Tweede Blad.
Vrijdag 2 Juni 1922
Uit de Pers.
Oorlmjlooz© zomer.
Men weet, zegt de Standaard, dat de
S.D.A.P. leger en vloot wenscht af te
schaffen. In ons land althans. En dan,
volgens Van der Goes, nog maar voor zoo
lang als wc hier geen socialistische repu
bliek hebben. Want als die er komt, en
daarnaar gaat toch het verlangen der S.
D.A.P. uit, dan zal er ineens weer een le
ger noodig zijn om die socialisische repu
bliek te verdedigen.
Maar, in afwachting dan van dien gul
den tijd, in Nederland voorshands geen
weermacht. Men zou zoo zeggen, dat bij
dien wensch dan ook thuis hoort een
stellige verwachting, dat do oorlogen
voorshands de wereld uit zijn.
Niet aldus Het Volk.
Het geeft toch in zijn nummer van 29
Meteen beschouwing over Genua en Den
Hat.g, die ook door ons zoo geschreven
had kunnen worden. Gewezen wordt op
de mislukking van Genua en op het ge
vaar, dat daaruit dreigde voort te komen.
Men vreesde, uit die mislukkig, een oor
log tusschen Rusland en Polen, die niet
alleen belangrijke gevolgen hebben sou
voor de beide betrokken landen, „maar
van onberekenbaren, noodlottigen invloed
(zou) kunnen blijken (te zijn) op tal van
internationale verhoudingen. Bleef Genua
niet alleen zonder resultaat, maar zelfs
zonder perspectief op resultaat, dan viel
de volgende maand Juni een oorlog te
duchten. Men moest er in slagen, dgn zo
mer zonder oorlog door te komen". Daar
om moest het werk van Genua in Den
Haag voortgezet worden. Al was het suc
ces daar ook twijfelachtig, het onmiddel
lijk oorlogsgevaar was dan toch afge
wend.
Dat is ook ons gevoelen.
M-aar hoe ter wereld is het nu mogelijk,
hij dezen kijk op de internationale toe
standen, om er in ernst op aan te dringen,
dat wij thans tot ontwapening moeten
overgaan? Zelfs een kind kan begrijpen,
dat het aan onze grenzen niet rustig
blijft, wanneer een groot deel van Europa
weer in een heksenketel veranderd wordt
W ij hebben behoefte aan meer zekerheid
pn aan een langere periode van vrede
dan (V'Ti enkelen zomer of zelfs een heel
jaar. orens wij bereid zijn er toe mee
te wciken om ons land weerloos over te
geven aan den eersten den besten rumoer
.maker, die straks mee gaat dansen om
dien „heksenketel".
Ontstellende cijfers.
Het regeerinigsverslag, zegt onze Rot
terdammer, brengt omtrent de kosten van
onze riiks-Univonsiteiten deze veelzeggende
cijfers:
Universiteit Leiden:
CoHege van curatoren f 5.940.79V:
Joanv. 'hoogleeraren, lec
toren n 495.437.60 Yi
Personeole toelagen eme-
ri li-ho o gloor aren 682.03
Jaarw., toelagen en bo
looningen over ambte
naren en bed. 538.526.94
Materieele hulpmiddelen
bij het onderwijs sub-
I eidieën bibliotheken,
academisch ziekenhui»,
herbarium enz.} 705.202.27
Gebouwen en meubelen 1.686.722.74
Totaal f 3.432.512.98 W
Vioor de universiteit te Utrecht bedroe
gen deze kosten totaal f 2.231.630.62 XA
te Groningen totaal f 1.370.407:90 To
taal voor do drie universiteiten
f 7.134551.51 X.
Moer dan zeven mil li oen 's jaars alizoo
wordt uit 's Rijks schatkist ter beschik
king gesteld van de Rijksuniversiteiten!
-En als men dan weet, dat. de Vrije Uni
versiteit wordt afgescheept, mot een so
bere noodpenning van f4000 zegge vier
duizend gulden 's jaars, heeft, men dan
niet bet recht, van ontstellende cijfers te
spreken?
