Dagblad voor Leiden en Omstreken. BINNENLAND. ABONNEMENTSPRIJS IN LEIPEN EN BUITEN LEIDEN 1 WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL f2.50 PER WEEK 10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - ZATERDAG 15 APRIL 1922 - No. 615 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTEN riE-PRiJS. PER GEWONE REGEL 10.221 DES ZATERDAGS 10.30 INGEZONDEN RECLAMES Dl BBÏ TARIEP KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 woorden 50 cent; Zaterdag3 75 cent bij vooruitbetaling. Dit nummer bestaat uit twee bladen Overheid en Middenstand. V. De Overheid heeft ook en niet in de laatste plaats met de belangen van den Middenstand te rekenen. Al zijn wij geen voorstanders van een toverheersching van den Staat over de maatschappij in dien zin dat de Overheid alles regelt en heel het leven met hare be palingen en verordeningen omtuin, er kunnen toch allerlei omstandigheden zijn die Overheidshulp noodig maken. De maatschappelijke krachten moeten voorop gaan. Maar schieten zij te kort, dan is de Overheid geroepen hulp te bie den. Hieruit volgt dat de maatschappij het tot op zekere hoogte zelf in hare hand heeft, in hoeverre zij door den Staat zal worden beheerscht. Ontwikkelt zich een krachtig organisatieleven, zoodat men in staat is zelf grooten invloed uit te oefenen, dan zal de Overheidshulp slechts op zeer bescheiden schaal noodig zijn. Maar zonder die hulp zal het toch als regel niet gaan. Voor den Middenstand is b.v. de waren- vervalsching een groot kwaad. Hierdoor wordt toch niet alleen de ge- heele Middenstand in miscrediet gebracht, maar bovendien ook, de oneerlijke con currentie in de hand gewerkt. Daartegen moet worden gewaakt. De middenstanders zelf kunnen door middel van hunne organisaties hier hun invloed doen gelden maar ook de Overheid heeft hiér een taak. Zij heeft te zorgen voor keuringsbu- reaux en proefstations. Een goed geregel de keuringsdienst waarbij natuurlijk onnoödige ambtenarij moet worden ver meden is van veel beteekenis voor den consument, maar niet minder voor den eolieden, van knoeierijen afkeerigen mid denstander. Door samenwerking van Overheid en middenstandsorganisaties zal op dit ge bied veel gedaan kunnen worden. Ook het credietvraagstuk mag hier iworden genoemd. Het is zeker niet wenschelijk dat dc mid denstander afhankelijk is van zijn leve rancier, waardoor de deur voor allerlei on aangenaamheden wordt geopend. Wie afhankelijk is heeft geen recht van spreken. Hij kan niet koopen waar hij wil en moet maar al te vaak genoegen nemen met wat hem wordt aangeboden. Toe te juichen valt daarom dat overal middenstandscredietbanken worden opge richt. Ook voor meer kapitaalkrachtige •mid denstanders is dit van beteekenis. Alle deskundigen op dit gebiecL zijn het toch hierover eens, dat de banken in het economisch leven wel een zeer gewich' ge functie vervullen en dat zij nuttigen ar beid verrichten, maar tevens wordt toege geven dat hier in verband met de sterke concentratie die overal valt waar te ne men, een gevaar dreigt, dat niet over 't hoofd mag worden gezien. Vandaar dat het moet worden toege juicht dat aan het credietvraagstuk grooto aandacht is geschonken en dat do Middenstand een deel van de taak der ban ken heeft overgenomen, door het noodigo bedrijfskapitaal zelf ter beschikking te ■houden en te financieren. En tevens mag zeker worden toege juicht dat Minister Talma indertijd toon de zijn taak te verstaan toen .hij door het beschikbaar stellen van gelden de oprich ting van mjddenstandsbanken aanmoe digde. Een ander punt dat hier de aandacht vraagt is het vraagstuk der opleiding. Wij hebben hierop in een der voorgaande ar tikelen reeds terloops gewezen. Een van de eerste