Dagblad voor Leiden en Omstreken.
Brandstoffencommissie
BINNENLAND.
n ABONNEMENTSPRIJS
fit IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN
WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN
ER KWARTAAL 12.50
ER WEEK10.19
PER POST PER KWARTAAL 12.90
1ste JAARGANG. - ZATERDAG 4 DECEMBER 1920. - No. 209
BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. TELEFOON INT. 1278
ADVERTENTIE-PRiJS
TER GEWONE REGEL 10.22 Ui
DES ZATERDAGS 10.30
INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TARIBB
KLEINE ADVERTENTIES va. hoogstens
30 woorden 50 cent: Zaterdags 75 cent,
bij vooruitbetaling e1
fit nummer bestaat uit twee bladen
amengaan niet mogelijk.
Godsdienst privaatzaak, zoo betoogden
ij een vorig maal, is goed beschouwd niets
Iers dan een bedriegelijke leuze, in strijd
het wezen van den waren godsdienst.
[Voor degenen voor wie do godsdienst
its anders is dan een gevoel, een zekere
naming des gemoeds, moge deze uit-
fraak eenige beteekenis hebben, voor de
ijdere van den. Christus 6taat de zaak
heel anders.
De Christelijke godsdienst eischt heel
et leven voor zich op. Zij draagt een uni-
Jbrseel karakter. God ei6cht in zijn Woord
..at in alles zijn Naam Zal worden ver
heerlijkt, dat overal en op elk terrein met
flijne ordinantiën zal worden gerekend.
'Het „godsdienst privaatzaak" moge be-
zijn als een brug voor de geloovige
frbeiders om daarmee de S. D. A. F. binnen
9 treden, in werkelijkheid maakt het de
'jlove zoo diep dat overbruggen onmoge-
ijk is.
5 De godsdienst tot privaatzaak verklaren
«teekent niets minder dan God in hot aan
gezicht te slaan en zijne goddelijke eere te
po ven.
Wij staan hier voor hetzelfde probleem
at zich in de geschiedenis telkens weer in
nderen vorm heeft voorgedaan.
I Wij denken aan een Mozes, die eer en
grootheid kon verkrijgen in Egypte en oen
chitterende maatschappelijke positie, wan-
leer hij maar niet zijn God in het open-
jaar had willen dienen, maar die liever mot
iet volk van God kwalijk behandeld be
geerde te worden, dan voor een tijd de ge:
lietingen der zonde te hebben.
Wij denken aan Daniël en zijn drie vrien-
Iden, die eer en glorie met vreugde prijs ga
ven, toen zij gedwongen werden hun God
de tweede plaats te doen innemon.
Onze gedachten gaan terug naar Petrus
én Johannes, die ongemoeid werden gelaten
fels zij hun godsdienst slechts als privaat-
laak wilden beschouwen en hun Gocl alleen
n de binnenkamer dienen, maar die het
tere woord spraken: w ij kunnen niet
blaten van deze dingen te spreken.
Wij denken aan de eerste Christenen en
le lange reeks van martelaren, die zoo zij
Rechts gewild hadden, rustig en ongemoeid
{hadden kunnen voortleven.
T Want niet d i t was het bezwaar, dat zij
een zeker religieus gevoel hadden en- dat zij
in stilte hunne knieën bogen voor het kruis,
ineen, zij werden vervolgd en gemarteld ora-
ndat zij de geheele wereld, het geheele leven
fepeischten voor hunnen Heere en Koning,
j Dat stempelde hen tot onverdraagzamer
II Dat maakte hen staatsgevaarlijk.
Hadden zij de materialistische leer van
^ide S. D. A. P. aangehangen en het „gods
dienst is privaatzaak" in toepassing ge
bracht, niemand zou hen in iets hebben ge
hinderd.
Er was bij de heidenscbe volken plaats
fcolfs voor den onbekenden God.
ij Maar dat konden ze niet.
Zij beleden dat God heorscht als Opper-
"beer en dat alles naar zijn wetten heeft to
luisteren.
