Dagblad voor Leiden ©n Omstreken. ALLES „DE BAZAR" BINNENLAND. CHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS E-J uauEa HB bmtkb uuwa Vi AiU AÜKSTEM QSVüSÏJtiD ZUS t ÏEB KWMtïAAI. ItM JEU «¥i£MK 104» SEAHCO FEB POST FEB EWAHTAAE I1S# 2de JAARGANG, - 1VOEWSDAG 23 NOVEMBER 1321 - No. 503 BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278 ADVERTENTIE-PRiJS PEK GETfOSS EüSSLJfi-B Ui DBS ZAÏiiiüAOS 1030 tNeï£ZOtfl)BS RSCLiHKS DUBBEL TA&TO KLEENB AKYEHTtXina Tu kü^ssm waarde» 09 «af: Zater&Cf 75 eeti, >- IJlt nummer bestaat uit twee bladen V Souvereinteii in eigen kring. De Sneeker-mofcie spreekt verder uft, dat ffiecle tengevolge van een to wraken weg doezel ing van beginselen, wat de Over heidsbemoeiing betreft., 'n standpunt wordt Verdedigd, dat van de Souvereintei't in aigen kring een illnseie maakt. Ook hierbij ontbreekt weer elke nadere "JoelicMing, maar bet is duidelijk dat ihier- Jliee de steeds verder uitbreidende over- Qieklabemoeiiiig bedoeld is. Nu is het inderdaad op dit gebied ver gekomen. Niefc3 is in .onze dagen meer veilig voor alen Staat. De opmerking indertijd gemaakt, dat ,Wo geen voet kunnen verzetten zonder op rfon wetsartikel te trappen is overdreven, foor zeker, maar bevat toch een sterk ele ment van waarheid. De Staat mag alles en kan alle3 en loet alles. Van de onzerzijds steeds op den voor grond gestelde souvereiniteit in eigen lering, is in de practijk bitter weinig over gebleven en is het meer dantijd, dat dit jpunt weer eens met nadruk aan de orde tërordt gesteld. Wanneer we echter over de al meer uit breidende Overheidsbemoeiing den êtaf bre !:en, dan mogen we toch ook weer niet- ver- Tieten te rekenen met de werkelijkheid. En die werkelijkheid is vaak diep droe vig. In ons Program van Beginselen, zooale Slat enkele jaren geloden is aangevuld, wordt dan ook gevraagd, dat hetgeen maatschappelijk zwak is beschermd m gesterkt worde en dat, voor zoover 'bet particulier initiatief der bevolking door veler te laag inkomen nog niet genoeg Ikot zelfverweer in staat is, de Overheid de Uwakken met haar schild dek ko. Nu is het ver van gemakkelijk hier de ihiiste grenzen aan te geven, maar dat de Overheid op dit gebied soms ai te ver 'jk'aat, en dat het beschermen van het zwak- lie plaats maakt voor een minder ge wen sch te reglementeering van het leven en «en aantasten van' de Souvereiniteit in «igen kring, staat voor ons besef vast. Alleen maar, dit is niet een kwestie die 3>er motie kan worden afgedaan, maar een üunt dat speciale en goed voorbereide be handeling vraagt. Kunnen we dus voor het eerste gedeelte van de inotie-Sneek weinig sympathie ge voelen, anders staat het met wat verder 'gezegd wordt, n.l. dat tegen de verderfe- ;üjke Staatkunde der revolutionairenwel ke op onrustbarende wijze de geesten ver meestert, meer dan ooit ©telling dient te worden genomen', in verband waarmede van onze mannen in Staten en1 Baden ge vraagd wordt een zuiver en krachtig ge- \juid te doen hooren, gebaseerd op onze ,*/loude beginselen. Daarover nader in een volgend arti keltje. V Het Huwelijk. Onder allerlei schoonschijnende leuzen, tracht men in socialistische kringen het gezinsleven te ondermijnen. Men spreekt b.v. van moederschap&zorg, ©en zaak, die ook in onze kringen de volle aandacht heeft. Maar als twee hetzelfde doen, is het nog niet hetzelfde. Eet socialistisch streven en begeeren, werd indertijd door Mevr. Wibaut in Het Volk aldus weergegeven: De wereld is oud, de maatschappij is oud cn altijd hebben de moeders de smarten gedragen en het leven gewaagd om