werkzaamheden van de middenstandsorganisaties is geweest de opleiding te verbeteren. Een correcte en overzichtelijke boek houding is voor ieder bedrijf een levens voorwaarde. Daarnaast is onodzakelijk warenkennis, handelskennis enz. Op dit gebied is er veel verbeterd de laatste jaren. Verbeterd door het ingrij pen van de organisaties, maar ook door don krachtigen steun van de Overheid, die subsidies beschikbaar stelde en de oprich ting en instandhouding van cursussen mo gelijk maakte. Er zou over dit onderwerp zeker nog veel te zeggen zijn, vooral ook in verband met de „nieuwe klanken" die den -laat- ten tijd ons oor treffen. Wij hebben hierbij het oog op do ar- beidswetgevng en de bedrijfsverhouding. Dat c Overheid op dit gebied soms moet ingrijpen ifl wel gebleken bij de re geling van de winkelsluiting, ten opzichte waarvan zelfs <fe georganiseerde midden stand vaak weinig kon doen, uit vrees voor enkele malcontenten. Daartegenover staat het gevaar, dat de Overheid ingrijpt en allerlei regelen stel!, zonder met do levenseischen voor den middenstand rekening te houden. De tegenwoordige malaise, mede als ge volg van den geldkoers, doet in vele krin gen weer sterker roepon om een ingrij pen door de Overheid, van wie men ver wacht dat zij den bedreigden middenstand zal helpen. Men zal echter verstandig doen hier geen groote verwachtingen T-e koesteren, daar de Overheid zioh, door uioidenLeel in te grijpen op een uiterst gevaarlijk pad begeeft. Ook hierbij geldt weer evenals hij zoo vele andere punten, dat een eerste eisch is, een zoo krachtig mogelijke organisatie. De Overheid zal bij het nemen van be sluiten met de adviezen en, wenken van de middenstandsorganisaties in ernstige mate hebben te rekenen. Alleen door samenwerking valt op dit gebied iets te bereiken. En die samenwerking zal dan de beste vruchten afwerpen indien de midden standsorganisaties kunnen optreden na mens alle middenstanders en indien de Christelijke Middenstandsbond voor alle Christelijke middenstanders het pleit kan voeren. Daarom, middenstanders, organiseert u. Sluit u aan, bij den Christelijken Mid denstandsbond I V Der vaderen erfdeel. Met klimmende belangstelling hebben wij van de rede waarmede de heer Colijn de Deputatenvergadering opende, kennis genomen. Hoe duidelijk worden hier de beginse len blootgelegd. Hoe 6cherp hier de A. R. lijnen getrok ken. Wij ontvingen een exemplaar van deze rede tor recensie. Maar zulk een bezielende legerorde van den eersten generaal woT<lt door een gewoon voetknecht niet „beoordeeld". Prijzen haar alleen aan. lrijzen haar alleen aan. Laat dit kostelijk woord, waarin van de A. R. politiek zulk een duidelijk beeld wordt gegeven, toch gelezen worden en overdacht. In de gezinnen. Maar ook in do Kiesvereenigingen. Bij alle onderdeelen van het. A. R. leger moet dit diep ernstige woord worden be kend gemaakt. 't Zal de lust en de liefde om voor „der vaderen erfdeel" te blijven strijden, onge twijfeld verwakkeren. STADSNIEUWS. Ter aarde bestelling van D. Kcyser. Onder grooto belangstelling werd op Goeden Vrijdagmorgen, op de begraaf plaats Rhijnhof, het stoffelijk overschot van den Heer D. Keyeor, in leven voorzit ter van den Christelijken Aifibtenaars- bond, afd. Leiden, aan den schoot der aar- do toevertrouwd. Aan do groeve sprak allereerst Ds. H. J. Kouwenhoven een woord van troost tot do diepbedroefde weduwe en familie, waar na Zijneerwaarde tot. allen, die hun be langstelling toonden, in ernstige bewoor ding sprak over de kortstondigheid des levens. Daarna sprak de Heer G. Rietkerk na mens do afd. Leiden van den Algemeenen Christelijken Ambtenaarsbond, den over ledene herdenkende al6 een man, die in zijné groote bescheidenheid en