Dagblad voor Leiden en Omstreken. ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN KWARTAAL 6 12.50 WEEK10.19 1NC0 PER POST PER KWARTAAL 12.00 Iste JAARGANG. - DONDERDAG 17 FEBRUARI 1921 - No. 271 BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278 ADVERTENTIE-PRIJS PER GEWONE REGEL 10.22 11% DES ZATERDAGS 0.30 INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TARIEF, KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 woorden 50 cent: Zaterdags 75 cent, S- bij vooruitbetaling de De Huurcomissiewet. Ie Eerste Kamer heeft thans oen aan- ig gemaakt met'de behandeling van de invetten die nu, naar verwacht mag '1J den wol spoedig in werking zullen tre- )c hoofdinhoud van deze wotten, die r velen niet zonder bet/eekenis zijn, la- wij hier volgen. fat betreft de Jiuurcommissiewot, wordt behalve het bedingen van „sleutel- ook het aannemen ervan straf- r gesteld, zélfs indien dit voor een der- gcschiedt (.de straf is hoogstens een hechtenis of een boete van hoog- r.ns duizend gulden). leider dient te worden onderscheiden .'•-fechen woningen benedon een zekere nvaarde (voor de groote gemeenten 0) per week in 1918 (categorie A, dio spronkelijk onder do huurcommissiewet it on daarboven (categorie B.). )e huurprijzen mogen zonder tusschen- ist van de huurcommissie maximaal -den verhoogd met 20 pet. van de huur- op 1 Januari 1916 (categorie A) of 10 van de huursom op 1 Januari 1918 egorie B). Is na die data, maar voor -do elling der huurcommissie (voor catego- B: 29 Maart 1918, tenminste in die ge- n'ten, waar toen een huurcommissie be nd) een hoogere huur bedongen, dan ajet de verhuurder daarvoor alsnog goed- ring vragen aan de huurcommissie of prij6 terugbrengen. 'erdere verhooging van huur moet de huurder aan de goedkeuring van de ireommissre onderwerpen. Keurt deze verhooging niet goed, dan stelt zij, den huurder gehoord, een huursom vast. Zij aan goedkeuring of vaststelling van prijs- terugwerkende kracht v-erleenen zeker tijdstip, -dat niet vroeger kan dan de dag, waarop het verzoek tot sdkeuring is ingekomen. De huurcom- ;sio kan vooris aan de goedkeuring of tstelling au een huurprijs de voorwaar- verbinden, dat biunen een bepaalden herstellingen of verbeteringen aange leid worden. iöZij kan voorts geleidelijke huurverhoo- ïgeu toestaan totdat een billjjke op- ?ngst van de woning wordt verkregen; gaat daarbij echter niet hooger dan tot pet. van de normale huurwaarde op 1 nuari 1916 voor categorie A, of 37,5 Ei, daarvan op dien datum voor categorie tenzij hoogere uitgaven of ingrijpende rbetoringen aan de woning een grootere •hooging wdutigen. De commissie houdt haar I -siissingen rekening met het on- houd van de woning, leen huurprijs wordt door de .commis- lager gesteld dan dien, welken de ver- urder zonder haar tiisschenkomst mag lingen. Buiten de wet vallen dienstwoningen, ider zekere voorwaarde) en woningen, verhuurd worden door publiekrechtelij- lichamen of door woningbouwvereeni- Qgen, of door andere vereonigingen onder fzicht der gemeente, woningen die met ideriie.t wc, n verhuurd er won ineen iarvoor de bouwvergunning is verleend 31 December 1919. -tij De u jrepzeggingswet. De nieuwe huurwetten bevatten ook be lingen die er toe kunnen leiden de wo- igruimte to vermeerderen. Wanneer een woning leeg 6taat („niet ernstige wijze in de werkelijke bewo- ug is voorzien"), kan de huurnommif'-ie n eigenaar of den huurder of andere recht- bbenden aanzeggen, ten haren genoegen de bewoning te voorzien, zjij arvoor een termijn (van ten minste één aand), die zij telkens met één maand kan «lengen. Is aan do aanzegging niet naar genoegen van de huurcommissie voldaan, dan kan