Uit alles blijkt dus, dat wij, gesteld voor
Öe vraag: kunnen Godsdienst en Soc. De
mocratie samengaan, een beslist ontken
nend antwoord moeten geven.
Hier'moet een keuze gedaan worden.
Een hinken op {wee gedachten is hier niet
Willen wij Christenen zijn en God dienen
t'ïiaar zijn Woord, dan moeten wij ons af-
vafi de S. D. A. P., dan mogen
we niet meedoen met een beweging die de
materie vooropstelt en die het geestelijke,
die God zelf miskent en op zij schuift.
En willen wij de Soc. Democratie aan
hangen, dan moeten wij afstand doen
van onze Christelijke beginselen, dan moe-
ten'we br.eken met Gods Woord.
Dan moeten wij er in berusten dat men
ons, nu ja, gelegenheid geeft om in 't v e r-
borgen God te dienen, maar dat
te gelijkertijd in het openbaar
Gods inzettingen worden miskend, zijn
Naam gehoond en onteerd en zijne wetten
als niet passend bij de maatschappelijke
ontwikkeling terzijde gesteld.
Dan moeten wij in 't openbare loven van
onzen gezalfden Koning zwijgen en zijne
banier niet ontplooien.
Hier moet gekozen worden.
Mot beslistheid.
Aan de eene zijde staat het Socialisme
met zijne vaak schitterende beloften en zijn
propaganda voor de rechton van den
mensch.
Met zijn schijnbare nederigheid om
dat het zich in de eerste plaats wondt tot
wat laag is en verdrukt, terwijl het in wer
kelijkheid streeft, naar méér dan Koninklij
ke macht, en zich niet ontziet den Koning
der koningen naar de kroon te steken.
En daarnaast staat de Christus, die 6t,ierf
aan het kruis, Wien tc volgen menigmaal
oneere brengt en smaad van menschen, en
die een Evangelie brengt, niet naar den
mensch. Die eenmaal het hoog ernstige
woord sprak: wat baat het den mensch zoo
hij de geheele wereld gewint en- lijdt de
6chade zijner ziel?
Wien zullen wij kiezen!
Immers de keuze kan niet. moeilijk zijn.
De S. D. A. P. moge dan lokken en noo-
den en met schitterende beloften trachten
onze mannen en vrouwen, onze jongelingen
en jongedochters tot. zich te trekken, er is
nu eenmaal in hare reien geen plaats voor
hen die God naar Zijn Woord wenschen te
dienen.
STADSNIEUWS.
De Commissaris dar Koningin in de
provincie Zuid-Holland heeft aan den heer
M. D. Horst alhier op diens verzoek met
ingang van 1 Januari 1921 eervol ontslag
verleend als secretaris der Gezondheidscom
missie te Leiden en benoemd als zoodanig
dr. J. R. F. Rassers, arts, geneesheer,
alhier.
De Studenten-Indologenverceniging
heeft Donderdagavond na een uitvoerige
gedachtenwisseling, waarin 6cherpe kritiek
werd uitgeoefend, nopens de toelage-ver-
hooging, welke in den zomer bij 6uppletoi-
-re begrooting van koloniën door de Staten-
Genoraal is goedgekeurd, doch waarvan de
uitbetaling, ofschoon deze herhaaldelijk is
toegezegd, nog niet heeft plaats gehad, bij
acclamatie de volgende notie aangenomen:
De algemeene vergadering der Indologen-
vereeniging, gezien de schromelijke laksheid
der regeering inzake de uitbetaling van de
toelage-verhooging, spreekt hierover haar
afkeuring uit en dringt aan op onmiddellij
ke uitbetaling.
Tevens word besloten bij den minister van
onderwijs te protesteeren tegen het feit dat
een aantal Indonesiërs, gediplomeerden van
de opleidingsschool voor inlandsche juris
ten te Batavia die onlangs te Leidon zijn
aangekomen en voor een deel niet in het
bezit zijn van een einddiploma H. B. S. of
Gymnasium vrijgesteld zijn van het Candi
da ats-rechten, terwijl de afgestudeerde
cand.-Indische ambtenaren, die allen in het
bezit moeten zijn van zulk een diploma,
van het candidaatsexamen niet zijn vrijge-
Aan het Zoeklicht.