-X-
KERK EN SCHOOL
NED. HERV. KERK.
Zosfcal. Te Leeuwarden: N. A. Bocht te
Arnhem, H. P. Fortgens te Lago-Zwaluwe, G. F.
A. L. do Jagher te Delden, W. F. Jonkera te
Lat-tum c.a., N. G. Veldhoen to Alphen aan den
Rijn, P. J. F. van Voorst Vader to Locheni.
Drietal. Te Appingedam: G. do Vries to
Stedum; H. P. do Prea te Alkmaar en G. Yen©*
ma te Koudum.
Boroopon. Ta Zoutolando: W. do Kam,
cand. te Utrecht; to Goudriaan-Otteland: A. v.
d. Kooij to Schoonrewoordte Schellninc-nR,
Prins te Giesendam.
Bedankt. Voor Zetten en Andelst: A,
Meijcrs te Woubruggo.
GEREF. KERKEN.
Tweetal. To SriiildeHerin. Knoop to Scliou
werzijl en J. Lugtigheid to Uithuizerraeoden.
Beroopen. To Middelburg: R. K. M. Hum*
melen te Heerenveen: te Oldeboorn: W. A.
Wicrsinga, cand. te Kampen.
Bedankt. Voor Nieuw-DordrechtO, Boera-
ina te Koudum.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Beroepen. Té Oudebildtzijl: J. Yntema lo
Surhuisfcerveon.
Te Benthuizen zal, door do. Gerei. Gemeente
do oud© Gemeente van wijlen Ds, Ledeboer
oen nieuw kerkgebouw in gebruik genomen
worden. Ds. J. O ver du in van Gouda, di»
den eersten steen voor het gebouw logde, zal bij
do ingebruikneming voorgaan.
Do synodale commissie hoeft goedgekeurd het
besluit van het classicaal bestuur van W i n-
schoton (ook gehandhaafd door het Prov,
Kerkbestur), ora het boroop van ds. Israel te
Zweeloo naar Finsterwoldo niet goed to keuren.
Predikant en twens Kamerlid?
In do Gerof. Gemeenten is naar aanleiding van
do candidaatstelling van Ds. Kersten nogal
verschil van opvatting over de vraag of oen pro*
dikant tevens Kamerlid kan zijn.
In verband met do uitspraak van do classis
Goes onlangs door ons vermeld, schrijft thans
een prodikant eener Chid-Gcroï. Gemeente aan
do Rotterdammer, dat het besluit der clas-i
sis Goe6 niet weergeeft, wat in het hart van allo
leden der Gereformeerd© Gemeenten left,
"Werkelijk, er wordt door velen heel andera
ovor gedacht. Velen vinden het ambt van een
Iceraar, van God geroepen, te gewichtig, dan
dat het hun mogelijk is bij do aanstaand© ver
kiezingen hun stem op een leeraar uit te brengen.
Ia de arbeid van een Dienaar de© Voords niet
veelomvattend genoeg? Dit beseft mm, als men
denkt» wat zij beloven bij hun plechtige -beves
tiging, dat zij de Gemeente zullen dienen met de
prediking des Woords, d© bediening der Sacra
menten, het houden dcr% catechisaties, liuisbe*
zoek, krankenbezook en wat al niet meer, b.v.
ook dat er zooveel van hun tijd gevraagd wordt
voor de velo herderloozo Gemeenten. Zou er wel
tijd overschieten voor do Tweedo Kamer, als een
leeraar dat allee volkomen betracht? En daar
Christus zegt, dat „Zijn Koninkrijk niet is van
deze wereld, anders hadden Zijne dienaren rg
voor gestreden." is het dan wel het terrein,
waarop de van God geroepen leeraar behoort?
Is zijn arbeid bovenal niot do geestelijke belan
gen te behartigen?
