r [Me voorstanders aan het "2 woord. Dagblad voor Leiden en Omstreken. na ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN Jifilll WAAB AGENTEN GEVESTIGD ZÜ5 ILM 10.19 •ANCO PEE POST PEE KWARTAAL 12.90 |uB KWARTAAL 'I|r WEEK JVat in het rapport inzake het zooge- lp|Bmd passieve Vrouwenkiesrecht wordt omtrëmt de positie en de bestem- *Tig van de vrouw volgens de beginselen smaaf Heilige Schrift, waarvan wij de waarf'S0 week een kort overzicht gaven IsqIjIj in het algemeen in onze partij geen Senspraak uitlokken. wBij deze eenheid in uitgangspunt is er pciter verschil in opvatting omtrent de "^aag wat daaruit nu voortvloeit voor den tijd en de"hedendaagsche IjJItefhoudingen, ten opzichte van de vrouw Jlict publieke leven, en derhalve ook aanzien van het passieve vrouwen- Isreclit. Hier zijn duidelijk twee stroomingen te Verscheiden. Aan de eene zijde staan zij, die moenen, l, nu eenmaal het passief vrouwenkics- ;hL voor verschillende bestunendcj en) ■Icgenwoordigendo politieke- ooileges is ■gekend, te dien opzichte niet een vol umen afwijzende houding kan worden genomen. In deze groep is nog woer verschil in it. jEr zijn er, die het passieve Vrouwen kiesrecht met zekere blijdschap be- peten, wijl zij toepassing daarvan onder R pinnige omstandigheden in dezen tijd jtlig, zoo niet noodzakelijk achten. En daarnaast staan anderen, die lAAv c h 1 s n o o d e het opgedrongen pas- ^>ve Vrouwenkiesrecht aanvaarden, maar _3? meenlen, dat nu het eenmaal bestaat, f^i door de A.-R. niet geheel ongebruikt kunnen.^worden gelaten en althans bij l zondering wel zal moeten wor- 3fl(. toegepast. Hiertegenover echter staat oen andere pop. die zich mot beslistheid tegen) het Issieve Vrouwenkiesrecht verklaard. 2de JAARGANG. - WOENSDAG 17 AUGUSTUS 1921 - No. 420 BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278 ADVERTENTIE-PRIJS PEK GBWOXK REGELIOLJ2fIt DES ZATEBDAGS !03) INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TARIEB KLEINE ADVERTENTIES vut hoogatcaa 8A woorden 50 teat: Zaterdags 75 eco^ bij vooruitbetaling fï I fooor de voorstanders wordt "op den -jfigrond gesleld, dat de Heilige Schrift *ln optreden van do vrouw op politiek trein, zooals dit door het lidmaatschap in Staten en Raden geschiedt,-niet be laid veroordeelt. IWel doet de II. S. ons verslaan, dat de 'formale roeping der vrouw allereerst l liet gezin ligt en niet in het open- Are leven, maar cent verbod voor de t-fouw tot deelnoming aan de publieke [(^alc als in onze vertegenwoordigende en eslurende colleges, geeft Gods Woord ti. i'Zonder eeniige beperking wordt tocge- ïKlwen. dat de vrouw is geschapen tot eene pine tegenover den man. jMaar - was vóór den |De Staat ens cl éien zijn rediïiK zoo wordt hieraan toegevoegd den zondeval. dus ook het staatkundig redmiddelen aan hot door de jnde gezonken menschelijk geslacht door ICüoil geschonken, opdat liet niet geheel te ronde zou gaan. |De schepping van de vrouw tot een iplpe duidt dus op haar persoonlijk, haar iuiselijk en maatschappelijk loven, maar tan niet duiden op het. staalkundig leven. [Trouwens, de Schrift noemt en mot eere, jene vrouw die als richleres in het staat- nindig loven van Israël 6en schonne en [belangrijke rol heeft- gespeeld, Debora, jle Huisvrouw van Lappidolh. m [Het verdient opmei'king dat deze vrouw gehuwd was, dat zij een godvreezendo .