het kind; altijd bracht liet moeder schap tijden van hulpeloosheid mee voor de wouw, het was de wet der natuur. Maar zoolang de maatschappij van privaatbezit bestaat, zoolang heeft de wereld nooit begrepen, dat de moeder f door dit alles recht heeft op de ver- zorgimg door do gemeenschap. De ver zorging van het moederschap werd over- l gelaten aan het gezin, waarvan de man ïj het hoofd en langen tijd de onbeperkte Ij hieerscher was. In afhankelijkheid van den vader harer kinderen ie de wouw door de eeuwen gegaan. Eerst nu, nu wij staan aan de eindperiode van het kar pitaiisme, begint men iets te zien van de waarde van 't moederschap voor de gemeenschap en het recht dor moeder op steun, Thans, nu het. oude regime op zijn eind loopt, nu al zijn fouten aan het licht komen, thans gaan wij ons reken- schap geven van de diepe vernedering r waaraan hot moederschap altijd- werd overgelaten. Waar wij in do toekomst zien komen het beeld der vrije moeder, ontdekken wij eerst recht haar slaaf-zijn I van nu. Wij zien nu de scxucele afhaii- i kelijkiheid dor vrouw, zoo diep vorbor- gen in de verhouding dor seksen, maar 5. die zich verraadt in do zodewet welko de ongehuwde moeder veroprdeelt en tege lijk den ongehuwden vador vrij uit doet gaan. Een moraal, die een ongetrouw de vrouw tot kindermoord kan brengen om haar „eer" te redden! Het is duidelijk wat 'hier bedoeld wordt. „Do sociaal-demooratie, zoo zegt zij aan heb slot van haar betoog, ziet in de 1110e- dorsohapszorg het begin van d9 volledige bevrijding der moeder, de belofte voor een toekomst, waarin hét. moederschap bevrijd zal zijn van. iederen druk van armoede of valschen waan en' alleen afhankelijk zal zijn van de gemeenschap zelf. Het is de kiem van een plant, die eenmaal in den gullen grond van het socialisme heerlijk De ongehuwde moeder moert, mot de ge huwde moedor op een lijn worden gesteld, Heb gezin moet worden ondermijnd. De verzorging etn' opvoeding dei- kinde ren gemaakt tot een openbare aangelegen heid, De zonde van he't buitenechtelijk ver keer wordt verheerlijkt, in het ergste ge val als een fout aangemerkt. Dat ie een van de gevaren van de soci aal-democratie, een gevaar waaraan iueon- derhedd onze vrouwen 'bare aandacht mo gen schenken. op het gebied van KLEEDING en MEUBILEERING desverkiezend op gemakkelijke betalingswijze. 2765 Breesfraat 161. STADSNIEUWS. GEMEENTERAAD. van deo Gemeenteraad op November 1921, des namiddags te twee uur. Te behandelen onderwerpen: lo. Praead-vies op het verzoek van A. J. Kat, oan do te bouwen gebouwtjes op het ter rein. in den Stadiepoidar, Kad. Sectóe K No. 3229, van bout te mogen maken. 2o. Voorstel bot verhuring van de veiling- loods c. a. aan de Boommarkt, aan de LeLd- sche Tuanderspatrooïisivoreenaiging. So. Voorstel: a. tot onttrekking aan den openbaren dienst van een 2-tal etrooken grond aan de maakt en de Burggravealaan; b. tot verhuring van de sub. a strooken gronid aan de Maatschappij tot Détailverkoop van Petroleum „De Automaat" te Rotterdam. 4o. Voor at el in zaflce de verliooging van woningvoorschotóen en bijdragen ten behoeve van een 5-tal Wominghouwveree nigingen 5o. Verordening bot heffing van schoolgeld voor het Lager Onderwijs in de gemeente Leiden. fto. Verordening op de invordering van schoolgeld voor het Lager Onderwijs in de ge meente Lolden. 