Wie het verslag van de classis Goes oplet-»
tend leest, kan bemerken, dat het onmogelijk ia
voor een leeraar, wanneer hij een plaats in
neemt in do T.weodo Kamer dat ambt volkomen
te kunnen behartigen. Immers zij zullen niet al*
tijd in Den Haag zijn om do vergadering dor
Tweede Kamer bij te wonen, alleen wanneer het
gekit de belangen van het beginsel. Maar kan
inen ook daar niet anders over denken? Is het
do roeping niet van ©Ik Kamerlid trouw do be
langen, ja al de belangen des lands te beharti
gen. dus iedore vergadering op post te zijn? Zoo
dat het zeker is, dat of het een of het- ander er
onder lijden moot. Dat er mannen zijn in wier
hart de Goddelijk© vreezo leeft, en die door zulk
©en drijfveer 'e lands belangen behartigen, och
gave de Heore zulks genadiglijk. Maar Zijn
knechten moeten blijven op hun terrein. Daar
hoeft God hen geplaatst. Laat er van do Kerko-
Gods kracht uitgaan, maar langs de recht© ba*
nen.
Leest do „Redelijke Godsdienst" van Brakel,
deel I, bldz. 606 en g© zult daar vinden, dat
het ambt der Overheid en dat'der Kerk zoo ver
scheiden van natuur is, dat hot onmogelijk is,
dat één regeering, dus ook een persoon, dio beide
tegelijk kan uitvoeren.
Ook als gij leest, wat Ds. C'asparum Greviag-
hovium, in leven bedienaar van het Heilig Evan
gelie te Rotterdam, er van zc-gt in „Het fonda-
ïnentboek der Christelijke Religio", bldz.' 267.
Hij bewijst het met. Gods Woord, dat do ambteu
onYorecnigbaar zijn. Hij ook waarschuwt Gods
knechten zich te houden in haar palen, en niet
te komen in eens andei-6 beroep, namelijk de
Overheid. Hij zegt: „Maar opdat ook de diena
ren der Kerk zich houden binnen huune palen, e®
niet komen in eens anders beroep, namelijk der
Overheid, is hier aan te merken het onderscheid
van Overheid en Kerk. Beide deze ambten zijn
van God en Mozes heeft ze een tijdlang belde
bediend. Maar terstond daarna heeft do Heer©
z© onderscheiden. De Beere gaf toen aan Mozes
ihet burgerlijiko en aan Aiiron het kerkelijke
ambt. Alzoo, dat Aiiron noch iemand van zijn
nakomelingen, mochten bedienen het koninkrijk
Israels, en de koningen en hunne nakomelingen
mochten niet bedienen het priesterambt of de re-:
geering der Kerke, Gods, hetgeen naarstig is
onderhouden. Hoe duidelijk betoonde do Hoer©
Zijn ongenoegen tegen koning Uria (2 Kron.
26:16), toen hij inging in den tompel dos Hoeren
om te rooken op het altaar. Hij werd van den
Hc-ero geslagen en gestraft met melaatsckheid,
zijn leven lang, als bewijs, dat het niet voreonig-
baar was Priester en Koning t© zijn".
Ziehier een kort© uiteenzetting, dat ook heden
ten dage die ambten, Kerk en Overheid, niet
door één persoon bekleed worden kan. Hij zegt
dus: het ambt der Overheid worde bediend door
de gewono brooderen, maar niet door de dienst;
knechten Gods. Gaf Christus Zijn dienaren geen
voorbeeld? (Joh. 6:15-). Hij ontwoek toen men
hom koning wilde maken, en heeft Zijn discipel3n
bestraft, toen zij twistten (Lucas 22:24). En al
wil men met voorbeelden komen "uit Engeland,
van Hooger- en Lagerhuis, wij zijn in Neder*
land.
Laat ons medewerken, om do ambten terdege
te onderscheiden. Ja, laat ons blijven op ons ter-
roin. ons door God geschonken.
Zoo kan men or bok .over denken. Nieï Ipm
oen idéé, maar uit zuivere liefdo tot het heil vhn
Sion, opdat al dat wankolachtige van „daar kan
men ook anders over denken" plaats mako voor
den vasten regel, tot heil en geestelijken groei
van het Sion Gods, en dat Gods knechten blij*
ven in datgene waartoe zij van God geroepen
zijn.
De Broedergemeente.