deze de woning namens den rechthebbende verhuren. De woning wordt dan publiek aangeslagen als „te huur bij de huurcom missie". De rechthebbende wordt vooraf gehoord (is hij niet zelf de eigenaar, dan wordt deze ook gehoord). Deze verhuring geschiedt op redelijke voorwaarden; de huurprijs mag niet lager zijn dan die, wel ke vroeger door de huurcommissie is goed gevonden (of die, welke zonder haar tus- schenkomst mag worden bedongen). Beschikkingen over woningen, die na 12 Februari 1920 getroffen zijn, on die in 6t-rijd komen met een verhuring door de huurcommissie, zijn ongeldig. Wanneer een huurder (of ander recht hebbende" niet-eigenaar) een woning laat leeg staan, on de huurcommissie verhuurt die, dan blijft haar beschikking van kracht, ook al loopt het contract van den huurder etc. af. Beroep tegen een „huuraanzegging" staat (binnen twee weken) open op den kantonrechter. V Aanvulling Woningnoodwet. Wanneer een woning geheel of gedeelte lijk onbewoond wordt gelaten, of door de schuld van don eigenaar (als deze haar ver huurd heeft) in bijzondere mate wordt ver waarloosd, kan de gemeenteraad op voor stel van B. en W. haar onteigenen, even tueel doen verbouw.en, en verhuren. Het Rijk geeft een tegemoetkoming in do kos ten. Bij het bepalen van de schadevergoeding bij onteigening blijven buiten beschouwing prijzen, die gedurende den oorlog of later bij speculatieve verkoop zijn gemaakt- Op besluit van de Regeering kan het of in alle öf in bepaalde gemeenten verbo den zijn, zonder toestemming van B. on W. woningen af te breken of te onttrekken aan de bestemming, die zij hadden op 1 Fe bruari 1920. Wordt een verhuurde woning door den eigenaar verwaarloosd, dan kunnen B. en W. beter onderhoud gelasten of op kosten van den eigenaar voor onderhoud zorgen. B. en W. kunnen luxebouw of -verbou wing in hun gemeente verbieden (behou dens beroep op do Regeering), wanneer deze den overigen bouw schaadt. STADSNIEUWS. Do heer J. Regeer alhier, heeft zijn zaak in rijwielen en ondcrdeelen daarvan, vernieuwd en meer naar de eiechen des tijds doen inrichten. De étalage-ruimte is aanzienlijk ver groot en ook de winkelruimte is door ver laging van den vloer van een vroegere op kamer uitgebreid. Ongetwijfeld zal dit aan deze zaak: ten goede komen. De vertimmering, die een geheel ander cachet aan den winkel geeft, is uitgevoerd door den heer v. d. Spek. Het metselwerk werd daarbij verricht door den heer Laken. De firma Meijer heeft al les, daarna met de noodige verf opgeknapt. De heer Regeer zelf, heeft de electrisehe gov; dingen voor het licht aangelegd. Door dit al kan deze fietsenzaak scher pte ia concurrentie treden met andere za ken in de stad. Gisterenmiddag had de 9-jarige J. K. alhier, het ongeluk, terwijl hij bezig was met bet spelen op een zandkarretje, te val len. De knaap kwam op een zijner schou ders terecht, zoodanig dat deze werd ont wricht. Hij moest naar het Academisch» Ziekenhuis worden overgebracht. Door de afdeeling Leiden van „Bur ger Pro Rege" wordt op Vrijdag 25 Fe bruari a. s. een vergadering gehouden, in verband met de a. s. inlijving der rec-ruten. Tevens zal in deze vergadering een spre ker optreden die een opwekkende rede zal houden, in het belang van den arbeid on der en voor onze militairen. Hoewel bijzonderheden per advertentie en. convocatie nog nader zullen worden aangekondigd, meenden wij goed'to doen, reeds thans de aandacht onzer lezers op deze bijeenkomst te vestigen. „Sursum Corda" (Directeur de heer Louis Robert) welke morgenavond in de Stadzaal haar in ons blad reeds aangekon digde uitvoering zal geven, houdt heden avond een openbare generale repetitie. Wij vestigen