7o. Voorbzettóng van de behandeling van hert praeadvies op de verzoeken van de afd. Leiden van den Nod. Bond van Werklieden in Over heidsdienst en van het Nationaal Verbond van Gemeenteambtenaren in Nederland, om resp. ook aan de brugwachters en de havenrecheir- olieurs een exira-boeslag over 1920 en een toe- ge over 1921 op hot kleedmggeld toe te ken nen. 3o. Pr a e-advies op het voorstel van don heer van Eek bot wijziging van art. 35 van het Reglement van Orde voot do vergaderin gen van den Raad dor gemeente Leiden. 9o. Voorstel tot vaststelling van de verorde ning tot wijziging van do verordening van 13 Juni 1918 (Gem. blad no. 20), houdende regle ment voor de schoolvergaderingen aan de openbare lagere scholen te Leiden, naar aan leiding van een desbetreffende motie van den heer Groeneveld. lOo. Prae-ad'vies op het-verzoek van de afd Leiden van don Gentralen Nederlandschen Ambtenaarsbond, tot invoering van don 8-uri- gon arbeidsdag voor het verplegend personeel van de geertiohten „Etidegeosl", „Voorgeest" en ,,Rhijngeest'\ llo. Interpellatie van den heer Sijtsraa naar aanleiding van de nadere mededelingen van B. en W., met betrekking tot de bij de inter pellatie van den heer De Lange ter sprak° gebrachte distributie van rijst voor- zieken en zwakken. Gistermiddag werd van oen juffrouw die de etalage van do fa. Vroom on Droos- man bezichtigde, ceaï portomounaie ont rold, inhoudende ongeveer f8.—. Voor de juffrouw was dit con zeer onaangename ontdekking, maan' hot leed werd eenigorma- te verzacht, doordat, de omstanders con collecte hielden, waaraan flink word bijge dragen. Intussclien voor andoren oen w-aaraohu- wing om voorzichtig te zijn, vooral op drukke punten. Naast den heer de Bruin zulleni in het vervolg de heeren: J. Smoorenburg, leeraar Gymn. M.O. en A. M. V e r-n schoor, leider in lichaamsoefeningen, de' oefeningfeavonden1 van „Jahn" leiden. Met ingang van 1 December is be noemd tot surnumerair van politie te Mid» •delburg de heer W. M. Ragut, thans ad ministrateur bij den Raad van Arbeid al hier. Aan den heer P. H. van der Togt is op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als administrateur van het ziekenhuis der Rijksuniversiteit alhier, met' dankbetui ging voor de langdurige en goede diensten, door hem in die béta-ekkrng bewezen. Te Amsterdam slaagde voor het exa men Staatsinrichting M.O. Wensink, al hier. Met ingang van 1 Januari is aan A. Mulder, op zijn verzoek, eeitvot onlelng verleend als amanuensis 1ste klasse bij de pathologische anatomie aan de Rijksuni versiteit te Leiden., met dankbetuiging voor de langdurige in die betrekking be wezen 1In die- openbare leeszaal „Reuvens" al hier, is van Mej. R. een taschje, inhouden de een bed'rag van ƒ60, ontvreemd. De eigenaresse had het taschje even op een tafel gelegd., en ontdekte een oqgen- blik later, dat het spoorloos verdwenen was. Dader (8) onbekend. Naar wij vernemen Ia op zijn verzoek aan den keer J. de Lange door den Korkeraad tegen 1 Januari aa. eorvol ontslag verleend ala ouderling bij de Geref. Kerk. Medie ia eervol ontslag verleend, door den Kerkeraad aan de diakenen W. Bink, W. K. Bekeoy, H. Flinterman, J. den Ouden en P. S p a a. Er is nog één vacature, in den Kerkeraad door het bedanken als ouderling, van den heer J. N. Bogaard», wegens vertrek uit de ge meente. Op Zondag 4 December a.s. zal de verkiezing van ambtsdragers plaats hebben. In de 177ste vergadering der Voreeniging tot bevordering der Bouwkunst alhier, welke Donderdag 24 Nvember dos avnds te 8 uur, in het Nutsgebouw zal worden gehouden, treedt als spreker op de heer Vincent Eras, directeur dor „N. V. Lips Slotenfabriek" te Dordrecht, met het onderworp: „Oude en Moderne 81 o t e n."' De heer Eraa zal zijn rede toelichten mot geleekende gekleurde platen en