Dén lTden Juni a.s. ia het. 200 jaar geleden,
dat do Moravisch© broedergemeente werd opge
richt.
Zij gaat haar gedachtenis foest- onder zorge
lijke omstandigheden tegemoet. Hot betalen van
haar buitenlandsche werk met het zoozeer in
waarde verminderde Duitsch© geld plaatst haar
voor ongelooflijke moeilijkheden. Haar laatste
rekening sloot mot een tekort van 665.000 mark.
Er heeft zich in ous land een comité gevormd
bestaand© uit de hoeren dr. J. Th. de Visser,
Minister van Onderwijs; W. D. H. baron van
Asbeck; A. W. F. Idenburg; G. J. Staal, allen
oud-gouverneurs vanSuriname, L. van Wijk,
secretaris van hot Nederlandsch Bijbelgenoot
schap en mr. dr. C. F. Schoch, hoofddirecteur
van de Surinaamsche Bank, Stadhouderskade 157
Amsterdam, (postrekening 16.095).
In oen circulaire zegt het Comité, dat er alle
reden is om een som. geld voor de Broederge
meente bijeen te brengen, omdat. Nederland in
zeer bijzondere mat© de grootste verplichtingen
aan haar heeft, om wat zij voor Suriname heeft
gedaan, sinds zij in 1785 haar eerste zendelingen
daarheen zond. Toen waren de Surinaamsche
negers de armst en en ongelukkigsten onder de
menschèn. Thans telt de gemeente er 29.233 zie*
len, waaruit reeds S geordende predikanten zijn
voortgekomen, terwijl 380, Inlandsen© hulparbei-
ders medewerken en tientallen scholen door duw
zenden kinderen worden bezocht. De cicuiaïre
herinnert voorts aan de verpleging van verwaar
loosden, de opleiding van de jeugd tot ambaclw
ten.
Hel. comité hoopt minstens op dekking van bo*
vengenoemd tekort.
Een groot aantal bekendo vrouwen en mannen
©ndertount den oproep.
Geen goedkoop advies.
Do Christelijke School te Al te veer is in
den laat6ten tijd het onderwerp van veel gesprek®
Toen deze school van twee lokalen werd ge*
bouwd, 'stond zij reeds voor een gedeelte in
Hoogeveen, voor een deel in Znidwolde. Later
zijn in dat deel weder lokalen bijgebouwd, zoo*
dat do school voor het grootste gedeelte in Zuid-;
wolde kwam te staan, ofschoon het grootst© doer
der leerlingen, in Hoogeveen, thuis hoort.
Krach l ens de nieuwe wet word do school ge
taxeerd en de jaarlijksche rente door Hoogeveen
uitbetaald, wolko gemeente nn echter 'van Zuid*
woldo modebctaling oischt. Do gemeente Zuid-
woldo steldo daartegenover den eisch dat zij eon
gedeelte der schoolgelden zou ontvangen, en dat
de in de gemeente Hoogeveen wonende; maar
in Zuidwoldo onderwijs gevende leerkrachten dor
school forensen-belasting zullen betalen.
Hot hieruit ontstane conflict bleek niot op
to lossende Inspecteur van liet Onderwijs kwam
er aan te pas, ook hij wist geen raad. Toen
hoeft men zich tot het Departement gewend, en
onlangs is de administrateur, de heer Laban voor
dezo zaak hier geweest, die den raad heeft go-
geren de school af te breken, en een nieuwe
te bouwen, een advies dat zoo ongeveer op
f 75.000 zou komen, alshet werd opgevolgd.
Maar het is zoover nog niot, en hot. is ook niet
waarschijnlijk dat die raad zou worden opge*
volgd, daar Hoogeveen dan in elk geval
alleen voor de kosten zon komen te staan. Dan
kan zij beter de getaxeerde rente alleen betalen.
Intusschcn hooft toch het personeel der school al
een zacliten wenk gehad om naar betrekkingen
elders uit to zien; er schijnt dus wol iots van dien
aard loos te zijn.
Zou men er m©t een klein© grenswijziging niet
gemakkelijker en in ©11* geval minder kostbaar
kunnen komen? m
Schoolgeldregcling.