Leiden, 4 December 1920.
In hooge mate onbeduidend.
Dat is zoo ongeveer de eenige indruk die
men krijgt bij het bestudeeren van het „Al
gemeen verslag van het verhandelde in de
secties van den Gemeenteraad bij het on
derzoek van de ontwerp-begrooting der Ge
meente Leiden voor het jaar 1921."
De z. g. politieke beschouwingen die
waarschijnlijk fatsoenshalve gehouden zijn
hadden zonder eenig bezwaar achterwege
kunnen blijven.
Ze zijn van zoo weinig beteekenis dat de
eind-rapporteur blijkbaar geen kans heeft
gezien er een leesbaar gehoel van te ma
ken.
Ook de opmerkingen bij de artikelen ge
ven meermalen blijk gemaakt te zijn om
toch iets te zeggen.
Wil men een staaltje?
Enkele leden zouden de banden van som
mige drukwerken eenvoudiger wenschen.
Een ander lid wenscht een nieuwe klapper
op de verordeningen. Een lid bepleit de
wenschelijkheid van gratis telefoon enz.
Maar de bezuiniging zal men vragen, hoe
staat het. daarmee?
„Een lid zou de jaarwedden van de wet
houders met f 1000 willen vorminderen, om
op deze wijze blijk te geven, dat het hem
met... bezuiniging ernst is". Wie lacht
daar!
Mijn eindindruk is deze dat de Raad oen
kostelijke gelegenheid om te bezuinigen
heeft voorbij laten gaan.
De kosten van dit „Algemeen Verslag"
hadden vermeden kunnen worden.
OBSERVATOR.
steld, indien zij hun rechtstudie willen vol
tooien.
Tevens werd besloten bij den Minister
van koloniën er togen te protestceren, dat
het wachtgeld voor afgestudeerde candi-
daat-Indische ambtenaren nog steeds
slechts f 83.33 per maand bedraagt, terwijl
andere groepen van Indische gouverne-
ments-ambtenzren, zooels surnumerairs bij
de post en artsen, in het genot zijn van een
veel grooter wachtgeld.
De gisterenavond gehouden huishou
delijke vergadering van do A. R. Kiesver-
eeniging „Nederland en Oranje" was door
een 30-tal leden bezocht. In behandeling
werd genomen het voorstel van eenige leden
der Kiesvereniging om do bestaande Stu
diecommissie, om te zetten in een Propa-
ganda-Club.
De zaak werd uitvoerig besproken en
van verschillende zijden belicht.
1 Ten slotte werd aan het bestuur opge
dragen om nader in overleg te treden met
de Studie-Commissie om de omzetting te
bespreken, en die dan zoo spoedig mogelijk
te doen plaats hebben opdat nog dezen win
ter met de werkzaamheden een aanvang kan
gemaakt worden.
In de volgende vergadering zal in de be-
stuursvacature Bijkerk worden voorzien.
Mededeeling werd gedaan, dat het be
stuur in overweging genomen heeft om het
in uitzicht gestelde debat tusschen de hee-
ren J. Schouten en Knuttel, door zijn be
middeling nog dit winterseizoen te laten
plaats hebban.
Ook zal getracht worden op een open
bare samenkomst Mr. Bijleveld te laten op
treden.
Een langdurige discussie ontspon zich
over de kwestie betreffende liet plaatsen in
rangorde op de candidatenlijst, bijzonder
lijk het voorkomen van afwijkingen in de
vastgestelde volgorde van de candidaten,
door voorkeurstemmen.
Eenerzijds gingen er stemmen op, om dit
in 't vervolg geheel onmogelijk te maken,
District LEIDEN,
De Brandstoffen-Commissie maakt bekend, dat met ingang van 6 December de
prijzen als volgt zijn vastgesteld:
Te betalen aan den handel bij afname van
direct uit wagon of schip. J
Per Eenheid van 100 K.G.
Benaming der soorten
minder dan 1 tot bej
1000 K.G. nedenlO ton
Stukken en Nootjes
Steenkoolbriketten
Zuiggasanthracfet
Emma en Duiteehe Gietc.
