Tweeds Blad.
Woensdag 22 Dec. 1920
Uit de Pers.
De economische kentering.
Steeds talrijker worden de berichten uit
iet Westen over dalende prijzen en daar-
iifc voortvloeiende economische moeilijk-
||0 leden. Als een onweer, nog tamelijk ver,
tornt de economische kentering van over
jen Oceaan aanrollen. Wie voorzichtig is,
wrge dat hij vaststa, adviseert de „Nieuwe
lurant."
,De eerste berichten over de daling der
Kpjjzen in Amerika werden in ons land met
vreugde ontvangen. Men dacht in bepaalde
kringen, dat nu het leed wel gauw geleden
*»u zijn. De 'loonen zijn immers enorm ge-
|Q st-Qgen, als nu de prijzen maar flink om-
aag gingen, dan had ieder een leventje als
>n prins.
Deze oppervlakkige redeneering wordt
ongelukkig nog vaak gehoord. Men geeft
er zich daar geen rekenschap van, dat deze
prijsdaling op den voet gevolgd wondt door
verkleinde afzetmogelijkheid voor de
lij verheid en dienten gevolge verminderde
producties, werkeloosheid en., lager loonen
Het is al dikwijle voorspeld, maar de
Bassa leert slechts door de harde werke
lijkheid.
Na don oorlog was er een enorm tekort
ean de eerste levensbehoeften, daar jaren-
5 lang de fabrieken en mannen tot het uiter
ste in beslag genomen waren voor vernieti
ging en slechts een klein en een onvol
doend deel aan opbouwende productie zijn
ilii krachten had gegeven.
Niet de arbeiders alleen zullen natuur
lijk de gevolgen van het ongeregelde en
onbezonnen eoonomisoh leven der laatste
pren ondervinden.
Wee de ondernemers, die hun zaken op
onsoliede basis hebben opgezet. Wee hem,
jte die geen reserves achter de hand heeft
M voor den komenden tijd. De prijzen dalen,
hij zal ze ook moeten verlagen en hij zal
verliezen lijden of de zaken moeten sluiten.
Geen bank of particulier zal bereid zijn
om zijn geld te wagen, tenzij aan econo
misch goed gefundeerde zaken, die de ge
volgen van de crisis stellig te boven zullen
komen, als ze den moed hebben uit den
rcëelen 'toestand do oonsequenties te trek
ken. £oo krijgen nu de economen van zelf
hun zin, zij, die all lang hebben gewaar
schuwd, dat het geld bewaard moet blij
ven voor productieve doeleinden en niet
moet worden gestoken in gewaagde onder
nemingen of in productie voor luxe onder
nemingen. Nu dwingt de ijzeren noodzake
lijkheid langs den weg van verminderde
afzetmogelijkheid, met angst voor verlies
dot verstandige aanwending der kapitalen.
De berichten over faillissementen zijn
gind6 in de Vereenigde Staten niet van de
lucht. Het. is niet te verwonderen. Wie niet
zeer vast staat, zal moeten vallen in den
naderenden sto-rm. En wie staan er vast?
Zij, die een bedrijf hebben o.p stevige ba
sis, een bedrijf met venstand geleid, een
bedrijf, dat voorziet in de productie van
noodzakelijke dingen.
Van alle weelde zal men ook nog niet
terstond afstand willen doen, al is de tce-
f stand weliswaar voor zeer veleh, o.a. ook
voor zeer veel. middenstanders, zorgwek
kend, maar in de beter gesitueerde landen
zal naar bepaalde artikelen van weelde
(in a-uimen zin) vraag blijven bestaan.
Uiteraard zullen echter d-ezo improduc
tieve bedrijven het meest te lijden hebben.
Wie niet hooren wil moet voelen, houdt
men den kinderen voor. De grootste eco
nomische zondaars zullen de ergste klap
pen krijgen. Geen redeneering helpt, al
leen op deze wijze zal men tot de hoogst
noodzakelijke bezuiniging komen en -tot
herstel van het economisch evenwicht."
Een Socialistische „doop".
't Gebeurde, zegt liet „Fr. DgbL", te Lei
oester, in Engeland.
In de daarvoor gebruikelijke zaal, kwa
men de socialisten in „religieuse" samen
komst op.