De gemeenteraad van Middelburg heeft zich
niet tegenzin neergelegd bij d© aanmerking van
den Minister van Onderwijs op de nieuwe rege*
ling van het schoolgeld van het gymnasium,
waarbij de minister bezwaar maakte dat door
ouders van kinderen buiten Middelburg 50 pet.
en forenzen ?5 pet. moer wordt betaald dan door
de inwoners der gemeente.
Besloten werd nogmaals den Minister op de
onbillijkheid te wijzen, daar toch do ingezetenen
in den vorm van belasting het tekort dekken voor
de helft.
Staatsexamen.
De minister van Ondervijs heeft bepaald, dat
de staatsexamens ter verkrijging van oen getuig
schrift van bekwaamheid voor do studie aan een
universiteit zal plaats hebben te Utrecht op de
werkdagen van 17 Juli tot en met 28 Augustus
1922.
Brieven uit Alphen.
Best© Kees.
De vorige week had ik je willen schrijven,
maar met die abnormaal hoog© temperatuur ver
ging me alle lust. Jongen, wat was het warm!
'k Beklaagde de meuschen, die op reis moesten.
"Want bij zulk weer in een soms volle ooupê te
moeten zitten, nou! Wat het voor ons nog druk-»
lcendor maakte, was de omstandigheid, dat we
ooi'ot aldoor koud weer hadden gehad. Ik wil
echter niet klagen: wij kunnen 't hier in ons
waterrijke Rijnland wel uithouden, 'k Las van
daag, dat ©r op sominig© plaatsen al gebrek aan
water begint te komen. Dat is 'n ouaangeuaam
ding; daar hebben we hier niet 6poedig last aan.
Toch vind ik het goed, dat hot vermorsen van
water, door steaatschrobben en tuinen-gieten
wordt verboden.
Hoewel droogt© onwillekeurig z'n ongemakken
meebrengt, heb ik toch liever 'n droge dan cn
natte zomer. Niet zoozeer om 't moer plezierige
hot genot mag nooit «de eerste plaats innemen
—maar omdat- droog, warra weer in den regel
betere oogsten geeft dan natte en koud© dagen.
Ik voor mij heb zoo het gevoel, dat we een warj
me zomer zullen krijgen. Of rn'n voorgevoel juist
is?
In iodor geval zal de politiek© thermometer wel
vrij hoog rijzen. Er zal door ons hard gewerkt
moeten wordeD. Op moer dan één© plaats is men
roods druk bezig om wapenschouw t© houden.
Naar de groot© meeting, die Tweeden Pink
sterdag in Leiden slaat gehouden te worden, ga
j© ook zeker?
Hier merk ik nog heel weinig van actie. Dat
vind ik jammer, 'k Geloof, dat we dezen keer
even hard moeten werken als toen wo nog geen
evenredige vertegenwoordiging hadden. En nu is
het me niet onbekend, dat wo hier wel 'n goed©
organisatie hebben en dat onze wijkvcrdoeling
uitstekend geregeld is. Doch mogen we daarmede
tevreden zijn? Als we al onze mannen en vron*
wen door huisbezoek weten op t© wekken om
trouw ter stembus te gaan, dan doen we 'n voor*
treffelijk werk. Maar ik meen, dat het er ona
niet alleen om te doen moet wezen om onze kie
zers te doen stemmen, maar voel meer om onze
beginselen te propageeren. Dat kan bij 't bezoe*
ken thuis, zeg je. Accoord, maar daar zijn meer
middelen en wogen: lcctuur-vorspreiding, verga
deringen beleggen, en dergelijke. Eu dan bedoel
ik met lectuur niet alleen de propagandablaadjes,
maar vooral onze antirevolutionaire dag* en week
bladen. Die konden en moesten nog veel moer le
zers hebben. En onze kiesvoreenigiug kon ook
wel wat vaker vergaderen. Dan lmhoefde zoo'n
vergadering ook niet zoo lang te duren als nu
menigmaal 't geval is. En als dan niet te veel
tijd in beslag werd genomen voor allerlei huis*
houdolijko zaken, doch op olko vergadering ean
of ander actuéel onderwerp door een der leden
werd ingeleid met 'n flinke bespreking als ge*
volg van die inleiding ik geloof, dat we dan
nuttiger werk doden.