Gebroken Emma-Gietc.
Gascokes
ƒ6.15
G.80
6.25
8.30
7.25
ƒ6.05
6.70
7.65
10 tot bene- i
den 20 ton.
ƒ5.85
7.45
i tot en meer Bijbetaling
aan de
Brandstoffen-
Commissie.
5.75
6.40
5.85
ƒ1—
1—
L—
Zal nader worden gepubliceerd.
Geen afleveringen mogen geschieden, tenzij uit het toewijzingsbiljet blijkt, dat do
bijbetaling, bedoeld in kolom 6, heeft plaats gehad.
Allo nog loopende toewijzingen voor kleiu-industrie worden in verband met
de prijsverlaging, per heden 4 December geannuleerd.
Voor toewijzingen, waarop reeds gedeeltelijk is afgeleverd, zullen na 7 December
zonder verdere bijbetaling nieuwe toewijzingen voor het niet afgenomen kwamtum
.worden toegezonden.
Toewijzingen, waarop de bijbetaling is geschied, terwijl er nog niets op is afgele
verd, kunnen vanaf 6 December aan het Bureau tegen nieuwe worden ingewisseld.
TEVENS WORDT BEKEND GEMAAKT DAT MET INGANG VAN 6 DECEM
BER DE BIJBETALING AAN HET BUREAU VOOR HUISBRAND GROEP B.
(ROODE TOEWIJZINGEN) VAN f 2.- PER EENHEID IS TERUGGEBRACHT
OP ƒ1.25.
Namens de Brandstoffencommissie
Leiden, 4 December 1020. P. E. BRIET, 2e Voorzitter,
11G36 M. KRAMER, Secretaris.
anderzijds wilde men de vrijheid die de wot
hierin heeft gelaten, behouden.
Op de volgende vergadering zal in deze
kwestie een beslissing genomen worden.
Naar wij vernemen heeft de wethou
der, belast met de zaken -der volkshuisves
ting, Mr. Van der Pot, op Vrijdag 10 dezer
ten stadhuize een vergadering belegd van
de besturen van al de hier ter 6tede be
staande woningbouwvereenigingen om te
overleggen, hoe voorkomen kan worden,
dat de bouwkosten eener woning eon voort
durend stijgende lijn blijven vertoonen. In
het bijzonder zullen de verschillende syste
men van bouw, in zoogenaamd eigenbeheer
besproken worden.
Loonregeling Spoorwegpersoneel.
Door het Christelijk Nationaal Vakver
bond werd het volgende schrijven gezonden
aan den Minister van Waterstaat:
„Het Dag. Bestuur van het Christelijk
National Vakverbond in Nederland neemt
de vrijheid Uwe Excellentie te verzoeken
haren invloed te willen aanwenden, dat de
loonregeling voor het spoorwegpersoneel,
zooals deze thans door de organisaties in
overleg met de directie der spoorwegen is
overeengekomen, worde ingevoerd.
Waar dit z. g. compromis-voorstel door
de directie, als door vier van de vijf orga
nisaties, die samen het grootste deel van
het personeel vertegenwoordigen, is aan
vaard, daar meenen wij, dat een groote on
billijkheid zou worden begaan tegenover
het spoorwegpersoneel, indien, tengevolge
van de afwijzende houding van één dor or
ganisaties, de overeengekomen loonrege
ling werd ter zijde gelegd, waardoor het
spoorwegpersoneel zeer ernstig zou worden
gedupeerd.
Wij dringen er daarom bij Uwe Excellen
tie op aan de invoering der bedoelde loon
regeling wel te willen bevorderen."
Ecndaagscïie staking.
Do afd. Amsterdam van den Bond van
Ned. Onderwijzers heeft in een drukbezoch
te vergadering besloten, over te gaan tot
het houden van een referendum over dezo
vraag
Zullen wij overgaan tot ecu
ééndaagsche proteststaking,
Kosteloozc Ouderdomsrente.
Het bestuur van de Rijksverzekerings
bank deelt mede- dat met ingang van 3 De
cember 1920 het instituut „lusschenpcrso-
ucn voor de Ouderdomswet 1919" i6 opge
heven.