Eerst werd de „preek" gehouden.
M-arx als heiland-der-wereld verkon
digd.
Het koninkrijk des vredes en des geluks
hier op aarde voorspeld, als liet socialis
me alle menschen tat broeders en zusters
zou hebben gemaakt ale de roode vlam
alle sociale ongerechtigheid zou hebben
weggesohroekl en uitgebrand en onder de
roode banier alleen gerechtigheid op den
aardbodem wonen zou.
Van den Christus werd niet gerept
Alle heil alleen in dit loven gesteld
Tegen den Dood geen troost geboden,
En van een eeuwige zaligheid had men
hier geen weet
Na de preek was liet.„doop".
Kwam een ceremonie, die aan den chrie-
telijken doop herinnert; blijkbaar daarvoor
in plaats t-feden moest en een zichtbare
uitbeelding bedoelde te zijn van de inlij
ving der prille jeugd in de socdaHstasche ge
meenschap.
Vier ouders kwamen naar voren.
Elk met zijn eigen kind.
Zekere heer Minto was priester-predi
kant
Een voor een nam hij de kinderen in zijn
armen, sprak plechtig hun naam uit en
daarna de sacra men teel-sod alls t ïsche
woorden
„Ik wijd u aan de internationale socia
listische beweging, in de hoop, dat ge zult
opgroeien om te arbeiden en te" strijden
voor de bevrijding der men&ehhcid van de
banden der autoriteit, opdat gij en uw kin
deren een heitere wereld leert kennen dan
uw ouders en grootouders kenden."
Kort en pakkend is het niet.
In 't laatst moeten er de ouders en
grootouders waarom de betovergroot
ouders niet? met de haren bijgesleept
worden, om er een familiegeurt je aan te
geven, wat immers bij een imitatie-doop
niet ontbreken mag.
Toen de zuigelingen de „wijding" ont
vangen hadden, kwam een kleine jongen
op en bood de schaapepeem-sa.hbeLa.ars elk
een tuil witte rozen met rood lint aan,
teeken der inlijving.
Daarna zong de „gemeente" een lied.
In plaats van het„God zal zijn waar
heid nimmer krenken!" kwam: „Heil u,
kind der momschlheid
Genoeg over die smakeiooze nieuwig
heid
Luther heeft eigens eens iet6 gezegd over
den „aa.p van Chxietua", de kenner
weet wel, wat ik bedoeldie aap blijft
toch ook de eeuwen door aan den gang
KERSTVREDE.
Bij 't gezang van englen-korea
In den stillen winternacht,
Komt Gij, Kind God6 Eengoboren,
Neder bij der sterrenpracht
Dat 't verloome
Uit stof goboorne "v
Vredo en heil zij weergebracht.
Rond do doffe donkre daken
Schalt nu kerstnacht-klokken-klank
Om den kerstboom, blij aan 't blaken,
Juicht der kindron jubeldank.
Lichtjes flikkren,
Oogjes blikkrcn
Als bij 't Kindje eens, rein en blank.
Hemels troon wil liefde kronen,
Englenstommen zingen, hoort!
Dat de Liofde, op aarde wono,
Predikt Betklehems géboort'.
„Heersche er vrede
Hierbeneden!"
Klinke voort, door ieder oord.
Gebhart.
EERSTE KAMER.
Gemeentewet en wet op de Inkomsten
belasting.
Het voorloopig verslag beantwoordende
betreffende het wetsontwerp tot wijziging
der Gemeentewet en der wet op de Inkom
stenbelasting 1914, zeggen de Ministers
van Binnenlandsche Zaken en van Finan
cien, dat zij de noodzakelijkheid van een
novelle, ten eindig aan de wet terug
werkende kracht te geven, zeer zouden be
treuren om de groote moeilijkheden, die
dit voor gemeenten en Rijk zou met zich
brengen.
Zij gelooven dat de beteekenis van de
bij dit. ontwerp voorgestelde uitbreiding
van het belastinggebied der gemeenten in
de practijk zal blijken grooter te zijn dan
thans vele leden nog meenen.