Zelfs heb ik wel eens stemmen gehoord, die
meenden, dat een antirevolutionaire propaganda-
club hier best levensvatbaarheid zou Lobben.
Doch hoö 't ook zaj, er kon hier m. i. nog meer
gedaan worden, al weet ik l»eel goed, dat do
plaatselijke leiders meestal menschen zijn, di©
niet om werk verlegen zitten.
Van do politiek naar de kerk dat is toch
geen al to groot© sprong voor jou. nietwaar? Ik
bedoel ochtcr met do kerk nu 't kerkgebouw.
DE ANTI-REVOL. CAN Dl DATEN'.
De candidaten der Anti-revolutionaire
partij in den kieskring Leiden zijn:
1 Mr. V. H. RUTGERS
te 's-Oravenhago.
2. F. H. DE MO^Tt ver LOKEN
te 's-Gravenhage.
3.
J. v. d. MOLEN
te Renkum.
J. SCHOUTEN
te Rotterdam.
CHR. v. d. HEUVEL'
te Nieuw-Vennep.
W. WARNAAR
te Saesenheim.
Ds. M. JONGEBREUR
te Veenendaal.
Mr. S. DE VRIES Cz.
te 's-Gravenhage.
H. VAN ANDEL.
te Utrecht
Ds. L. ADRIAANSE
te ZeÏ6t
Kees, je moet van den zomer toch een6 komen
kijkon naar de nieuwe Hervormd© kerk. Ovor 'n
paar weken zal ze, naar ik hoor, in gebruik wow
don genomen. Jongen, wat ia dat oen mooi ge*
bouw geworden; werkelijk ©en sieraad voor
Alphen. Ik denk, dat er in do eerste weken wel
velen naar do kerk zullen gaan om T gebouw
van binnen eens te kunnen zien, uit nieuwsgierig*
heid dus. Maar 'k hoop van harte, d er vooral
niet minder zullen komen om te hooren de woor*
den des Levens; om gevoed te worden met d©
spijze, die blijft tot in eeuwigheid.
ARGUS.
STAKENDE AARDAPPELS.
Het is niet te verwachten, dat de meeste
van onze lezers ingewijd zijn in de gehei
men van den land- en tuinbouw. Maar
zoveel weten we er nog wel van, dat een
aardappel in den grond wordt gestopt, om
nieuwe aardappeltjes te krijgen. Eon fat
soenlijke oudo aardappel krijgt dan sten
gels en wortels,op de plaats waar zijn
„oogen" zitten. De oude aardappel ver
schrompelt, stengels en wortels groeien ea
als de bladen hun plicht doen hoopen ze
voedsel in de wortels op. Die voorraad-
schuurtjes onder den grond zijn onze
nieuwe aardappeltjes.
Maar nu schijnt er, volgens dc ,.Nwe
Crt." onder een doel van de oude aardap
pelen een staking uitgebroken to zijn. Ze
woigeren stengels on wortels to vormen.
lSen tuinder, die het wachten moo was go-
worden, groef een aardappel op om te
zien waarmee sinjeur zijn tijd verlummeld
had. En ziedaar, do oude aardappel had
inplaats van stengels en wortels oen aan
tal knolletjes gevormd, allerliefste aard
appeltjes, maar uiteraard akelig klein.
Een ingenieus mensch beweerde, toen hij
het zag, dat het geen staking was, maar
een proefneming van mama-knol om langs
direct-en weg kleine knollen to kweeken.
Natuurlijk loopt deze inefchodo op niet*
uit. Do nieuwe knolletjes wegen door ge
brek aan voedsel samen nog niet zooveel
als de oude.
Maar of de lust tot het- doen van na
tuurkundige proeven do aardappel heeft
besmet of, dat de stakingsbacil in do aarde
is^ doorgedrongen, zeker is het. dat som
mige tuinders ernstig schade lijden door
de nieuwigheid.