eenvoud ©ene kracht was in do organisatie. Namens de weduwe en familie richtte de Heer van Egmend, zwager van den overledene, een woord van dank tot de 6aamgekomenen voor de hartelijke blijken van belangstelling in de laatste dagen be toond, waarmode deze droevige plechtig heid geëindigd was. Naar wij vernemen heeft, de heer N. C. F. van G i n k e 1, naar aanleiding van de benoeming van Mr. P. J. Knibbe, tot secretaris van de Hamer van Koop handel, in de j.l. Woensdag gehouden zit ting ontslag genomen als voorzitter der Kamer. Bij een door ons ingesteld onderzoek bleek intusscben dat door de rechtsche le den der Kamer geen enkele afspraak in zake de benoeming -van oen Secretaris was gemaalct. De bewering als zou een afspraak zijn gemaakt om ale één inan den heer Knibbe te stemmen mist allen grond. Chr. Kweekschool. Ons Donderdag j.l. gepubliceerd bericht je betreffende de bevordering van de leerlingen der Chr. Kweekschool alhier vereischt eenige aanvulling. Yan de tweede naar de derde klasse wer den nog voorwaardelijk bevorderd L. Eg- gink en W. Mulder. Yan de dorde naar do vierde klasse werd bevorderd E. S. de Jong. J. H. v. d. Weg moet zijn J. H. v. d. Casoven. i—Wij waron gisteren in do gelegenheid hij den heer K. Op den Velde, banketbakker Kraaier straat alhier een gasoven in werking te zien. De eerste op dit gebied in Leiden. Hoewel nu niet bepaald deskundig op dit ge bied, aarzelen wij toch niet aan zulk oen oven, inzonderheid voor het kleinbedrijf zeer groote voordeelen toe to kennen. Daar ia vooreerst de weinige ruimte die zulk een oven in beelag noemt. Do inrichtingskosten zijn in vergelijking met een heete luchtoven al zeer gering. De oven opziehzelf oischt oen be-i trokkelijk klein bedrag en bovendien is een groot gebouw met een kostbaren schoorsteen, overbodig Een ander /voordeel is de economische work-* methode. Moet eon hoc te luchtoven steeds g e-* heel verwarmd zijn, ook als slechts oen klein doel gebruikt behoeft do worden, bij eon gasoven is dat niet het goval. Men verwarmt alleen en dan in een minimum van tijd het gedeelte dat gebruikt moet worden. En langdurig voor- verwarming is al evenmin noodig, terwijl op het zelfde ©ogenblik dat het gemist kan wordon, hot vuur kan worden gedoofd. Do groote zindelijkheid van dit systeem ia mode eon voordeel van beteekenis. Hier geen vuilo zwarte kolen, en geen asch met al den aankleve van dien, maar slechts «en enkel luci- fertjo om hot gas te doen ontvlammen. Daar do ovens geheel geïsoleerd zijn, is er van gaslucht goen sprake. Dit blook trouwens ook toen verschillende soorten gebak, van prima deeg vervaardigd, uit den oven te voorschijn kwamen. De kleur was aanlokkelijk en de 6maak voor treffelijk. Hoewel de hier geplaatste oven betrekkelijk klein ia, kan toch oen groot kwantum worden geproduceerd. Eén ovenist, zoo werd ons ver zekerd, zal gomakkelijk een 5- a 6-tal bakkers aan het wérk kunnen houden. Een kort verblijf in deze werkplaats heeft ons van de voortreffelijke eigenschappon van dezen gasoven systeem Carl Reich, Stuttgart en ge plaatst door do Gem. Lichtfabrieken over tuigd. Belanghebbenden zouden we willen aanraden bij do firma Op den Velde een kijkje te nomen en zich van de voórtreffelijke en verrassende eigenschappen van dezen gasoven te overtuigen. Voor het onderwijzers-examen zijn Don- i derdag te 's-Gravenhage geslaagd de dames E. Moone en D. C. Wiencke alhier en H. de Boer te Noordwijk aan Zee, allen leerlingen van do Christelijke Kweekschool alhier. Op 20 April a.s. hoopt L. C. Groen in *t Wc»ud te herdenken dat hij 40 jaar geleden als hoorder in dienst trad bij de Kon. Ned. Grof smederij alhier. Op den tweeden Paaschdag zal de Prov. Bondsdag van het