbond: „Ik ben voor een vrij hoog cijfer in deze niet bang." Wij gelooven het gaarne, maar hoe zal men do uitgaven verminderen en alleen voor dit doel zestig millioen uit geven? Verder had de heer Dresselhuys aller lei wonsehen op zijn verlanglijstje, die naar Minister de Vries verklaarde, de uit gaven 200 a 250 millioen gulden per jaar zouden doen stii.gen. Dit werd niet ontkend. Maar, aldus de lieer Dresselhuys, de Minister van Finan ciën, moet dat geld vinden. En dat spreekt dan nog vau bezuini- In Februari 1919 stelde de beer San- nes een motie voor, waarin werd uitge sproken dat ook niet-arbeiders een ouder domsrente alVbedoeld in art. 369 der In validiteitswet zouden ontvangen. Kosten pl.m. 25 millioen gulden. Mr Dresselhuys stemde voor. In Juni 1919 kwamen in behandeling twee wetsontwerpen betreffende duurte- toeslagen voor de ambtenaren. De heer Dresselhuys deed daar bij een voorstel, waardoor de kosten zou den stijgen van 25 tot 37 millioen. En toch bezuinigen. In hetzelfde jaar, werd door den heer 011 o voorgesteld de salarissen der on derwijzers met ongveer 16 millioen guides, pe? laar; te yerhoogen. r:ii: Aan het Zoeklicht. Leiden, 4 Juli 1922. Hulde aan V o orschoten. Zie wij praten vaak over eenheid en de noodzakelijkheid van innige samen werking tusschen anti-revolutionairen en Chr. Historisehen maar in de practijk zien we er vaak zoo weinig van. Vooral in verkiezingsdagen is er me nigmaal een pogen om elkaar vliegen af te vangen, met het gevolg, dat ook wel- oeos harde woorden worden gezegd, die in elk geval evengoed ongezegd Weven. In Voorschoten echter toont, men de diepere eenheid met de daad. Men gaat niet alleen niet met de rug gen naar elkaar toestaan, maar men gaat gezamenlijk bidden. Dat is alleen mogelijk indien de kleine verschillen over het hoofd worden gezien en do groote .beginselen waarin we één zijn op den voorgrond gesteld. Huldo aan Voorschoten! Vinde het daar gegeven voorbeeld na volging. Land en volk zullen er wel bij varen. OBSERVATOR. M r. V. H. K li T g e r 8 onze eersre zal ons nogeens bepalen bij de beteokenia van den Gtembusfitrijd. Wo zullen ook samen zingen. Onze geloofs- en strijdliederen zullen weer klinken. Hot Centraal Comité riep de Kies vers eenigingen op, aan den vooravond der stemming bijoen te komen, teneinde den zegen des Hoeren over land cn volk af te smeeken, en wees er op, dat ©r in de tijdsomstandigheden overvloedig reden is om 'a Heeren aangezicht gezamenlijk te zoeken mot schuldbelijdenis en verootmoediging, maar ook met blootlegging van de vele stoffelijke en vooral ook geestelijke nooden en behoeften van ons volk, opdat do Heere dit volk nog geve bekeoring en een leven naar Zijn heilig Woord; en ook nu, na wij op den 6temdag wedor staan op oen keerpunt in onze staatkundige geschiedenis schenke getrouwmakende genade aan allen die ter stembus worden geroepen. Onze Kiesvereeniging meende aan dit ver zoek te moeten voldoen, waarom Ds. Thomas verz. werd een kort slotwoord te spreken en de vergadering te sluiten. Moeten wij nog opwekken, deze bijeenkomst bij te wonen? Laten al onze mannen en vooral ook de vrom at dlfz.en avond uitbreken en daarmee toonen zaak hen niet onverschillig laat. Christelijk Do Leidsche afdeellffgisch© Unie. gisteravond in de zaal Vai- partij hield Bircht" een propaganda-avond. tej „don Do stampvolle zaal was met kleui.ö tapijten en lampions op Oostereche wijze gepavoiseerd on de tropische atmospheor was mot doze smaakvolle arrangementen volmaakt in stijl. De heer Wilbrink opende na een kort welkomstwoord het samenzijn door hot voorlozen van oen gedeelte van Ps. 19, en gobcd, waarna hij do kiezers ©enige praktische wenken gaf voor den 5e Juli D 8. V oorsteegh van Katwijk ver kreeg hierop het woord om to spreken over „Tot heil dos Volks." Spr. achtte het een goed denkbeeld van den Voorzitter om ecnige practische voor lichting to verschaffen, want onkunde inzake do stemplichten is nog zeer groot, doch ook acht Spr. het gewenscht prinei- pieele voorlichting te verstrekken, want do verkeerde inlichtingen omtrent het doel on streven der Chr. Hist. Unie is soms bedroevend groot. Do Chr. Hist. Unie voert het. pleit voor do heerschappij van het Woord