lichtbeel den. Een en ander beloofd zeer interessant te zijn' -Wij vestigen de aandacht op de in dit nummer voortanende advertentie der Geref. Meisjes-Vereen. V. O. K., waarin wordt aange kondigd dat de vergadering van Vrijdag 25 No vember a.s. niet zal worden gehouden met het oog op de openbare vergadering van de Chr. Ltterkundige kring .waarin de heer K. Brants als spreker optreedt. Christel. Werkgeversvorecaiigijag. De Christel. Werkgevers vereen, hield vandaag te Utrecht oen algemoone leden vergadering. In deze vergadering werd door den heer H. Diemer een inleiding geleverd over het program van actie. Spr. erkende dat. de Staat moer dan eens in hét leven der maatschappij heeft in te grijpen, maar hierbij mogen, do belangen van het bedrijf niet uit het oog worden verloren. Vervanging van- de 45-urige, door de 48- urige werkweek, achtte spr. een billijken 'ei&c;h. Bij het verdoelen van don arbeids tijd oyer het geheele jaar moei. aan het be drijf eenige vrijheid worden gelaten. Verder bepleitte spr. een wettelijke re geling van de collectieve arbeidsovereen komst, bedrijferech'tspraak, enz. Wij komen hierop nader terug. Door den heer Mr. H. H. Steneker werden de voorgestelde wijzigingen der Arbeidswet besproken. Verschillende voorgestelde wijzigingen werden door spr. toegejuicht. Het. étellen van loonsvoorwaarden bij 'het toekennen van o ver werkvergunningen werd cloor hem in strijd met de wet geacht. Ook wonschte spreker dat een weigering van overwerk door de ambtenaren of den Minister worde gemotiveerd. Voorop ©laat dat nied do Staat, doch de werkgevers de leider© dor productie zijn. Of overwerk nocdig is, zal in de eerste plaat© de leider der productie moeten be- oordeolen, in de tweede plaats is dit een zaak van de arbeiders, die dit overwerk verrichten en in de laatste plaats kan hier eventueel de Staat nog iets te zeggen hebben. Resumeorende kwam spr. tot de conclusie cL>t in hot voorgestelde veel is, daft on* aanlokt. De technische wijzigingen zijn verbeteringen der wet. In artikel 28 is door enkele redactiewijzigingen aan de geopperde bezwaren tegemoet te komen. Alleen bij do overworkregeling valt nog wel wat meer te wijzigen. Hoe men echter de wet ook make of wijzig©, con eerste vo orwaarde voor gezon de toestanden in het bedrijfsleven is ver trouwen. Dat wordt thans te veel gemist. Daaraan hebben beida partijen schuld, en werkgevers, ou werknemers. Wij hebben als Christelijke werkgevers geen voet te geven aan den klassenstrijd. Tegenstelling van belangen kan besproken en verzoend worden stelselmatig gekweekte strijd leidt tot ondergang van beide partijen. Het Kamerlid Fruijter. Naar „Zeelandia" meldt, heeft de heer P. F. Eruijter, R.K. lid der Tweede Ka mer, in de kiesvereeniging te Kloosberzan- de bekend .gemaakt, dat hij volgend jaar zich niet meer beschikbaar stelt. We rkvcrschaïf ing. Do Christelijke Zeeliedenbond heeft in een te Scheveningen gehouden vergadering besloten, bij den minister van Arbeid en de Tweede Kamer aan te dringen op produc tieve werkverschaffing, subsidiair mildere bepalingen) inzake werkloozjnnverz-ekering. Tegen duur reizen. Door de heeren Mr. van Peski en Mr. J. Bontfort van Valkenburg, beiden te Rot terdam, resp. voorzitter en 2e secretaris van 'het coniiló ..Actie Tegen Duur Rei zen" in aan de Rogeeriag en aan do spoor wegmaatschappijen een request gezonden, waarin zeer ernstig bezwaar wordt ge maakt tegen eeai verhooging van do ver schillende tarieven voor het persoon-ver voer, waarvan in de laatste tijden weder om zulke geruchten de ronde