Ned. Jong. Verhond in Zuid-* Holland, in do „Graanbeurs" alhier worden ge houden. De morgenvergadering vangt aan te 10 uur. Na een openingswoord van den Voorz. der Provinciale Commissie en zang door Mej. v. d. Berg van Utrecht, zal de heer R. van Gelder van 's-Gravenhage spreken over „De opvoedende kracht van de C. J. U. V. padvinderij." In de middagvergadering die te half twee aan vangt zal de hoor L. H. Klootwijk van Rotter dam spreken over „Twee zakelijke functies in onze afdelingsbesturen." Ds. I. Voorsteegh van Katwijk aan Zee zal oen slotwoord spreken. f— Wij verwijzen onzo lezers naar de in dit nummer voorkomende advertentie van hot Lo- derhuis „Brabant" welks opening heden plaats heeft in het perceel Haarlemmerstraat 299 b. Een groote voorraad leder en fournituren wor den de koopers aangeboden terwijl sportartikelen als voetballen en voetbalschoenen, mede te ver krijgen zijn. Dat de eigenaar door lage prijzen cn solide bediening, zal trachten het Leidache publick te bevredigen, zal geen nader betoog behoeven. De classis Leiden der Geref. Kerken zal D^. op 11 Mei a«. te dezer 6tede vergaderen. De belijdenis-catechisanten van Ds. W. Bouwman, zullen morgenavond in de kerk Hee-- rongracht openbare belijdenis afleggen; die van Ds. Thomas, morgenavond in do kork Oude Vest. t De 37e jaarvergadering van den Ned. Christen Vrouwenbond, zal dit jaar gehouden worden op Vrijdag 21 April a.s. in de Foyer dor Stadszaal des morgens te half elf voor de loden en des middags te half tweevoor niet- leden. De heer A. J. Hartwijk die 43 jaar in dienst was bij de fa. Timp, heeft vandaag zijn betrekking neergelegd om zich naer Amsterdam te begeven. Door de goede zorgen van de firma en do fam. Timp is hij in de gelegenheid' gesteld zijn levensavond onbezorgd en rustig door te brengen. Bij deze gelegenheid werd Hartwijk verrast met de aanbieding van de eere medaille in zilver van^de Oranje-Nassau- orde. De „Standaard" en Lohman. „De Standaard", na in herinnering ge bracht te hebben wat de heer De Savornin Lohman steeds voor de protestantsch- Christélijke groepen geweest is, schrijft vandaag Is het dan niet begrijpelijk, dat wij ge roerd werden door den gelukwens ch van den nestor der Christelijke Staatslieden, die zich, bij een gelegenheid als deze, bo ven smartelijke herinneringen verheft en in vollen adel van hart en verstand het ju.- bileerend blad van Kuyper zijn geluk- wensch zendt in deze woorden: Don Haag, 1 April 1922. Aan de Redactie van De Standaard. Mijne Hoeren! Hedenavond tot mijne verwondering bemerkende, dat het dagblad, waarvan ik tot voor eenige maanden hoofdredac teur ben geweest, geen melding gemaakt heeft, van het heden door U gevierde ju bileum, gevoel ik mij, niet enkel als le zer maar ook als Christen, gedronge' mijne hulde aan te bieden aan hen, di; aan den bloei en het voortbestaan vai Uw blad hebben medegewerkt. Al heb ik zelf mij genoodzaakt g zien ondanks mijne, ook door medewer ken betoonde, sympathie, om de U be kende redenen, een eigen blad op te rich ten, dat soms wel met den grooten stich ter van Uw blad in botsing kwam, toch bobben beide bladen steeds denzelfden koers gehouden, niet als feindliche Brü- der, doch steeds gedachtig aan den stel regel van Von Moltke: getrennt mar- chieren, vereint schlagen. Steeds zal ieder den oprichter van D e Standaard bewonderen, den moed en het doorzicht te hebben gehad, op een tijdstip waarop ons Christelijk volk nog zoo weinig politiek ontwikkeld was, een blad te stichten dat de Christenen tot een politieke kracht heeft ontwik keld, waarmee hot zich „intellectueel" noemend deel des volks meer en moer heeft te rekenen. Alleen een man van zijne gaven vermocht dat. Was het hoenga-an van