hierop in 't bijzonder de aan dacht en verwijzen belanghebbenden naar de in dit nummer voorkomende adverten tie. Als assessor I collegi van het Leidscli Studentencorps is door het afgetreden colle gium candidaat gesteld de heer P. G. M. van Meeuwen. In een te dezer stede gehouden verga» dering, onder leiding van Prof. Huizinga, is opgericht een interacademiale Raad; dit staat in verband met het streven om te ge raken tot de „uitwisseling" van hoogleera ren en studenten tusschen de academies der verschillende landen. Tot leeraar in de Nederlandsche taal en rekenen, werd door het bestuur van „Kennis is Macht" benoemd de hoer H. Pol. Tot leeraar in het Duitsch werd be noemd do heer H. D. Vriésema. Aan do Theologische School te Kam pen is geslaagd voor hot prop. examen de heer G. van Schie alhier. BiNNtSÜLAHÜ. Vee voor België. De directeur-generaal van den landbouw brengt ter kennis van belanghebbenden, dat blijkens ontvangen mededeeling, het tolkantoor te Clinge (België), wegens mond- en klauwzeer in de quarantainestal len, 6edert 4 dezer voor den invoer vaq herkauwende dieren en varkens gesloten is, Uitvoer aardappelen. Het dagelijksch bestuur van den Veen- kolonialen Boerenbond heeft tot den Mi nister van Landbouw het verzoek gericht, den uitvoer van allo soorten aardappelen vrij te laten en onmiddellijk elke N. U. M.- heffing te doen vervallen. De directe belastingen. In do Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer over de Staatebegrooting, wordt o. m. gezegd, dat het antwoord op de vTaag of de minister van Financiën blijft volharden bij zijn gevoelen, dat de directe belastingen geen verhooging meer gedoogen, bevestigend luidt. Neemt men den invloed van do gemeentelijke in komstenbelastingen mede in aanmerking, dan Ï6 de belastingdruk ten onzent van dien aard, dat eene verdere opvoering van de belastingen, welke uit het inkomen be taald worden, niet wel mogelijk is zonder de grondslagen van ons economisch leven aan te tasten.- De regeefing acht. een onverwijlde en belangrijke versterking van 's Rijks in komsten noodzakelijk. Omtrent do 'hiertoe strekkende plannen, welke in voorbereiding zijn, meent zij thans nog geen modedeelin- gen te kunnen doen. Wel wenscht zij als haar oordeel kenbaar te maken, dat tot verdere uitgaven, welke een belangrijke vermeerdering van uitgaven zullen mede brengen, niet mag besloten worden zonder dat tevens de tot dekking van die uitga ven bênoodigde middplen worden aangewe zen. Examens akte L. O. en akte J. De Minister van Onderwijs K. en W., brengt voorloopig ter kennis van belang hebbenden: le. dat in 1921 éénmaal gelegenheid zal worden gegeven tot het afleggen van het examen ter verkrijging van de akte van bekwaamheid, bedoeld in artikel 77, onder a, der wet op het lager onderwijs van 17 Augustus 1878 en dat dit examen zal aan vangen op Dinsdag 5 April; 2e. dat in 1921 éénmaal gelegenheid ge geven zal worden tot het afleggen van het examen, ter verkrijging van do akte van bekwaamheid, bedoeld in artikel 87 der voorgeschreven wet, voor huis- en school onderwijs in het vak vermeld onder j in artikel 2 dier wet (do vrije en ordeoefenin gen) en dat dit examon zal aanvangen op een nader te bepalen dag in October. Slapte in de mijnindustrie. Do Limburgsche mijnen werken than6, volgens eene door den directeur der Staats mijnen mr. dr. Frowein, aan de Contact commissie voor het mijnbedrijf gedane me dedeeling, met verlies tengevolge van de sterke daling der kolenprijzen. De afzet van het product gaat met groote moeilijk heden gepaard en reeds worden aanzienlij ke voorraden kolen bij de mijnen opgesla gen. Getracht wordt nu, in het buitenland