^foiiw was, en dat zij door God was toè- ust met singuliere gaven voor het op- troden op staatkundig terrein. [God schonk Dobora aan Israël als ver- _fooring op het gebed des volks om ver- issuig- van zijn vijanden. Debora roept lai'alc en zijn leger op, zij zendit hen uit Jen aanval. Op Baraks verzoek kre-kt zij )fzelve mede met het leger. Zij vuurt hem Jfzcb aan Lot den strijd. En in den lofzang, dien zij na de overwinning dicht, spreekt zij, zelfbewust van wat zij op staatkundig Ier rein voor haar volk deed. Zij beschrijft de ellende en de verwarring onder het volk,totdat ik, Debora opstond, eene moeder in Israël". En de Schrift laakt, dit optreden niet, maar looft het. Verder beroepen de voorstanders van het passief vrouwenkiesrecht zich met nadruk op het feit., dat ona volk geregeerd wordt door eene Koningin, van wie het geheelc antirevolutionaire volk belijdt, dal. Zij regeert „bij do gratie Gods". Waar ook wordt er op gewezen, dat het Hockennen van het passieve kiesrecht aan de vrouw is te beschouwen als een ge volg van de, ook met krachtige medewer king uit Christelijke leringen, geheel ver anderde positie van de vrouw, die een veel ruimer plaats in de maatschappij in neemt dan vroeger. „Wie niet reactionair de vrouw wil te rugdringen naar de plaats, die zij nu een maal in de maatschappij inneemt, men denke hierbij ook aan het grooto aantal ongehuwde vrouwen, die zelfstandig moe ten arbeiden zonder de voor de vrouw Wrmale plaats in een gezin te kunnen beklceden zal het vrouwenkiesrecht ook het passireve moeten aanvaarden". Hierbij zoo meent men, komt nog een ander motief. Hel moet zoer ongewcnsclit worden ge acht dat alleen vrouwen uit niet-Christe- lijko kringenj in vertegenwoordigende en besturende lichamen de gevoelens der vrouw, dio haar in 'n bijzonder raken, als huwelijkswetgeving, arbeidsregeling van vrouwen, moederschapsverzekering enz., vertolken. Het passieve kiesrecht stelt nu eenmaal de revolutionaire vrouw in staat een nieu wen aanslag op ons Christelijk volksleven ti doen. De revolutionaire vrouwen zullen Parlement en Raden binnengaan met het doel, met name het Christelijk vrou wenloven aan te vallen en liet anti-chris telijk ideaal, vooral len opzichte, van de vrouw en hot huwelijk, het gezin en het kind aan te vallen. Bij deze to duchten aanvallen mag de antirevolutionaire vrouw niet lijdelijk een zij het ook zich ergerende en critiseerende toeschouwster blijven. Bezit de revolutionaire vrouw in het pas sieve kiesrecht ceni nieuw wapen om de heilige ordinantiën Gods voor het vrouwen leven aan te vallen, de antirevolutionaire vrouw bezit in datzelfde kiesrecht een nieuw wapen om, die ordinantiën te ver dedigen. Voor sommigen tenslotte is toepassing van het passieve Vrouwenkiesrecht een gevolg Aan het opleggen van het actieve kiesrecht. „Blijkt het Vrouwenkiesrecht naar eisch van ons beginsel niet langer te kee- ren", zoo luidt het program van actie van 1918, „dan wake de A.-R. partij er tegen, dat dit af te keuren kiesrecht niet aan een bevoorrechte klasse wordt toegekend, maar doo zo den cisch gelden, dat ook hier als regel doorga, wat geldt bij den man. Nasr analogie van deze laatste woorden, wenscht men nu voor toepassing van het passieve kiesrecht van vrouwen althans de mogelijkheid voor de A.-R. partij open te stellen. Een bepaald en absoluut verbod acht men noch noodig, noch gewensclit. Overigens zijn dezet voorstanders van meening dat steeds slechts bij uitzon- dor.ing en zeer weinige vrouwen door onze partij zullen worden gccandideerd. De regol is anders. „En Gods Woord èn de geschiedenis èn het leven om ons heen toont duidelijk, dat de vrouw in onderscheiding van den man, in den regel geschapen noch geschikt is voor het politieke leven, maar krach tens haar eigen aanleg en bestaanswijze is bestemd en toegerust, voor het gezin en dus voor allen, geestelijken zoowel als li- chamelijken, arbeid dien het gezin vraagt, en dus ook voor allen uit. den