Een tuinder verklaarde ons, dat men de
oorzaak moest zoeken in den drogen zo
mer van liet. vorig jaar, waardoor de aard
appels niet behoorlijk waren uitgegroeid.
De juiste verklaring moeten de landbouw-
gekorden maar brengen.
MODERN VERKEER.
Ruiten rink'len, vloeren kraken,
deuren springon uit het slot.
Opa's pijpen, uit het rekjo,
duiken naar den grond: kapot...,!
Schidcrijen schommelen lustig,
lampon schommelen incluis
Allo tafels doen oen dansje
in dit plots betoovord huis ,.t
Do piano-snuisterijtjes
klettoren eendrachtig neer...*
Onzo daghit zweeft de trap af
in do armen van Meneer
Juffrouw twéé-hoog zit op één-hoog.
Juffrouw één-hoog zwemt op straat..;,
Als een vracht-auto, knus ronkoad,
door ons tilie buurtje gaat
„Pauorama."
FEUILLETON.
De Germaansche gevangene
Een Verhaal uit de eerste eeuw onzer
jaartelling.
28)
Toch was deze reis voor Germanicus
een verbanning; bij werd weggescheurd
van het werk dat hij voor Rome had ge
hoopt te doen en waarvoor hij zijn man
nen gevormd had. Nieuwe vijanden, nieu
we krijgsmakkers, nieuwe moeilijkheden
en gevaren ging hij tegemoet. Slechts één
ding bleef onveranderd; het wantrouwen
van Tiberius. De wangunst van den god
der Romeinen vervolgde hem onafscheide
lijk. Met voordacht was zijn vriend Sila-
nus als gouverneur van Syrio ontslagen
en een gewetenloos, heerschzuchtig af
stammeling uit 'het oude geslacht van
Calpurnius, Cneius Piso, was aangewe
zen. om hem stap voor slap te volgen en
al zijn plannen te dwarsboomen.
Niet toevallig was den jongen Caesar
e< h deelgenoot toegevoegd, die van 't
eerste oogenblik af hem openlijk' onge
hoorzaam was en zijn daden misduidde,
en wieDS vrouw Plancina, gunstelinge
van de keizerin-moeder, geen golegenhoid
verwaarloosde om Agrippina brutaal te
minachten en te beleedigen.
Tiberius vertrouwde op het plichtgevoel
en de gelijkmatigheid van karakter van
Gennanicus.
Men geloefde dat hij Piso en Plancina
schandelijker opdracht, gegeven had dan
gezegd worden mocht; en dat hij niet te
leurgesteld werd.
X.
Eindelijk waren de stormen van de Jo-
nische zee bedaard, en de schepen van
Germanicus lagen rustig voor anker in
deal Piraeus, waar het koperen beeld van
de beschermgodin Athene van den top van
den Acropolis den reizigers tegenblonk.
Voor Gennanicus waren de oude herin
neringen van deze plaats even heilig als
voor een harer bur gore' hij verkoos zoo
veel mogelijk de teekenen zijner waardig
heid af te leggen en do oude vrijstad eer
biedig te naderen; ni^t als een eeuw vroe
ger, Sulla met ecu overwinnend leger, dat
haar wallen en torens omverhaalde; maar
als pelgrim naar haar tempels en leerling
van haar scholen der wijsbegeerte, bege-
lokjl d«or een leeraar.
In die eeuw was Rome even volkomen
onder de verstandelijke ovorheers'chiug
van Athone geraakt, als Athene onder de
politieke heerschappij van Rome.