afzetgebied te vinden. Tengevolge van den onzekeren toestand zullen de loonen der mijnwerkers geleide lijk tot het minimum van het nog tot 31 Maart a. 6. geldende contract worden te ruggebracht. Over het 3e kwartaal 1920 bedroeg het loon voor de houwers, met. in begrip van den duurtetoeslag, gemiddeld f 9.60 por dagolijk6chen dienst. (Het bedrag van den toeslag kan worden gerekend op pl. m. f 1.per dag en per arbeider). Het contract stelt daarentegen het gemiddeld houwersloon op slechts f 7.50. Er kan der halve een loonsvermindering van ruim f 1 per man en per dienst voor deze groep, ar? beiders worden verwacht. Vermiste wagons terecht. Het Centraai Bureau van het R. K. Huis- vestings-Comité deelt mede, dat de twee wagons met Liebesgaben van de zending van 4 December thans te Weenen zijn aan gekomen. De inhoud der wagons die in Essen waren achtergebleven bleek ge lukkig nog in goeden toestand. Schepen „wegbrengen". De Rotterdamsche recherche heeft aan gehouden een reeder, een sleepbooteigenaar en een machinist die er van verdacht wor den schepen te hebben laten „wegbrengen". Het onderzoek gaat voorloopig alleen over het scheepje „Doggerbank", dat oen waarde van f 35.000 had en waarvoor door de betreffende verzekering maat schappij f 140,000 is uitbetaald. Uitvoer zomertarwe. De N. U. M. brengt ter kennis van be langhebbenden, dat zij in staat is consenten te endosseeren voor den uitvoer van oen beperkte hoeveelheid zomertarwe voor den zaai, waaromtrent geen verklaring behoeft to worden afgelegd, dat de tarwe afkom stig is van een te velde en (of) op partij goedgekeurd gewas. Deze uitvoervergunningen zullen slechts worden uitgereikt aan zaadhandelaron of producenten voor zoover deze aannemelijk kunnen maken, dat de levering als zaaiko- ren geschiedt. Aanvragen tot het verkrijgen der ver gunningen behooren, met gebruikmaking van de daartoe bestemde N. L. 2 formulie- i ren, te worden gericht 'tot afdeeling I deT Vereen. Kamers van bovengenoemde Maat schappij. Onderwijzers-salarissen. Van den heer Kolthek aan den Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen of deze aandacht heeft geschonken aan eenigo advertentiën, voorkomende in „De School met den Bijbel" van 6 Januari j.l, waarin leerkrachten gevraagd worden met extra verhooging van het salaris uit een parLiculier fonds. 2. Zoo ja, is de Minister dan van oordeel dat'deze aanbiedingen van extra salaris uit een particulier fonds in overeenstemming zijn met het bepaalde in art. 88 van de Lageronderwijswet. 3. Indien de tweede vraag ontkennend wordt .beantwoord, wat denkt de Minister dan te doen om het gebruiK van de parti culiere fondsen voor dit doel togen te gaan en te voorkomen dat er 'n unfaire concur rentie wordt gevoerd tusschen de bijzonde re en openbare school, bij het heerschend gebrek aan onderwijskrachten? Lichamelijke opvoeding voor Vrouwen. In haar antwoord op de opmerkingen van de Eerste Kamer over de begrooting 1921 merkt de Regeering ten aanzien van de lichamelijke opvoeding op, dat bij de be handeling van het wetsontwerp kan wor den overwogen, of de oefenplicht thans reeds lot de vrouwelijke jeugd kan worden uitgebreid. De Regeering is aanvankelijk niet zoo ver durven gaan, uitsluitend om dat zij meende, dat daarmede in het maat schappelijk leven voorshands nog te diep zou worden ingegrepen. Herziening Grondwet. De Regeering deelt in haar antwoord op de algemeene beschouwingen van de Eer ste Kamer over de begrooling voor 1921 mede, dat zij zich vleit, dat ninnen enkele weken haar voorstellen tot Grondwetsher ziening de Staten-Generaal zullen bereiken. BUITENLAND. De werkzaamheden van Harding. De nieuw-giekozen