gezinsar- beid afgeleiden arbeid in de maatschap pij"- Aan dezen regel wenschen wij vast te houden, al zouden wij onze Debora's, onze „moeders in Israël", met dank aan God die ze ons in den nood dezer tijden schonk, afvaardigen naar volksvertegenwoordiging en raden. Want door hot erkennen der' uitzon dering, belijden en handhaven wij den regol. In een volgend artikel geven wij het woord aan de tegenstanders. STADSNIEUWS. Dc Pilgrim Father,o Herdenking. Jhr. do Beaufort, za'aligelasLigde van Nederland bij de Yeroenigde Staten lieert bij de herdenking van den 300slen ver jaardag van de landing der Pilgrim Fa thers aldaar in Plymouth (M'assachussels) een redevoering gehouden. Spr. dankte het comité voor de uilnoo- diging om de liedenjking bij te wonen. Zijn tegenwoordigheid hij deze gelegen heid was een bewijs van de erkentelijk heid van het huidige Amerika voor de gastvrijheid, aan de Pilgrim Fathers in Nederland, met name in Leiden ver leend. Hun ontvangst in Nederland was een voorbeeld van die verdraagzaamheid zoo wel op poli tick als op Godsdienstig ge bied, waardoor Nederland dikwijls „de bakermat der Vrijheid" is genoemd. Do pelgrims waren gceni uitzondering. Voor vele secten en personen hebben wij onze deuren geopend. Maar ze verschil den van de andere .groepen, die 'binnen onze grenzen vrij waren van vervolging, door hun groote belangrijkheid in de his torie, want door hen heeft Nederland grooteji invloed op de vorming van het Amerikaansche politieke lichaam uitge oefend. Do pelgrims namen in Hollaud be ginselen van burgerlijke en Godsdienstige vrijheid 'in zich op, die de hoeksteen wer den van het nieuwe land dat zij hielpen stichten. Zij vormden, een schakel in de lange, roemvolle reeks van gebeurtenis sen en sympathieën, die Nederland en Amerika ook nu nog nauw verbinden. Koningin Wilhelmüna, de tegenwoordige geliefde vorstin van ons land en) een af stammeling van die groote mannen die de Nederlandsche republiek sl ichtten, is niet minder een vertegenwoordigster van onze hooge traditie van vrijheid van geweten en meen'ing, dan haar machtige voorvader Wlilem van Oranje, die sprak: „Gij hebt geen recht om u te bemoeien met het ge weten van een burger die de wet gehoor zaamt1". Dat, heeren, was de hoeksteen van de Nederlandsche republiek; het is de hoek steen van het tegenwoordig Nederlandsche koninkrijk, en het is in hoofdzaak de tlioorJo en praktijk van do pilgrim fa thers,wier driehonderdste herinneringsdag ik als vertegenwoordiger van hot moderne Nederland mee heb mogen vieren. Ten slotte mag ik u wel de hartelijke groeten overbrengen van mijnKoningin en mijn land en de beste wenschen voor het welzijn van uw groote natie cn haar eer sten magistraat. t De heer T. Arnoldus hoopt den 20sfen Augustus den dag to herdenken, dat hij 25 jaar geleden in dienst, trad bij de firma Tieleman en Dros. Van den heer P. van R. werd gisteren een hondenzweep ontvreemd, terwijl hij op 't Te 1 cgraafkan Loof- een telegram aan bood. Onlangs is er een buitengewone le denvergadering van het Genootschap „Ma thesis" gehouden dn het schoolgebouw op do Piolorskerkgracht. In deze vergadering werd tot de volgende reglementswijziging besloten: De voorzitter kan, ook als hij G jaar be stuurslid geweest is, terstond herkozen worden. Vroeger kon dit slechts na verloop van een jaar. Dit voorstel werd met algomcenc stem men aangenomen. Hot bestuur van her. Pilgrim Fathers Genootschap alhier heeft gisteravond te Schevoningen een besproking gehad met don heer Edward Bok, president van do Nether lands-America Foundation. Hot doel dor bespreking was, vruchtbare samenwerking te bevorderen tusschen de beide genoot