den stichter van uw blad een zeer groot verlies, rOii- horstelbaar blijkt dat niet te zijn ge- - wcost, nu een man als de heer Colijn als zijn hoofdredacteur is opgetreden. Moge, onder Gods zegen, uw blad voortgaan met op politiek gebied de Christelijke beginselen onder ons volk tot ontwikkeling te brengen. Onder aanbieding van mijn geluk- wenschen, met bijzonder hoogachting Uw dienstwilligo A. F. De Savornin Lohman. „De Standaard" voegt hieraan tee: Ons blad dankt u, hooggeacht© heer Lohman, namens ons geheele Antirevolu tionair© volk, voor dien gelukwenst. Het ges traite spoorwegpersoneel. Namens het personeel, voorheen in dienst deT Ned. Spoorwegen, is een ad-ree aan den minister van Waterstaat gezon den, waarin dezen verzocht wordt zijn in vloed te willon aanwenden, dat de moge lijkheid geopend worde, dat revisie zal plaats hebben van de destijds toegemeten straffen, aangezien do betrokken perso nen thans en mogelijk voor altijd als uit- gestootencn in do maatschappij worden beschouwd, indien hun destijds toegeme ten strafmaat gehandhaafd blijft. Thans is er personeel, dat reeds 3 a 4 jaar buiten den spoorwegdienst staat cn op wiens le venswandel niet. het minst is aan te mer ken, doch dat. bij sollicitatie naar een of andore betrekking, waar het wil trochlea zijn positie te verbeteren, afgewezen wordt, alleen om het feit, door de direc tie der Ned. Spoorwogon te zijn ontslagen. De Kamerverkiezingen. Naar de Tijd meldt, heeft de voorzit lor FEUILLETON. IN BANGE DAGEN. Verhaal uit 1870. 82) De tijd loroop voorbij, maar nog altijd ver roeide ik mij niet, totdat ©eno hand op mijn schouder gelegd werd en een vrien delijke stom zacht tot mij zeido: Renéo, mijn arme Renée! Die woerden verbraken de betoovering, die mij gebonden hield, en ontsloten de bron mijner tranen. August richtte mij teeder op, plaatste mij op de canapé en sloot mij in zijne ar men. Ik voelde zijne tranen op mijn ge laat vallen, en mijn hoofd op zijn schouder ■leunende, schreide ik lang en ongestoord. Hij liet mij uitschreien. Tot op dat uur had ik. nooit ten volle den rijkdom van zijn liefhebbend hart gepeild, de kostbare paarlen, verborgen onder de stille, diepe wateren. De ernst en terughoudendheid van zijn karakter, de bedachtzaamheid van zijne woorden, die zulk oen sterk con trast vormden met Leo's openhartigen, gullen aard en Victors vurig, warm ge moed, hadden ongemerkt een scheidsmuur opgetrokken tusschen zijn hart en het mijne. Dien avond werd hij afgebroken, om nooit weêr to verrijzen. De woorden, die hij toen tot mij sprak heb ik nooit vergeten en zal ze nooit vergeten. Het was niet voor het laatst, dat ik hem op dio wijze hoorde spreken, maar wat kan ooit vergeleken worden bij do teug waters, die den bezwijkenden reiziger in de heete zandwoestijn op het onverwachts aan de lippen wordt gezet. Die avond wierp ook al mijn plannen in duigen. Ik had nog allerlei in orde te brengen, voordat ik Parijs verlaten kon, hoewel Leo en Nina gewenscht hadden, dat wij allen te zamen terstond na hun huwelijk zouden opbreken. Daar oom Louis echter van plan was te blijven en ik nog alles moest inpakken, had ik be sloten eerst eene week later te komen. Daar kon evenwol niets van gebeuren. Ik was waarlijk niet in staat om iets te doen, en de dokter gebood mij twee dagen rust te nemen en dan naar St. Claude te ver trokken. Toch was mijne gezondheid niet do eeni ge reden van ons overhaast vertrek. De staat van zaken werd in de stad eiken dag meer gespannen. De oneenigheid tusschen het Gouvernement en d© Bellevillisten over hot wegnemen van eenige kanonnen was nog niet beslecht; de gevreesde Rooden werden bij den dag onbeschaamder, en zij, op wier oordeel wij ons gerust