Voorts doelen zij mede, dat een ontwerp
tot belasting der waardevermeerdering van
onroerend goed bet Departement van Fi
nanciën reeds heeft verlaten. Een ontwerp
tot finale regeling der financieele verhou
ding tusschen Rijk en gemeenten kan de
Regeering niet toezeggen. Zij wenscht eerst
af te wachten wat het effect voor de ge
meenten i6 van de uitbreiding van het be
lastinggebied der gemeenten, en van de
nooduitkeering.
Vereeniging van kleine gemeenten, die
een natuurlijke eenheid vormen, heeft de
instemming dor Regeering. Dat. daarbij ge
waakt moet worden tegen het vormen
van de groote gemeenten, is oek de opinie
der Regeering.
Pogingen om de Gemeenten het noodige
kasgeld en geconsolideerd leeningen te ver
schaffen wonien aangewend in overleg met
de Nederlandsche Bank en met de Vereeni
ging van Nederlancteche Gemeenten.
Grondforensen kent het ontwerp inder
daad niet. De Ministers achten dit intus-
schen alleszins verdedigbaar.
Zij twijfelen er overigens aan, of het
wetsontwerp inderdaad het absenteïsme in
de hand zal werken.
Inderdaad zal het voor het vervolg niet
meer mogelijk zijn, dat de gemeente hare
inkomstenbelasting heft naar oen gemid
deld inkomen over 2 of 3 jaar. Het- kan
wel zijn, dat sommige gemeenten daarvan
vóór het oogenblik nadeel zullen ondervin
den, maar dit mocht er de Ministers niet
van terughouden om de. Rijksregeling, die
zij met den ontwerper dier regeling nog al
tijd den eenig juisten achten, ook voor de
gemeenten van toepassing teverklaren.
Het ligt in het voornemen van den Mi
nister van Binnenlandsche Zaken om de
totstandkoming van eenc nieuwe tekstuit
gave der "Gemeentewet te bevorderen, zoo
dra de door do Regeering beoogde herzie
ning van het overige gedeelte dier wet
haar beslag zal hebben gekregen.
Uit het Pardaijs der communisten
De „Berl. Montagpost" publiceert bijzonder
heden uit Rusland, welke het blad van ecu cian,
die de laatste jaren in Moskou vertoefd hetft,
heeft ontvangen.
Do vertelde o.m. „Het begrip rijkdom bestaat
in Rusland niet meer. Er zijn er nog wel, rijken
en armen, doch de weerstand wordt thans piot
meer afgemeten naar het geld, roaar naar de
kwantiteit van de paiok, d.w.z. de bon, waarop
do hoeveolheid to verkrijgen levensmiddelen staan
aangegeven.
Ieder mensch, die in een Russische stad loeft,
moet employé zijn dor sovjet-regoering. Als zoo
danig heeft hij recht op drie-vierde pond brood
per dag en op een watersoep, waarin soms oen
halvo appel of -een stukje vleesch drijft. Het
hoogste salaris bedraagt 12000 Rb. per maand
en dit is het loon der hoogere ambtenaren. Het
beteekentechter weinig, daar een pond boter
bijv. 8000 Rb. ko6t. Hoofzaak echter blijft de
persoonlijke paiok. Zij ontvangen met deze bon
30 pond meel, 3 pond suiker, dikwijls ook een
pond suikergoed, 5 pond vleesch en 10 pond ha
ring en andere visschen per maand. Somtijds ook
sigaretten. Deze ingenieurs-paiok vertegenwoor
digt eeu waarde van 200.000 Rb.
Ook de zoogenaamde academische paioks, wel
ke academici, leeraren, schrijvers cn kunstenaars
ontvangen zijn goed. Zij ontvangen 6 pond meel,
1 pond suiker cn 20 pond haringen per maand".
Deze paioks hebben een waarde van 150.000 Rb.
De lagere employé's bekomen op hun paiok 10
pond meel, drie-vierde pond 'suiker en één pond
zout. Eenzelfden bon ontvangen ook de arbeiders.
Do paioke der commissarissen zijn natuurlijk
een weinig anders samengesteld cn zij ontvangeu
riet alleen het dubbele of driedubbele van hot-
geen de andere categorieën ontvangen, maar zij
krijgen bovendien zalm, koffie, sigaretten, kavi
aar on dikwijls lucifers. Deze paioks hebben en
waarde van 700.000 Rb. De commissarissen die
zulk een paiok ontvangen, zijn thans de „nou-
veayx riches" in Rusland.