schappen. Hedenmorgen is aan do Koninklijke Grofsmederij alhier mot goed gevolg te water gelaten een voor rekening van het Rijk gebouwde Marine-ponton. De politie heeft aangehouden den 65- jarigen J. B., verdacht, van het verrichten van onzedelijke handelingen met oen min derjarige van hetzelfde geslacht. Do politie heeft op heeterda/ad betrapt den 15-jarigon J. G., clen 15-jarigen G. G. en den 1-3-jarigen v. d. B., leen ze aan 't peren 6telen waren uit een tuin aan don Zooterwoudschen Singel. Nader bleek, dat v. d. B. eon valsohen naam had opgegeven en B. E. heette. A. v. d. H. die am handwagon had verduisterd is overgebracht naar Den Haag M. A., verdacht van verduistering van verschillende artikelen uit 't magazijn van Gebr. K. aan den Nieuwon Rijn is eveneons naar 's-Gravenhage getranspor teerd. Gisteravond kwart over zevon heeft or oen aanrijding plaats gehad op den hoek Maro—Oude Singel tueschen do 24-jarige wielrijdster G. M. en don 49-jarigen wiel rijder M. v. D. Het. rijwiel van dozen laat ste werd nogal beschadigd. Daar do schuld aan G. M. lag zal deze de schade vergoe- In den aigeloopen nacht omstreeks 4 uur merkte de surveilleerendo agent oen begin van brand in de dekeaiabriek der firma Beut:h aan de Keizerstraat. Het politie- bramdbluschmaberiaal rukte uit en met een slang op de waterleiding oh eonige mi- nimaxen werd men helt vuur meester. Ook de brandmeester bevond zich ter plaatse. Do brand omstond in een kleine smederij der fabriek waar hot vuur van een paar sintels, die waren blijven smeulen, zich medegedeeld had aan een houten werkbank en een t afel. De schade bleef tot deze werk plaats beperkt. Daar de deuren op slot waren moest de politie deze intrappen om zich toegang te verschaffen. De heer J. J. C. Snel alhier slaagde te 's-Gravenhage voor het examen Handels wetenschappen M. O. Aan het Zoeklicht. Leiden 17 Augustus 1921. In H e t V o 1 k las ik een zeer aandoen lijk verhaal over „Christelijke laster en den belasting-aftrek to Zaandam." Dat ik er hier melding van maak is, om dat. ook Leiden daarin genoemd wordt, on ik als ik mij niet vergis, vroeger eens een zoeklichtje aan de Zaansche belastin gen wijdde. De zaak is, dat in verschillende reebt» sche bladen was beweerd, dat de progres sie bij de gemeentebelasting to L e i d e n veel verder is doorgevoerd dan in 'het roe de Zaandam, en dat de Soc. Dem. raads leden te Leiden een aftrek voor levenson derhoud afwezen dio de roo-de heeren te Zaandam goedkeurden. Over deze „christelijke laster" is de Zaansche vorrespoiwlent van Het Volk zeer ontdaan. Hot merkwaardige van zijn langademig betoog is echter dat hij van de progressie heelemaal zwijgt. Wat mon een welsprekend zwijgen zou kunen noemen. En overigens geeft liij toe, dat in tegen- stelling met de Soc. Democraten to Leiden «lie zich tegon God. Sinten wilden verzet ten on een algemeen protest wilden ui'lok ken, de Socialistische gemeentebestuurders van Zaandam met do door God. Staten voorgeschreven regeling gnoegen namen. Precies als do ..reactionaire rechtscha meerderheid" te Leiden. Overigens alle hulde aan do journalistie ke prestatie van den rooden Zaanlander, die zoo handig een schijngevecht weet te leveren dat de niet ingewijden uit zijn ar tikel van meer dan oen kolom druks, hee lemaal niet den indruk krijgen dat hier van „christelijke laster" geen sprake is, en dat. de feiten waarop het aankomt zelfs als juist worden erkend. OBSERVATOR. BINNENLAND. De Koninklijke familie. De Koningin en de Prinses ziin gister morgen van Dronthoim naar Molde ver trokken en gaan van daar naar Merck en Geiranger. Hol plan, ook een bezoek te brengen aan Finmarken, is opgegeven. De