verlaten konden, voorspelden veel ellende voor* de ongelukkige 6tad. Dokter Vaud was een van hen. Toen het vreeselijk Verleden nog de gesluierde Toekomst was, hadden zijn gezond verstand en juiste blik meermalen voorzien wat gebeuren zou. Zoodra hij ons dus ernstig en dringend aanraadde zo© spoedig mogelijk te vertrekken, voordat de aandrijvend© stonn losbarsten zou, en tevens bekende, dat hij om diezelfde reden op Leo's huwelijk aangedrongen had, be sloten wij zijn raad te volgen. Vrijdags verlieten wij Parijs; August, Arnold en ik.. Met een gemengd gevoel van verrui ming en weemoed zag ik de muren uit het gezicht verdwijnen, terwijl de trein ons snel meevoerde. Was zij het toonoel geweest van onze ellende, zij bevatte ook het stof van onzo dierbaren. Buiten Parijs gekomen zag ik telkens weer die lange emaille grafheuvels, waarop geen namen vermeld stonden onder een van die rustte onze Victor, en overal zag men sporen van de verwoesting des oorlogs. Ik werd er zoo akelig van, dat August mij in een hoekje van den wagen ©en ge makkelijk plaatsje bereidde, (wij zaten gelukkig alleen) en toen bemerkte ik niets meer van de tconoelen, die wij voorbij reden, behalve door de uitroepen van Ar nold, daar ik niet wilde, dat August hem het zwijgen oplegde. Ik hoorde dus zijne aanmerkingen over de verwoeste land streek, en was zoo kinderachtig, aan mijn gevoel toe te geven en geen enkel© maal naar buiten te zien. Behalve in le Mans, waar wij overnachtten, waren overal Duit- sche eoldaten. Den volgenden avond bereikten wij de plaats onzer bestemming. Te Rennes stap ten wij uit den trein en gingen in de diLi- genoe verder, door eene landstreek liefelijk en 6choon in den eersten bloei der lente, tot aan het dorp St. Claude, waar onze huisheer,, de goede Benoit ons wachtte. De zon was ondergegaan, een blauwe mist •steeg op uit de vallei, de halve maan en eenige weinige sterren schitterden in stille pracht aan den effen hemel; de stilte werd alloen verbroken door het zachte ritselen van het jonge groen boven onze hoefden. Eindelijk naderden wij het oude huis, om ringd door vruchtboomen in Vollen bloei. Voor het tuinhek stonden Leo en Nina. Het was nog licht genoeg om te zien, dat haar gelaat straalde van blijdschap over onze komst. Ternauwernood kon zij haar ongeduld bedwingen om ons den tijd te la ten uit hot wagentje te stappen en mij om den hals te vliegen. En ik had gedacht, dat zij voor mij verloren waren! De her innering van mijn wantrouwen wae de bitterste gedachte, di© mij dien avond kwolde. Nina zag er veel beter uit en recht ge lukkig, en Leo wel, zij-vergoedde hem alles w-at hij verloren had. HOOFDSTUK XXV. Gebroken draden. De weken, die wij op de hofstede door brachten, waren in alle opzichten geluk kig en vreedzaam; maar ik zal er niet bij stilstaan, want ik moet nu mijn verhaal gaan eindigen en slechts hier en daar een afgebroken draad vasthechten. Ik wil ook niet stilstaan bij de ijselijkheden van het tweede beleg en de ontzettende verwoestin gen daarna dootr do commune aangericht. Doktor Vaud had het maar al te goed voorzien. Wij waren innig dankbaar, dat in dit stille verblijf slechts de echo ons kon bereiken. Natuurlijk smartten ona deze dingen diep, ook maakten wij ons on gerust over August, die gedurende het tweede beleg in Pari^ gebleven was. Docbi hij wae in het werk zijns Meesters en aan Diens hoed© mochten wij hem toch wel toevertrouwen, was het al niet met vol vertrouwen, dan toch met onderworpene heid en hoop. Oom Louis was gelukkig op het oogenblik, dat de 6torm losbarstte,- met eene politieke zending naar de pro vinciën vertrokken en bleef daarna gerui- men tijd bij ons. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1