De arbeiders worden niet goed betaald, jnaar
zij weten zich te helpen. Slotenmakers bijv. ma
ken, nadat zij hun arbeidsuren voor de sovjet-
regeering hebben afgewerkt, bij particulieren eon
slot en ontvangen daarvoor eenigc duizenden Rb.
Schoenmakers stelen genoeg leder om onder de
schoenen van een particulier een paar zolen te
leggen en ontvangen daarvoor 50 k 150.000 Rb.
Z'n ontevredenheid to uiten in Rusland is zeer
gevaarlijk en alle arbeiders zijn ontevreden. Wan
neer gemaakt wordt, worden 100 a 200 arbeiders
uit de fabriek gehaald en neergeschoten, terwijl
de andore arbeiders als gijzelaars worden vast
gehouden. Begint een andere fabriek een' sym
pathie-staking, dan worden ook de gijzelaars ge
fusilleerd. Smokkelaars op groote schaal zijn fr
niet, want wanneer men bedenkt, dat 1 pond
boter 800 Rb. kost, dan beteekent 10 pond reeds
een vermogen; 1 pond meel wordt verhandeld
voor 12000 Rb. en 10 pond koffie-surrogaat voor
35000 Rb.
Een goede appel is onder de 300 Rb. niet te
krijgen en een pond vleesch niet onder de 2000
Roebol.
Alles is te koop, maar men moet den weg we-»
ten. Wanneer iemand uit de provinnde of uit
Petersburg te Moskou konit en hij lieeft «=r g'-'en
bekenden, kan hij honger lijden, totdat hij iets
vindt".
Zelf bezat de man, die deze bijzonderheden
mededeelde, slechts een broek en een jas. Een.
vost kon niet meer vervaardigd worden. Aan stof
en arbeidsloon had hij 185000 Rb. betaald. ..En
ik heb dit pak kunnen laten maken", zoo besloot
hij, door een brilliant te verkoopen voor 450.000
Rb. Welke commissaris hem na draagt, weet ik
niet".
Gemengd Nieuws
Een Duitscher die een paar da»
gen geleden te A'dam was aangekomen, is reeds
spoedig op roof uitgegaan. In de Nieawe Ametel-
6traat ontrukte hij een dame een taschje, inhou
dende f 60 en een pond sterling. Toen de dame
om help riep, ging de Duitscher op de vlucht,
doch spoedig werd hij ingehaald door burgers en
politie. Hij is» in arrest gesteld.
De politie uit Merkstein een
aan Kerkrade grenzend Duitsche dorpje wist
cnvorhoeda een smokkel-auto te naderen, die de
smokkelwaar was aan het uitladen. Plotseling
ging de auto er van door, toen de smokkelaar do
politie zag naderen. In de kolonie Streiffeld werd
de de auto achterhaald na een wilde jacht; de
bestuurder werd in den arm geschoten. Een massa
sigaretten werden mt de anto geworpen, die
"s morgens door mijnwerkers werden gevonden. In
do auto. die te Keulen gestolen was, bevonden
aich nog 3000 pond koffie. Do auto-bestuurder
kon in de duisternis ontkomen. De bij de sm k-
kelpartij betrokkenen, die nacht op nacht op het
smokkelpad waren zijn gearresteerd.
Een unicum op spoorweggebied
hoeft zich Dinsdagmorgen in Boxtel afgespeeld,
vertelt de „Msb.". Treinn 184 was aldaar met
een nur vertraging gearriveerd. Tijdens het op
onthoud aan het station waren de conducteurs en
de dienstgeleider zooals gewoonlijk even naar do
wachtkamer gegaan. Of dit niet door den chof
was opgemerkt of dat hij in de meendng verkeer
de. dat de beambten weer in den trein waren, een
feit is het, dat op het oogenbhk, waarop de sta
tionschef het. sein tot vertrek gaf, genoemde per
sonen nog niet op hun po6t waren.
Toen de beambten kwamen aanrennen, werd
nog gefloten, maar tengevolge van het stampen
van den trein drong het geluid natuurlijk niet
tot den machinist door.
En zoo gebeurde het-, dat de trein zonder een
enkelen conducteur eu dienstgeleider te Tilburg
arriveerde.