volgende week koeren de Koningin en de Prinses' in het vaderland terug. Uit Geneve wordt aan liet Hbld. gemeld, dat PrinsHendrik. die voor genoegen in Zwitserland vertoeft, de Roode Kruiscon- fere-ntio ter bestrijding van den honger snood in Rusland heeft bijgewoond. Hoe zit dat? Men schrijft uit Coevoreien aan „O. C."r Een bakker uit. onze gemeente vroeg voor zijn knecht len gomeenitóhuize alhier een pas. Hor-was te lastig voor den knecht, oen Duitscher, om eiken morgen en avond van en naar huis te gaan. Do heer Zonderman, welke zich daarmede belast, zou er voor zorgen, dat de pas in oide kwam. Een paar dagen later verschijnt bij den bakker een knecht-, met de mededeeling, dal liij uit Gro ningen gezonden was om als bakkersknecht •hier to werken. De bakker: „Man, ik heb geen knecht noodie, 'k heb personeel genoeg! 'k Heb geen knecht-gevraagd, hoo kom je er bij?" De knecht„Dan is or niets aan te doen! Dan vertrek ik weer naar Groningen. Als u mij dan maar event jes lx-laait de reiskos ten zijnde f 6.25." De bakker: „Man ik heb je niet geroepen en heb je dus ook niets to betalen! 'k Heb niets met u te maken!" De knecht: „Mijnheer, dat hebt u wei! TT vroeg een knecht, en vanwege de Arbeids beurs te Groningen ben ik hier licen ge zonden", (hij toont hot bewijs). FEUILLETON. "i George Whitefield. (J'l) - Wanneer men van den „gooden ouden s'lijd" gewaagt, zal het altoos noodig zijn ;den tijd en het lani wel to omschrijven. 1 waarop mon daarbij doelt. Vergelijkt, men b.v. den tegenwoordigen maatsdhappelijken [en godsdienstigen toestand van Groot Brit- (tannic met dien van ruim honderd jaren l'gelcdon, dan zal men eon verschil vinden luis dat van dag en nacht; maai' zoo, dat idle nacht is voorbijgegaan en do morgen- stond aangebroken. j Nadat in do 16de eeuw do Hei-vorming tón Engeland, nieuw leven had gebracht, was deze stroom des Geestes ih de geves tigde Staatskerk in een stilstaand water veranderd, dat van lieverlede stinkende was geworden. In de Engelsche Epislcopaalsche kerk had men de vormen behouden, maar de kracht des Evangelies verloochend, on degenen, die daarbuiten den Heere beleden, waren •mede in een diepen slaap gevallen. Eon stelsel van twijfel en ongeloof, dat iu hoofdzaak overeenkwam mot hetgeen bij ons moderne theologie wordt ge noemd, was in do plaats getreden van de Acer d«5? Bijbels, en zijn heiloozeu invloed was overal doorgedrongenAlgemeen was de prediking eener zedekunde, die het ver derf des mensrihen door de zonde, de nood zakelijkheid zijner vernieuwing door den Heiligen Geost., de onmisbaarheid van de verzoening door het bloed des kruiaes ont kende, en dio bloelc onmachtig te zijn, om iets anders voort te brengen dan bittere en rotto vruchten. Het eenigst teokon van leven, dat men nog bespeurde, was een droeve klacht, over het diep verval, waarin kerk en maatschap pij waren verzonken; maar nergens zag men eenige beweging in de doodsbeenderen; nergens eenig heilspellend toeken, dat eene opstanding uit den dood nabij was. Ongeloof en zijn tweelingzuster onzede lijkheid waren regel gewordenvan uit de hoo.ge standen waien zij doorgedrongen onder geheel het. volk, en daar alle kennis en gevoel van sohuld en zonde ontbraken, ontmoette men overal zelfvoldaanheid en tevredenheid met den toestand wraarin mon verkeerde; te midden van algemeene godde loosheid een roemen in eigen deugd on voor itreffelijkhedd, een prijzen van elkander en van zichzelven, dio de volslagen blindheid bewezen, waarin men verkeerde. Wanneer men de getuigenissen leest der enkele getrouwen bij den algemeenen af val, staat men verbaasd over den toestand, waarin het. EfigelsoliQ volk