Langs den weg van den Piraeus naar de
stad, wier wallen en torens. Sulla tot puin-
hoopen gemaakt had, naderde Caesar
Germanicus vol eerbied dan zot el des ge-
richls, waar Demosthenes zijn redevoe
ringen gehouden had, die thans voör Ro-
meinscho redenaars voorbeelden van wel
sprekendheid waren; do geschilderde zui
lengang, die het toonee-1 geweegt was van
wijsbegeerte, welko den oud-republikein-
schen geest zoo nu en dan in het ontaarde
Rome van 't keizerrijk deed opflikkeren;
de schouwburgen, oens gevuld met- toe
schouwers die Aeschylus waardcereu kon
den do tempels, waar, do Zeus cn de Athe-
no van Phidias en den Olympus troonden,
voor welken de Kapitolynsche Jupiter in
een kromp tot een gemeenen afgod van
gisteren. En toch stonden naast de altaren
van de Olympiërs de outers voor de godin
Rome en voor Augustus, don broeder zij
ner grootmoeder Octavia.
Heel Athene verdrong zich langs de
wegen en kaden om den aangenomen
kleinzoon van den goddelijkon Augustus
to verwelkomen en op Athene waardige
wijze te ontvangen. Want de gevoeligste
iidelheid van eenigen Romein Icon niet be-
leedigcl worden door de fierheid waarmede
de Grieken hun Acropolis verheerlijkten,
nu die Acropolis ook een voetstuk voor
Caesar geworden was.
Oude Laon beefde van ingehouden vor-
rukking toon zij het roemrijke strand na
derden.
Toen het beeld vaa Athene in zicht
kwam, greep hij Siwards arm en zeide:
„Mijn jongen, dat beeld is vervaardigd
van de koperen wapenen, die bij Marathon
buitgemaakt werden. Geen Pers kon
eeuwenlang dat beeld aanschouwen zon
der dat de zegepraal em de vrijheid van
Griekenland hem in do oogen straalde."
„Is Athene nu vrij?" vroeg do knaap.
„Vrij? Ja een vrijgemaakte slavink Vrij
zooals ik een vrijgelaten man zijn zal\ aan
't einde van dezen tocht," sprak de oude
man met bitterheid, 't Wordt, haar ver
gund vrij te zijn! Maar dio oude vrijheid,
op een machtigen vijand veroverd, die
was haar bezit waard! Die was de drie
honderd levens waard, welke Leonidas
haar offerde in dien donkeren pas daar
tusschen dio bergen! Dio vrijheid betee-
kènde: Herodotus. Aechylus, Phidias, So
crates, Plato, Demosthenes, de Academie,
het Lyceum, de Tuiuen, de Zuilengangen.
Dat was de vrijheid die waard ie ver
overd to worden! Niet enkel do vrijheid
om beren te jagen, hutton to bouwen on als
do wilde dieren door de bosscnen te zwer
ven'"
Si ward bloosde bij de legonstelÜng.
Zijn gedachten waren bij Herman den Be
vrijder, in het. Teutoburger Woud en bij
den op Varus behaalden buit geweeet, on
hij vroeg zich af wanneer daarvoor oen
godenkloeken zou opgericht worden. Hij
word oen oogenblik neerslachtig, m
greep weer moed en zeido: „Do vrijheid
kwam eerst, Laon, en toen wijsheid en
heerlijkheid, nietwaar?"
„Eerst do steden, die vrijheid waard wa
ren, en de menschen die haar veroveren
konden on in wier ziel wijsheid woonda
Do eeuwcai hebben geen tweeden oogst ge
lijk dezo. Do oude grond is uitgeput, bot
gewas verbasterd en is cffle jaar schraler
gewordon. Indien gij in uw Noorden n<|
maagdelijkon grond hebt, dan mist ga
toch den zaaier en het nieuwe zaad."
't Schip nadorde de kade. Benige minu
ten daarna mcardo het; en begon bet ra
moer van de Athenere, verlangend oH
nieuws to zien en te hooren. De Germaan-
scho gevangenen, die aan de loosing hei-
pon moesten, werden door de drukte vaü
Laon gescheiden.
Eerst eemgo uren later ontmoette 9|
ward den ouden man weder, dia lang» döi
modderigen weg van den Pfcrwue terug
strompelde.
De bezwaren van den weg hadden
wijsbegeerte niet weinig op de proef flï
eteld.
„Die Romeinen bobben met dot al t<
nog hun nut in de werebir
,,'k Heb 't altijd wel genegd. Be
onverbeterlijke weree m kaaefc»*
(WfQK#