Te Diever is Zondag aangehou
den een 16-jarige gymnasiast., zoon van den apo
theker L. te Groningen, die vertelde dat hij uit
de ouderlijke woning wa's weggeloopen omdat hij
niet met zijn slecht rapport durfde thuis komen.
De man die hem hajl aangehouden voorzag hem
van reisgeld, zei te hem op den trein en waar
schuwde telefonisch zijn ouders.
Do directie der stoommeelfa-
briek te Rijswijk heeft aan het losse personeel
den dienst opgezegd. Het vaste personeel werd
oveneens ontslagen, doch zal weder in dienst ge
nomen worden tegen een aanmerkelijk minder
loon. Wenschen do arbeiders dit niet, dan wordt
de fabriek stilgelegd.
Van het groote aantal opgeleg
de stoomtrawlers te IJmuiden is dezer dagen
reeds één gerechtelijk en één vrijwillig ver
kocht. Binnen enkele weken zullen wederom drie
dezer schopen op last van de rechtbank in pu
blieke veiling worden gebracht. Hof. botreft vaar
tuigen, duur ingekocht toon het de vissehcrij voor
spoedig ging, doch tlie nu het eerst vallen als
slachtoffers van de crisis in do visseherij.
Ook te Rotterdam is een koop-
man en roeder, een man wiens zaken tijdens en
na den oorlog zeer uitgebreid werden, gearres
teerd op last der justitie, verdacht van het „doen
wegbrengen" van schepen.
Het betreft liier hot tot zinken brengen van oen
scheepje door een daarvoor gedresseerdo beman
ning. De lading van het scheepje alleen was reeds
verzekerd voor 2 5 ton, torwijl ze hoogstens een
waarde van enkele duizenden had.
Nog meer arrestaties zullen volgen. Een twee
tal medeplichtigen bevinden zich in het buiten
land.
De directie der Ned. Spoorwo-
gen heeft per circulaire bekend goniaakt: Her
haaldelijk wordt geconstateerd, dat bij vertrek
van de. treinen de portieren der rijtuigen niet vol
doende zijn gesloten. Het gevaar, hetwelk hier
door gedurende den rit voor de reizigers kan ont->
staan is dc aanleiding liet treinpersoneel er op
te wijzen, dat do verplichting om voordat de trein
zich «in beweging stelt, na te gaan, of alle por
tieren behoorlijk zijn gesloten en tfel in de eer
ste -plaats die, welke niet aan de binnenzijde ge
sloten kunnen worden.
Do burgemeester van Haarlem
heeft Maandag persoonlijk zijn bijzondere tevre
denheid betuigd aan den Wfdhwpechwr van pn
ütio E. H. Tenkinck, voor zijn buiteogewoaa
rige en onvermoeide nasporingea in de zaak van
den bankbiljotlendiof6tal bij de firma Joh. Ban
6chedó en Zonen, en aan ieder der rechercheur»
W. van der Hulst, Th. Spoor en B. van Meel, dr»
daarbij behulpzaam zijn geweest, voor den door
hen betoonden ijver en tact als blijk ran erken-»
niiig ;en gouden horloge met inscriptie uitgereikt
Bij de schipbrug te Vlissingea
is de telefoonkabel stuk gevaren, waardoor ea»
gedeelte der 6tad voor vermoedelijk 8 dagen non*
der telefoonaansluitingen zal zijn.
Zaterdag kreeg de HanzebanH
in de Oldenbameveldstraat" (e Rotterdam Mefi»
nisch order van de Continental Trading-O
om voor haar rekening 195000 Mark te k.
Gisterenmorgen werd de looper van de Ji
bank B. S. naar de Trading Cy. gezonden i.
Marken en oen nota groot f 8872.50. Hij
ontvangen door twoe hoeren, van welke t
oogenblik later een vertrok. Daarna ging <:-k lo
andere heen. Na een kwartier wachten c
beiden gevlogen. Do p6litie gewaarschuwd r\
ontbood aan het politiebureau zekero F. van E.,
die in oen hotel in de Hoogstraat verblijf hieliL
Deze bekende onder den daarn Conf. Trading-Cy.
zaken te doen mei zekeren W. do R., die bij da
politie ongunstig bekend slaat, doch gevlogen is.