Godte. Wij streven-als ei listige mannen en vrouwen, die van harte oen Chr. levensbeschouwing aanhangen naar oen nationale politiek.En juist daarom zal de dag van overmor gen, de 5e Juli zoo belangrijk zijn, omdat dan zal worden uitgemaakt welke geest in onze volksvertegenwoordiging do bo ventoon zal hebben. Daarom moet dai> ook niemand, die het wel meent met Vaderland en Vorstenhuis dien dag achterwege blijven om zelf to 6temmen tot heil doe volks en om anderen op te wekken dat te doen. Heil dos volks! Dat. wil niet alleen zeg- i go5| .juaiLa&éivaart-, de Chr. HUI. vertegenwoordigers daarvan vurige voor standers, maar voor ons besef is daarom heen geweven het gevoel van de onmis baarheid Gods, hot gei-oei, dat zoo tref fend uiting vindt in het Schriftwoord „Uw goedertierenheid Heere zij over ons. gelijk als wij op U hopen!" Natuurlijk zijn nagenoeg alle partijen overtuigd, dat hun arbeid strekt tot „heil des volks", maar zonder een positief Christelijke wereldbeschouwing mist dit streven vastheid van gang, iets wat juist in onze dagen een eerste vereisehte is, en iets, wat gevonden wordt, in de beginselen der Christ. Hist. Unie, die gefundeerd staan op den Bijbel. Strijden we dan op 5 Juli de strijd tot Heil des Volks on stommen we on lijst 32b, steunen we den Chr. Hist, can-didaat Dr. Seholcking. Spr. woos met' nadruk op de valscho politiek van de Vrijheidsbondcrs inzake do godsdieuistqnaestie. ^W at. do Anti-rev o I u tioaai ren betreft, schoon gescheiden van ons optrekken inert ons 6lroven naar eenzelfde doel, doch het ie een smartelijk feit, dat men van die zij de de Chr. Hist. Unie bestrijdt met. mid delen, die mon niet gebruiken moest. In het verkiezingsnummer toch vau het anti-rev. dagblad te dezer stede, lezen .wo oyer do Unie: Zij wil met heel lange vangarmen om vangen allen, die den naam „Christelijk* dragen. Een prachtig ideaal! Maar onbe reikbaar in dagen en ondor toestand©!; als do onze. Een geloofsovertuiging zon der grond in Gods Woord. Mon moest toch niet strijden op zulk een manier; dat doet pijn! Spr. wil hier de anti-rev. partij abso luut niet bestrijden, maar zou hier het spreekwoord dat iets over wieden in eigen tuin spreekt niet van toepassing zijn? Een dergelijke uitlating is slechte uit. onkunde to verklaren! Ook do Hcrv. Geref. Staatspartij vol doet ons niet. Haar gevaarlijk drijven zou in zijn uiterste consequenties een burger oorlog in hot leven roepen. Stemt dus, aldii6 eindigt Spr. zijn re de, voor God, Nederland en Oranje, en tot heil dee Volks op den candidaat der Chr. Hist. Unie. De hoor Snoeck Henkemana hierna hot woord nemend wijst cr op in welk oen gewichtig tijdsgewricht de hui dige stembus staat. Er was' een tijd, in Augustus 1914, dat vele gevaren ons land Voorden; doch thans is de toestand min- Volk'" orf, jn art.ikel in „Het nis der iiajfc. gewezen op de betook©- krijging van oen Demonterend ter vor- alnietlemin pleit de t>. D. zomer. De©c tijd wol voor de mobiliea.,:, ilM[op. stemde thans voor ontwapening! In oen tijd als doze echter is hel de vraag: wolk beleid is thans voor het lands bestuur vereischt. En daarop luidt het antwoord: Een rogoeringsbeloid, dat op Gods Woord als grondelog voortbouwt. Dot ie onzo hoop om Nederlar.de zelf standigheid te handhaven. Noodig is hot, dat de draad, die om Vaderen begonnen te weven, in den tijd, toen uit one volk een volk werd voortga- weven wordt, noodig is een proteetanteca Christelijke polilick. Bij de quaeetie van het processie-ver bod ie ene van verschillende kanton voo» de voelen geworpen, dat we de vntheid van Godsdienst-, waarvoor we ze» go- vochten hadden, aan anderen niet gunden. Niets is minder waar. We gunnen onza Kalholieke landgenooien van harte alia vrijheid, op het gebied van Kerk, school en politiek. Maar hot is noodzakelijk, dat er con irroiestantsch stempel op one volk g<* drukt zij tor hanhaving onzer beginselen.. Togenover de misleidende lcuio van Vrijhoidsbond, die do Godsdienst in da politiek hetcekonis wil toekennen, komt Spr. krachtig op. Voor deze liberale® zijn Boedlü6me. Mohammedanisme, cn Chris tendom allo gelijkgerechtigd." Zondor ons Christelijkhogmsel in da

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1