president der V. S. Harding, is druk bezig roet de. sannv" fi ling van zijn kabinet en een man van da „New-York Herald" vertelt aaarovt .a zijn blad: Toen ik den toekomstigen president te Marion bezocht, w»ees deze mij op stapels brieven, welke op zijn schrijfbureau lagen: „Dat alles gaat over mijn nieuwe kafinet Soms moet ik wel denken, dat iedereen in de Vereenigde Staten mij helpen wil om mijn ministers uit te zoeken." Harding zeide, dat hij op de eerste plaats zijn geweten wilde raadplegen. In zijn stu deervertrek zijn drie dingen, waaraan hij vooral waarde hecht: een schilderij van Lincoln, een portret van Roosevelt en een in zwart leder gebonden bijbel, die er erg gelezen uitziet. „Denkt gij niet", zeide Har ding tot zijn bezoeker, „dat een kabinet uit Amerikaansche burgers, die door Abraham Lincoln en Theodore Roosevelt zouden goedgekeurd wordlen en vol'giens de begin selen van den bijbel leven, iets zeer goeda zouden zijn?" Harding heeft steeds veel in den bijbel gelezen, „maar", zeide hij, „ik heb hom nooit zoo grondig bestudeerd als de laat ste weken, nu ik mij voor de zware taak, welke ik op mij ga nemen voorberci Harding heeft buitengewoon veel werk met het uitzoeken van zijn ministers. „Ik heb nooit in mijn leven zoo hard gewerkt als nu," verklaarde hij, „en ik meen tocb te .weten wat. werken is. Ik bon uitgever van een plaatselijk blad geweest, dat hard voor zijn bestaan meest 6trijden. Dat brengt voel werk roede. Ik Ireb mij echter etoods door lichamelijko oefeningen frisch FEUILLETON Langs den afgrond. 31) De oude man was niet te bewegen de iaats to verlaten. Do ku6t moet maar op chzelf passen," zeiue hij tot kapitein Per- Dns. „Ik kan het niet van mij verkrijgen eg te gaan, voordat ik weet wat er van en jongen geworden is", en zichtbaar aan- edaan streek hij met zijn mouw lang6 de ogen. In zijn rusteloos heen en weer gaan in buurt van de mijnen hielden verscheide nd jn werkers hem gezelschap, maar geen unner had het durven wagen er in af te alen, ten einde een onderzoek te doen naar en stand van het water. De machine, die et water moest oppompen, werkte met ubbele kracht, en men hoopte dat het den 'olgenden Maandag tot 6taan zou zijn ge- Iracht, ..Ik ben van oordeel," sprak Toby tot spitein Perkins, „dat gij een onderzoek ïoest laten doen. Wanneer do knaap nog n leven is, dan mag hij niet aan zijn lot worden." er,| „Daar beslaat geen zweem van twijfel, ien.flr.t, hij nog in leven zou kunnen zijn," ant- ^oordde de aangesprokene, uon het zou onverantwoordelijk wezen de levenden in gevaar te brengen ter wille van een doode." „Maar niemand kan met zekerheid zeg gen, dat hij dood is," hield Toby vol, waar- po dc mijnwerkers, die getuige waren van dit gesprek, ongeloovig begonnen te lachen. „Gij lieden hebt goed lachen," riep Toby geraakt, „maar een mensch kan lang op zijn vet blijven drijven." „Om dan togen het gewelf dood gedrukt te worden," zeide een van de mijnwerkers. „Neen, Mr. Tobias, gij weot niet hoe het er daar binnen uitziet." „Weet ik dat niet?" vraagde Toby met een driftigen ruk aan zijn das. „Wanneer gijlieden het duizendste wist van hetgeen ik gezien heb, dan zoudt gij u over niets meer verwonderen. Hebben zij, toen wij in de golf van Mexico kruisten, niet eene boot opgepikt, die drie weken onder water gele gen had? En de man, die er in zat was die zoo dood als een pier? Ja, dat zoudt gijlie- •don gedacht hebben. Maar neen, hij sliep zoo rustig als een kind in zijne. wieg. En toen wij hem aan boord gehaald hadden, sloeg hij de oogen op, rekte zich even uit, en vraage daarop alsof er niets gebeurd was, om een blaadje tabak." „Dat is goed en wel," antwoordde