F. van E. werd na verhoor weer losgelaten.
De poiilfe. te Amsterdam
heeft een 15-jarig meisje aangehouden, dat er
haar werk van. maakte in verschillende win
kels kleine voorwerpen weg te nomen.
Omtrent het spoorwegon-
geluk bij Rosmalen meldt men nog aan de ..N.
R. Crt.": De remmer Hendriks, uit Vught, heeft
ongeveer elf uur bekneld gezeten tusschen de
puinhoopen van de vernielde wagons. Af en toe
kermde hij. Toen het bevrijdingsrwerk zün vol
tooiing naderde, sloeg hij herhaaldelijk uit
dankbaarheid zijn arm om den hals van zijn
helpers. Een aandoenlijk schouwspel. Onder
leiding .van dr. Mettrop uit Den Bosch werd
hij naar 's Hertogenbosch vervoerd. Hij klaag
de over pijn in de horst (In het ziekenhuis is
hij, gelijk reeds werd gemeld, bezweken.)
De machinist van den trein uit Nijmegen
heeft aan den rechter-commissaris volledig
bekend, door onveilig sein te zijn gereden; bij
had zijn aandacht te zeer geschonkét aan de
vuren.
Een inwoner van Niewe N ie*
dorp, heeft bij de Amsterdamsehe politie aangifte
gedaan, dat hem in het Centraal Station vermoo*
delijk ontrold is een portefeuille, inhoudend f 1530
aan bankpapier.
Te Uithoorn geraakte Donder-»
dagavond het echtpaar v. D. uit Weesp, ten go*
volge der duisternis, in een wak in de Wetering.
Jammerlijk moesten beiden verdrinken. Zij latent
drie nog jeugdige kinderen achter.
De bladen te Madrid melden, dali
een reiziger van een Hollandsch huis in juweelen
voor een bedrag van f 600.000, vermoedelijk ?n
een trein, bestolen is.
Te St. Pancras zijn twee jongen*
door het ijs gezakt en verdronken.
Op het station tc Baars
ontspoorde Zaterdagmorgen de locomotief, ten
der en een goederenwagen van een goederen
trein, waardoor een wissel defect en de hoofd
sporen versperd raakten. Het treinverkeer Am
sterdamAmersfoort ondervond aanzienlijke
vertraging. Nadat de ongevallenwagen uit
Amersfoort was gearriveerd kon spoedig het
treinverkeer, zij het met vertraging, over enkel
spoor hervat worden. Persoonlijke ongelukkon
hadden niet. plaats.
Zaterdagavond omstreeks
7 uur is brand uitgebroken in de Rüwielenfa-
brick Bintang en de aulogarage van de firma
H. Nijman eu Co. te Rotterdam. De brand, die
zich in den beginne zeer ernstig liet aanzien,
is met 14 stralen van handkrandspuiten en een
van de rijdende stoombrandspuit in 2 uur lijd
gebluscht. De aanzienlijke brand- en water
schade wordt door assurantie gedekt.
Gisteravond om kwart
over zeven werd door buren brand ontdekt ia
de diamantslijperij van A. de'Vries. Het bleek,
bij aankomst der brandweer, dat de brand over
drie verdiepingen woedde. Met één straal op
de koolzuurspuit en twee stralen op de Vcchl-
leiding werd met de blussching aangevangen.
Inmiddels waren stoomspuiten gekomen. Na
een half uur werken was het gevaar geweken:
Drie verdiepingen hebben brandschade gekre
gen, verschillende machines en drijfriemen
werden vernield. Ook is er veel waterschade.
Naar alle waarschijnlenkheid is de brand
aangekomen op de eerste verdieping, wa.tr
een kachel stond te branden. Vermoedelijk
hebben brandende stukken steenkool uit de
kachel den vloer aangestoken. Van hier uit
heeft het vuur de tweede en derde verdieping
bereikt; er zijn groote gaten m de zolders ge
brand.
Nabij het grenskantoor de Hola
le Kerkerado, kwamen een wielrijder en een auto
mot olkaar in botsing p-beide roden zonder licht.
Do schok was zoo hevig, dat de wielrijder, een
Het huwelijk en de Mammon.