doen, dat ze zullen worden ingevoerd. AdriessantVn verklanken, dat juist door een verlaging van do tarieven zal blijken, dat een belangrijke toename van het ver keer is te verwachten en als noodwendig gevolg daarvan een beier exploitatie-resul taat. Ook zal daartoo kunnen medewerken eon verbeterde commercieel© gestie van het bedrijf. Mét medewerking van. Tweede- en Eer ste Kamerleden zal het. Bestuur en het Co mité trachten denf Mnnistei) van Water staat te bewegen een eventueel voorstel der Maatschappijen- om de tarieven te vor- -hoogen, niet goed te keuren. Het conflict in dc Metaalindustrie. Naar' „Dc Tijd" van bevoegde zijde ver neemt, naderen de onderhandelingen in den gemengdeu bedrijfsraad voor de me- laalindustrie tusschen do R.-K. Werkge vers en R.-K. en Chr. Metaalbewerkers haar einde. Gisteren had dc laatste zitting plaats vaarin ,de bedrijfsraad zijn conclusies vastlegde. Morgen zullen de R.-K. workge'vers bij eenkomen om hun houding nader te be palen. Omtrent, de gevoerde, onderhandelingen kan „De Tijd" mededeelen, dat een com missie, gevormd uit den gemengd^n be drijfsraad, bij den tijdolijken voorzitter van den Ministerraad op audiëntie is ge weest, om te onderhandelen over de mo gelijkheid van beschermende maatregelen voor de Nederlandsche industrie. In verband hiermede hééft de Minister van L., H. on N. tegon Zaterdag 26 Novem ber een vergadering uitgeschreven van de Commissie voor Economische Politiek. Verder heeft een door den voorzitter van den Bedrijfsraad aangewezen account een steekproef gedaan bij een viertal onderne mingen, om to onderzoeken, of de kost prijs voor de NederlandsrV" industrie dus danig is, dat tegen de buitenlandsche con currentie niet valt te vechten. Dit uitgebracht rapport is gisteren in den bedrijfsraad een onderwerp van be spreking geweest. De onderhandelingen met de combina ties van de samenwerkend© werknemers bonden zijn nog in vollen gang. Woensdag vond d© eerste bespreking plaats van de commissie uit de R.-K. Werkgeversvoreeniging in de metaalnij verheid en de vertegenwoordigers der vijf samenwerkend© Metaalbewerkersorganisa ties, welke een onderzoek zal instellen naar den toestand der Nederlandsche me taalindustrie. Deze commissie zal spoedig overgaan tol een positief onderzoek naar de redenen waarom de induslrieele verhoudingen min der goed zijn, om vervolgens ernstige po- giifgeu te doen de industrie op te heffen Besloten werd bij verschillend© bedrijven een onderzoek in te stollen. Het peil van de Tribune". De communist Dr. Knuttel uit Leiden, oefent in de „Tribune" zelf critiek uit op d© redaot.ie van dit blad. Als de „voornaam ste grief", door tal van leden gedeeld, waardoor ..algemecne ontevredenheid" hoerscht, noemt hij het „herhaaldelijk plaatsen, redactioneel nog wel, van tact - looze, noodeloos persoonlijke, onkiesch- grappige, scheUerachti*© bijdragen, die Aan hei Zoeklicht. Leiden, 28 November 1931. Ei' wordt het is bijkans inodie gewor den steen en been geklaagd over d© hooge kosten van het bijzonder oncierwija. Men stelt het voor alsof daar, waar het betreft den bouw en de inrichting van nieuwe •scholen, met het gelet gegooid wordt. Maar zou men niet beter doen, de hand eens in eigen 'boezem t© steeken? We hebben hier in Lekten, bij het open bare onderwijs tientallen z.g. „boventalli ge" onderwijzers, die aan de (gemeente elk: jaar weer vol© duizend© guldens kosten. iNu is dat op zichzelf nog niet zoo heel erg. ■Mhar het is we.I erg, nlu tol van scho len. naar dierkundigen verzekeren, gedeel telijk ontvolkt zijn, zood-at 'heel kleine klasjes, voltsfrekt geen uitzonderingen zijn. En nu komen bovendien nog een aantal hoofden voor de klas, zood-at de toestand nog erge/r wordt. En d-e reorganisatie is nog ver. 