Belanghebbenden, die meenen, aanspraak
te hebben op kostelooze ouderdomsrente,
kunnen daartoe voortaan eene aanvrage in
dienen bij den Raad van Arbeid, binnen
wiens ressort zij woonachtig zijn.
Aanvraagformulieren zijn kosteloos ver
krijgbaar ten postkantore en ten kantore
van den Raad van Arbeid.
Onderwijzers-actie.
In een Vrijdag in hotel „American" ge
houden drukbezochte huishoudelijke verga.-
dering van de afdeeling Amsterdam van
het Ned. Onderwijzersgenootschap ziju
langdurige discussies gevoerd over de mid
delen, welko thans aangegrepen moeten
worden om te komen tot een betere salaris
regeling. Het idee om tot een sta
king over te gaan werd met
groote meerderheid verwor
pen.
Een advies om collectief ontslag
in te dienen, werd met een kleine meerder
heid verworpen.
Tenslotte werd besloten namens de afdee
ling Amsterdam aan het hoofdbestuur te
adviseeren tot drooglegging van do
groote steden, d. w. z. bij vacatures niet
meer te solliciteeren en voorts tot s t o p-
zetting der opleiding, d. i. den
ouders te raden hun kinderen niet voor on
derwijzer op te leiden.
De heeren willen dus zelf geen risico loo-
peu, maar hebben geen bezwaar het onder
wijs te vermoorden.
FEUILLETON.
f
De gemeente onder het kruis
(Onder de Pelgriiu-vadcrs.)
17)
„De matrozen zijn bezig den mast te her-
étellen," zeide de heer Bradford; „en mor
gen is het sabbathdag."
„Wij zullen dien houden", zeide de heer
JAllerton, „en Maandag zullen wij de haven
peilen; dan zullen wij ook het land kun
nen onderzoeken!"
De sneeuw viel bij groote vlokken neer;
een scherp koude wind drong den pelgrims
jtot op het merg van het gebeente door.
Het eiland was klein, onbewoond. Het
Werd hoog tijd om te onderzoeken en terug
te keeren, maar 's Heeren wet gold bij de
(Puriteinen boven alle bedenking. De mast
was hersteld, en de matrozen murmureer
den zachtkens en spraken onder elkander
jover het onvoorzichtige om op dit kleine
jeiland te vertoeven, juist goed om oen aan-
jval van de Indianen af te wachten; doch
ide pelgrims stoorden zich aan dit gemor
(jaiiet.
Zoodra de zon des Zaterdagsavonds was
ondergegaan, werden al de wapens bijeen
gelegd; ieder behield slechts zijn korten
-fa-eèden sabel; de schrale voorraad werd ge
reed gemaakt, en de sabbathsviering ving
.aan.
Het was in hare strenge eenvoudigheid
een zoo plechtige viering als ooit kon g
houden worden; want de zielen dio op dit
kleine eiland' God zochten en aanbaden,
droegen allen het juk zijner liefde, en hiel
den Gods wil voor de opperste wet, staan
de boven alle noodwendigheden van den
tijd of van het tegenwoordige leven.
Kapitein Standish zou, als hij alleen ge
weest was, niet geaarzeld hebben, het
vaartuig te verlaten; maar hij bewonderde
de vrome onderworpenheid van zijne reis*
makkers.
„Dat heet ik tucht!" sprak hij bij zich
zeiven; en viel hem de dag wel wat lang,
onder de godsdienstoefeningen, die van uur
tot uur gehouden werden, toch zeide hij
daar tot niemand iets van; en men maaktg
er ook geen opmerking over, toen hij reeds
bij dag zich te bed begaf. De matrozen
6liepen reeds.
De Zondag was somber geweest; Zater
dagavond had het sneeuwen opgehouden,
maar de hemel zag er donker en dreigend
uit. Des Maandagsochtends was de lucht
helder; bet firmament was bezaaid met
6terren, toen de pelgrims hun harde leger
stede verlieten om tot het voorbereiden van
de ontscheping over te gaan.