Over - dit onderwe-np schreef e enigen tijd
geladen Ds. Laman in 'heb Kerkblad voor
Overijssel en Drente:
Li het onlangs verschenen boek van ïd-
aardi „Een heilig „ja"", hetwelk wij onzen
lezers van harte kunnen aanbevelen als
een goed st.uk christelijke lectuur voor de
huiskamer komt een boer Jansen voor,
zwaar-ortthodox en rijk gefortuneerd.
-De«ze Jansen is vader van Sjirlc Jansen,
die verliefd ia op Froukje van den pacht
boer Westra; alsmede van .Fokje Jansen,
die een welgevallen gevonden had in de
"bogen van Cornells, zoon van den rijken
landbouwer van Buren.
En dan ziet ge het in den 'loop dier ge-
eohiedeaiis gebeuren, dat de zeer recht
zinnige boer Jansen in grooten toorn zijn
zoon Sjirk den omgang verbiedt met
Froukje Westra, een meisje uit een voor
beeldig christelijk gezin, omdat haar va
der slechts een pachtboer is, en Sjirk al-
zoo een huwelijk zou doen beneden zijn
stand. En dan ziet ge het ook gebeuren,
dat Comelis van Buren, die naar Fokje
Jansen vrijt, met open airmen door den
•teil-orthodoxen boer Jansen als aan
staande schoonzoon wondt ontvangen, of
schoon gemelde Oomelis puur-anodern is
groot gebracht, en gelijk later bleek, een
groote losbol was.
Kunt ge zoo iets begrijpen? Hel stands
verschil een onoverkomelijke hinderpaal
geacht; en over' het 'geloofsverschil als
over een shroospicr henenges tapt.
Ge zegt-: nu ja, zoo iets komt voor in
een roman, maar niet in iliet. wenkelijke le
ven! niet in het werkelijke leven?
Ziji ge dan alleen een vreemdeling
in Jeruzalem, en weet ge niet de diagen,
die daarin geschieden?
Nog onlangs heeft zich ergens in den
omtrek van Zeeland een gelijke geschie
denis afgespeeld. Een welgestelde chris
telijke huisvader had -tweo dochters. Om
do liand der eene dochter, een godvree-
zend meisje komt vragen een eenvoudige,
degelijke jongenen. ziet, het huis staat
wekenlang overeind. De andere dochter
ontvangt aanzoek van een jongeling, wel
gesteld in liet stoffelijke, maar mager en
schraal in het geestelijkezóó or nog
eenigc godsdienst bij hem aanwezig was,
dan zat het er toch maar zeer dunnetjes
op; en zietde verloving gaat zon
der slag of stoot door.
Zoo iets komt honderdmailen voor. De
stand een berg om overheen t© stappen.
Het geloof slechte een molslvoop. Maar
zoo moest bet onder ons christenen toch
niet kunnen gebeuren! Zeker, jonge men
schen van gelijken stand paren in deai re
gel het best-. Standsverschil is veelal een
bron van verdrietelijkheden vanwege de
families. En daarom is het wel het beste,
dat soort, zich voegt bij soort, als behoeft
er geen duimstok of goudschaaltje bij ge
bezigd te worden. Er wordt dikwijls zelfs
over standsverschil gesproken, terwijl de
afstand eigenlijk niet meer dan een hand
breedte is. Het standsverschil zit vaak en
kel in de dubbeltjes. Boer Jansen en boer
Wostra waren beide boerenals het or
op aan kwam, stond uit een oogpunt van
beschaving Westra zelfs hooger clan Jan
sen maar Jansen was een grondbezitter
en Westra, slechts een pachtboer. Er is
voorzeker standsverschil, doch dit is riSet
gelegen in het geld, niet gelegen in het
uithangbord maar het bestaat in de aan
geboren fijnheid der levensvormen, welke
met geen geld kan worden gokooht. Een
aaxne edelman blijft ondanks zijn armoede
een edelmandat ziet ge a an alles. Eon
rijk geworden burgerman 'blijft ondanks
zijn riikdom een burgerman dat ziet ge
aan alles, ook al stelt hij zich aan als een
baron. Geld alleen maakt den stand niet
uit, ook niet do mooie meubels en de
mooie kleercn. Het echte standsverschil
is eigenlijk iets geestelijks. Het is een fij
nere cachet. En daar is nu juist, waar
over standsverschil wordt gesproken, dik-
wijQs zoo heel weinig van -ie zien.