't Spijt me dat ik die ziaak niet in het "Volle licht kan zetten. Maar mijn lairnjp is niet sterk genoeg. Dit kan ik echter wel zeggen, dal be zuinigers die klagen over d'e dune bijzon dere scholen, hi/er een vruchtbaar terrein vinden. OBSERVATOR. niet alleen onprapagandistisch werken door hun toon, maar die ook door hun ondegelijken inhoud, doordat de schrijvers zich wagen op oen terrein dal zij niet bo- heerschcn, val ge^cn aan onze tegenstan ders". Daar kan hit orgaan van David Wijn koop, dat, zooals op bet congres te Gro ningen bleek," aan den rand van zijn onder gang staat, hel mee stellen. Uitflcirokken Typografen. Op do vragen van den heer Ketelaar in zake het opnemen, der uitgeLrokken werk- looze typografen c-nder do crisisrcecling o.a. of de Minister van oordeel is, dal tot inwilliging van bedoeld verzoek te meer reden bestaat, nu van regeeripgswege in Diiitscliland drukwerk" wórdt besleld. waar door de werkloosheid hier te landr ver groei wordt? luidt het anlwoord van den heer Ruys de Beerenbrouck. Minister van Binncnlandsche Zaken: De bezwaren, o.a door het hoofdbestuur van den Algemeenen Nederlandse hen Ty pografenbond ingebracht tegen de afwij zende beschikking in zake hel verzoek om de uitgetrokken werklooze typografen on der do' sleunregelirg le doen opnemen, worden onderzocht. Eerst nadat hel onder zoek is afgeloopen, zal d© ondergefe.-kend© een nadere beslissing kunnen nemen Bij die beslissing zal goede aandachl worden geschonken aan het in vraag 2 aangevoer de 'argument. Steun aan Gcdemobilisoerden. Naar „De Tijd" verneemt, zal dezer da gen vanwege hel Departement van Oor log een commissie van drie personen in het leven worden geroepen, tol advies aan den Minister inzake de reclames ten aan zien van do uilvoering dor moUe-Slaal- man, betreffende de ondersteuning aan gedcmobiliseerdën. Aangezocht .zijn o.a. de hoeren dr. Scheurer en J. H. Schaper, leden der 'Tweede Kamer, terwijl hel derde lid een officier van gezondheid zal zijn BUITENLAND. De Pruisische Landdag heeft gisteren weer een uite-mt „geani meerd©" zitting gehouden, voor nan.olijk bij de behandeling van een voorstel tot wijziging van het reglement van ord», Waarbij aan den voorzitter liet recht zou worden toegekend om rumoerige of weer spannige afgevaardigden voor cenigen tijd uit he.t huis te weren. De -communisten verzetten zich lievig tegen dj ze bepaling. D©s middags ontstond ©en rumoerig do- bat over de „hongerstakers" en dien toe stand der gevangenissen Ln 'i algemeen. "Van oom monistische zijdë werd be weerd, dat die hygiënische toestanden daar alles te wenschen overlaten, (fait de tucht huizen ©en hel zijn, enz. enz. De meerdorheidesociaal-dumocraal Ruit n©r kreeg het woord over die ktassienjusti tie cn zeid'e, dat niet 1/10 van de tegen woordig© rel leitje# zouden voorvallen, al© de justitie de Kappisten zoo streng had vervolgd, als z© het de communisten heeft gedaan. D© tegenwoordige justitie onder mijnt het gezag. De sociaal-d'emocrateai willen de politieke gevangenen helpen* maar. zij willen hierbij niet samenwerken met degenen, die d© schuld dragen aan het leed van die andére gevangenen. Zij ven- langen herricnvrvg van de vonnissen. D© politieke gevangenen .zullen na d©ze her ziening in vrijheid moeten worden ge stold. De onafhankol ijken dienden een motte in"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1