de man, die het.laatst gesproken had, „maar wij zijn hier -niet in de golf van Mexico, en in geen andere golf ook." Hierop verwij derde hij zich en werd weldri door do an deren gevolgd. Tegen het vallen van den avond bevond Toby zich geheel alleen. Hij had zichzelf willen opdringen, dat er moge lijkheid bestond, dat Paul nog in leven kon zijn, maar het was hom niet. gelukt. Naarmate de uren voorbijgingen vervloog zijne hoop meer eai meer, en bogon hij' langzamerhand te wanhopen. En toch kon hij -er niet. toe komen do plek te verlaten. Hij moest, gedurig denken aan hetgeen er nog niet lang geleden in een andere mijn gebeurd was. Daar was eveneens het water binnengedrongen, en een jonge man van wion men stellig meende, dat hij zijn dood in do diepte had gevonden, was na verloop van twee dagen onverwacht te voorschijn gekomen. Zijn verloofde, aan wie hij zich zonder voorafgaande waarschuwing plot seling vertoond had, was zoo geweldig ont steld, dat zij hevige toevallen kreeg, en voor altijd in haar versland gekrenkt bleef. Mot dit geval voor oogen bestond er altijd een flauwo l^elaas! zeer flauwe hoop, dat-Paul Vivian nog tot de levenden be hoorde. Manx behalvo Toby was er niemand, die deze hoop koesterde. Ieder ander beschöuw- do zijn dood als een uitgemaakte zaak. En teen de avond begon te vallen zou de oude man er wel toe inoet.en overgaan om zich in het. onvermijdelijke te schikken, en on getroost naar zijn eenzame woning terug moeten koeren.. Het was ©en mooie avond in <1# maand April. Er was geen wolkje aan den hemel. De lucht was in het westen als met. een purperen gloed overgoten, terwijl dio kleur in det Oosten in het zachtste groen over ging. De wind vas geheel gaan liggen; 't was bladstil in de natuur. De stilte van dit liefelijk avonduur werd slechts nu en dan verbroken door het lustig gefluit van een lijster, die in de nabijheid zijn verblijf scheen te houden. Plotseling hieldon de 6chello tonen op, alsof het diertje begreep," dat zijn vroolijlc gezang niét in overeen stemming was met de weemoedige herin neringen, welke zich aan deze plaats vast knoopten. Toby had zich neergezet, op een ruwe houten ba.nk. Zwijgend rookte hij zijno pijp, terwijl hij de oogen onafgewend op een ladder hield gevestigd, die niet. ver van de plaats, waar hij zich bevond, uit de schacht te voorschijn kwam. De oude man was in een treurige lemming. De stilte van do verlaten mijn bij het wcgsler- vendo daglicht maakte een somberen in druk, terwijl de schelle tonen van den lijs ter een wanklank vormden in die zwijgen de, droevige omgeving. Zooals gewoonlijk hield hij oen zijner oogen dichtgeknepen^ maar eensklaps sperde hij beide wijd open. Daarop volgde zijn mond dezelfde bewo ging, terwijl hij slechts met groote moeit» adem haalde. Zijne pijp viel hem uit de hand, cn brak in duizend stukken. Hij wil de iets zeggen, maar zijne tong bleef aan zijn gehemelte kleven. Hij wilde opstaan, maar 't was of hij door eon onzichtbare hand vastgehouden word. Boven den rand van de donkere mijn schacht vertoonde zich, door het. licht der avondzon besehenen, een raenschelijk aan gezicht een verwrongen, uitgeteerd, af schuwelijk gelaat met. bloed en slijk be dekt, met. oogen,-die uit hunne kassen scho nen te puilen, en met. een verwarde massa donkor haar, waaraan bloed en modder kleefden. Een oogenblik later vertoonden zich de ecbouders en weldra volgde het. ge- hecle lichaam. Toby wilde roepen opschreeu wen, maar hij kon geen geluid_ voortbren gen. In het volgende oogenblik stond da gedaante op den beganen -grond, en staar de als verbijsterd om zich heen. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1