Laatst- kreeg ik bezoek van oen Drent-
schen Sjirk Janeen, die een groot© liefde
had opgevat, voor een Drentsohe Fro uk
Westra, welke liefde even hartelijk door
haar boantwoord werdSjirk en Frouk
zijn een paar godvreezende, degeflijke jon-
gemenschen. Froukje is een eerlijke meid,
zuiver als goud, en waar geen vuile vin
gors op staan. Nu is de vader van Sjirk
vierkant tegen het huwelijk zijns zoons
met Froukje Westra, want het meisje is
onbemiddeld. Hij wil, dat Sjirk een vrouw
zal nemen van zijn stand, een vrouw, die
ook wat meebrengt. Froukje mag dan ook
bij Sjirk niet aan huis komen.
Nu kwam Sjirk bij mij. Deze Sjirk
woont ergens in Drente, en loost het
Kerkblad. Sjirk zat t-ussdhen -twee vuren.
Waiït hij hield zielsveel van Frouk. Maar
ookhij vreesde God, en gedacht
derhalve aan het vijfde gebod„Eert
uwen vader en uwe moeder
Daarom vroeg hij mij om raad. Hij
vroeg mij ondermeer dit: „Moet ik -naar
mijns vaders stem luisteren en van haar
afzien? Of moet ik haar blijven aanhan
gen? Ik kan dit dan riet anders doen
dan in het verborgenOf weet gij raad
Ik heb Sjirk naar mijn beete vermogen
toen raad gegeven. Ik heb hem gezegd,
dat hij niet tegen zijn vader in opstand
moet kcunen. Het rijfde gebod betreft
zoowel de harde als de goede vaders. Ik
heb hem ook -gezegd, dat, wanneer hij
en Fruokje elkander oprecht Liefhebben in
do vreezo des Hoeren, dat ze elkaar dan
trouw moeten blijven en elkander niet loa
moeten laten doch dat ze -niet de ver
borgenheid der duisternis te hulp moeten
roepen, want daar woont God niet, die
een licht isdaar woont de duivel. Ze
moeten dus niet „stiekum" verkeeren.
Maar ze moeten bidden, dat God hen helpt
om de bergen vlak te maken. In dergelij
ke omstandigheden ontstaat dc meesten
tijds twist on ruzie. Maar dat helpt lang
zoo goed niet als het gebod tot dien God,
die de harten onk va-n vaders en moeders
neigt als waterbeken. Ware liefde houdt
wol stand, ook al hebben er geen ontmoe
tingen in het .heimelijk plaats, die toch
even goed als openlijke in strijd zijn moE
het vijfde gebod. Ontmoet ge elkander niet
meer om den wil uwer oudere niet le
weerstreven, en verkoelt misschien de
liefde daardoor, nu dan zult ge beiden het
verlies wel overleven maar blijven uwe
harten warm \-oor elkander kloppen, vol
hard dan in het gebed, en hoopt op Go<^
die het maken zal. En a-te vader .Jansen
dan ziet, dat Sjirk en Froukje elkander
nieit opgeven, ofschoon ze uk eerbied voor
het vijfde gebod de<n omgang hebben ver
broken, dan zal bet hart van vader Jan-
Ben op den duur wel wonden venteederd
enn hij er toe gebracht wonctem ten alotifcqi
hun zijn zegen te geven. Vader Jansed
heeft toch geen keisteen op de piaata van
zijn har-t zitten. Hij is vader en hji te
christen. Ten aiotóe zal hij meer op nel
geloof dan op den stand zijner kinderen!
zien.
Li' dezen gees heb ik -Sjark geraden. 01
hij er naar handelen zal? Ge moet hst nuj
bij gelegenheid eens berichten, SjirkEl*
als 'ge eerlang onder den vaderlijken ze
gen eerlijk met Froukje hrouw-t in het
midden der -gemeente van Qhadstuo, koopf I
da<n voor uw. huiskamer een mooien nuA
tekst, zonder veel bloemen en twAw»
len, maar met deee woorden: „Ken den
Heere in al uwe wegen, en HQ eal uw pfp
den reclk maken."
.4
t -i-tJ*