verkeerde, Bisschop Butler schreef in 1736: „Het is •bij velen thans uit gemaakt., dat liet Chris tendom geen zaak is, die men behoeft te onderzoeken, maar eene waarvan men de ontdekking heeft gedaan, dat zij een verzin sel is. Men behandelt, het, alsof alle ontwik kelde menschen het daarover tegenwoordig eens zijn, en zij het. slechts hebien te ge- bruikon als een voorwerp hunner spotternij, om zich te wreken ever de beletselen, dio het. zoo langen tijd heeft, in den weg ge legd aan den lust. om alle wereldsehe ge nietingen na te jagen." Andere schrijvers 1-eekenen don toestand des lands nog zwarter: „Het huwelijk was in verachting, zedeloosheid in eere; recht on gerechtigheid waren onbekende zaken en werden niet beoefend; de rustdag weid nergens goheiligd en de predikanten gin gen hunne gemeenten in dit. euvel voor. In de steden en dorpen was dronkenschap, waren vechtpartijen, vloeken en dobbelen gewoonten, die bijkans niet weiden be straft. De wegen waren overal onveilig door struikroovers. die somtijds zes, aoht, ja tien te gelijk, in een dorp weiden opge hangen, zonder dat zich iemand daarover verdor bekommerde. Het volk was geheel teruggekeerd tot een toestand van verdior- lijking, en word me!, den naam van. „dom me Heidenen" bestempeld." Godsdienstige twisten bestonden niet, omdat, men den godsdienst niet de moeite waatviig keutde daarover te spieken: hij werd nooh aangevallen noch verdedigd. In vele korken werd in 't geheel niet meer in andere eenmaal in de maand, o? met. nog langer tusschenpozen gepredikt.. En hdt, getal van heil, die rouw droegen over zulk een toestand was uiterst gering; in 1760 verklaarde Rumaine, een der wei nige uitnemende predikers van dien tijd „dat hij slechts zes of zeven predikanten iu gnnech Engeland kende, die het Evange lie naar de Schriften verkondigen." In 1729 kon meii ie G lo n oes f.or, een niet. onvormanrd stedeke in Engeland, waar vooral ten tijde der hervorming vele bo- roemde mannen hadden gearbeid en hot zaad dos Woords uitgestrooid, in eene her berg een opgeschoten jongeling met blauwe kiel om de leden, ongeveer 15 jaren end bezig zien mot zijne moeder, eene weduwe, te holpon. 1 Goen werk was zoo gering, of George 1 Whitefield, zoo heette hij, moest het verrichten, tot zelfs liet spoelen en was- schen dér vaten iu de keuken, het aau kant mak«m dor kamers, het doen van boodschap pen en wat er verder vóórkwam.- In „de Bel", ging het, echter niet voor spoedig, ea de weduwe moest haar beroep weldra opgeven, zeken- rtiot. tot groote te leurstelling van haar jongen. Wie ooit naar Gloucester mocht, komen, kan er hot, huis nog vindon, waarin vroeger „de Bel" is gehouden, en waar later de ook in Hol» land door zijn geschriften welbekende En gelsche prelaat Phil pol. he' levenslicht zag. George Whitefield was toen een jonge ling, die, gelijk bijna allo andoren van zijn ujd. de wereld liefhad en diende; hoewel hij niet losbandig leefde, was hij naar zijn eigen getuigenis, verslaafd aan „kaartspel, bozook van schouwburg, lezen van romans, enz." juist zooals wij het thans bij negen en negentig van onze honderd jongelingen: uit den beschaafden stand vinden; maar voor *k o 11 n e r was hij evenmin geschikt als bestemd. Op school had liij tol- zijn 15de jaar goed geleerd en groote vorderingen gemaakt» vooral werd zijne welbespraaktheid ea goed geheugen opgemerkt.. Wij kunnen ona dus voorstellen, dat anderhalf jaar in oen herberg voor hem oen harde school is ge* weeet, en dat hij niet. weinig blijde was, 'ii hij uit. den kooi kon ontsnappen oa. uitvliegen in do wijde wereld. 3 i (Wordt vervolgd,), j

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1