„De Heer geeft ons een blijden dag", zei-
de de heer Carver; „Hij heeft onze gehoor
zaamheid aangenomen."
„Ik geloof waarlijk, dat Hij ons eindelijk
oen plaats der ruste heeft gegeven," zeide de
heer Bradford, die naast zijn vriend 6tond,
zijn metgezel in de ballingschap, als om
hem in zijne droefenis te helpen dragen.
Beiden brachten in de sloep de wapens en
de provisie, die nog op het eiland waren.
Hunne metgezellen waren reeds ingescheept.
Menigmaal had men het dieplood uitge
worpen. Overal had men een groote diepte
gepeild. De haven was lieflijk en veilig; de
kust scheen vruchtbaar. De pelgrims stap
ten aan land; Carver eerst; Bradford, Hop
kins, Winslow, Allerton, White zetten
daarna hun voet op den grond, die geheel
hun geslacht moest toebchooren. Zij vestig
de» dijp gedenksteen, die het voorwerp van
den eerbied hunner nakomelingen is geble
ven, ten gedachtenis van Maandag 12 De
cember 1620, de gedenkwaardige dag van
de eerste ontscheping der vaderen Ier plaat
se hunner pelgrimschap.
„Dat zal onze woonplaats zijn," sprak
de heer Carver; en hij stond een oogenblik
stil, om God te danken. Dezelfde overtui
ging had zich intusschen meester ge
maakt van het hart van alle pelgrims.
„Wij zullen haar Plymouth heeten, ter
gedachtenis van Oud-Engeland," zei de heer
Hopkins.
„Dat was ook de laatste plek die wij daar
betreden hebben," liet de heer Allerton er
op volgen.
En uit al die, in spijt van al de streng
heid van het gouvernement, echt Engelsche
harten, steeg een gebed op voor het moe
derland, waarvan zij de namen en de liefe
lijke herinnering op de onderscheiden plek
ken van hun"nieuw grondgebied moesten in
herinnering brengen.
Het onderzoek voldeed; men had vele be
ken gevonden; de laag teelaarde bleek diep
te zijn; de bosschen boden voldoend hout
aan, om hutten te bouwen. Dinsdag 13 De
cember 6taptc men met vreugde in de sloep
om naar de „May Flower" terug -te keeren.
Alleen de heer Bradford scheen veel ernsti
ger gestemd dan gewoonlijk.
„Ik weet niet waarom," sprak hij tot den
heer Carver, onderwijl hij in de sloep stap-
t;e „maar ik heb een gevoel als Paulus bij
hot verlaten van Milete: het is mij, alsof
de Geest mij van uur tot uur betuigt, dat
mij banden en verdrukkingen aanstaande
zijn."
„Gij zijt bereid om gebonden te worden,
en ook te sterven voor den Naam van
Christus," zeide Carver, „gelijk ook ik,
naar ik hoop; maar moge de Heor ons spa
ren voor die wij liefhebben."
Bradford antwoordde niets; doch er ging
een rilling over geheel zijn lichaam.
Men naderde de „May Flower". Reeds
van verro ontdekte men al do polgiims op
het dek bijeen; maar in het oog van den
heer Bradford zag iedereen er droevig uitj
hun gelaat scheen niet de blijdschap ta
vertoonen, die de wederkomst der onderzoe
kers gewoon was te veroorzaken.
Toen men werkelijk den ongewonen ernst
der vrouwen en zelfs der kinderen bemerkte^
werd iedereen door angst aangegrepen. Eeq
kleine boot werd afgelaten, waarin de heer
Brewster met twee matrozen gezeten was.
„Die is voor mij!" zeide de heer Brad
ford, luide, op zulk een overtuigenden tooi^
dat zij die beangstigd waren geworden voor
do hunnen, zich door zijne woorden onwil
lekeurig gerustgesteld gevoeldon.
Hij richtte op het oogenblik dat bet
bootje de sloep naderde, zich halverwege
van* zijn bank op en de banden naar Brew*
6ter uitstrekkende, vroeg hij bom: „Mijne
vrouw?" j
(Wordt vervolgd).
